Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL - Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
DBNL - Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw

meer over deze tekst

Informatie terzijde

Den Duytschen Catoen
Toon afbeeldingen van Den Duytschen Catoenzoom

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1,54 MB)

XML (0,58 MB)

tekstbestand






Editeur

Fons van Buuren


Genre

poëzie

Subgenre

leerdicht
non-fictie/schoolboek


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Duytschen Catoen

(1998)–anoniem Duytschen Catoen, Den–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Naar de Antwerpse druk van Henrick Eckert van Homberch


Vorige Volgende
[pagina 111]
[p. 111]

Doorlopende kritische tekst

Proloog (niet in het Latijn)

1[regelnummer]
Die ghene die in haren sinneGa naar margenoot+
 
Draghen waerlike minne,Ga naar margenoot+
 
Si maken daer of rijm ende liet.Ga naar margenoot+
 
Der minnen so en draghe ic niet,Ga naar margenoot+
5[regelnummer]
Want mi es al dat verghaenGa naar margenoot+
 
Datter minnen mach bestaen.Ga naar margenoot+
 
Ter wilen doen ic minne droech,Ga naar margenoot+
 
Als ic die minne sach, ick loech.Ga naar margenoot+
 
Nu haet icse al in minen sinnenGa naar margenoot+
10[regelnummer]
Die minne draghen ende minnen,
 
Ende heb gheleert in minen moetGa naar margenoot+
 
Aen die ghene die sijn vroet.Ga naar margenoot+
 
Eer ict dede, seide een mijn vrient:
 
‘Geselle, die ter tijt wijsheit dient,Ga naar margenoot+
15[regelnummer]
Dat hijs beteren loen ontfaetGa naar margenoot+
 
Dan die ter minnen dienste staet.’
 
Hier om heb ic des begonnen.Ga naar margenoot+
 
Si hebben onrecht des mi vergonnen.Ga naar margenoot+
 
Nu bidt alle met mi te Gode
20[regelnummer]
Dat Hi mi sende sinen bode,
 
Die mij wise ende leere
 
Hoe ic mi ter wijsheit keere.
 
Alle die vroet willen wesen
 
Een boeck is dat die clercken lesen,
25[regelnummer]
Als si eerst ter scolen gaen,Ga naar margenoot+
 
Die hem wijsheyt doet verstaenGa naar margenoot+
 
Vele meer dan eenich doet.Ga naar margenoot+
 
Hier om peynse ic in minen moet
 
Dat icker u bi wille lerenGa naar margenoot+
30[regelnummer]
Hoe ghi u herte sult bekerenGa naar margenoot+
 
Ter vroetheit. Nu merct danGa naar margenoot+
 
Wien maecte. Het woende een manGa naar margenoot+
 
Te Romen wijlen eer,Ga naar margenoot+
 
Die der wijsheit wiste meerGa naar margenoot+
35[regelnummer]
Dan yemant die leeft nu.
[pagina 112]
[p. 112]
 
Hi hiet Cathoen, dat seg ic u.
 
Die hadde een kint dat hiet also.
 
Al dat hi dede des was hy vro.Ga naar margenoot+
 
Alst metten kinde was vergaenGa naar margenoot+
40[regelnummer]
Dat mocht onthouden saen,Ga naar margenoot+
 
Riep hi ende sprac tot hem:
 
‘Men seyt, sone, dat ic ben
 
Wijs, vroet; nu merct dan:
 
Ick sal u leren dat ic kan.’
45[regelnummer]
Doen seide hi ende begonst aldus:
 
‘Si deus est animus’.Ga naar margenoot+
I,1[regelnummer]
Ga naar margenoot+Nu merct, sone, wat ic u ghebiede
 
Ende wat is dat ic u bediede:Ga naar margenoot+
 
Dattu di daer aen sout kerenGa naar margenoot+
 
Dattu Gode sout emmer eren.Ga naar margenoot+
I,2[regelnummer]
Ga naar margenoot+Du soutst smorgens vroe opstaen
 
