Biekorf. Jaargang 2

[p. 345]

Voltrekkende Verwen

IN eene vorige afleveringe van Biekorf was er sprake van rood, geluw en blauw, aanschouwd als de drie grondverwen, 't is te zeggen deze waarvan alle andere kunnen gemaakt worden en wier vereeniginge het verwlooze wit voortbrengt.

Er valt daar bij te voegen dat het onmogelijk is met min dan deze drie den zelfsten uitslag te bekomen. Ook is het om reden van die noodige vereeniginge, dat eeniedere der grondverwen de voltrekkende verwe genoemd wordt van de twee andere te samen; en ommegekeerd, dat de mengelinge van twee grondverwen de voltrekkende is van deze die overschiet. In andere woorden: het geluw voltrekt de mengelinge van rood of blauw, dat is purper; 't rood voltrekt het geluw en 't blauw ineengewrocht, anders gezeid het groen; en zoo voort voor de andere verwen.

(In de sterre van mijn voorgaande schrijven staan die verwen altijd rechtover malkander.)

Deze vereeniginge of bijvoeginge van verwen kan op twee wijzen geschieden: ofwel met ze inéén te smelten ofwel met ze nevens malkaar te leggen.

Wat gebeurt er dan?

Inéén gesmolten vernietigen zij, nevens malkaar geleid verheerlijken zij malkander.

Gij zit nu aan 't schilderen van een landschap; gij komt uwe boomen te maken, maar gij vindt dat uw groen veel te schitterend is en geheel tegenstrijdig met die zachte toonen die gij daar ziet in de scheppinge. Wat gedaan? Hoe dat verbeterd? 't Is eenvoudig: wat ontbreekt er aan het groen in 't algemeene, om een voltrokken en volkomen wit lichtgestraal te geven? - Rood! - Goed, neemt dan op den top van uwen borstel een weinig rood en mengelt dat met uw groen: gij zult aanstonds de verzachtinge gewaar worden. Ik zeg: ‘Een weinig rood’ want, moestet gij er wat te veel nemen, dan zoudet ge uw groen geheel en gansch vernietigen, en daar zou u alleenlijk eene vuilnisse overblijven, die geenen naam en draagt in de schildertale.

[p. 346]

Maar daar hebt gij de gestalte van een manneken te schilderen, dat, in zijnen rôo-vriezen baai, met zijne armen op een schettewerk geleund, naar u te kijken staat. En wat gij doet of niet en doet, dat rood daar van die mouwen, op uw panneel of op uwen schilderdoek, en schijnt op verre naar niet genoeg te blinken en uit te komen. En nochtans gij gebruiktet van uw schitterendste rood! Waarbij komt dat nu?

Zie eens wat er alzoo al van verwen rond die rôo mouwen ligt, en spreekt dan. Is het groen? - Neen't - Daar hebt gij het! Zeere genoeg: omringt uw manneken met helder groen, en uw rood zal tiene ten honderd en meer versterkt en verlevendigd zijn.

Zonder dus aan eene verwe te genaken kan men ze versterken of verflauwen, geheel doen uitkomen of bijna geheel doen verdwijnen, alleenelijk met te werken op de verwen die ze omringen.

En zoo geschiedde het te Parijs, ten jare 1830, met Heer Eugène Delacroix, die aan 't zoeken was om eenen klaarblinkenden geluwen mantel na te schilderen. Hij had nu schoon te trachten en zijn beste te doen, niets en kon er hem doen gelukken. Na lange pruttelen en opspelen tegen zijn eigen en tegen zijne verwen, neemt hij het besluit van Rubens' schilderijen te gaan nazien en gadeslaan in 't museum van den ‘Louvre’. Hij ontbiedt eenen huurhouder om er hem naartoe te voeren. De man komt en 't rijtuig staat voor de deure. Eugène Delacroix gaat instappen, toen hij al met eens zijnen voerman bedankt en betaalt, alsof hij gereden hadde, en zegepralend, zijn hand in zijn haar en zijne oogen half open, in 't onmeetbare gevestigd, met rasse schreden weer in huis loopt al roepen: ‘'k Heb het gevonden! 'k heb het eindelijk vast!’ Wat had hij gevonden, dat hem zoo verblijdde? Den middel misschien om zijn geluw te doen schitteren? - Ja! - En hoe dat, als 't u belieft? - Aldus: wanneer hij het rijtuig bezag, dat, grootendeels geluw geschilderd en op eene zonderlinge wijze schitterend verlicht was, vond hij dat de plaatsen die minst verlicht waren, purper schenen, en hij verstond daardoor aanstonds dat het

[p. 347]

nevens elkaar leggen van geluw en purper, van de grondverwen hare voltrekkende verwe, deze ophelderinge te wege bracht. En, met dan het zelfste geluw te gebruiken als te vooren, maar van purper doorhaakt in de plooien en andere min of niet verlichte plaatsen, verkreeg de schilder op zijnen doek den prachtvollen gouden mantel, dien hij tot dan toe nog maar in zijnen geest gezien en had.

Let er eens op, gij zult het ook wel ondervinden.

J.V.D.