Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 113

[p. 668]

Herwig Waterschoot / Als in een zee van glinsterend licht

Toen hij de deur openduwde, lag het dorpje nog te sluimeren in de greep van de nacht, terwijl in de verte, over het met kleine schuimkopjes bedekte water de dag reeds begon. Hij knoopte zijn wollen vest dicht en huiverde in de ochtendkilte. Zijn stappen klonken hard op de brede, eeuwenoude plaveien en de hoge huizen staarden afwijzend neer, verloren in vreemde dromerijen. Achter een paar ramen brandde licht en de veelkleurige kralengordijnen bewogen flauwtjes in de wind. Aan het uiteinde van de straat stonden een paar carabinieri met elkaar te praten. Ze keken hem na toen hij het plein overstak en de steiger opliep. Links en rechts klotste het water tegen de houten palen van de steiger en deed de bootjes zachtjes schommelen. De zee had een doordringende, prikkelende geur.

Bijna tegen het uiteinde van de steiger aan liet hij zijn reistas voorzichtig neerglijden en hurkte neer bij een zwartgeteerde en verweerde meerpaal. Met voorzichtige halen palmde hij het touw in tot het bootje vlak bij de steiger lag. Hij zette zijn reistas op de bruinhouten voorplecht en sprong in de open achterruimte. Het was een klein bootje, niet zo heel nieuw meer, maar de krachtige motor en de hoge boeg maakten het voor de Middellandse Zee vrij zeewaardig. Op de houten planken van de steiger klonk het geluid van voetstappen. Hij hief zijn hoofd op en zag in de verte Mia afkomen. Het bootje was onderwijl weer afgedreven van de steiger zodat hij het dichterbij moest trekken.

‘Je bent juist op tijd.’

‘Zoals altijd.’

Ze sprong lenig tot in het bootje en liet een rode badtas op de bodem vallen. Hij maakte het touw los en schakelde de motor in. In de verte, op de open plaats aan het uiteinde van de steiger, stonden een paar mensen te kijken. Het was nu schemerig, maar de zon was nog steeds niet op.

Hij liet het bootje een brede zwaai maken en stuurde het in de richting van de havenmonding. Op het ogenblik dat ze voorbij het kleine vuurtorentje gleden kwam de zon op. Zij weerkaatste flonkerend in het water en het leek of ze voeren midden in een grote zee van glinsterend licht. Hij wendde de ogen af

[p. 669]

om niet verblind te worden en liet de motor krachtiger draaien.

Ze voeren langs de kust, die soms grillig vooruitsprong met roodbruin getande kammen. De stranden lagen nog verlaten onder de vroege ochtendzon. Vanuit het oosten, met de rug naar de zon, zetten de lompe, groen geschilderde vissersboten koers naar de kust.

Een klein, welig begroeid eilandje schoof tussen hen en de zon. Iemand sprong van een steiger in de zee en zwom met krachtige, brede slagen naar een vooruitstekende rotspunt. Op een met bloemen omkransd terras zaten een paar mensen te eten.

Rond tien uur zette hij de motor stil en wierp aan weerszijden van de boot een vlotter in het water om de boot stabiel te houden. Hij trok zijn pullover uit en kroop de kleine kajuit binnen.

‘Zin in koffie, Mia?’

‘Ja. Ik heb de broodjes meegebracht.’

Het water sloeg tegen het kleine ruitje van de kajuit, terwijl hij koffie zette. Aan de achterzijde van de boot hoorde hij een luide plons. Hij liet de koffie in de steek en ging naar buiten. Met zijn beide armen steunde hij op de rand van de boot en keek naar Mia die in een kringetje om de boot zwom.

Hij stak zijn handen uit, ze greep ze vast en bleef zo in het water hangen. Haar lichaam glinsterde in het blauwachtige water als het lichaam van een mooie, slanke vis.

‘Je bent een kind van de zee, Mia. De zee paarde met de zon en daaruit werd jij geboren.’

Ze duwde zich lachend af van de boot en deed nog een paar luie slagen. Vanachter het eilandje kwam een boot vol met toeristen aangevaren. Mia hees zich in de boot en begon zich af te drogen. Hun bootje schommelde toen de andere boot voorbij voer en een paar mensen op het bovendek wuifden naar hen.

Ze dronken koffie op de achterplecht en aten de broodjes op.

‘Waar gaan we naartoe vandaag?’

‘Ik weet het nog niet. Ik heb nog niets bepaalds op het oog.’

