Het Boek. Jaargang 17

Mededeelingen

Van het Gesamtverzeichnis der Ausländischen Zeitschriften (Gaz) 1914-1924. Herausg. v. Auskunftbureau der Deutschen Bibliotheken, door ons aangekondigd op blz. 264 van den vorigen jaargang zijn thans zes afleveringen verschenen, loopende tot: Schachzeitung.

Voor groote bibliotheken ter controle van hun eigen periodieken en voor alle wetenschappelijke werkers zal het een uitgave van groote waarde blijken te zijn.

Een afzonderlijke aflevering geeft op 20 blz. een lijst der aan het Auskunftbureau aangesloten bibliotheken, in welke dus de in den catalogus zelf vermelde tijdschriften te vinden zijn.

Vanwege de Universiteits-bibliotheek van Amsterdam wordt zoo zelden meer iets op bibliografisch gebied meegedeeld, dat we met belangstelling de verschijning begroeten van een Catalogus van boeken toebehoorende aan het Nutsseminarium voor Paedagogiek. Deze catalogus waaraan we den naam van Dr. C.A. Steenbergen mogen verbinden, al wordt deze niet genoemd, beschrijft eene vakbibliotheek, in de jaren 1918-1921 gevormd en sindsdien voortdurend uitgebreid. Tot 1 Jan. 1928 was zij opgesteld in de gerestaureerde Agnietenkapel, nu als bruikleen opgenomen in de Universiteitsbibliotheek, en daar in een afzonderlijk locaal opgesteld. De titels zijn gedrukt om in de groote catalogussen te worden opgenomen en dragen daarom alle vóóraan de letters P.L. (Paedagogische leeszaal) met de signatuur, en achteraan de letters N.P. Na eenige ‘algemeene werken’ vinden we een 18-tal tijdschriften geregistreerd, dan enkele ‘wijsgeerige werken’, eene grootere afdeeling ‘psychologie’ (blz. 4-18), nog meer over ‘opvoedkunde’ (19-50), over scholen (51-69), en weer kleinere rubriekjes over ‘bijzondere methodiek’. Een alfabetisch register komt den zoeker te hulp.

Bij Menno Hertzberger te Amsterdam is verschenen:

‘Short-title Catalogue of books written and edited by Herman Boerhaave, compiled by Menno Hertzberger with the assistance of E.J. van der Linden. Preface by Dr. J.G. de Lint’.

[p. 96]

Een net gedrukte bibliografische lijst, die echter, zooals in de inleiding wordt uiteengezet, nog slechts als voorloopig te beschouwen is. De Maatschappij ter bevordering der geneeskunde is reeds sinds meer dan een halve eeuw bezig alle monumenten van de oude Nederlandsche geneeskundige wetenschap te verzamelen. Na den oprichter, Prof. Israels heeft Dr. Daniels er vele jaren lang zijn beste krachten aan gewijd; na zijn dood heeft Dr. Noyens het werk voortgezet, en de meening dat men zoo zoetjes aan de compleetheid nadert, blijkt altijd weer onjuist; de vondsten blijven steeds toevloeien. Van Boerhaave vertelt nu dr. de Lint ons, dat Daniels 25 jaren geleden meende, zoowat alles van hem te hebben, en dat er na dien tijd nog wel 50 uitgaven bij zijn gevonden.

De korte beschrijving door den heer Hertzberger opgesteld met hulp van den heer E. v.d. Linden van de Universiteitsbibliotheek, die geregeld den heer Nuyens ter zijde staat bij het aankoopen, beschrijven en ordenen der verzameling, is gemaakt met het oog op het 6e Internationale Congres voor de geschiedenis der geneeskunde. Zeker zijn daarom de inleiding en de voorrede in het Engelsch geschreven; eene revisie door iemand die meer vertrouwd was met de taal zou daarbij wel nuttig zijn geweest.

De lijst geeft op 27 bladzijden 298 titels, in drie hoofdrubrieken ingedeeld. Een fraai portret van Boerhaave is er voor geplaatst.

De Bibliotheca typographica te Weenen (Tiefer Graben 19) kondigt een boek aan van Herbert Reichner over de Gutenberg-Bibel. De auteur vertelt daarin de romantische avonturen van het exemplaar van dezen bijbel dat voor 1300.000 Mark het eigendom geworden is van Dr. Vollbehr te New York, hoe het uit een venster is gevallen, voor de Franschen heeft moeten vluchten en verder heeft rondgezworven. Het is een ‘Privatdruck’ waarvan slechts weinige exemplaren zijn te krijgen. Een aanhangsel geeft tabellen van de 44 bewaarde exemplaren en een bibliografie van de literatuur over den Gutenberg-bijbel. De prijs bedraagt RM. 3.80 en de verzendingskosten.

Couranten-wijsheid over een oud boek

‘Een zeldzaam boek. - Te Metz werd in 1459 in drie exemplaren “Le Livre des psaumes à l'usage des Bénédictins de l'Abbaye de Saint-Jacques” gedrukt. Een van deze exemplaren werd in 1896 te Londen voor £ 5,256 gekocht; eenige jaren later betaalde een boekenliefhebber voor het tweede exemplaar £ 5,266. Waar het derde exemplaar is, weet men niet. Er wordt nu door boekenliefhebbers een onderzoek ingesteld of het nog bestaat. Dit psalmenboek is het derde werk dat na de uitvinding der boekdrukkunst is gedrukt.’

Het Psalterium Benedictinum in 1459 door Fust en Schoeffer te Mainz gedrukt, is het tweede bekende werk van deze pers. Moest het in het geheel het derde gedrukte werk zijn, dan zouden dus de uitvinders Laurens Coster en Gutenberg tezamen vóór dien tijd maar één boek hebben gedrukt! En zou dat ééne boek dan ook te Metz en niet te Mainz of te Haarlem gedrukt zijn? En waarom krijgt het psalterium hier een Franschen naam? En wie ter wereld komt op den dwazen inval, dat zulk een boek in niet meer dan drie exemplaren werd gedrukt? Alleen een journalist die er niets van afweet, en er niets van begrijpt, en slecht vertaalt wat een misschien al even dom Fransch berichtje meedeelt.