Het Boek. Jaargang 12

Varia.

Een Roomsch-catholieke boekwinkel te Amsterdam in de 18e eeuw.

Theodorus Crajenschot was volgens Ledeboer werkzaam van 1748 tot 1787. Hij woonde op den hoek van de Heerengracht en de Heisteeg. De Crajenschots waren allen groote R.C. boekverkoopers en uitgevers, ook importeurs van buitenlandsche R.C. boeken, b.v. van het elders zoo zeldzame Renandot Lithurgie 1716. 4^o.

Onlangs viel mijn oog op een overzicht van wat in den winkel van T. Crajenschot te koop was in 1776, en het schijnt mij de moeite waard, de lijst hier te doen afdrukken. Zij vult 3 bladzijden die beschikbaar waren achter een boekje, getiteld: Nieuw-jaars wensch en gift uitgedeeld aan alle catholyke vryers en vrysters, jongmans en jonge dochters, van den Predikstoel voorgedragen door... R. Priester en Pastoor. Een gegraveerd vignet op den titel vertoont een huweüjk, gesloten voor het altaar, met tekst: ‘Dit Sacrament is Groot Ephes. 5 v. 32’.

Het is een vrij lange preek, in druk 53 bladzijden; zij handelt uitsluitend over het verderfelijke van gemengde huwelijken. Mochten we geneigd zijn, te betwijfelen of de spreker zijn gehoor wist te boeien, dan licht hij ons zelf beter in, want hij spreekt hen gedurig aan met de woorden ‘Aandagtige Toehoorders’. Te lang was de preek ook niet, want de Goedkeuring aan het einde, van A. de Vries, Licentiaat in de H. Godtsgeleerdheyd, Canonik gradueel en Penetensier Boekkeurder, die haar met aandacht gelezen heeft, verklaart dat zij ‘niet alleen zinrijk en bondig, maar ook leerzaam en zielroerend is opgestelt’, zoodat hij vastelijk betrouwt dat zij ‘by de Jonkheid zal voortbrengen die gewenschte vruchten dewelke den Eerw. Heer Autheur betragt’ enz.

Maar genoeg over deze predicatie. Wie in den inhoud belang stelt kan het boekje zelf ter hand nemen, en wie meer lectuur van dezen aard wenscht vindt nog heel veel aanwijzingen in de boekenlijst, die we nu laten volgen.

[p. 75]

By de Drukker dezes, word uitgegeven en zyn te bekoomen de volgende Boeken.

