Biekorf. Jaargang 101

[p. 191]

Vraagwinkel

De naam rasphuis

Algemeen wordt aangenomen dat de naam rasphuis zijn oorsprong zou hebben in het feit dat de gedetineerden daar exotisch hout moesten raspen (vijlen, schrepen) om er verfstof van te maken.

In de 17de eeuw zou het Amsterdamse rasphuis de heiligen Raspinus en Ponus als patroons hebben gehad. Zo staat het te lezen in een bijdrage van W. Zuidema, Sankt Raspinus und Ponus, in Zeitschrift des Vereins für Volkskunde (jg. 1908, blz. 102-103).

Is dit een volkse verklaring voor de naam rasphuis of was Raspinus inderdaad een heilige?

L.V.A.

Klokkengieter Adriaan Steillaert

Kan iemand mij meer gegevens meedelen over een klokkengieter Adriaen Steillaert, die vermoedelijk leefde in de 16de eeuw?

V.D.W.

Meester Rogier de Scottere uit Poperinge

In 1569 bracht mgr. d'Haméricourt, bisschop van Sint-Omaars, een lovend rapport uit over meester Rogier de Scottere, schoolmeester uit Poperinge, die een bisschoppelijke stichting inzake onderwijs leidde in Sint-Omaars.

Wat is er bekend over deze onderwijsman?

F.C.

West-Vlaamse muziekmaatschappijen

In onze streken zouden de talrijke muziekmaatschappijen (harmonies en fanfares) ontstaan zijn in de Franse Tijd, misschien wel onder Napoleon, als nabootsing van de militaire muziekkapellen.

Bestaat er daar literatuur over en weet iemand mij mee te delen wanneer en waar de oudste muziekmaatschappij bij ons begonnen is?

V.D.L.

Medailles en erepenningen

Bij allerlei wedstrijden worden er medailles of erepenningen in goud, zilver of brons uitgereikt aan de kampioenen of de winnaars. Vroeger (o.m. bij de rederijkerswedstrijden, landjuwelen) werden andere prijzen gegund.

Sinds wanneer is het gebruik van medailles ontstaan? Kwam deze gewoonte uit het buitenland?

B.L.

[p. 192]

Kunstschilder Ludovicus Proost

In het onlangs geopende John-Huntmuseum te Limerick (Ierland) hangt er een houten triptiek met volgend opschrift: Ludovicus Proost inventor, is ghestorven anno 1611 den 21 octobris. Dit schilderij staat aangeduid als Wooden, Dutch, 1611.

Wie was deze schilder?

A.B.

Dominikaans speelhoveken te Zillebeke

In de aangifte van hun goederen uit het jaar 1787 verklaarden de paters dominikanen uit Ieper dat ze in de gemeente Zillebeke eigenaar waren van een speelhoveken, groot een half gemet. Het was in cijns uitgegeven aan mr. de Wolf, postmeester te Ieper.

Wat dient er te worden verstaan onder een speelhoveken en hoe waren de paters daar eigenaar van geworden? Waarom was het vercijnsd?

C.V.

Ontgravingen in kerken

Het gebeurde wel dat uit kerken, die in het Ancien Régime verdwenen of verbouwd werden, een aantal graven verwijderd werden. De Sint-Denijskerk van Veurne, die ca. 1705 verdween, werd blijkbaar zo goed afgebroken, dat zelfs de vloeren verdwenen (met de grafplaten) en een aantal graven sterk verstoord werden, zo bleek bij opgravingen enkele jaren geleden. Bij een verbouwing van de Sint-Elooiskerk van Duinkerke, in 1782-1783, werd gepoogd zoveel mogelijk kadavers te verwijderen. Van deze werkzaamheden bestaat een uitvoerig verslagboek van de hand van Chirurgien-Major des Hôpitaux du Roi Hecquet. Zijn Journal is een merkwaardige bron over de dagdagelijkse verrichtingen en over de prille hygiënische zorgen, die hij daarbij aan de dag probeerde te leggen, tegenover de soms lakse toepassing ervan door de arbeiders... met alle gevolgen van dien.

Zijn er nog getuigenissen van dergelijke massale ontgravingen bekend? Wat deed men dan meestal met de stoffelijke resten of met de grafplaat van de overledenen?

J. Van Acker

Een Engelse invasie vanuit Vlaanderen in 1052

Engelse bronnen verhalen hoe in het voorjaar van 1052 de door koning Edward de Belijder uit Engeland verbannen graaf Godwin in Vlaanderen zijn toevlucht zocht. Hij zou er een vloot gevormd hebben, waarmee hij enkele maanden later een geslaagde terugkeer realiseerde, zodat hij zijn verloren positie volledig kon herwinnen - of zelfs vermeerderen.

Bestaan hierover ook Vlaamse bronnen? Is er iets bekend over de houding van graaf Boudewijn V van Rijsel tegenover deze Godwin? Het lijkt immers weinig waarschijnlijk dat een dergelijke troepenmacht in het graafschap aanwezig kon zijn, zonder zijn medeweten en misschien zelfs steun.

J. Van Acker