Hij haalde een paar zeekaarten uit een etui naast het stuurwiel en vouwde ze open op de bank.

‘Ik was van plan eens te kijken waar we nog niet geweest zijn.’

Mia spoelde de koppen uit in het water en keek naar de weerkaatsing van het bootje in het water.

‘We zijn overal geweest.’

‘Overal en nergens.’

[p. 670]

Ze zette de koppen omgekeerd naast het stuurwiel en haalde een grote, donzige handdoek uit haar badtas.

‘Ik ga me op de voorplecht in de zon laten drogen nu het nog niet te warm is.’

Hij knikte en speelde een beetje achteloos met het stapeltje zeekaarten. Ze vertelden hem weinig nieuws. De kustlijn kende hij, de paar gevaarlijke en verraderlijke rotspunten ook. Capri hadden ze gezien, Ischia ook, Procida ook. Eigenlijk hadden ze alles gezien. Alles en toch niets, vond hij. Een doorzichtig glazen wereldje hadden ze gezien, mooi, verblindend mooi, zo mooi dat het leek of één enkele vingerknip voldoende was om het te doen uiteenspatten.

Het leven was hier verbluffend eenvoudig aan de Middellandse Zee. Men had niets nodig. Helemaal niets. Hij keek naar het uitgestrekte, naakte lichaam van Mia op de voorplecht. Ze lag met gesloten ogen, de armen ontspannen naast zich en gans haar lichaam koesterde zich behaaglijk onder de stralen van de zon.

Ze voelde dat hij naar haar keek en keerde haar hoofd glimlachend naar hem toe.

‘Heb je al beslist waar we naartoe varen?’

‘Nog niet.’

Ze richtte zich half op haar linkerarm op en speelde met de franjes van de handdoek. Zoals zij daar nu lag leek zij één te worden met de zon en de zee, en onwillekeurig dacht hij aan de afgietsels van de verkoolde lijken, die in vreemde, krampachtige houdingen te zien waren in de glazen toonkasten van het museum te Pompeji.

Hij moest geslapen hebben, want toen hij zijn ogen opendeed stond de zon veel hoger dan daarstraks. Hij zwaaide zijn benen van de lederen bank en rekte zijn lichaam terwijl hij een paar maal diep ademhaalde. Mia sliep op haar zij, haar hoofd gesteund in haar arm. Hij schoof de zeekaarten opzij en startte de motor. Ze bewoog zich even maar hield de ogen gesloten. Pas toen ze het opgeworpen zeewater gewaar werd, deed ze haar ogen open en tastte naar haar uurwerk.

‘Waar vaar je naartoe?’

Hij wachtte even om te antwoorden. Naar waar voer hij eigenlijk? Op een zeekaart van de streek had hij een paar kleine eilandjes zien liggen en in een plotse opwelling had hij besloten daarheen te varen. Er stonden namen bij, maar die was hij opnieuw vergeten, en op één ervan de aanduiding van een klein stadje.

‘Ik weet het niet juist meer. Naar iets wat daar ergens voor ons moet liggen.’

[p. 671]

Ze richtte zich half op en keek naar de kustlijn en dan naar de eilandjes die zich in de verte aftekenden. Hij kon zien dat ze de afstand schatte en uitrekende hoelang ze nog in de zon kon blijven liggen.

Een paar minuten bleef ze zo zitten, toen richtte ze zich op en klemde zich vast aan de ruit voor het stuurwiel. En één ogenblik zag hij haar als in een schilderij, omlijst door de metalen rand van de ruit en met als achtergrond de zon en de zee.

‘Hoe heten ze?’

‘Ik weet het niet meer. De namen staan op de kaart.’

Ze klom behendig over de ruit, sprong naar beneden en trok de handdoek van de voorplecht. Ze vouwde de zeekaarten open en begon de namen te lezen van al de kuststeden die ze reeds voorbij gevaren waren.

‘Weet je wel hoever je nu reeds zit?’

‘We hebben nog meer dan genoeg benzine.’

De eilanden waren nu dichterbij en ze konden de vormen beter onderscheiden. Hij zette koers naar het grootste terwijl Mia zich in de kajuit aankleedde.

Hij schakelde de motor uit en liet het bootje tot aan de stenen muur drijven. Een steiger was er niet en hij maakte de boot vast aan één van de ijzeren ringen die op regelmatige afstanden tussen de groen bemoste stenen bevestigd waren. Op de grond gehurkt zaten een paar vissers netten te herstellen. Ze keken niet op toen ze hen voorbijgingen. Na een vijftigtal meter hield de straat op en ging over in een reeks trappen die kronkelend tegen de berg omhoog drongen. Twee vrouwen in zwarte klederen wandelden hen statig voorbij met grote manden vol met vis en kleine stukjes ijs. Een groepje kinderen rende schreeuwend naar beneden, gewapend met stokken en touwen.

