De Belgische Illustratie. Jaargang 10

[p. 24]

Mozaïek.

De rekenmachine van Georges B. Grant.

- Onderstaande machine, eene uitvinding van den heer Georges B. Grant te Boston, heeft ten doel uitvoerige becijferingen te maken met eene juistheid, waarover men verbaasd staat. Zooals men in de gravure ziet, wordt een cylinder door een zwingel bewogen, waardoor een ijzeren staaf, die aan den cylinder is bevestigd, insgelijks in beweging wordt gebracht. Rondom den staaf bevinden zich beweegbare wielen, waarop cijfers staan. De bovenste cylinder is omgeven door een glazen cylinder, waarop acht ringen zijn aangebracht met de cijfers 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Elk dezer ringen kan zoodanig om den glazen cylinder draaien, dat hunne cijfers gezamenlijk een getal uitmaken naar verkiezing. Ook de glazen cylinder kan zich rondom den ijzeren cylinder bewegen. Wanneer men hem een gaatje verder schuift, wordt de uitkomst eener vermenigvuldiging met tien vermenigvuldigd.

Veronderstellen wij, dat we eene vermenigvuldiging te doen hebben met drie cijfers, en kiezen wij daartoe bijv. 763 te vermenigvuldigen met 345.

Men stelt nu de ringen van den bovensten cylinder zoodanig, dat hij het getal 763 vertoont. Men draait vervolgens vijfmaal den zwingel rond, omdat er vijf eenheden in den vermenigvuldiger zijn, en de uitkomst leest men op den ondersten staaf. Wanneer dit gedaan is, zet men den glazen cylinder een gat verder en men heeft de tientallen. Men draait viermaal, omdat er 4 tientallen in den vermenigvuldiger zijn, en men verkrijgt als uitkomst het product van het vermenigvuldigtal door het cijfer der tientallen van den vermenigvuldiger; terzelfdertijd wordt de som bij de uitkomst der eenheden geteld.

DE REKENMACHINE VAN GEORGES B. GRANT.

Men zet nu den glazen cylinder nog een gat verder, en de uitkomst levert de honderdtallen op. Het product wordt bij de verkregen uitkomst van de vermenigvuldiging van het vermenigvuldigtal door de cijfers der tientallen en de eenheid van den vermenigvuldiger geteld, en de vermenigvuldiging is gereed.

Om eene deeling te doen, wordt de deeler op de ringen van den bovensten cylinder gezet en het deeltal op de wielen. Het quotient wordt dan op de bovenste wielen gelezen.

De steppen.

- Meermalen is reeds het woord steppen gebruikt en men bedoelde daarmeê vlakten zonder einde, waar niets leeft, niets groeit. Een aardrijkskundig genootschap gaf onlangs de volgende beschrijving der russische steppen:

‘Bij de bespreking van het Aralgebied werd eindelijk op het verschil gewezen tusschen de vruchtbare rivieroevers, zoo rijk aan prachtige streken, en de steppen of woestijnen, die, gelijk een Middel-Aziaat tot den reiziger Vambery zeide, ‘God voor Turkestan en zijn bewoners in zijn gramschap geschapen had,’ en die dan ook door Vambery zelven als eindelooze zandzeeën worden beschreven. Zij zijn nu eens gelijk aan een zee van zandgolven, door stormen opgezweept, en dan weêr aan den zeespiegel, door een snellen wind bewogen. Geen vogel in de lucht, geen worm op den grond is er te zien: er zijn slechts sporen van uitgebluscht leven, het gebeente namelijk van gestorven menschen en dieren, dat elk voorbijtrekkende tot eenen hoop verzamelt, opdat het tot wegwijzer zou kunnen dienen. De vreeselijke eenzaamheid der steppen was ook door Thomas Witlam Atkinson in zijn reisverhaal duideiijk geteekend. Zij is niet te vergelijken met die der bosschen. Dáár hoorde men nog den wind fluiten, de bladeren ruischen, de takken kraken, nu en dan stortte een reusachtige boom krakend ter aarde, vernam men een echo, zag men een vogel of eenig ander levend wezen, doch in de steppen, in de dorre woestijn werd de doodsche stilte door niets afgebroken.’

Het zijde-fabrikaat in Frankrijk.

- Tegenwoordig worden in Frankrijk ongeveer 6 millioen kilogrammen zijde verwerkt, terwijl de uitvoer tusschen de zes- en zevenhonderd millioen franken bedraagt. De zijde-nijverheid verschaft aan meer dan tweehonderd duizend personen werk. Bovendien telt men tusschen 150.000 en 200.000 kweekers van zijdewormen. Thans beloopt de oogst van cocons nauwelijks meer dan tien millioen kilogram, eene waarde vertegenwoordigende van 50 millioen franken, doch dit cijfer zou onder gunstige omstandigheden verdrievoudigd kunnen worden.

Egyptische mummiën.

