Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 106

[p. 305]

[1961/5]

Albert Westerlinck
In memoriam Dr. Frans van Cauwelaert

Amper heeft ons redactielid Jozef Muls ons verlaten of een tweede maal treft de rouw ons tijdschrift door het heengaan van Dr. Frans van Cauwelaert, lid van de Vereniging ‘Dietsche Warande en Belfort’. Een oude, trouwe en wijze vriend van ons tijdschrift ging heen.

Reeds in zijn studentenjaren, toen hij door zijn schitterende geestesgaven de aandacht van zijn professoren trok, werd Frans van Cauwelaert opgenomen in de kring van de Dietsche Warande, die zich uit de vereniging ‘Eigen Leven’ had gevormd. Vliebergh, Scharpé, Juffrouw Belpaire, Persijn, die toen de leidende rol in ons maandblad speelden, stimuleerden hem tot medewerking. Toen hij zich als jong geleerde bewoog op het gebied van de wijsgerige psychologie, heeft hij in ons tijdschrift enkele artikels aan die materie gewijd. Heel het ideaal van ons tijdschrift, dat streefde naar ruime culturele emancipatie van ons volk, was ook het zijne.

Later heeft de politiek, waarin hij zich zou opwerken tot de hoogste staatmanskunst, hem van de beoefening der wetenschap en letteren verwijderd. Die verwijdering heeft hij levenslang als een gemis gevoeld. Ook toen ik hem voor enkele maanden eens zegde dat zijn politieke loopbaan toch nu reeds, tijdens zijn leven, als een providentiële rol en een groot historisch feit in onze geschiedenis kon worden beschouwd, en dat hij trouwens als politicus voor de Vlaamse cultuur in België de levensruimte had helpen scheppen zonder dewelke zij haar huidige ontplooiingskracht nooit zou hebben bereikt, konden deze beschouwingen zijn heimwee niet milderen en antwoordde hij dat niets hem benijdenswaardiger bleef toeschijnen dan zijn leven gans aan de beoefening van wetenschap en letteren te kunnen wijden.

Ondanks zijn overdrukke politieke levenstaak, werkte hij nog af en toe aan ons tijdschrift mee en stond o.m. enkele hoogstaande politiek-beschouwende artikelen af. Ook zijn gedenkschriften had hij ons beloofd. Langs zijn beminde broeder August, die jarenlang ons tijdschrift

[p. 306]

leidde, bleef hij het wel en wee van de Dietsche Warande volgen. Na het afsterven van zijn broer bleef hij lid van onze vereniging.

Het streven van ons tijdschrift naar verruiming van de geestelijke horizonnen, naar volwaardige culturele rijpwording van het christelijke volk wars van alle eng integralisme, naar consequente geestelijke verdraagzaamheid, naar een gezond geestelijk realisme op heel de lijn, was hem uitermate dierbaar. Vooral in moeilijke ogenblikken, wanneer openbaar verzet tegen ons streven opdoemde, - zoals in de moeilijke naoorlogsjaren meer dan eens is gebeurd - bleef zijn morele steun ons trouw verzekerd.

Ons tijdschrift heeft niet enkel, met heel ons volk, een groot Vlaams staatsman, een groot en zuiver-denkend katholiek humanist verloren, maar ook een trouwe, wijze vriend. Wij zullen zijn gedachtenis, verenigd met die van zijn broeder August, dankbaar in ere houden.