Chrysallis. Jaargang 1981

[p. 83]

Anna Rook
Het glas

Vanmiddag heb ik het glas gekocht. Ik vond het tenslotte beter om dit te nemen, uit de kleine hoekwinkel, want het is een goede plaats. De stoep loopt daar prachtig rond de hoek om en de plek is trouwens gedeeltelijk van mijzelf, want vroeger heb ik hier mijn mooiste knikker verloren in een putje. Mijn moeder zou het zeker ook goed gevonden hebben. Het is niet verweg.

Misschien waren de glazen mooier in die grote, glimmende doorzichtige winkel verderop. Maar er stonden er daar zo veel, dat het onmogelijk was te kiezen. Ze leken allemaal hetzelfde, en na korte tijd kijken kreeg ik daar steeds duizelingen en een hamerende hoofdpijn. Mijn moeder had er wel gelijk in, dat ze mij verbood verder te gaan dan het eerste water. Het is vreselijk daarachter, in die grote straat. Alles beweegt, het is een verschrikkelijk angstlawaai, behalve 's avonds.

Nu zij dood is ga ik er wel eens heen. Tenslotte zijn hier ook geen passen van haar en kan zij mij niet volgen. Het is een nieuwe wereld, waar ik hoop misschien een klein plekje voor mij zelf te vinden, iets waar zij niets van weet, een plek waar alleen mijn passen staan en waar ik alleen mijn eigen lucht kan ruiken. Ik ga op expeditie. Ik maak kleine ontdekkingsreizen. Er zijn andere werelden, en zij wist, denk ik, niets van het glas. Toch let ik steeds goed op mezelf, ik weet wat ik doe.

Ik heb het glas dus gekocht in de kleine winkel op de hoek, en het viel gelukkig erg mee. Zolang al had ik het zien staan, links vooraan in de rommelige etalage tussen allerlei potjes, schaaltjes, flesjes en kettinkjes. Bijna iedere dag ging ik er twee maal heen en bekeek het langdurig. Het was een glas dat bestond uit een kleine groene kelk op een lange slanke steel met een ronde voet. Dit was precies het glas dat ik moest hebben. Maar ik was met mijn moeder deze winkel nooit binnen geweest. Het was onbekend terrein en moeilijk te verkennen door de hoge schotten waarmee de etalage daar is afgesloten. Wel heb ik een paar maal, toen er een klant naar binnen ging gepoogd om, in de korte tijd dat de deur open en dicht ging, een glimp op te vangen van wat zich daarbinnen bevond.

Er was alleen veel rommel te zien, vooraan in de winkel, en daar-

[p. 84]

achter was alles zwart, als een donker geheimzinnig hol. Het is al erg lang geleden dat ik besloot het glas te kopen. Vanmiddag is het me ineens gelukt. Ik stond op de brug tegenover de winkel en ik zag een vriendelijke vrouw - zij had blond haar, dat bijna geel was, zoals dat van mijn moeder vroeger - het stoepje opgaan en de deur van de winkel openen. Ineens was het alsof ik vederlicht werd. Ik snelde de weg over, waarbij ik bijna een fietser omver liep, en ging achter haar de winkel binnen. Daar stond ik plotseling in een schemerige wereld, die mij, toen mijn ogen de dingen beter onderscheidden, fantastisch en vreemd voorkwam. In het midden stond een lange tafel, waar alle mogelijke voorwerpen op en onder waren gezet. En vanaf die tafel schenen deze voorwerpen, via de vloer, de wanden van de kleine ruimte te beklimmen, om tenslotte ook het hele plafond te bedekken. Lampen, ketels, vreemde haken hingen er overal in de ruimte, terwijl er op de vloer hier en daar een klein beetje plaats was opengelaten om je voeten neer te zetten. De vrouw met het gele haar was dadelijk helemaal naar achteren door gelopen en vroeg iets aan een man, van wie ik niets anders kon zien dan twee brilleglazen waarin het raam van de winkeldeur weerspiegelde.