Ende om dine bederve gaen.Ga naar margenoot+
 
Men seit: die te langhe slaept
 
Dat hem die slaep onduchtich maect.Ga naar margenoot+
I,3[regelnummer]
Ga naar margenoot+Wachti datmen niet en seytGa naar margenoot+
 
Dat vele talen aen di leyt,Ga naar margenoot+
 
Want menigerhande taleGa naar margenoot+
 
Voeghet nyemant goeders wale.Ga naar margenoot+
I,4[regelnummer]
Ga naar margenoot+Sone, doet als die vroede doet,
 
Die heeft gestadeliken moet.Ga naar margenoot+
 
Men lachtert dat een hier seggetGa naar margenoot+
 
Des hi ghinder niet en pleghet.Ga naar margenoot+
I,7[regelnummer]
Ga naar margenoot+Eenradich ende sachteGa naar margenoot+
 
Soutstu sijn in dijn gedachte.Ga naar margenoot+
 
Hi is sot die sijn ghepeynsGa naar margenoot+
 
Die lieden seit hier ende ghens.
I,5[regelnummer]
Ga naar margenoot+Mercke nyemants quade daetGa naar margenoot+
 
Want vele merekens is quaet.Ga naar margenoot+
 
Beyde en is man noch wijfGa naar margenoot+
 
Die sonder sonde leit sijn lijf.Ga naar margenoot+
I,6[regelnummer]
Ga naar margenoot+Houtu oec dat yemant deert,Ga naar margenoot+
 
Doet van di; hi is sot dies begeert,Ga naar margenoot+
 
Om dat luttel helpen machGa naar margenoot+
 
Te doen den lieden quaet ghelach.Ga naar margenoot+
I,8[regelnummer]
Ga naar margenoot+Gheloeft niet dijn wijf tonrechteGa naar margenoot+
 
Als si claget over dine knechte.
 
Quader wijven sijn genoechGa naar margenoot+
 
Die dicke maken ongevoech.Ga naar margenoot+
I,10[regelnummer]
Ga naar margenoot+Du en selt met talen noch sprekenGa naar margenoot+
 
Gheschel teghen die quade maken,Ga naar margenoot+
[pagina 113]
[p. 113]
 
Want van lichteliker chosenGa naar margenoot+
 
Comen dicke grote nosen.Ga naar margenoot+
I,11[regelnummer]
Ga naar margenoot+Minne den ghene die di minnen.
 
Die di wel doet laet hem bekennen.Ga naar margenoot+
 
Hi is sot die te dienste staet
 
Daert hem tscanden al vergaet.Ga naar margenoot+
I,12[regelnummer]
Ga naar margenoot+Nyemare ende achtersprakenGa naar margenoot+
 
Die de lieden tscanden maken
 
Soudu scuwen ende haten.Ga naar margenoot+
 
Die haer volgen sijn verwaten.Ga naar margenoot+
I,13[regelnummer]
Ga naar margenoot+Datmen di beheten heeft,Ga naar margenoot+
 
Eer die tijt comt datment gheeft,Ga naar margenoot+
 
En saltu niet beheten voort,Ga naar margenoot+
 
Wantmen lieghet vele woort.Ga naar margenoot+
I,14[regelnummer]
Ga naar margenoot+Als di yemant gheeft lof,
 
Wes te blijder niet daer of.Ga naar margenoot+
 
Die vroede merct ende verstaetGa naar margenoot+
 
Eer hi van yemant lof ontfaet.
I,16[regelnummer]
Ga naar margenoot+Die wile du bist jongelincGa naar margenoot+
 
Doet so menighe goede dinc,
 
Als di naken dine daghen,Ga naar margenoot+
 
Datmen di te goede ghewaghe.Ga naar margenoot+
I,17[regelnummer]
Ga naar margenoot+En roeke niet wat enich manGa naar margenoot+
 