J. Verslypen Predicatien op de Zondagen, en Heilligedagen; Advent Vasten, tien Geboden, en op het Leiden J.C. &c. met een generaal Register 20 Deelen 8vo. ingen.	ƒ 16-:-:-
J. Nanning Predicatien op de Zondagen, Geboorte, Verryzenisse J.C. en verzamelinge van Predicatien 10 deelen groot 8vo. ingen.	ƒ 19-:-:-
M.A. Fraats Predicatien, en Meditatien op het Lyden, Sterven, Verryzenisse en Verheerlykte Jezus, 4 deelen in 4to ingen.	ƒ 9-:-:-
L. Bourdaloue Leerredenen op de Zondagen, voornaamste Feesten, Heilige dagen, en de Passie J.C. in de Vasten 12 deelen, groot 8vo. ingen. Volgens Berigt daarvan gratis te bekomen tot den laasten van Maart 1776, voor 10 Guldens en na dien verscheenen tyd niet minder dan 18 Guldens.
J. Mulder Leerredenen op de Zondagen 4 deelen groot 8vo. ingen.	ƒ 4-16-:-
P. Massemin Predicatien op de Zondagen, en Heiligedagen, Misterien, het Lyden J.C. en byzondere Materien, 10 Deelen in 8vo, ingen.	ƒ 8-10-:-
R. Backx Predicatien op de Zondagen en Heiligedagen de tien Geboden, het Lyden J.C. en over de bekeeringe der Zondaaren 14 deelen in 8vo. Fr. band.	ƒ 18-:-:-
Chevassu Predicatien op de Zondagen en Heiligedagen en Geloofsbegrip in 8vo 6 deelen ingen.	ƒ 8-:-:-
Hennequin Lyk-predicatien in 8vo. ingen.	ƒ:-18-:-
J. van Heumen Predicatien, die alle Zeedenleeringe behelst, om in den Mensch te verwekken een heilzaam Inkeer, een aftrekkinge van alle Eydelheeden, en een waare betrachtinge der Zielen Zaligheid, in 4to. ingen.	ƒ 3-:-:-
Agolla Predicatien op de Zondagen, Heilige dagen en het Lyden J.C. 6 deelen 8vo.	ƒ 8-10-:-
Cheminais Predicatien, 2 deelen 80.	ƒ 2-4-:-
P. Verheijen Zielespys of Christelyke Leeringe, of de verklaringe van de M. Catechismus, 5 deelen groot 8vo. ingen.	ƒ 7-10-:-
B. Bossuet Verhandelinge van de H. Communie onder twee gedaantens uit het fransch vertaald 8vo.	ƒ:-14-
B. Bossuet Verhandeling over den Vryen Wil en de begeerlykheid, uit het fransch vertaald 8vo.	ƒ:-14-:-
B. Bossuet Uitlegginge der Catholyke Leeringe 8vo.	ƒ:-11-:-
Sermons sur l'Advent, Le Careme, & quelques principales fetes de L'Année, prechées a paris L'Années 1760 & 1761. Par Le R. Pere du Rivet de La. Comp. de Jesus 4 Tom. in 8vo. ingen.	ƒ 6-6-:-
Lyk-Predicatie over Psalm XXXVIII. vers 5. gedaan op het afsterven van den Eerw. Heer J. de Roeper R.P. en Pastoor op het Beggynhoff te Amst. door T.H.O.P. met een fraay Zinnebeeldig Vignet groot 8vo. ingen.	ƒ:-7-:-
Leerreden uitgesproken in de fransche Roomsche Kerk te Amsterdam op den algemeenen Dank- Vast- en Bededag over Psalm CII. vz. 10. uit het fransch vertaald gr. 8vo.	ƒ:-6-:-
Predicatien over den Jaarlyksche gedenkdag van het Wonder der Heilige Stede gedaan binnen Amsterdam door J. Nanning gr. 8vo. ingen. met platen.	ƒ:-10-.:-

[p. 76]