Langzaam baande ik mij een weg naar deze twee blinde ogen die oplichtten uit de donkere achtergrond. Toen ik wat dichter bij hen was gekomen, hield de vrouw op met praten, en onder de blikkerende glazen ogen zag ik een erg wit gebit tussen lippen die bewogen, en die mij vroegen wat ik wilde. Het was een slepende vermoeide stem die er klonk. Kijkend naar de witte tanden zei ik snel dat ik voor het glas met de groene kelk kwam, dat links in de etalage stond, tussen het kleine rode vaasje en de witte soepterrine, en waarvoor twee Engelse munten lagen, een bloedkoralen kettinkje en een tasje met een zilveren beugel.

Er viel een korte stilte. Ik merkte hoe de vrouw met de gele haren naast mij zich helemaal omdraaide en me indringend stond te bekijken. De man richtte zich uit zijn leunende houding op, en weer vroegen zijn dunne vochtige lippen, die zijn witte gebit nauwelijks konden omsluiten, wat ik precies wilde. ‘Het dunne groene glas,’ zei ik, nu nerveus geworden. ‘U weet wel, het staat op een geborduurt kleedje, er ligt een bloedkoralen kettinkje voor en een tasje met een zilveren beugel. Het is het glas links in de etalage, dat 's avonds soms blauw lijkt, en als de zon er op schijnt kun je er gele aderen in zien lopen.’ Ik voelde me allang niet meer vederlicht. Ik

[p. 85]

begreep niet hoe ik het gedurfd had de winkel binnen te gaan. Het leek eeuwen geleden dat ik daar buiten vrij op de brug had gestaan. Gelukkig kwam de man nu in beweging.

Langzaam slofte hij tussen allerlei kasten en stoelen door en verdween achter een houten wand. Ik voelde dat de vrouw naast mij nog steeds naar mij keek. Zeker verbaasde zij zich er over dat ik zo maar om het glas had durven vragen. Mogelijk had ik het woord verkeerd uitgesproken, of misschien mocht je eigenlijk helemaal niet over het glas spreken. De man kwam snel weer te voorschijn van achter de houten wand, terwijl hij het groene glas, dat heel dun en fragiel leek, tussen al die donkere zware meubels, als was het alleen maar een kleine ijle glinstering, voorzichtig met zich mee droeg. Ik kon mijn ogen niet meer van het glas afhouden. Nu zou ik het eindelijk bezitten, nu zou ik eindelijk het geheim van het glas leren kennen, en zou ik het altijd bij mij kunnen dragen.

De man zette het glas voor zich neer op de tafel. Bevend haalde ik het geld dat ik had gespaard, en ook het geld dat ik van mijn moeder had gekregen te voorschijn, en overhandigde het aan de man. Dit was het moment waarop ik al zo lang had gewacht, dat ik in mijn verbeelding al zo vele malen had beleefd. Ik nam het glas eerbiedig in mijn handen en legde het met de uiterste voorzichtigheid in de tas die ik bij me had. Langzaam zocht ik mijn weg terug naar de deur. Ik voelde hoe er een grote blijdschap in mij begon te groeien. Nu zou ik misschien eindelijk iets weten van wat alle grote mensen weten.

Op straat liep ik met kleine bedachtzame passen omdat ik mij waardig wilde gedragen tegenover het glas, en omdat ik het geen pijn wilde doen. Het was vrij druk. Maar dat vond ik niet zo erg als anders. Ik voelde mij ineens veel dichter bij de mensen, doordat ik iets, een klein teken van hun geheim, had veroverd.

Thuisgekomen sloop ik zachtjes de trappen op naar mijn donkere kamertje. Gertrud mocht mij niet horen, en ook niet weten van het glas. Sinds mijn moeder er niet meer is en zij het huishouden doet is alles van haar geworden. Het huis heeft een andere geur gekregen, en steeds wanneer ik binnen kom schijnt het mij een vijandig gebouw. Zelfs de enkele dingen die ik voor mijn moeder had kunnen verstoppen heeft Gertrud ontdekt en gebroken, of op een andere plaats gezet. Ook was zij steeds angstig over mijn geld, maar gelukkig heb ik nu kans gezien daarmee te doen wat ik zelf wilde.

