Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1925

[p. 855]

Overzicht van Tijdschriften

De nieuwe Gids (October) jubileert. Op prachtig, glanzend crême papier de foto van Willem Kloos en van Willem Kloos en echtgenoote, Jeanne Reyneke van Stuwe. En een feestnummer van juist 174 bladzijden. Opent op een dubbele studie door Mr R.H.J. Bakker. De eerste over ‘veertig jaren beschavingsarbeid.’ Treffend wordt geschetst de vernieuwing die De N.G. gebracht heeft door een reeks staaltjes van de stijltjes van tevoren. Daarna een intervieuw met Willem Kloos. Een belangwekkend binnenzicht in het gezellig tehuis van den grooten prins, levendig beschreven. Als een persoonlijke kennismaking met den vereenzaamder dondergod van weleer. De oude man wordt blijkbaar in zijn zelfverheffing gesteund door de bij-der-handte echtgenoote. Hij weet echter nog gulden raad te geven: ‘Een ding wil ik de jongeren en allerjongsten toeroepen: werk, en zie je te ontwikkelen. De moderne auteurs hebben veel te weinig eruditie.’ Hem zelf laat hij echter welgevallig gezeggen:

‘As cedars beaten by continual storms so great men flourish’

Hein Boeken herdenkt Willem Kloos' kandidaatsexamen klassieke letteren (1884); L. Van Deyssel die in zijn gedenkschriften uitvoerig over D.N.G. spreekt zendt enkel een briefje om mee te jubileeren Frans Erens blikt terug op de door het tijdschrift tot stand gebrachte evolutie; Jac. Van Looy plaatst een symbolische beschrijving van ‘De (n) muur’ alias D.N.G. en Willem Kloos, na ‘een jaar, notules van de N.G.-vergaderingen’ publiceert ‘wat het publiek wel eens weten mag bij het veertigjarig bestaan’. Hoe in hem het plan voor een eigen tijdschrift opkwam en dat hij hoopt het tot negentig jaar te brengen. Bij wijze van documentatie is - zeer goed idee - het destijds verschenen, sinds lang uitverkochte beroemde en beruchte boekje herdrukt: ‘De onbevoegdheid der hollandsche literaire kritiek’ door Willem Kloos en Albert Verwey. ‘Waarna een studie over Jacques Perk door J. Mathijs Acket. Ontleding van ‘Mathilde’. En om een der eerste eveneens zeer vroeg gestorven pionier A.P. Van Groeningen te herdenken een uitvoerige, uiterst gedocumenteerde studie: ‘bij-drage tot de genesis van tachtig’ door H. Gerversman. Twee brieven van C.B. Huet aan hoogleeraar Koster worden, gepubliceerd door Dr W.G.W. Koster.

De Stem (October). Zes suggestieve sonnetten door J.W.F. Werumeus Buning; door Gabrielle van Loenen een novelle ‘De lusteloozen’. De lustelooze moeder na de geboorte van haar later ook lusteloos geworden kind. Schrijnend, Johannes Tielrooy polemiseert met de Gids, nominatim Prof. H.T. Colenbrander, over Busken Huet. De knappe Just Havelaar verkoopt larie over ‘het christendom’. We komen hier wel eens op terug - Direct zijn de verzen van Marie v.K. in al hun hortendheid - Is. Plati geeft het vierde deel zijner studie ‘Groei’. Over jules Romains een studie die wordt vervolgd, door Johannes Tielrooy, Albert Plasschaert plaatst aphorismen waarmee hij in bondigen vorm dwaasheden zegt als: ‘Plicht :de maatschappelijke munt der liefde; 't behendig gevonden surrogaat met den grootsten pathos aangeprezen door de Pooveren (sic)

[p. 856]

De Beiaard (October) Uitvoerige studie over Max Scheler door Prof. Dr J.P. Steffer ‘De groote beteekenis van rijn wijsbegeerte ligt hoofdzakelijk in de volgende momenten: in de buitengewoon vruchtbare en diepzinnige litteraire produktie, in de oorspronkelijkheid en suggestieve kracht van zijn rijke ideëen die licht werpen op allerlei kultuurgebieden en op het leven, eindelijk in zijn methode, de zgn. phaenomenologische wezenschouw, die de nieuwste en meest moderne gedachten en inzichten verbindt met het waardevolle van verleden en overlevering, waardoor hij aan zijn geheele wereldbeschouwing een sterk religieuzen onderbouw weet te geven’. Volgen de beschouwingen van Huib Luns over schilderkunst in kerken. Van den ons onbekenden L. Schlichting een opstel ever ‘taalinflatie’. Zeer persoonlijk gezien en gedacht.

Het vervolg van Kees Meekels' ‘De dwerg tusschen Ezechiel en Isaïas.’ Eeen lange rubriek verscheidenheden.