- Het britsch Museum bevat de grootste verzameling egyptische mummiën; twee zalen zijn er geheel meê gevuld. De oudste overblijfselen van voorname personen zijn wel de beenderen van den eersten Pharao (in zijne oorspronkelijke doodskleederen gehuld en, met het oog op den hoogen ouderdom, goed onderhouden), die in 1865 in het Museum werden geplaatst en als het merkwaardigste stuk beschouwd worden. Op het deksel der doodskist was de naam Pharao Mykerinus gegrift.

Deze monarch, wiens verbrokkelde beenderen en leêrachtige huid nu de nieuwsgierigheid en bewondering der menschen opwekken, regeerde in Egypte, eer Abraham geboren was. Toen hij in den bloei van zijn leven was, begon eerst de tijd van de verste oudheid.

Eetbare aarde.

- In tijd van nood wordt door veel volken aarde als voedingsmiddel gebruikt. Deze aarde bevat echter altijd organische voedingsstoffen, vooral infusie-diertjes. In China kent men reeds van den oudsten tijd de eetbare aarde. De natuurvorscher Ehrenberg hield het voor zeer waarschijnlijk, dat deze aarde een soort steen was, uit het overschot van poliepen afkomstig. Chineesche berichten van het jaar 744 na Kristus gewagen reeds van steenbrood, dat men voor speksteen hield. Speksteen-eters vindt men tegenwoordig nog in Kurdistan en Nieuw-Caledonië. Volgens de berichten van den chineeschen missionaris Mathieu Ly is in 1831 en 1834 in China aarde gevonden, welke bij den hongersnood, die kort daarop volgde, het eenige voedsel was.

De aardappelen.

- De geschiedenis der invoering van den aardappelbouw is vooral in Frankrijk merkwaardig geweest. De apotheker Parmentier verwierf zich door dit voedingsmiddel groote verdiensten, zoodat Lodewijk XVI eens tot hem zeide: ‘Gij hebt het brood der armen uitgevonden. Frankrijk zal er u eens dankbaar voor zijn.’ De koning en de koningin alsmede geheel het hof droegen de aardappelbloemen als bouquet in het knoopsgat.

Hoe had Parmentier het aangelegd om het volk dit nieuwe brood te doen aannemen? Er was hier namelijk spraak, evenals in andere landen, alleen het vooroordeel tegen iets nieuws te overwinnen, en dit gelukte hem door de volgende list: Parmentier liet geheele velden met aardappelen beplanten en daarop planken plaatsen waarop met groote letters stond, dat al degenen, die de kostbare vrucht stolen, streng zouden gestraft worden. De boeren begonnen daarop te stelen, en men hield een oog gesloten, - en weldra begon men eerst in 't klein en daarna in 't groot de aardappels zelven te planten.

Pruisische horloges.

- Iedereen weet, dat de minuten in 60 seconden verdeeld zijn; minder bekend is het echter, dat er op het einde der vorige eeuw horloges waren, waarop de minuut in 75 seconden verdeeld was. Deze zonderlinge horloges waren namelijk voor de Pruisische officieren gemaakt, omdat de soldaten vroeger evenzooveel passen in eene minuut moesten doen en men de excercitiën precies naar het horloge wilde regelen.

Een tempel uit één steen.

- In de nabijheid der stad Madras in Indië lag eertijds de bloeiende stad Mahabali Pouram, en op dezelfde plaats vermoedelijk vroeger nog andere steden, welker namen in de duistere voortijden verloren gingen. Een enkel werk van menschenhanden heeft echter al deze verwoestingen van den tijd overleefd, de monolitische tempel bij Pouram, die in den vroegsten voortijd uit een reusachtige rots gekapt werd. Vele geslachten werkten aan dien bouw; de een kapten de rots uit, de anderen versierden hem met reusachtige figuren en ornamenten en zoo trotseert hij nog vandaar de vergankelijkheid. Zijn torenspits verheft zich 150 voet boven den beganen grond.

Het kanaal van Suez.

- De jaarlijksche ontvangsten van de compagnie van het Suezkanaal bedroegen in:

1870	1.159.000 fr.
1871	8.933.000 fr.
1872	16.407.000 fr.
1873	22.899.000 fr.
1874	24.859.000 fr.
1875	28.886.000 fr.
1876	29.974.000 fr.

Het aantal schepen, dat in 1876 de reis door het kanaal maakte, beliep 1457. Het gewicht der handelsartikelen stond gelijk met 3.072.000 ton. Gedurende de eerste vijf maanden van 1877 voeren 766 schepen door het kanaal en bedroegen de ontvangsten 15.023.025 franken. In 1876 hadden over hetzelfde tijdvak 692 schepen den tocht door het kanaal gemaakt en bedroegen de ontvangsten 13.732.175 franken. Het schijnt dus, dat de inkomsten van het laatste jaar die van 1875 met 10.880.000 franken zullen overtreffen, de eerste vijf maanden van het jaar tot maatstaf genomen. Vergeleken met hetzelfde tijdvak in 1876 zou de meerdere ontvangst 1.290.350 fr. beloopen.