De Belgische Illustratie. Jaargang 11

De zachtste dood.

De Grieken en Romeinen hielden degenen die door den bliksem gedood werden, voor de lievelingen der goden, en de beroemde engelsche natuurkundige Tyndall heeft bij een belangwekkende, onlangs in druk verschenen voordracht aangetoond, dat deze dood dan ook niet de minste smart veroorzaakt. De rede, welke hij daarvoor aanvoert, moge in 't eerst een weinig zonderling klinken, zij is niettemin volkomen juist.

Hij zegt namelijk, dat er om pijn te gevoelen veel meer tijd noodig is dan er tusschen den bliksemslag en den dood van den getroffen persoon verloopt; de pijn zou eerst gevoeld kunnen worden als de persoon reeds een poos dood is.

De duitsche natuurkundige Helmholtz heeft 't eerst (in 1856) op nauwkeurige gegevens en met behulp van elektrische toestellen, waardoor duizenddeelen van seconden kunnen gemeten worden, in 't licht gesteld, dat de voortplanting der gewaarwordingen in het zenuwstelsel veel langzamer geschiedt dan die van 't geluid in de lucht, en dus zeker veel langzamer dan die van 't licht of der electriciteit. Hij bevond, dat eene aanraking, in de zenuwen van den mensch gemiddeld 100 tot 200 voet per seconde aflegt, zoodat bijv. een prik in 't oor betrekkelijk veel eerder gevoeld wordt dan een in den grooten teen, als beiden ook juist op 't zelfde oogenblik worden toegebracht. Bij minder gevoelige en in 't bijzonder bij koudbloedige dieren, als bijv den kikvorsch en den walvisch, vordert de voortplanting der aanrakingen het dubbele van den tijd of nog meer, en evenzoo verloopt er een berekenbare tijdruimte (omstreeks 1/10 seconde), eer eene tot de hersens gevorderde gewaarwording zich door eenige samentrekking der spieren, met andere woorden door eene lichaamsbeweging openbaren kan.

Een geweerkogel gaat in ongeveer 1/1000 seconde door het hoofd en een bliksemstraa] heeft om het lichaam te doorloopen en daarbij zijne werking te doen slechts 1/100000 seconde noodig; er kan derhalve van een besef dier werking geen sprake zijn. Overigens de verklaringen van personen die, na door den bliksem getroffen te zijn, uit hunne verdooving ontwaakten en het bewustzijn herkregen, stemmen daarmeê volkomen overeen. Een duitsch soldaat, met name Hemmer, die in het jaar 1788, terwijl hij onder een boom stond, te Mannheim door den bliksem was getroffen geworden, wist slechts dat hij naar boven zag toen hij plotseling het bewustzijn verloor, en een engelsche geestelijke, Bartol genaamd, herinnerde zich in 't geheel niet, pijn gevoeld te hebben toen de bliksem hem trof.

Professor Tyndall was zelf eens in de gelegenheid, door eigen ondervinding de werking van den bliksem te bestatigen, en wel toen hij onder eene lezing te dicht bij den geleider eener batterij van vijftien leidsche flesschen gekomen was. Zijne levensgeesten waren gedurende eene seconde uitgedoofd. Toen hij 't bewustzijn herkreeg, was 't hem als of zijn lichaam letterlijk in stukken gereten werd. Hij trachtte zijne verschrikte toehoorders gerust te stellen door te zeggen, dat meer dan eens de wensch bij hem opgekomen was van zulk een geval te beleven. Het is echter zeer waarschijnlijk, dat hij niet naar eene herhaling er van verlangde. Indien men, door eene bijzondere inrichting van het electrisch toestel, even snel als de bliksem en met zekerheid iemand kon dooden, dan zou dit wel de meest menschelijke wijze zijn waarop de doodstraf is toe te passen.

Noodlottiger overigens dan voor den heer Tyndall was vóór eenige weken de aanraking van een electrisch toestel voor een kantoorbediende in Riga, die het groote inductie-werktuig te na gekomen was, dat, door eene locomobiel gedreven, het huis van zijn patroon electrisch verlichtte. Aan dit toestel bevinden zich twee, tamelijk ver van elkander verwijderde schroeven, de eenige deelen van den geleider van den electrischen stroom die niet met gutta-percha overtrokken zijn en wier gelijktijdige aanraking derhalve uiterst gevaarlijk is. Waarschijnlijk heeft de jonge man, meenende dat hij slechts een gewonen electrischen schok zou ontvangen, de beide schroeven op 't zelfde oogenblik aangeraakt; daardoor leidde hij den sterken stroom, welke gelijk stond met dien eener batterij van drie honderd elementen, door zijn lichaam, met 't gevolg dat hij, als door den bliksem getroffen, dood neêr viel, terwijl te gelijker tijd het licht in de woning en den hof van zijn patroon uitging. Er werd onmiddellijk geneeskundige hulp ingeroepen, doch alle pogingen om hem te doen herleven waren vruchteloos, zoo dat de geneesheeren de familie van den ongelukkigen jonkman slechts konden troosten met de verzekering dat hij geheel zonder pijn gestorven was.