‘Boekzaal’ (October) In leningen stijl een uitvoerige recensie over Persyns' Sniedersboek door den hollandsch-Brabander Vincent Cleerdin. Naar aanleiding van een fransch boek een approbatie over Pascal door Dr Ferd. Sassen die over hetzelfde onderwerp vóór kort een uitvoerige studie liet verschijnen in De Beiaard. Persijn zelf bespreekt de heruitgave der Wondervertelsels uit Vlaanderen door De Cock en De Mont - Door Ellen Russe een bekwame studie over Compton Mackenzie van welken schrijver het Nederlandsch Boekhuis een vertaald roman ‘Arme familie’ uitgaf - Wies Moens licht ons in over den toestand der moderne duitsche lyriek.

‘De Gemeenschap’ (October) Een studie met 4 prachtige buitentekst-platen ‘over monumentale kunst’ door Joep Nikolas. Pleidooi voor het nieuwste Van Lou Lichtveld. Jan Engelmans schrijft in samenwerking met Ch. Cingria een studie over Otto Van Rees. De reproducties van dezen schilder lichten ons echter over hem beter in dan de studies. Een zeer mooi gedicht van Marnix Gijsen, ‘De Wederkeer’. - S. Van Ravensteyn stelt den bourgeois als de man van ‘de persoonlijke noot’ tegenover den modernen artist, de gemeenschapsmensch - ‘Op 't podium van 1950’ heet een studie door Albert Helman; naar aanleiding van H. Roland Holst's boek: ‘De voorwaarden tot hernieuwing der dramatische kunst. Dappere kronieken. Wat een enthousiasme!

Roeping (October) Een optimistische beschouwing van Dr H. Moller over katholiek leven en kunst ‘De tijden worden beter; de materialistische opvattingen die 't leven van zoo heel veel menschen bepaalden, beginnen te wijken voor de sterk geestelijke beginselen waaruit het menschenleven geleefd moet worden.’ Van Joan Colette een studie ‘Ut omnes unum sint’ over den Rutheenschen metropoliet SZeptycky, de hereeniging der kerken, den oudbyzantijnschen ritus. Met twee heerlijke houtsneden opgeluisterd. Van Pater Molenaar een lyrische bladzijde ‘gesprek met Rafael en bespreking van ‘Simon’ het jongste werk van Pater Mart. Vreeswijk. Gerard Wydeveld die het voor dichter H. Marsman opneemt tegen B. Verhoeven, plaatst ook een vers dat hij, nog beter dan Verhoeven, zijn kritiek, ook achterwege had kunnen laten. Door J. Panhuysen Jr een proza-verhaal ‘Een christus’; schrijver noemt het met reden romantisch. Proeven van essay leveren Karel

[p. 857]

Albert ‘over muziek-esthetiek van uit modern standpunt’ en G. Knuvelder over ‘Katholieke kunst en Albert Kuyle’.

‘Vlaamsche arbeid’ Sept. October Leo Picard schrijft een studie voor het herstel der vlaamsche beweging. De hoofdgedachte: ‘voorwaarde eener krachtige aktie op politiek en maatschappelijk gebied is: het herstel van de eenheid in de Vlaamsche Beweging.’ - Het slot der novelle ‘Hooglied’ door Fritz Francken. - Gedichten door Jan H. Eekhout en Albert Gevers. - ‘De Witte’, een novelleken door A. Thiry. Deze Witte wordt soldaat en sneuvelt. - De meer moderne ‘verzen’ worden ingediend door den befaamden kritikus Paul Van Ostayen en Victor J. Brunclair. Wij bevelen de Produkten van deze dichters ter lezing aan. Verzoek geen bloemen of kransen te zenden. In de kronieken brengt de eerste dichter August Van Cauwelaert om het leven en de tweede Prof. Vermeylen. Wij krijgen de twee genieen die hen afmaken, in de plaats. Ernstiger zijn de kronieken over wijsbegeerte beeldhouwkunst, bouwkunst en muziek.

‘De Vlaamsche Gids’ (October) blijkt al meer te verzaken aan concurrentie-in-degelijkheid met de andere Vlaamsche periodieken. Een studie door Prof. Dr J.E. Verschaffelt over het kryogeen laboratorium te Leiden. En eindelijk verschijnt het slot van dat grove verhaal ‘De koolbeest’ door G. D'Hondt. Kronieken over de driejaarlijsche tentoonstelling van schoone kunsten te Gent en over de fransche jongere poëtische letteren; deze laatste, wel lezenswaard, door Frans Smits.

‘La Renaissance d'Occident’ (October) Ch. Van Den Borre spreekt over ‘Les mélodies de Nietsche’ De übermensch-filosoof was een vurig muziek-minnaar en op zijn tijd composeerde hij wel eens zoo goed dat het spijtig is dat hij op dat gebied nietmeer gepresteerd heeft. Schrijver meent dat wij vergoed zijn door de literaire melodie van Nietsche. Wij meenen dat niet. - Verzen van P. Lepage; enkele zijn zeer direct en suggestief. - Vervolg van een roman ‘Kwiebe-Kwiebus door M. De Ghelderode. - Daarna begint een andere roman door Hyacinthe Henri, getiteld ‘La folle pensée’. De rubrieken ‘Variétés artistiques et litéraires’, ‘Lettres étrangères’, ‘chronique du mois et du pays’, beslaan meer dan de twee derden van het driehonderd blz. groote nummer. Om de wetenswaardigheden wel lezenswaard, maar geen diepergaande relaas, geen bewerkte, bestudeerde nota's.