Leer- en Lofrede tot Bevestiging van de waare. weezenlyke en eigentlyk gezegde tegenwoordigheid van J.C. in het Hoogwaardigste Sacrament des Autaars, uit de woorden der instellinge: dit is myn ligchaam Matth. XXVI. 26. Mare. XIV. 22. Luc. XXII. 19. 1 Cor. XI. 29. gepredikt op het Beggynhoff te Amst. ter gelegentheid van den Jaarlykse gedenkdag van het wonder der H. Steede door W.V.W.P.V. gr. 8vo. met plaaten.	ƒ:-6-:-
Predicatien op den Feestdag van het Heilig Sacrament van Mirakel, op het Beggynhof te Amsterdam, door W.J. Walree R.P. en Pastoor in groot 8vo.	ƒ:.6:-
Een Stel van zes fraaije Konstplaaten zoo wel van de Oude als Nieuwe Schouwburg te Amsterdam groot Folio breed Formaat. I. de brand van de Schouwburg op het Toneel van binnen te zien. II. de Brand van de Schouwburg van buiten te zien op de Keizersgragt met een fraai Nagtgezigt van negen Huizen. III. de brand van binnen en afbeeldingen van de Schouwburg na zyn laatste Vertimmering. IV. de ruwine, of overblyfsels zoo als het zelve zig de eerste dag na de verbranding vertoont heeft. V. Zinnebeeldige Plaat op de Brand van de Schouwburg met toepasselyke ornamenten, extra uitvoerig zoo van vinding als van de Teekeningen. VI. de afbeeldinge van de Nieuwe Schouwburg met een gezigt van de Leidsche Poort en Plyn. Deeze zes Plaaten zyn na het leeven uitvoerig geteekend en in het kooper gebragt, waar van de prys is.	ƒ 4-2-:-
dito groot papier eerste Plaatdrukken.	ƒ 5-10-:-
dito met kleuren fraai afgezet voor de Optica Spiegel.	ƒ 9-:.:-
Op best Engels wit Satyn gedrukt waarvan 'er maar 3 Exemplaaren van overig zyn.	ƒ 28-:-:-
In zwarte Lysten met een vergulde binnenkraaltjes met glaazen voor	ƒ 21-:.:-
dito afgezet na het Leeven in Lysten en glaazen voor.	ƒ 26-:-:-
Idem extra fraai in couleuren afgezet, en geillumineert om gebruikt te worden in een Illuminatie Kas, waarin dezelve een overheerlyk en Fraay gezigt vertoonen, per stuk 2 gulden en 5 st. en de zes stukken byeen voor.	ƒ 13-:-:-
Den dag van een Christen geheiligt door het Gebed een fraaije nieuwe verbeeterde, en vermeerderde druk, met 12 extra fraaije, in het Kooper gêsneedene Plaatjes verciert: in groot en klyn formaat.
De drukker dezes heeft ook onder de Pers, en staat in het kort uit te koomen de Lusthof der Zielen, in het Latyn geschreeven door den Eerw. Heer Hortenzius en vertaald door den Eerw. Heere van Loo: nu nader overzien verbeetert en van een oneindige Taal en Spelfouten gezuyvert door een Liefhebber der Nederduitsche Taal en verciert met twaalf fraaije Plaaten op mooi papier met een duidelyke Letter gedrukt in 8vo.
Het Pourtrait van den Grooten Paus Benedictus de XIVde, gr. 4to. Formaat	ƒ:-8-:-
Het Pourtrait Van Clemens den XIII. dito Formaat	ƒ:-8-:-
Het Pourtrait Van Clemens den XIV. dito Formaat	ƒ:-8-:-
Het eenigste en welgelykende Pourtrait van den Tegenswoordigen Regerende Paus Pius de VI. dat na een orrigineele Schildery te Romen na het Leeven in het Pauselyke Faticaan geschildert is, door een Goed en bekent Schilder, en in het Koper gebragt door R. Vinkeles, dito Formaat	ƒ:-16-:-

[p. 77]

Op Groot Papier Eerste Drukken	ƒ .-18-:-
Op Best Satyn gedruk	ƒ 1-16-:-
Fraay Miniatuur met Goud en Couleuren na het Leeven afgezet	1-10-:-
Dito in een Lyst met een verguld Binnenwerkje en Glas 'er voor	2-16-:-
De vier Pourtraiten, de overledene en de Tegenswoordige Regerende Paus in Lysten met Glaazen 'er voor	ƒ 8-19-:-
Dezelve overheerlyk Miniatuur met Goud en Couleuren na het Leeven afgezet, in Lysten met Glaazen 'er voor	ƒ 14-:-:-
La Vie de Pape Clements le XIV de Ganganelli Par Mr. Caraccioli met het groote Pourtrait en Zinnebeeldige Vignetten groot 8vo. ingenaait	ƒ:-14-:-
Lucas Brugensis, in quatuor Evangelica in Folio. 5 Vol. in 3 Burgerm. banden	ƒ 14-:-:-
Zeelander, Vaste Gronden van het Catholyk Geloof tegen van den Honert, 7 Deelen compleet in 8vo. ingen.	ƒ 6-10-:-
C. Hazard, uitlegginge over de groote Catechismus enz. 2 Deelen, in Folio ingenaait	ƒ 10-:-:-
Alle de Werken van Pater Abraham, compleet met Plaaten, in 8vo. 25 Deelen, geb. en ongebonden.
Graduale, Romanum in 8vo. Nieuwe Verbeeterde Druk, met Plaaten Fr. band	ƒ 2-6-:-
Antivonarium Romanum Nieuwe Verbeeterde Druk, met Plaaten in 8vo. Fr. band	ƒ 2-6-:-
Alle de geleerde Theologische Werken van A. van Woelwyk, 5 Deelen, in 8vo genaait	ƒ 3-10-:-
Renaudotü Liturgicarum Orientalium Collectio &c. in gr. 4to 2 Vol. Burgerm. band	ƒ 5-10-:-
Cornelius a Lapide Opera omnia 12 Vollum. de beste Antwerpsche Druk, in 10 Burgerm. banden	ƒ 50-:-:-
Sermons du Pere Cheminais. in 8vo. compl. 5 Tom. ingenaait	ƒ 2-10-:-
F. Le Blanc, Commentaria in Psalmos. 6 Vol. in Folio.
Dictionaire des Livres Janssenistes 4 Tom. in 8vo.
C.P. Hoynck van Papendrecht, Opera Historica Aliaque Analecta ad Historiam Scessi Belgü Potissimum Attinentia 6 Voll. in 4to. ingen.	ƒ 12- -:-
De Kerkelyke Oudheeden, vol Plaaten en Pourtraitten, met het Aanhangsel de Bisschoppelyke Munten, Picart Antiquiteyten van Drenten 22 Deelen compleet.
Het zelfde Boek, in groot Folio, in 6 Deelen compleet.
La Maniere de se Biên Preparer a La Mort Par des Considerations sur La Cene, La Passion & La Mort de Jesus Christ, avec de 42 Tresbelles Estampes Emblematiques Expliques Par Mr. de Chertablon groot 4to. ingenaait tot de geringe Prys van	ƒ 1-16-:-
N. B. tot den laatsten van de Maand April 1776 en na dien tyd niet minder dan 4 gulden en 10 st.
J.S. Foppens Bibliotheca Belgica met een groot aantal Pourtraiten en Plaaten 2 Vol. gr. 4to.
La Perpetuite de la Foi de l'Eglise Catholique 6 vol. groot 4to. compleet.
Historiele Beschry vinge der Katten de Voorouders der Batavieren, ofte de twee Katwyken, aan Zee, en aan den Ryn, met de Huizen te Britten, en Sand uit de beste Schryvers, en met 11 quarto, 3 groot 8vo. en 7 Indruk-Plaaten met het Pourtrait van den Auteur en