De trappen hielden op. Ze liepen onder een duistere gewelfde doorgang en kwamen op een kleine pleintje met in het midden een reusachtige palmboom. Aan de overzijde van het plein stonden twee tafeltjes en een paar roodgeverfde stoelen.

‘Laten we iets gaan drinken en zien of we wat te eten kunnen krijgen daarbinnen.’

In de bar was het donker en fris. Aan de witgekalkte muur hing een kalender van coca-cola en een paar reclames. De baas kwam vanachter een kralengordijn en vroeg wat ze wensten. Het was een kleine, dikke man met kort zwart haar en een snor. Rond zijn ogen en zijn mondhoeken lagen vele kleine rimpeltjes. Ze bestelden een kruik lichte rode wijn. Hij veegde eerst de tafel zorgvuldig schoon met een lap en bracht hen toen de wijn in een kolfvormige glazen kruik

[p. 672]

en twee glazen.

‘Kunnen we hier iets eten?’

‘Zeker, signor.’ In zijn ogen lag een goedmoedige uitdrukking en hij sprak zacht alsof hij bang was de rust die hier hing te verstoren.

Ze bleven enkele ogenblikken zwijgend zitten. De stilte lag zwaar als de hitte over het eiland. Achter in de herberg klonken geluiden uit de keuken, buiten speelde de wind door de palmbomen en de bladeren maakten een kort, ratelend geluid. Voor het kralengordijn stonden een paar kleine, vuile jongens naar hen te kijken.

Na een tiental minuten kwam de baas terug te voorschijn en zette hun elk een schotel spaghetti met kaas voor. Terwijl ze aten bleef hij achter de toonbank staan en las een dagblad. Het was er een dat vier dagen oud was, merkte hij op. Na de spaghetti kregen ze elk een sterk gekruide pizza.

‘Komen hier veel toeristen?’

‘Toeristen?’ Hij glimlachte vergeeflijk en een beetje wrang, ‘Nee, signor, toeristen komen hier bijna nooit. Jullie zijn de eersten die hier deze maand komen.’

Hij nam de schotels weg van hun tafeltje, plaatste ze op de toonbank en ging zitten op een stoel tegenover hen.

‘De passagierboten uit Napels komen hier niet en alleen mensen met een boot kunnen hier geraken.’

‘Is er iets te zien op het eiland?’

Hij accepteerde glimlachend een sigaret en deed zwijgend een paar lange trekken.

‘Nee, signor. Er is niets te zien op het eiland. Het is eigenlijk geen eiland. Het is juist een stuk rots met een paar huizen en palmbomen erop.’

Ze bestelden nog een halve liter wijn en fruit. Hij bracht hun elk een grote schijf gele, overrijpe meloen waar het sap uitdroop en schonk zichzelf ook een glas wijn in.

‘Nee, voor toeristen is het eiland niet geschikt. Het is te klein.’

Mia schoof de meloen opzij en keek hem een ogenblikje nadenkend aan. ‘Waarvan leven jullie dan?’

Hij maakte een vaag gebaar met de sigaret, vooraleer hij ze uitdrukte in de asbak. ‘Sommigen vissen, anderen kweken citroenen of doen vrachtdiensten met hun boten.’ Hij schudde een paar maal het hoofd en dronk zijn glas leeg. ‘En velen, zeer velen trekken als ze volwassen zijn naar de kust. Daar is werk, daar zijn toeristen.’

Ze bleven nog een paar ogenblikken zitten, rekenden af en wandelden terug

[p. 673]

naar beneden, naar de zee. Het was ongeveer drie uur en het dorpje leek als uitgestorven. Op de straat langs de zee zaten de vissers nog steeds hun netten te herstellen onder een brandende zon. Een paar mannen keken, tegen de huizen geleund, naar hun bootje.

Hij gooide het touw los en draaide het bootje weg van de kaai. Hun kielzog trok een rechte streep van het eilandje naar de open zee.

Mia zette zich op de achterbank en liet haar hand door het water glijden. ‘Waarom wou je dat eiland nu per se zien?’

Hij haalde de schouders op.

‘Je hebt het gezien. Er was niets te zien. Een beetje rots, een paar huizen, net zoals die man zei.’