[p. 86]

Ik deed het lampje aan boven mijn werktafel en zette het glas voor mij neer. Ik heb er lange tijd aandachtig naar gekeken. Ik heb getracht mij van de heiligheid van het glas te doordringen en het vreugdevolle na te voelen, dat de mensen in de nabijheid van het glas beleven. Ja, zeer hoog moeten zij het glas wel stellen, immers tegenwoordig bouwen zij geen kerken meer, die met hun torens naar omhoog wijzen, maar glazen, enorme glazen, die torenspitsen ver beneden zich laten, waarin mensen in grote getale binnenstromen als waren zij drank voor een godheid. Op de rand van hun woonglazen zetten zij kleine instrumentjes, om de onzichtbare vinger van hun godheid, wanneer deze speels het glas aanraakt, beter op te kunnen vangen. Dan begint het glas te zingen, en heerst er vrolijkheid en opgewondenheid binnen haar wanden.

Hoe zou ik de diepe betekenis van het glas vinden, het geheime weten, dat de mensen hun glazen tempels doet binnen stromen en er zingend het glas doet heffen?

Na achten liep ik weer alleen langs de straten. Kleine smalle straten, maar ook grote en brede, waar zo veel vrolijk licht is. Sinds mijn moeder dood is ga ik iedere avond. Het was altijd goed met mijn moeder bij het licht van de lamp samen te zitten. Wij spraken dan over de kleine dingen van ons leven. Nooit over veel meer. Niet over wat de grote mensen allen weten. Misschien beschouwde zij mij nog te veel als kind, of is zij zelf nooit ingewijd in dat andere, grotere leven.

Zoals gewoonlijk ging ik naar een van de ramen waarachter je mensen kunt zien die lachen en dansen met het glas, het toezingen, het heffen en kussen. Mijn glas had ik nu bij me, en het was mijn plan te trachten in zijn mysteriën door te dringen. Nadat ik lange tijd voor een raam de handelingen van de mensen daarbinnen had gadegeslagen, trok ik mij terug in een donker gedeelte van de straat. Ik wilde eerst wat oefenen voordat ik naar binnen zou gaan. Ik hief mijn glas hoog, kuste het en trachtte dansbewegingen te maken, en ik zong, omdat ik geen andere liederen kende, enige psalmen die mijn moeder mij vroeger had geleerd. Terwijl ik daar zong, merkte ik dat vlak bij mij een oude vrouw stil naar mij stond te kijken, met een gezicht vol vreugde en verbazing. Ik hield even op en groette haar opgewonden. Het maakte mij gelukkig haar zo blij te zien, en ik dacht nu wel spoedig tot het ware begrip te zullen komen voor het glas. Langzaam liep zij verder in de straat, telkens achterom

[p. 87]

kijkend, totdat zij ergens om een hoek verdween.

Ik besloot dat nu het moment daar was, om binnen te gaan bij hen die allen samen zo zongen en vrolijk waren, achter het verlichte raam. Ik raapte al mijn moed samen en trad uit de duisternis van de straat in het licht. Daar stootte ik een deur open, en plotseling stond ik in een warme, roezige ruimte. Mensen in feestelijk toilet zaten aan tafeltjes rondom een dansvloer. Enkelen dansten sierlijk op vrolijke muziek die ergens uit het plafond scheen te komen. Kristallen kroonluchters wierpen een fonkelend licht. En aan alle kanten zette de ruimte zich tot in het oneindige voort. Ik groette de aanwezigen. Zij waren mijn vrienden. Van nu af zou ik bij hen horen. Ik hief mijn glas en ik zong mijn psalmen voor hen uit volle borst.

Dat het plotseling stil werd om mij heen, herinner ik mij nu. Misschien wilden zij naar mij luisteren. De muziek zweeg. Wat er daarna met mij gebeurde is mij niet helemaal duidelijk.

Het is hier donker en koud in mijn kamer. Toen ik zoëven met mijn rechterhand het zweet van mijn gezicht wilde vegen, merkte ik dat ik die hand stijf dichtgeklemd hield. Ik deed haar open en zag bloed en wat scherven.