Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Biekorf. Jaargang 10 (1899)

Informatie terzijde

Titelpagina van Biekorf. Jaargang 10
Afbeelding van Biekorf. Jaargang 10Toon afbeelding van titelpagina van Biekorf. Jaargang 10

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (3.18 MB)

ebook (4.69 MB)

XML (1.08 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Biekorf. Jaargang 10

(1899)– [tijdschrift] Biekorf–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 354]
[p. 354]

Vlaamsche christene kunst

DAT Vlaamsch en christen van oudtijds hetzelfde geweest zijn hoeft niet meer bewezen. Woorden en daden onzer voorvaderen in het openbaar leven getuigen daarvan; en dit uitwendig bewijs van hunnen godsdienstzin is niets anders dan de uitdrukking van hunne inwendige gevoelens van bewondering voor het edele en het schoone.

Ook zien wij in den huiselijken kring, meer nog dan in het openbare, den Godsdienst doorstralen, en dit niet aleen in woord en daad, maar ook nog door den stempel van hun geloof te zetten op de voorwerpen van alledaagsch gebruik.

Hoeveel huismeubels vinden wij inderdaad niet, die op prachtige wijze voorstellingen van onzen heiligen Godsdienst gebeiteld dragen?

In bijzondere verzamelingen vinden wij somtijds schoone voorbeelden van deze Christen-Vlaamsche kunst, zelfs in kleine zaken.

Zoo heb ik in ‘Biekorf’ van toebakdoozen gelezen, die besneên zijn. 'k En twijfel er niet aan of meer dan ééne moet ook het godsdienstig kenmerk dragen.

Maar nevens de toebakdooze hebben wij de pijpekasse of -kastote (custode); en ik ken alzoo een eigenaardig en merkweerdig ding, waarmede ik den lezer wil bekend maken.

't Is eene kasse voor een half lang pijpje, 0.18 m. Ze is fijn besneden in palmenhout. Een weinig onder den hiel, waar de kop van den steert gescheiden is, is er een ringvormige knoop waarop te lezen staat: 1784. Wilhelmus Vossen heeft dit gemaeckt t' meder eer en geloorie van Godt.

Ziedaar toch wel de godsdienstzin in een doodeenvoudig voorwerp: eene pijpekasse!

Het overige van het werk staaft de woorden: t' meder eer en geloorie van Godt; want:

Rond den steert der pijpekasse staat eene zinnebeeldige vertooning gesneden. Een huisgezin is bezig den

[pagina 355]
[p. 355]

wijngaard te plukken. Terwijl eene soort van knecht op eene leêre staat om de bovenste ranken af te snijden, staat vader beneên en neemt de trossen over, om ze aan moeder te geven, die nevens hem staat, en de vruchten in een mandetje legt, wijl een kind, hunkerend, de handen uitsteekt naar moeder.

De kop der kasse geeft den uitleg van de zinnebeeldige voorstelling van den steert. De bovenkant stelt het H. Sacrament voren, aanbeden door twee engels en door eenen vorst en eenen bisschop. Al onder staan de volgende letters:

H.B.D.E.M. - V.T.W.V.D.H.

Wie legt mij dat uit?

De onderkant, langs waar de pijpekasse open gaat, is besneden met het afbeeldsel der H. Drijvuldigheid: De Vader met de drijkroon op het hoofd; aan zijne rechter hand, de Zoon met het kruis, en, tusschen hen, de H. Geest, onder de gedaante eener duive.

De hiel, waarop men duwen moet om de kasse te openen, is versierd met een liggend dier, een lam waarschijnlijk.

 

***

 

Nog een ander voorbeeld wil ik aanhalen: 't is dit der tinnen borden, die dikwijls, bij doopen, als geschenk aan den doopeling door peter en meter gegeven waren. Dit gebruik bestond in de voorgaande eeuw in vele huisgezinnen, en het stamt waarschijnlijk van vroegere eeuwen af.

Zoo heb ik een tinnen bord van eene doorsnêe van 0.39 m., waarop het H. Sacrament verbeeld staat, omringd van licht en aanbeden door twee engels.

Maar een ander tinnen bord is 't beschrijven weerd. Het meet 0.49 m. doorsnêe. 't Is schoone bewrocht en gansch bedekt met de teekens der hamerslagen.

De rand die eene breedte heeft van 0.08 m. geeft, in zes voorstellingen, de geschiedenis van den verloren zoon. Tusschen de laatste voorstelling en de eerste, staan door-

[pagina 356]
[p. 356]

eengekronkeld de eerste hoofdletters van den naam der gevers. Op den grond van het bord, staat in eenen versierden kring, waarvan de binnenkant 0.20 m. doorsnêe, heeft, de slachtofferande van Abraham afgebeeld. Isaac knielt op den grond nevens den brandstapel, vader Abraham houdt hem bij het haar en heft het zweerd op; een engel komt uit de wolken en houdt het zweerd tegen en men ziet, nevens Abraham, den bok, die op den stapel de plaats zal nemen van Isaac. Dit alles in een landschap waarop in de verte huizen staan.

Rond de afbeelding leest men, op eenen band, de volgende zinrijke spreuke:

God geboot een Gebodt en Hij meende het niet - en het wierde volbracgt en het geschiede niet.

't Is te zeggen: God gebood aan Abraham zijnen zoon te slachtofferen; dit was een waar gebod, maar Gods meeninge was dat het niet volvoerd wierde. - En het wierd volbracht door de onmiddellijke instemminge van Abraham met den wille van God, en het had zelfs stoffelijk volbracht geweest, hadde God het laten geschieden; maar 't en geschiedde niet, daar God, door de tusschenkomst van eenen engel, getuigde dat Hij de bereidwilligheid van Abraham in het volvoeren van zijn bevel voor genoegzaam achtte.

Zoo zien wij eens te meer de kernachtigheid onzer schoone tale, die in zoo korte woorden zulke verhevene en uitgebreide gedachten kan vorenstellen.

Welaan dan, Vlaamsche zoekers. Er moeten in den huiselijken kring nog teekens overgebleven zijn van onze voorvaderlijke eenvoudige christene zeden. Speurt ze na, zet ze op het papier, opdat die kostelijke oorkonden niet verloren gaan. De tijd verslindt alles, zelfs hout en steen, tin en ijzer; maar ons nakomelingschap zal nog met vreugde herlezen hetgeen de drukkunst, die aan de eeuwen spreekt door duizende monden, zal nagelaten en overgeleverd hebben.

L.D.P.



illustratie


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken