Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 140

[p. 286]

Over tijdschriften

Nieuw Wereldtijdschrijft
12de jaargang, nr. 1, januari/februari 1995

Paul de Wispelaere is in dit nummer dubbel aanwezig. Eenmaal heeft hij het kort over de behoefte aan en de afkeer voor massa's, bij respectievelijk lege voetbaltribunes en een onder de voet gelopen Praagse verblijfplaats van Kafka. Het is een naar mijn smaak iets te weemoedig stukje. Veel beter doet hij het in een lang reisverslag over Mexico, geschreven met politieke en historische kennis van zaken. De Wispelaere hekelt de opeenvolgende vernietigingen van het land en de culturen, met de meest recente én geïnstitutionaliseerde pletwals van het massatoerisme als apotheose. Mistroostig en gelaten beschrijft de auteur de krottenwijken en de geschiedenisvervalsing.

In de zeer degelijke recensierubriek maakt Peter Nijssen een interessante vergelijking tussen recente essaybundels van Cyrille Offermans en J.F. Vogelaar enerzijds en werk van Ter Braak en Du Perron anderzijds. Leo Pleysier stelt op een smakelijke manier de uitgave van de totaaltekst van Daniël Robberechts voor, ‘de intelligentste en bijzonderste schrijver die de voorbije drie decennia in onze cultuur en letteren is opgedoken.’ In ieder geval moet men Robberechts ook werkelijk gaan herlezen, stelt hij, en niet hem op basis van een personencultus gaan sacraliseren. Het is grappig om zien dat Pleysier zich niet enkel in zijn proza bedient van zijn verliteratiseerde dialect: ‘Er is mij gevraagd om iets te zeggen. Mij goed, de gelegenheid is er naar. (...) En in verschillende opzichten is dat een gebeurtenis die kan tellen, ja.’

(J.O.)

De Vlaamse Gids
79ste jaargang, nr. 1, januari-februari 1995

In dit nummer met als centraal gegeven Het beloofde land, ‘wilde de redactie vanuit een literair perspectief het onderwerp van het thuis-zijn, het horen-bij, de identiteit aan de orde stellen’. In ‘Thuis is elders’ verliest Marc Reynebeau zich in verschrikkelijk geformuleerde verwoordingen van het type ‘Dat veronderstelt een voluntaristische benadering in het (h)erleven, definiëren en ontwikkelen van een gegeven eigenheid.’ of ‘Deze opvatting van de identiteit neigt naar de tautologie (“ik ben ik”) en stelt zichzelf als enig doel en als primaire referentie.’ Als filosofische analyse van de identiteit van de schrijver is het een protserig stuk vol anderstalige citaten dat aan duidelijkheid alles te wensen overlaat. Charles Ducal vraagt zich af in hoeverre een schrijver zich met maatschappij en politiek kan inlaten. Hij is alvast duidelijk: dichters ‘zijn burgers van een land en burgers van de wereld. Zij leven in een samenleving die in onrustwekkende mate kiest voor fanatisme en enggeestig egoïsme. Zij leven in een politieke en economische constellatie die hén voorziet van comfort en intellectuele vrijheid, maar op de andere helft van de aardbol het soort toestanden creëert

[p. 287]

waar tantes en nonnekes ziek van terugkeren. Daar kan niemand blind voor blijven. Vooral schrijvers en dichters niet. Zoals zij schrijven voeden zij immers toch hun kinderen op?’ Ducal beschrijft hoe een linkse rakker als hij wordt verketterd door ‘progressieve’ bewakers van political correctness; voor hem ligt het land van belofte, op cultureel en politiek gebied ‘voorbij de braafheid, de meegaandheid, het taboe, de voorspelbaarheid, het opportunisme en de zelfgenoegzaamheid.’

(W.P.)

Parmentier
6de jaargang, nr. 1, winter 1994/1995

Het lijkt er sterk op dat ook literaire tijdschriften aan modeverschijnselen onderhevig zijn. Ook Parmentier onderging wat lay-outverfrissing en enkele inhoudelijke veranderingen.

De jaargang opent met gecauseer over het ideale literaire tijdschrift. Redacteur Marc Beerens twijfelt aan de mogelijkheden van het medium: ‘We vinden literaire tijdschriften om de een of andere reden belangrijk, maar om de een of andere reden worden ze ook altijd laatste’. Ook met de literaire-tijdschriftenkritiek gaat het volgens Beerens niet meteen geweldig.

De briefwisseling tussen Hans Vandevoorde en Lucas Hüsgen gaat dieper in op de verhouding tussen de literatuur en de literaire instituties in Nederland en Vlaanderen. Vandevoorde vindt de Nederlandse poëzie even vitaal ‘als een dominee met breukband’. Vandevoorde en Hüsgen hebben vrij gelijkgestemde poëtica's en maken Anna Enquist kop van jut in hun kruistocht voor een minder op directe effecten gerichte poëzie. ‘Zij is sentimenteel, en zeurt.’

(J.O.)

Hollands Maandblad
36ste jaargang, nr, 567, februari 1995

Zoals Hans van Straten in zijn rubriek ‘De omgevallen boekenkast’ in Maatstaf op zoek gaat naar literair plagiaat, zo spoort Frank van Kolfschooten in deze aflevering van Hollands Maandblad naar stiekem kopieerwerk in Nederlandse academische kringen. Eerder publiceerde hij daar al een boek over. Tot zijn grote ergernis werden de meeste van de daarin door hem aangeklaagde plagiaten met de mantel der academische naastenliefde bedekt. Terugvallen op de notie van intertextualiteit ligt in pakweg de biomedische wetenschappen namelijk minder voor de hand. Van Kolfschooten ziet de oorzaak in de overmatige marktgerichtheid van de Nederlandse alma maters.

Komt Geerten Meijsing de literaire inzinking van De grachtengordel weer te boven met zijn volgende boek? Een voorpublikatie van de als filosofisch bestempelde De ongeschreven leer doet me in ieder geval uitkijken naar de roman. Toch lijkt het er weer op dat filosofie in romans onvermijdelijk in gebabbel verzandt. En van een zo nadrukkelijk aan de lezer meegedeelde belezenheid van de auteur word ik steeds een beetje moe.

Best genietbaar zijn voorts de cursiefjes van een zeer weemoedige Joris Denoo en de rubriek ‘Toets der kritiek’, waarin Max Pam op ludieke wijze recensies van Van der Heijdens Asbestemming recenseert.

(J.O.)

Varia

In Ons Erfdeel (38ste jg., nr. 1, januari-februari 1995) houdt Manu Ruys onder de titel ‘Brussel, politieke springstof?’ een pleidooi voor samenwerking met

[p. 288]

het stadsgewest. ‘In de eerste plaats met de ruimte Antwerpen-Gent die op haar beurt aansluit op de ruimte Zeebrugge-Kortrijk-Rijsel.’ Hij geeft een goed overzicht van de oorzaken en gevolgen van de verfransing, de status van de randgemeenten, het faciliteitenstelsel en de houding van de Vlaamse gemeenschap. Hij benadert het vraagstuk voorzichtig, in een heldere journalistieke stijl.

(W.P.)

Gonzo Circus (nr. 14, januari-februari 1995) zal bij de onwetende literatuurliefhebber mogelijk een sauve-qui-peut-reactie veroorzaken. Het loont de moeite daar overheen te stappen. GC is een gedegen muziektijdschrift met een neus voor de tijd (veel techno & ambient dus), dat ook ruime aandacht besteedt aan literatuur. Voor een keer is er geen bijdrage van stamgasten J.M.H. Berckmans of Didi de Paris, wel een interview met Tama Janowitz en onder meer aandacht voor Willy Vandersteen en Paul Mennes, naast goede muziekartikels over bijvoorbeeld Orbital, Spearhead en Nomeansno. Verder gelukkig géén gekul over Generation X, wel een verplicht nummertje over Internet. Luister ook eens naar de bij elk nummer gratis geleverde cd, waarop deze keer poëzie van en door Paul Bowles staat, broederlijk naast X-Legged Sally en David Lynch. Gonzo Circus is verplicht materiaal voor de zoveelste zoektocht naar het beeld van de hedendaagse jeugd.

(J.O.)