‘Les Lettres’ (October) Opent met een ‘Dialogue de l'amitié de la France et de l'Espagne’ gehouden door Maurice Legendre en Don Andrès. De eerste teekende het artikel. Een flinke studie van Joseph Berteloot over ‘Le bon sens’ - Van Maurice Brillaut ‘Le tombeau des Danaïdes ou la morale introuvable. La mystique à l'américaine’ naar aanleiding van een boek over ‘la Psychologie du mysticisme religieux’ door een Amerikaansch leeraar M.J. H. Leuba. - Een sociologische studie van E. Gascoin over l'orientation professionnelle ‘Documentatie over de toepassing van het systeem in diverse landen. - Een studie over Joubert door André Mougland - Poëzie in proza à la Claudel ‘Le chant du retour’ door Léon Cathlin. Schrijver schreef het lange gedicht op de boot die hem van Griekenland naar Frankrijk terugbzacht. - Een minder schoon gedicht in dit nummer heet ‘La Chartreuse du reposoir en is geteekend door Jaques Vaunois. En het verhaal ‘Le testament du chemineau’ door René Duverne eindigt hier. - Actueel gehouden kronijken.

[p. 858]

‘Revue des Jeunes’ (10 October) blijft immer het ijverige, degelijke tijdschrift. Senex is er telkenmale trouw met zijn poetische, ascetische, apologetische bespiegelingen. Een interessante studie van Francis Jammes over ‘La plante dans le domaine spirituel’ - F. Lefèvre die een kritiek - rubriek wil openen, begint met eenige grondige beginselen vast te leggen onder titel ‘Réflexions sur la critique. - Door H. Pourrat een ‘visite à la Guillerie’ naar aanleiding van Lucien Gachon's roman ‘Maria’ Verschenen in de Editions du Monde Nouveau. - Een goed gedocumenteerde historische studie over ‘L'imperialisme des états unis dans les Antilles et en Amérique eentrale - Vele uiterst belangrijke kronieken.

Het 25 Octobernummer verdient nog beter onze aandacht, niet enkel om den tekst der rede van Pius XI tot de internale bedevaart der kath, jeugd te Rome. Er is vervolgens de (natuurlijk) merkwaardige studie van Pater Sertillanges over ‘La voix intérieure’ en vervolgens een nieuw eenaktertje van Ghéon: ‘Saint François se fiance à Dame pauvreté. Daarop volgt een kritiek van F. Lefèvre over ‘Saint François d'Assise, Chesterton et le monde moderne. Door P. Waline over een kwestie die volop aan de orde van den dag is, Pour le rapprochement Franco-Allemand: premiers pas et faux pas’. En ten slotte het artikel dat elk zichzelf respecteerend tijdschrift nu geeft over de tentoonstelling van decoratieve kunsten te Parijs. De gewone prijzenwaardige kronieken.

‘Wil en weg’ (October) ‘Vogels en vogelbescherming’ door J. Drijver, met mooie illustraties. - Het radiotoestel in theorie en praktijk door A.N. Tenne - De inrichting van onzen staat, door Dr E. Van Raalte. Een leuk ‘bij de plaat (Sint Joris met den draak in het beukenwoud) door Herman Hana. Over recht en rechtspraak door Mr H. Van Haeringen - De geschiedenis van het orkest en van zijn instrumenten, door Wouter Hutscheuruyter - Wondergenezingen en de ontwikkeling der geestelijke geneesmethoden, door Dr I Zeehandelaar.

‘De Bibliotheekgids’ (October) Een wat uitvoeriger bespreking van de laatste uitgave der ‘Seven Sinjoren’ de passietooneelen uit Frans Vervoort; ‘Die Woestijne des Heeren’. Goed gevulde rubriek boekbesprekingen.

‘Ons geloof’ (October) De H. Paulus en het sociaal vraagstuk door Z.E.H. Kan. Van Der Heeren - De homogene ontwikkeling der katholieke geloofsleer door Dr L. Houtepen M.S.C. Belangrijke rubrieken ‘Mengelingen’ en ‘Brievenbus’.

‘Vlaamsch Opvoedkundig Tijdschrift’ (Oktober) Het nummer staat in het teeken van den grondlegger der ethiek en karakterpaedagogiek, Sokrates. Uit het klooster van 't H. Graf werd een artikel ingezonden over ‘Invitation’; geinspireerd aan Toorop's teekening ‘de toren der eeuwigheid’ en Benson ‘None other Gods’. Pater Maes ijvert voor drankbestrijding als hulpmiddel bij de opvoeding - J. Van der Linden geeft practische wenken over opstel in de moedertaal. Broeder Denys schetst de psychologie van het kinderteekenen en M. Ducheyne geeft middelen op om het stotteren te verhelpen.