[p. 78]

Tytelplaat versierd en opgeschilderd verbeeldende Dorpen, Abdyen, Kerken, Adelyke Huizen en Ruwienens, Graftomben, Oudheden, gevonden op de Ruwienen van het Huis te Britten enz. en van wegen de naheid van stoffe, en Plaatsen, de gedenkwaardigheden van het Dorp en Abdye van Reynsburg, door D. Pers met Aanteekeningen nevens een Verzameling van Katwyksche, Rynsburgsche, en andere Nederlandsche Oudheden, of vervolg van Aanteekeningen, Bylagen en Bewyzen, ter bevestiging, opheldering en vermeerdering van het voornoemde Werk, uit egte, en meestal ongedrukte Schriften, bescheiden te zamen, en beschreeven door Mr. P.V.D. Schelling gr. 8vo. met de Opdragt, Voorwerk en Registers van het geheele Werk groot 812 Paginaas op fraai groot mediaan papier met een duidelyke letter, voor de tweede maal om zyn Interessandheid van het Werk gedrukt, waarvan de prys by de uitgave geweest is 3 guldens 16 st. nu voor de geringe prys van 36 stuivers tot den laatsten van de maand April dezes jaars zoo het geringe getal der Exemplaaren zoo lang is toereikende en na dien verscheenen tyd niet minder dan 3 gulden en 6 stuivers met een Berigt te bekoomen.

L'Histoire des Provinces Unies des Pays-Bas, par M. Jean le Clerc, avec les 80 vull. Principales Medailles & Explication? 5 Tom. gr. Fol.

ƒ 18-:-:-

En veel meer andere Werken &c.