Hij liet het stuurwiel losjes in zijn handen rusten en keerde zich half naar haar om. ‘En toch, wat denk je, zouden die mensen daar gelukkig zijn op dat eiland? Neem nou die baas van die bar. Hij komt misschien twee, drie keer per jaar van dat eiland.’

Hij zette de motor af, leunde met zijn rug tegen de deur van de kajuit en keek naar Mia.

‘Wat denk je, zouden zij gelukkig zijn?’

Ze keek hem aan, achteloos, een beetje nadenkend misschien ook, en het leek of er tussen hen een muur oprees die hen onverbiddellijk scheidde.

‘Ik weet het niet’, zei ze, ‘en ik heb het me ook nog nooit afgevraagd.’

Ze keek omhoog naar de zon en begon haar kleren uit te trekken.

‘Ik kan nog eens zwemmen, en me laten opdrogen. Het is nog maar vier uur.’

Hij knikte en keek haar na hoe ze door het water gleed. Op een eindje van de boot bleef ze watertrappend stilhouden en sprenkelde een regen van fijne druppeltjes naar hem. ‘Probeer me te vangen.’ Hij lachte, trok zijn kleren uit en dook in het water. Het water was ijskoud na de hitte van de zon en hij deed een paar hijgende slagen vooraleer zijn ademhaling rustiger werd. Hij greep haar vast in haar lenden, tilde haar hoog op en wierp haar een eind verder in het water.

‘Ga je er al uit?’

Hij hees zich op aan de rand van de boot en veegde de klissen nat haar weg van zijn voorhoofd. ‘Je weet dat ik niet graag zwem en daarbij houd ik er niet van dat er niemand in de boot is.’

Ze bleef nog even rondzwemmen en klom dan ook aan boord. Hij wierp haar een handdoek toe. ‘Droog je een beetje af, je maakt alles druipnat.’

Ze liet zich drogen op de voorplecht. Hij schakelde de motor in en hij voelde

[p. 674]

hoe het leven hem zinderend doortrilde toen de boeg van het bootje het water hoog deed opspatten. En toch doemde voor hem onwillekeurig het beeld op van de verlaten stad Pompeji met de brokkelige tempelresten en de schaduw van de dood die op de eenzame muren gegrift scheen. Hij keek naar Mia, naar de zon, de zee, en naar alles, en achter hem lag het eiland waar de vissers de netten knoopten en in een bar las een eenzame man een krant die vier dagen oud was. Maar hij schudde het hoofd en wendde de blik af van Mia, van de zee, van de zon en keek naar een punt ergens hoog in de hemel waar een paar kleine, witte wolkjes dreven.

Een grote toeristenboot, als een huis vol lawaai en muziek dreunde hen voorbij en Mia wikkelde zich slaperig in de handdoek tot hij voorbij was.

Hij keek naar haar, en het was alsof hij haar voor het eerst zag, en toen hij haar arm aanraakte was het alsof hij haar voor het eerst voelde. Ze glimlachte, een beetje verbaasd en ook een beetje ironisch toen hij haar aanraakte, als een jong meisje dat zich voor het eerst naakt toont en glimlacht om de verbazing van de jongen.

‘Het is tijd,’ zei hij, ‘tijd om je aan te kleden. We zijn er bijna.’

Ze voeren het kleine haventje binnen, terwijl de zon de zee bloedrood kleurde. Alles was nog zoals ze het achtergelaten hadden. Even had hij gehoopt en gevreesd tegelijkertijd dat alles anders zou geweest zijn, maar nee, alles was even rustig en onveranderd gebleven zoals altijd. Hij hielp Mia uitstappen. ‘Tot morgen. Vergeet de broodjes niet.’

Hij draaide zich om en keek uit over de zee die nog altijd bloedrood gekleurd was, en hij voelde een eindeloze droefheid in zich opstijgen en een vreemde, wrange pijn om alles. De zon was nu volledig weggezakt achter de horizon en de zee was niet langer bloedrood gekleurd, maar diep donkerblauw, bijna zwart. Hij huiverde en trok zijn pullover aan, en toen hij op de steiger een paar vuile jongens zag spelen, voelde hij medelijden met hen en medelijden met al de doden uit de dodensteden die hier vlakbij op de flanken van de grimmige Vesuvius lagen. Maar het was gek, de flanken van de Vesuvius waren niet zwart, maar groen, fel vurig groen, en op de zuidelijke flanken, beschut tegen de zeewind, bloeiden de wijnstokken.