Stillekine gheruynen can,Ga naar margenoot+
 
Want die quade wanet desGa naar margenoot+
 
Watmen ruynt, dat van hem es.Ga naar margenoot+
I,18[regelnummer]
Ga naar margenoot+Alstu heves ghenoech
 
Haven, houti int ghevoech:Ga naar margenoot+
 
Heden is die man rijcke,
 
Morghe staet hem commerlijcke.Ga naar margenoot+
I,20[regelnummer]
Ga naar margenoot+Als dy, sone, dijn arme vrient
 
Van cleynder giften dient,Ga naar margenoot+
 
Wes blider dan di is te moedeGa naar margenoot+
 
Ende danckes hem met allen goede.Ga naar margenoot+
I,22[regelnummer]
Ga naar margenoot+Du en soutstu keren niet in dienGa naar margenoot+
 
Dattu die doot sout ontsien,Ga naar margenoot+
 
Want wie die doot ontsiet
 
En helpt sijn leven niet.
I,19[regelnummer]
Ga naar margenoot+Hy is sotter dan een queken hootGa naar margenoot+
 
Die hoept op eens anders doot.
 
Want alle lieden jonck ende out
 
Sijn haers levens onghewout.Ga naar margenoot+
I,23[regelnummer]
Ga naar margenoot+Alstu heves des verdientGa naar margenoot+
 
Dattu hebs ghenen vrient,
 
Dan soutu Gode witen niet:Ga naar margenoot+
[pagina 114]
[p. 114]
 
Hem is leet datti messchiet.Ga naar margenoot+
I,24[regelnummer]
Ga naar margenoot+Van dattu hebs bewevenGa naar margenoot+
 
Soutu vroedelike leven.
 
Ende wes also onderstekenGa naar margenoot+
 
Datti niet en mach ghebreken.Ga naar margenoot+
I,28[regelnummer]
Ga naar margenoot+Hebstu kinder sonder goet,Ga naar margenoot+
 
So doet als die vroede doet,
 
Die hem een ambacht leert,Ga naar margenoot+
 
Alst noot heeft datter hem an keert.Ga naar margenoot+
I,29[regelnummer]
Ga naar margenoot+Dattu lief hebste en saltu niet
 
Te seer minnen. Is oec yet
 
Dattu hates, soutstu haten
 
Niet te seer, mer te maten.
II,12[regelnummer]
Ga naar margenoot+Dat God wil doen metti,
 
Laet Hem geworden, wat si.Ga naar margenoot+
 
Du en waers te raden nietGa naar margenoot+
 
Daer Hi di sciep ende wesen hiet.Ga naar margenoot+
III,11[regelnummer]
Ga naar margenoot+Na datti dine tijde nakenGa naar margenoot+
of[regelnummer]
Soutstu dine teere makenGa naar margenoot+
I,33?[regelnummer]
Ende dinen cost meer noch minGa naar margenoot+
 
Na dattu heves ghewin.Ga naar margenoot+
IV,10[regelnummer]
Ga naar margenoot+Du soutst ommate vlien.
of[regelnummer]
Men seit dats die vroede plien.Ga naar margenoot+
II,6?[regelnummer]
Hout mate ende volget hare,
 
Want ommate is ongheware.Ga naar margenoot+
III,7[regelnummer]
Ga naar margenoot+Seggestu dijns ghesellen daetGa naar margenoot+
of[regelnummer]
Des hi hem scaemt, dats quaet.Ga naar margenoot+
II,7?[regelnummer]
Peynst oft di lief ware
 
Die dijn scande maecte mare.Ga naar margenoot+
II,17[regelnummer]
Ga naar margenoot+Alstu heves cost meerGa naar margenoot+
 
Ende terens dan du hads eer,Ga naar margenoot+
 
Spare, want saen glidetGa naar margenoot+
 
Have diemen niet en midet.Ga naar margenoot+
II,21[regelnummer]
Ga naar margenoot+Datti in dronckenscap gheschiet
 
En laet onghebetert niet,
 
Want daer af hier te voren
 
Vernoy is comen ende toren.Ga naar margenoot+
I,40[regelnummer]
Ga naar margenoot+Beyde nemen ende gheven
 
