Het Boek. Jaargang 10

Uit Noord- en Zuid-Nederlandsche bibliotheken.

Amsterdam. - Bilderdijk-museum.

Het Museum bestaat feitelijk sedert de Bilderdijk-tentoonstelling van 1906; formeel zijn de statuten der Vereeniging den 8 Mei 1908 officieel goedgekeurd, en dus zou in 1920 het koperen jubilé kunnen zijn gevierd; de herdenking is echter beperkt tot eene vermelding in het nu verschenen Verslag. Dit constateert vooruitgang in ledental, in middelen, en in de aanwinsten. Het afgeloopen jaar bracht een zeer belangrijke aanwinst, het portret van Bilderdijk, in 1815 geschilderd door M. van Bree, nu in België aangekocht van de familie Van Duyse, en met zorg en geheel belangeloos gerestaureerd door den heer D. de Wild. In type herinnert het aan dat door Hodges in 1810 vervaardigd; maar wat is de dichter verouderd, en zijne fiere gestalte ingezakt. Opmerking verdient, dat hij zich toen nog met zijn in 1810 afgebroken ‘Ondergang der Eerste Wareld’ liet afbeelden. Bilderdijk blijkt met deze afbeelding bijzonder ingenomen te zijn geweest. In 1815 en 1816 heeft hij er driemaal een vers opgemaakt, maar steeds schijnt zijn bewondering te zijn afgenomen. Vol lof over schilder en portret zijn de twee eerste gedichtjes uit 1815, maar in 1816 heet het reeds:

Wat geeft die vlotte lach op 't stroef gelaat te lezen?

Is 't zelfmin? Hekelzucht? Beschouwer, waan het niet.

Neen, 't is het merk der smart op 't vroeg verouderd wezen,

Waarin gij 't kalme hart als door een nevel ziet.

En toen de dichter in 1822 al zijn portretten de revue liet passeeren, vond hij dat door Van Bree te gelijken op

Een Franschmans lach op halfverwrongen kaken,

Die geest beduidt op 't aanzicht van een bloed.

Werkelijk is het hierdoor niet slecht gekarakteriseerd.

Het verslag vermeldt verder aankoop van eenige handschriften van Bilderdijk en anderen uit de verzameling Kneppelhout, waarin ze jaren lang verborgen waren gebleven. Voorts eene toegezegde belangrijke schenking van Bilderdijk-papieren, behoorende aan Mevr. de wed. Bilderdijk-Hogerzeil, waaronder twee alba amicorum, honderden brieven, teekeningen, geschilderde portretten enz. Het Bestuur brengt een woord van dank aan eenige geestverwanten van Bilderdijk die door bijdragen den aankoop van het portret hebben mogelijk gemaakt, en maakt met waardeering gewag van den steun van de Regeering en van het gemeentebestuur van Amsterdam.

Amsterdam. - Handels-economische bibliotheek.

Te Amsterdam is een handelseconomische bibliotheek gevestigd in een afzonderlijk locaal in

[p. 351]

de Openbare leeszaal, Keizersgracht 444-446. Van deze bibliotheek is een a alogusje verschenen o.d.t. Lijst van werken over internationale handelspolitiek, met een bij-titel in het Engelsch: Select bibliography on international commercial policy, en aan den voet van den omslag-titel nog eene aanwijzing van het adres, eveneens in twee talen geredigeerd. Ook de rubriekopschriftjes zijn tweetalig: ‘Geschiedenis der internationale handelspolitiek (Historical treaties). Algemeen (General)’ enz. enz. Waarom deze tweetaligheid? Dit wordt niet verklaard; en het maakt daardoor een zonderlingen indruk. De inrichting van dit afzonderlijke boekerijtje vindt haar reden en verklaring in het feit dat de Universiteitsbibliotheek voor zulke afzonderlijke opstellingen al te gebrekkig is gehuisvest. Intusschen geeft dit onbeduidende boekenlijstje van 17 bladzijden den indruk dat de collectie als zelfstandige boekerij toch zeer weinig reden van bestaan heeft, en dat eene betere huisvesting van de Universiteitsbibliotheek, vooral in verband met de plannen voor inrichting van eene min of meer zelfstandige economische faculteit te Amsterdam ook voor voorziening in de behoeften van deze studievakken eindelijk wel eens ernstig ter hand mag worden genomen.

Rotterdam. - Bibliotheek der Handelshoogeschool en Economisch archief.

