Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 140

[p. 382]

John Burnside
Gedichten
Vertaald door Ortwin de Graef en Herman Servotte

In januari 1994 lanceerde de Britse Poetry Society een opgemerkte promotiecampagne. Uit honderdtwintig kandidaten van het Verenigd Koninkrijk, die allen jonger moesten zijn dan veertig en niet mochten hebben gedebuteerd voor 1989, werden twintig dichters gekozen: de New Generation Poets. De verfrissend agressieve aanpak van de Poetry Society vertaalde zich gelukkig niet in programma's en canoniseringen. Zo werd ook de wat bezonken postprovinciale dichter John Burnside in de New Gen opgenomen.

John Burnside werd geboren in Dunfermline, Fife (Centraal Schotland) in 1955. De hier vertaalde gedichten, met uitzondering van ‘Een teruggetrokken leven’, zijn gekozen uit zijn zesde en meest recente bundel, The Myth of the Twin (Cape Poetry, 1994); ‘Een teruggetrokken leven’ werd gepubliceerd in het speciale nummer van Poetry Review (het tijdschrift van de Poetry Society) gewijd aan de New Generation Poets (84/1, 1994).

[p. 383]

Gaelic leren

Ik heb visioenen van anamnese,
het doorgeven van een erfstuk,
mijn moeders moeders taal
zakelijk en klaar
als ijs, of het vlies op de put,

wetend dat de woorden die ik mis
al altijd hebben bestaan:
een klank voor de sfeer van een plaats,
voor sneeuwval die de wegen toedekt,
voor kleine uilen klimmend in de bomen,

een naam voor de spleet tussen randen,
voor ziftsel en verstrooide resten
voor het opstaan 's nachts, in de momenten die ik deel met de doden,
en voor het maken van mijn plaats in hun huis, een echo, zingend.

[p. 384]

Dialect

Er waren verschillende woorden voor stof:
één voor het poederige laagje
van schaduw op het raamkozijn
van een afgeschermde kamer,

en één voor de duimdikke
korst van talk en vezels
onder het bed,

maar niets om de felheid te beschrijven
van regen-donkere vacht en vlees die eng als een handschoen
het lijf van een vos naast de weg modelleerden

en niets voor wat nog komen zou,
als zon en wind knaagden aan het been,
sneden naar de elementaire vorm:
de compacte rug, de starre grijns van de jager.

[p. 385]

Het noorden

Het mijne is het andere noorden:
dorpen die wachten op gas bij een rusteloze zee,
het onuitgesprokene van een stervende taal,

het gevoel voor gedeelde woorden om de reis
huiswaarts te beschrijven, terwijl anderen ter kerke zijn,
de huizen donker, de bladloze appelbomen,
een lamp in het portaal en de eerste natte sneeuwvlokken,

of, verder terug, het punt waar de nacht begint,
een draad van kou, een spinsel van de wind
dat in mijn handen steeds een echo vindt,

zijstraten waar de doden kuieren
met z'n tweeën en z'n drieën, verzegeld in een vreemde tongval,
een spraakkunst van oude recepten en gebeden
die namen voorbehouden voor dingen, wanneer ze zijn verdwenen.

[p. 386]

Een teruggetrokken leven

Ik wil naar huis rijden in de schemering
van een late namiddag,

de rit traag, tractoren die hooi verliezen,
het land groots en helder, als het geheugen,

de mijnsteden goor van grafiet,
hun namen voorgoed uitgeschrapt: Lumphinnans;

Kelty. Ik wil de donker-wordende
kamers zien, de kopjes en de radio's,

de boeken waar ik leerde hoe taal
gebeurt, hoe het appelzaad kleur en vorm

ontcijfert; ik wil de lampen en de lege sportvelden,
de zachte mannen die door parken en straten naar huis lopen

en stille vrouwen die aan de deur komen,
zich dan afwenden, met hun geslagen levens rondom zich.