Is haer sede die nu leven
 
Met eren. Sone, doet also,
 
So machtu blijde sijn ende vro.
II,[regelnummer]
Ga naar margenoot+Wiltu dy, sone, daer toe kerenGa naar margenoot+
Prol.[regelnummer]
Dattu dorpers sede wilt leren,Ga naar margenoot+
a[regelnummer]
Virgilius hevet al bescrevenGa naar margenoot+
 
Hoe die dorpers sullen leven.Ga naar margenoot+
[pagina 115]
[p. 115]
II,[regelnummer]
Ga naar margenoot+Wiltu leeren medicijneGa naar margenoot+
Prol.[regelnummer]
Ende vroet arsater te sijne,Ga naar margenoot+
b[regelnummer]
Macer hevet bescreven al
 
Watmen daer toe pleghen sal.Ga naar margenoot+
II,[regelnummer]
Ga naar margenoot+Wiltu des onderwindenGa naar margenoot+
Prol.[regelnummer]
Dattu gevechs wilt bewinden,Ga naar margenoot+
c[regelnummer]
Doet minen raet, les Lucane,Ga naar margenoot+
 
Hi salder wel brenghen ane.Ga naar margenoot+
II,[regelnummer]
Ga naar margenoot+Wiltu weten wat si minnen
Prol.[regelnummer]
Ende minne doen in dinen sinnen,Ga naar margenoot+
d[regelnummer]
Ovidius leert di alsoGa naar margenoot+
 
Hoe du van minnen wordes vro.Ga naar margenoot+
II,24[regelnummer]
Ga naar margenoot+Mercke wel datti mach deren,Ga naar margenoot+
 
Bewert oftu mach beweren.Ga naar margenoot+
 
Hi is sot die comen siet
 
Dongheval ende niet en vliet.Ga naar margenoot+
II,22[regelnummer]
Ga naar margenoot+Kiest enen die du mach makenGa naar margenoot+
 
Cont dine verholen saken.Ga naar margenoot+
 
Bistu sieck, kiest eenen man
 
Die best van arsatarien can.Ga naar margenoot+
III,1[regelnummer]
Ga naar margenoot+Sone, lere so in dinen sin,Ga naar margenoot+
 
Datter wone wijsheit in.
 
Die daer sonder leit sijn leven,Ga naar margenoot+
 
Hets qualic met hem beweven.Ga naar margenoot+
III,[regelnummer]
Ga naar margenoot+Houti, sone, na minen lere.Ga naar margenoot+
Prol.[regelnummer]
Doetstuut, di comter af eere,
 
Laetstuut oec, hets mi gast,Ga naar margenoot+
 
Ende metti salt wesen vast.Ga naar margenoot+
III,2[regelnummer]
Ga naar margenoot+Die goeder voeren pleghetGa naar margenoot+
 
Derf niet roeken watmen seghet.Ga naar margenoot+
 
Hi en darf doer nyemants taleGa naar margenoot+
 
Quaet doen, wilstu selve wale.
III,3[regelnummer]
Ga naar margenoot+Alstu gheropen bist te rade,Ga naar margenoot+
 
So en bedenct di niet te spade,
 
Du en beters dijn gesellen daetGa naar margenoot+
 
Van alle des dy ane gaet.Ga naar margenoot+
III,8[regelnummer]
Ga naar margenoot+Datti te deele bevallen es,Ga naar margenoot+
 
Hout dat ende wachti desGa naar margenoot+
 
Datmen niet en seit, waer hij gaet,
 
Die tsine verdede met quader daet.
III,10[regelnummer]
Ga naar margenoot+Als di yemant gheeft raet,
 
Hi en sal di niet duncken quaet.Ga naar margenoot+
 
Hi is sot die raet ontseyt,
 
So wien gaf, daer doghet an leyt.Ga naar margenoot+
III,14[regelnummer]
Ga naar margenoot+En proeft niet dine crachtGa naar margenoot+
[pagina 116]
[p. 116]
 
