Het Boek. Jaargang 10

[p. 127]

Mededeelingen.

Dr. W.P.C. Knuttel †.

Den 13 en Maart overleed de heer Knuttel, wel heel spoedig na zijn aftreden als Onderbibliothecaris van de Koninklijke Bibliotheek. Een talrijke schare van vrienden en vereerders vereenigde zich den 17en op Oud-Eikenduinen om hem de laatste eer te bewijzen; we zagen daar ongeveer denzelfden kring bijeen die hem nog geen drie maanden geleden, op 29 December 1920, in het Museum Meermanno-Westreenianum was komen huldigen. Bij het graf werd, op verzoek van de familie, niet gesproken. Ook hier behoeven we de verdiensten van den overledene niet opnieuw in het licht te stellen; onze lezers kunnen de Januari-aflevering opslaan en daar de toespraak herlezen, door Mr. S. Gratama bij zijne aftreding tot hem gericht. In de wereld van de wetenschap en van het boek zal hij zeker niet worden vergeten; reeds de eerbiedwaardige reeks deelen van zijn pamflettencatalogus zal de herinnering aan hem levendig houden bij allen die zich aan historisch onderzoek wijden.

Incunabelbeschrijving en houtsneden.

In de Kunstchronik van 11 Maart geeft Ernst Weil onder het opschrift Inkunabelforschung und Kunstgeschichte eene zeer beknopte uiteenzetting van de groote beteekenis van den ontworpen Gesamtkatalog der Wiegendrucke, om er vervolgens op te wijzen, dat bij het plan tot groot nadeel van de waarde van het werk, aan de houtsneden zoo goed als geen aandacht wordt gewijd. In het Vorwort van de Nachträge eu Hain werd voor dit onderwerp verwezen naar: W.L. Schreiber, Manuel de l'amateur de la gravure sur bois et sur métal au X Ve siècle, t. V, cont. un catalogue des incunables à figures, Leipz. 1910/11; maar wat voor de hand lag, te verwijzen naar de nummers bij Schreiber, werd zoowel daar, als in den Katalog der Einblattdrucke nagelaten. De schrijver hoopt, dat in deze richting aan het ontworpen groote werk nog eene zeer gewenschte uitbreiding zal worden gegeven.

Das Reisetagebuch eines Geheimrats.

Onder dezen ironisch getinten titel wordt in de Deutsche Verlegerzeitung van 15 Februari het verslag van den heer Siegismund van zijne Hollandsche reis van September 1920 besproken.

De schrijver is professor Ludwig Bernhard te Berlijn, de ijverige pleiter voor afschaffing van de Valuta-Ordnung en van het Uitvoerverbod van duitsche boeken. De reis van den heer Siegismund had juist als doel materiaal te verzamelen ter weerlegging van de meening, waarvan prof. Bernhard de woordvoerder was, en zijn verslag moet van zeer grooten invloed geweest zijn op de ‘Bücherpolitik der Reichsregierung.’

De heer Bernhard gaat daarom na, of het materiaal van het Reisbericht werkelijk vertrouwbaar is. Hij betoogt, dat 1^o de meeningen van de geraadpleegde personen niet juist worden weergegeven; 2^o mededcelingen van andere zijde niet juist worden aangehaald; 3^o verzwegen wordt wat met de eigen opvatting niet overeenkomt; 4^o de feiten niet nauwgezet worden vastgesteld.

Voor het eerste punt geeft hij in hoofdzaak weer, wat in ons Novembernummer (blz. 319) werd medegedeeld en betoogd. Wat het tweede betreft komt hij op tegen de voorstelling, als zou hijzelf namens de hollandsche bibliotheken opgetreden zijn, terwijl hij alleen had voorgestaan, wat hij tegenover die instellingen wenschelijk en noodig achtte. Voor het derde punt was vooral het inzicht van den Duitschen Consul-generaal van belang. Prof. Bernhard had er met nadruk op gewezen, dat deze autoriteit de duitsche regeling heel bedenkelijk vond; de heer Siegismund heeft zich bij afwezigheid van den Consul-generaal tevreden gesteld met een gesprek met een Consul en een Vice-Consul, waaruit hij argumenten voor zijn eigen meening heeft geput, en het verslag waarin de Consul-generaal den achteruitgang van den verkoop van duitsche boeken in Nederland aan de Valuta-regeling toeschrijft, buiten zijne beschouwingen gelaten. Eindelijk heeft hij het verschijnsel dat verkoop van duitsche boeken zichtbaar mindert, terwijl die van engelsche en fransche toeneemt, en het feit, dat de laatste lager in prijs zijn, opzettelijk niet willen opmerken, maar liever door een wandeling langs eenige winkelramen met een ‘Excellenz’ die zoo

[p. 128]

vriendelijk was zich daartoe te leenen, het tegendeel geconstateerd.

De schrijver neemt bij den heer Siegismund gaarne goede trouw aan; de ijver om de bestaande regeling te verdedigen, heeft echter op zijn oordeel een noodlottigen invloed gehad.

Prof. Bernhard is voornemens zelf naar hier te reizen om de zaak nader te onderzoeken.

B.