Het verslag over 1919-1920 sluit zich aan bij het vorige (Het Boek 1920 blz. 363). De bibliotheek toont meer en meer eene vaste richting in haar ontwikkeling. De aankoop blijft zich vooral richten op de aan de andelshoogeschool gedoceerde vakken. De wenschelijke uitbreiding daarbuiten wordt belemmerd door de hooge prijzen en de stijging van de boeken-productie. Een toegestane credietverhooging van f 2000, - komt echter eenigszins tegemoet. In de localiteiten kwam geen verandering; ook de drukte nam trouwens niet toe. Maar het bezwaar dat somtijds niet iedereen een plaats vinden kon, is niet opgeheven. De inrichting van een bewaar-plaats voor tasschen maakte de invoering van een verbod van het medebrengen daarvan in de bibliotheek mogelijk. De magazijnruimten zijn alle in gebruik genomen, maar zijn voor 't oogenblik nog toereikend. Met voldoening wordt geconstateerd dat de catalogiseering behoorlijk kon worden bijgehouden; ook de systematische catalogus hield gelijken tred met den sterken aanwas. Bij de opstelling der boeken werd eene systematische orde, overeenstemmend met die van den catalogus aangenomen. In de adminiatie werd verbetering gebracht, die een betere controle op de aankoopen mogelijk maakte.

De verwerving van de verzameling Philippovich bracht 1100 boek werken aan; de verdere aangroei bracht 451 magazijnboeken, 222 in de lees- en studiezaal, 53 dissertaties, 147 brochures. Voorts 337 vervolg- en seriewerken. Het overzicht naar de vakken toont voor de economische afdeelingen de hoogste cijfers. Van een vroeger toegestaan extra-crediet van f 7000. - voor inrichting in tweeden termijn was nog een gedeelte beschikbaar waardoor kostbare nieuwe en ook oudere boeken konden gekocht worden. Van een aantal personen en instellingen in Nederland en daarbuiten kwamen geschenken in.

Het bezoek nam niet sterk toe: van 19130 tot 19212; het avond bezoek daalde van 3092 tot 2875. Het aantal uitleeningen (6862) was iets geringer dan het vorige jaar (7334).

De aanvragen van elders waren veel minder in aantal, de verzendingen naar buiten zijn eenigszins toegenomen.

De nieuwe salarisregeling, ingegaan 1 Juli 1920, bracht meteen eene nieuwe regeling der functies: een hoofdassistente, een aantal assistenten, ambtenaar voor de administratie, een magazijnbediende, een leerling.

[p. 352]

Voor de administratie werd de heer A. de Waard benoemd. Mej. A. Swarts verliet den ten April de bibliotheek, voor eene gelijksoortige werkzaamheid te Bandoeng; zij werd vervangen door mej. E.C. de Koning. Nog enkele wisselingen hadden plaats.

Wat het Economisch archief betreft, vinden we melding gemaakt van wijzigingen in de administratie, van een geregeld nuttig gebruik, en een gestadigen aangroei, vooral door schenking.

Wageningen. - Bibliotheek der Landbouwhoogeschool.

Verschenen is een Voorloopige lijst van documentaire boeken aanwezig in de bibliotheek der landbouwhoogeschool, [over de] Geschiedenis van tuinbouw en plantkunde. Achtereenvolgens worden beschreven: Kruidboeken. Iconographie der planten. Botanische monographiën. Uitheemsche flora's: groote werken. Voorloopers der planten-anatomie en -physiologie. Curiosa. Oude tuinbouw. Oude tuinkunst. Botanische tuinen. Op 9 en 10 September zijn de hier beschreven werken, prenten en boeken, ten toon gesteld geweest. We herinneren ons de bij de oprichting van de Hoogeschool gehouden tentoonstelling - zie Het Boek 1918 blz. 173 en v. - waar reeds op 't gebied van oude kruidboeken en prenten zooveel schoons en belangrijks te zien was. Dit alles vinden we hier, systematisch gerangschikt, gecatalogiseerd en natuurlijk intusschen verrijkt terug. Ziehier hoe de Bibliothecaris Dr. F.C. Wieder het catalogusje inleidt. ‘In de reeks van kostbare werken, teruggaande tot het jaar 1480, wordt de geleidelijke ontwikkeling der botanische wetenschap aanschouwelijk gemaakt, beginnende met de “kruidboeken” waarin de planten om hun geneeskracht beschreven worden en afgebeeld voor het kweeken in den kruidtuin. Uit de illustraties dezer kruidboeken ontwikkelden zich de groote iconographische werken en de groote flora's der verschillende landen, daarna ook de monographiën over plantenfamiliën. De studie der anatomie en physiologie der planten vindt in vroegere eeuwen enkele zeldzame voorloopers. De vooruitgang in den tuinbouw is uit een aanzienlijke verzameling oude handboeken, zoowel algemeene, als over bizondere onderwerpen, te zien. Op het gebied der tuinkunst verdient, naast andere standaardwerken, in het bizonder vermelding de reusachtige plattegrond en de fraaie prenten van de beroemde tuinen van Aranjuez uit de XVIII^e eeuw, wellicht het fraaiste werk, ooit over tuinkunst uitgegeven.’