Aen datti is tot uwer macht.Ga naar margenoot+
 
Daer is te proven lachter anGa naar margenoot+
 
Dat een ghedoen niet en can.Ga naar margenoot+
III,16[regelnummer]
Ga naar margenoot+Alstu verstaet in dinen moetGa naar margenoot+
 
Datmen di onrecht doet,
 
Bidt den rechter dat hi di
 
Om dinen dienst behulpich si.Ga naar margenoot+
III,19[regelnummer]
Ga naar margenoot+Alstu etes, wacht u dies,Ga naar margenoot+
 
Dattu te vele niet en pliesGa naar margenoot+)
 
Te spreken: wiet heeft in seden,Ga naar margenoot+
 
Men mercket al in dorperheden.Ga naar margenoot+
IV,13[regelnummer]
Ga naar margenoot+Als di vernoy toe gaet,Ga naar margenoot+
 
Soect an dine vrienden raet.Ga naar margenoot+
 
Die vrient die trouwe heeft
 
Is die beste troest die leeft.Ga naar margenoot+
IV,5[regelnummer]
Ga naar margenoot+Als du goet hebste ende haveGa naar margenoot+
of[regelnummer]
Neemt u ghemack daer ave.Ga naar margenoot+
IV,16?[regelnummer]
Wat helpt goet ende scatGa naar margenoot+
 
Des nyemant en heeft te bat?Ga naar margenoot+
II,19[regelnummer]
Ga naar margenoot+Hoerdom is een quade sedeGa naar margenoot+
 
Ende vreck tsine daer mede.Ga naar margenoot+
 
Dese twe soutstu scuwen,Ga naar margenoot+
 
Want si vele sonden brouwen.Ga naar margenoot+
III,24[regelnummer]
Ga naar margenoot+Du sult met dinen sin algaderGa naar margenoot+
 
Eeren moeder ende vader.
 
God seit: diese belghen doet,Ga naar margenoot+
 
Dat hem te pine worden moet.Ga naar margenoot+
IV,24[regelnummer]
Ga naar margenoot+Te vele eten ende drincken
 
Soutstu scuwen, ende dencken:
 
Wie hem hout an dit ghelaghe,Ga naar margenoot+
 
Hi corter mede sine daghe.Ga naar margenoot+
III,20[regelnummer]
Ga naar margenoot+Als dijn wijf verbolghen es,
 
En wilt niet roeken desGa naar margenoot+
 
Wat si seyt, want haer woert
 
Waeyt die wint uter poert.Ga naar margenoot+
III,13[regelnummer]
Ga naar margenoot+Doet yemant wel, wie hi sy,
 
Neemter goet exempel bi.
 
Doet yemant quaet, saltu vlienGa naar margenoot+
 
En laetne sijnre quaetheit plien.Ga naar margenoot+
II,26[regelnummer]
Ga naar margenoot+Die heeft dat hem becoemt,Ga naar margenoot+
 
Hout hi, ic waent hem vroemt.Ga naar margenoot+
 
Hi is sot die heeft goetGa naar margenoot+
 
Ende leghet onder sine voet.Ga naar margenoot+
II,18[regelnummer]
Ga naar margenoot+Constu di gheveynsen onvroet,Ga naar margenoot+
 
Het soudi dicke wesen goet.Ga naar margenoot+
[pagina 117]
[p. 117]
 
Die vroede man winter anGa naar margenoot+
 
Dicke, dat hi hem veysen can.Ga naar margenoot+
I,27[regelnummer]
Ga naar margenoot+Wachti jeghen die ghebareGa naar margenoot+
 
Minlick als die voghelare,Ga naar margenoot+
 
Die scone pipen ende blasen,Ga naar margenoot+
 
Als si die vogelkijns verdwasen.Ga naar margenoot+
III,12[regelnummer]
Ga naar margenoot+Wachti, als bi dinen live,Ga naar margenoot+
 