A NOWADAYS LIBRARIAN	DE MODERNE BIBLIOTHEKARIS
I'll tell you what is needed in a nowadays Librarian,	Wat het wel weet, dit wonderdier?
	Wat weet het niet, dat vraag ik hier.
Just every bit of learning that is new or antiquarian,	Modern of antiquarisch - goed,
	Hij zegt u, wat ge nemen moet
Or animal, or mineral and also vegetarian	En alles wat roman maar heet,
With such a lot of extras that are civic and agrarian.	Hij kent ze tot op Manus Peet.
	Wilt ge wat weten over mijnen -
He has to have the exact truth of everything historical	Best, als 't U blieft! Hoe men konijnen
	Het beste braadt - dààr is 't recept!
And tell who penned each lyric or each poem allegorical	Maar zijt ge altemet behept
	Met vegetarisch-ethisch denken,
While what he doesn't know of fiction is not worth the harping on	Dan zal hij U wat anders schenken,
	En voor een dichterlijk gemoed
Of all that has been written from Jane Austen to Booth Tarkington.	Citeert hij verzen zelfs, als 't moet.
	Als in de Brahmanlied'ren het Getal,
About the fourth dimension he's a knowledge that is quite extreme,	Smijt hij met meteoren en kometen;
	‘Mijnheer, wat vroeg U ook? Wat wilt U weten?
And he will gossip by the hour about the yeasty vitimine.
	Hoe groot de melkweg is - hier heb ik 't al!
Indeed all has been mastered by a nowadays Librarian
	Ook over Venus, Poolster, Groote Beer
Just every bit of learning that is new or antiquarian.	Vindt U het laatste nieuws.’ - Wat wil men meer!
He's up on all of music from the jazz to the Gregorian,	Ja, niets, niets is verborgen voor den man
	Die alles uit de boeken lezen kan.

[p. 79]

And speaks without a moment's doubt about a hyperborian.	Ook acrobaat schijnt hij in d'alchemie,
	Ja, in elk vak dat eindigt op een ‘ie’
He's familiar with the cubists as if they were his A B C's.	En wat betreft wiskundige problemen -
	‘De n-de macht van a + b? Verschenen
Each philosophic question he can answer with the greatest ease.	Is juist een werk daarover’, zegt hij fier,
	‘Vóórdat de zon ter kimme neigt, vindt gij het hier.’
In languages he'll prattle, in the Czecho and Slovakian.
	Muziek! 't Is of hij Bach c.s. persoonlijk kende,
He'll give you full descriptions of a xebec, or a yatagan.
	Kunst is zijn leven; ja, Kunst und kein Ende;
He's on to every tricky curve of all tables of statistics
	Kubisme - wacht, dit lijvig deel vertelt ervan,
And wise about an aeroplane and all its characteristics.
	Hoe men die wond're kunst het best benaad'ren kan.
He'll give the names of all the stars of Broadway and the firmament,
	En wordt ge lyrisch, 't kan gebeuren, ja
And notes the misuse of a word whene'er a different term is meant,	Dan is hij thuis in Cats als in Da-da. -
	‘Of 'k Italiaansch spreek?’ vraagt hij, ‘si signór!
	Ook Tsjechisch-Slowakijsch, daar zijn we voor,
Is well within the province of the nowadays Librarian.
	Om ieder mensch op aard' te kunnen helpen,
In all of ‘lib'ry science’ why, of course, he is a paragon.
	Ja, eens begonnen is ons weten niet te stelpen....
The business of a library he knows just how to carry on.
	Bijvoorbeeld vliegkunst, hier, op bladzij tachtig
He plucks appropriations with a lightning like rapidity.
	Begint de Noordpoolvlucht, in één woord prachtig!
He runs up circulation with an undisturbed placidity,
	De sterren aan tooneel of firmament,
While he can teil you why it's best to have a worker certified,	'k Denk niet, dat hij er ééntje niet van kent,
Or else, upon the other hand, how it would be a hurt if tried.	Zooals hij ook de menschen rond zich heen
And all complaints he always meets with most complete urbanity	Heel spoedig kent.... aan eigenaardigheên!
And knows exactly how it's best to flatter each one's vanity.	De watters, tante Betjes en de fnuiters,
	De deftigen, correcten, àl die snuiters!
In short in all that's excellent he stands as a criterion	Hij voelt zich beurt'lings Goethe en Napoleon,
A Shakspere and a Bonaparte, Beau Brumell and Hyperion.	Een troon van boeken reikt tot aan de zon,
For every bit of learning that is new or antiquarian	Daar zit hij bovenop en af en toe
	Werpt hij wat wijsheid aan 't gepeupel toe.
Is well within the province of the nowadays Librarian.
	Zóó voelt zich een modern bibliothekaris
	Wanneer hij uitleent, vraag eens of 't niet waar is!
(New York Libraries).	(Vrij vertaald).