Dattu gheen wijf te wive
 
En nemes, du en kentse wel,Ga naar margenoot+
 
Want der wiven sijn vele fel.Ga naar margenoot+
[slot][regelnummer]
Ga naar margenoot+Sone, dits den besten scat
 
Die ick hebbe, ende om datGa naar margenoot+
 
Heet ic ende bevele di,Ga naar margenoot+
 
Datti altoes met di si.Ga naar margenoot+
 
Ga naar margenoot+Goede lieden, die dese taleGa naar margenoot+
 
Hebt ghehoort alte male,
 
Doet u ghebede devotelike
 
Tot Gode van hemelrike,
 
Dat Hi verlichte uwen sin,Ga naar margenoot+
 
Datter wone wijsheit in.Ga naar margenoot+
 
Die dit maecte uten Latine
 
In Duytsche, hi begheerde te sine
 
In u ghebede vroe ende spade.Ga naar margenoot+
 
Bidt Gode dat Hi u doe ghenade.Ga naar margenoot+
 
Amen.
margenoot+
in haren sinne: in hun binnenste
margenoot+
waerlike: wereldse
margenoot+
daer of: daarover
margenoot+
Der minnen so: zulke liefde
margenoot+
want voor mij is alles voorbij
margenoot+
wat betrekking heeft op de liefde
margenoot+
Toen ik verliefd was
margenoot+
loech: lachte
margenoot+
al: allemaal
margenoot+
moet: hart
margenoot+
Aen: van
margenoot+
ter tijt: te rechter tijd
margenoot+
hijs: hij daarvoor
margenoot+
des: dit (2de naamval bij begonnen)
margenoot+
vergonnen: misgunnen
margenoot+
eerst: voor het eerst
margenoot+
Die: ‘boeck’ is mann. en onz.
margenoot+
eenich: enig (boek), of: iemand
margenoot+
bi: door
margenoot+
bekeren ter: richten op
margenoot+
merct: let op
margenoot+
Wien: Wie-en: wie het (r.26)
margenoot+
wijlen eer: indertijd
margenoot+
die van de wijsheid meer wist
margenoot+
Met alles wat hij deed was hij blij
margenoot+
Toen het met het kind zover was
margenoot+
mocht: kon; saen: snel, makkelijk
margenoot+
Als God een geest is
margenoot+
1
margenoot+
bediede: op het hart druk
margenoot+
dat je je daartoe zult zetten
margenoot+
emmer: altijd
margenoot+
2
margenoot+
en aan je werk gaan
margenoot+
onduchtich: slap
margenoot+
3
margenoot+
Wachti: Wacht je ervoor
margenoot+
dat je erg veel praat
margenoot+
want velerlei gepraat
margenoot+
betaamt niemand die goed is
margenoot+
4
margenoot+
die standvastig is
margenoot+
lachtert: keurt het af
margenoot+
Des: wat (2de naamval); pleghet: doet
margenoot+
5
margenoot+
Eenradich: Standvastig
margenoot+
Soutstu: de druk heeft Souts
margenoot+
sijn: de druk heeft dijn
margenoot+
6
margenoot+
Mercke: Kritiseer
margenoot+
vele merckens: veel kritiek leveren
margenoot+
Man noch vrouw
margenoot+
lijf: leven
margenoot+
7
margenoot+
Heb je soms iets wat iemand schaadt
margenoot+
doe het van je weg; [...]
margenoot+
want het helpt weinig
margenoot+
mensen kwaad te berrokkenen
margenoot+
8
margenoot+
tonrechte: ten onrechte
margenoot+
Quader wijven: 2de naamval bij genoech
margenoot+
maken ongevoech: leed veroorzaken
margenoot+
9
margenoot+
met: de druk heeft niet
margenoot+
Gheschel [...] maken: twisten
margenoot+
want door kleine oorzaken
margenoot+
comen: ontstaan; nosen: nadelen
margenoot+
10
margenoot+
[...] laat het hem blijken
margenoot+
waar het schandelijk voor hem uitpakt
margenoot+
11
margenoot+
Nieuwtjes en roddels
margenoot+
Soudu: zou je moeten
margenoot+
Die erop afgaan zijn vervloekt
margenoot+
12
margenoot+
beheten: beloofd
margenoot+
voor het zover is dat men het geeft
margenoot+
moet je het niet verder beloven
margenoot+
woort: de druk heeft voort
margenoot+
13
margenoot+
wees daar niet des te blijder om
margenoot+
De wijze let op en neemt waar
margenoot+
14
margenoot+
Die wile: Gedurende de tijd
margenoot+
zodat, als je op jaren bent gekomen,
margenoot+
men in gunstige zin over je zal spreken
margenoot+
15
margenoot+
Sla geen acht op hetgeen iemand
margenoot+
gheruynen: fluisteren
margenoot+
want de boze denkt dienaangaande
margenoot+
dat: de druk heeft die
margenoot+
16
margenoot+
Haven: bezit; houti [...]: houd maat
margenoot+
morgen lijdt hij armoe
margenoot+
17
margenoot+
een kleine gift schenkt
margenoot+
betoon je blijder dan je je voelt
margenoot+
en dank hem zo goed je kunt (?)
margenoot+
18
margenoot+
Je moet niet zo leven
margenoot+
dat je bang bent voor de dood
margenoot+
19
margenoot+
queken hoot: botterik
margenoot+
hebben geen macht over hun leven
margenoot+
20
margenoot+
Als je het ernaar hebt gemaakt
margenoot+
Dan: Dat en; witen: verwijten
margenoot+
datti messchiet: dat je kwaad deed
margenoot+
21
margenoot+
beweven: verkregen
margenoot+
ondersteken: van het nodige voorzien
margenoot+
niet: niets; mach: mag/kan/zal
margenoot+
22
margenoot+
Heb je kinderen, maar geen bezit
margenoot+
hem: het (kind); ambacht: beroep
margenoot+
datter hem: dat het er zich
margenoot+
23
margenoot+
24
margenoot+
laat Hem begaan, wat het ook zij
margenoot+
Je was niet bij het raadsbesluit (?)
margenoot+
wesen: bestaan; hiet: beval (te)
margenoot+
25
margenoot+
Naar gelang van de omstandigheden
margenoot+
dien je je vertering te maken
margenoot+
en je uitgaven precies
margenoot+
naar gelang je inkomsten zijn
margenoot+
26
margenoot+
dats: dat des; plien: doen
margenoot+
ongheware: bedrieglijk
margenoot+
27
margenoot+
dijns [...] daet: de druk heeft dijn
margenoot+
en dat
margenoot+
mare: de druk heeft ware
margenoot+
28
margenoot+
cost: uitgaven
margenoot+
terens: verbruik
margenoot+
wees zuinig, want weldra verdwijnt
margenoot+
have: bezit; midet: ontziet
margenoot+
29
margenoot+
Vernoy: ellende; toren: verdriet
margenoot+
30
margenoot+
31
margenoot+
daer toe keren: ertoe zetten
margenoot+
leren: leren, of: leren kennen
margenoot+
al: allemaal
margenoot+
sullen: moeten
margenoot+
32
margenoot+
medicijne: geneeskunde
margenoot+
arsater: arts
margenoot+
pleghen sal: doen moet
margenoot+
33
margenoot+
Wil je je ertoe zetten
margenoot+
dat je een gevecht wilt aangaan
margenoot+
les: lees
margenoot+
hij zal [je] er wel toe brengen
margenoot+
34
margenoot+
dinen: de druk heeft minen
margenoot+
also hoe: hoe
margenoot+
vro: blij
margenoot+
35
margenoot+
Houd goed in de gaten wat je [...]
margenoot+
Bewert: vermijd/voorkom het
margenoot+
Dongheval: het ongeluk
margenoot+
36
margenoot+
mach maken cont: kunt vertellen
margenoot+
verholen: geheime
margenoot+
die het beste is in geneeskunde
margenoot+
37
margenoot+
Zoon, doe zo kennis op in je geest
margenoot+
daer sonder: zonder deze (=wijsheid)
margenoot+
beweven: gesteld
margenoot+
38
margenoot+
Houti [...] na: Houd je [...] aan
margenoot+
hets mi gast: het deert mij niet
margenoot+
(lett.:) en het hecht zich aan jou
margenoot+
39
margenoot+
Wie op de juiste wijze zich gedraagt
margenoot+
hoeft zich niet aan te trekken [...]
margenoot+
doer: om, vanwege
margenoot+
40
margenoot+
te rade: ter beraadslaging
margenoot+
beters: (lett.:) verbetert.
margenoot+
des: wat (2de naamval)
margenoot+
41
margenoot+
bevallen: gevallen
margenoot+
wachti des: wacht je ervoor
margenoot+
42
margenoot+
Hi: ‘yemant’ of ‘raet’
margenoot+
Soe wien gaf: wie hem ook gaf
margenoot+
43
margenoot+
proeft: beproef
margenoot+
op wat boven je macht gaat
margenoot+
Het is een blamage te beproeven
margenoot+
een: iemand
margenoot+
44
margenoot+
Als je bij jezelf tot het inzicht komt
margenoot+
om de dienst aan jou [...]
margenoot+
45
margenoot+
wacht u dies: wacht je ervoor
margenoot+
plies: pleegt (2de pers. enkelv.
margenoot+
[...] wie dat gewoon is
margenoot+
men acht het allemaal dorperlijk
margenoot+
46
margenoot+
vernoy: verdriet; toe gaet: overkomt
margenoot+
vraag om hulp bij je vrienden
margenoot+
troest: steun en toeverlaat
margenoot+
47
margenoot+
Als je geld en goed bezit
margenoot+
profiteer ervan
margenoot+
Wat helpt bezit en geld
margenoot+
waar niemand voordeel van heeft
margenoot+
48
margenoot+
Hoererij/overspel is een kwade zaak
margenoot+
en gierig zijn evenzo
margenoot+
Deze twee behoor je te vermijden
margenoot+
sonden: de druk heeft souden
margenoot+
49
margenoot+
Je moet met heel je geest
margenoot+
belghen doet: krenkt
margenoot+
dat het hem duur te staan komt
margenoot+
50
margenoot+
wie zich ophoudt met zo'n leven
margenoot+
corter mede: verkort daarmee
margenoot+
51
margenoot+
roeken des: acht slaan op dat
margenoot+
verwaait op de wind
margenoot+
52
margenoot+
saltu: [dan] moet je [dat]
margenoot+
en laat hem zijn kwaad doen
margenoot+
53
margenoot+
Wie heeft wat bij hem past
margenoot+
[...]t vroemt: het brengt voordeel
margenoot+
goet: bezit
margenoot+
en er niet van profiteert
margenoot+
54
margenoot+
onvroet: de druk heeft vroet
margenoot+
het zou dikwijls goed voor je zijn
margenoot+
De verstandige man wint erbij
margenoot+
hem veysen: veinzen
margenoot+
55
margenoot+
Wacht je voor de manier van doen
margenoot+
Minlick: vriendelijk
margenoot+
pipen: fluiten
margenoot+
verdwasen: verschalken
margenoot+
56
margenoot+
bi dinen live: bij je leven
margenoot+
du en: tenzij je; wel: goed
margenoot+
want er zijn veel boosaardige vrouwen
margenoot+
57
margenoot+
om dat: daarom
margenoot+
Heet ic: gelast ik
margenoot+
Datti: dat hij (n.l. de schat)
margenoot+
Epiloog
margenoot+
dese tale: deze woorden
margenoot+
sin: verstand
margenoot+
Datter: zodat daar
margenoot+
vroe ende spade: altijd
margenoot+
doe: schenke

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Algemene gebruikersvoorwaarden
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken