de digitale, veilige en wereldwijd toegankelijke reproductie van de broze incunabel (niet in plaats van, maar dan toch tenminste als toegang tot het onvervangbare origineel, zonder de conservering en bescherming daarvan in gevaar te brengen). Het inschakelen van computer, digitale tekendrager, beeldscherm, modem en Internet bij het schrijf- en leesproces - in het bijzonder wanneer het om het digitaliseren van bestaande, niet-elektronische teksten gaat - is geen transparante of neutrale ingreep. Het leidt onvermijdelijk tot transformaties en repercussies. Zo is inmiddels genoegzaam bekend dat het lezen van een tekst op een pagina niet hetzelfde is als het lezen van ‘diezelfde’ tekst op een beeldscherm.
Maar in zulke verhoudingen tussen tekst en elektronica, hoe wezenlijk ook, zijn we hier niet geïnteresseerd. Ons gaat het om de relatief kleine - maar groeiende - minderheid van literaire experimenten met elektronische informatiesystemen die zich karakteriseren door de volledige integratie van specifieke kenmerken van die systemen in de tekstualiteit van het literaire werk. Dit betekent dat deze kenmerken onontbeerlijk zijn verbonden met zowel het schrijven als het lezen - of sterker nog: het bestaan - van de literaire tekst. Elektronische literatuur in deze betekenis heeft niets te maken met het digitaliseren van geschreven of gedrukte teksten, noch met het inzetten van elektronische middelen bij de productie van een typoscript of boek. Het distribueren via, bijvoorbeeld, cd-rom of Internet is evenmin maatgevend. Elektronische literatuur omvat (de productie en receptie van) teksten die eigenschappen en - nieuwe - mogelijkheden van elektronische communicatiemiddelen als essentiële component van hun literaire karakter benutten.
Deze restrictie houdt geenszins een waardeoordeel in over het aanbieden van ‘traditionele’ literatuur in een elektronische omgeving, bijvoorbeeld in onderwijssituaties of met het oog op het toegankelijk maken van zeldzaam, kostbaar materiaal. Uiteraard impliceert ze evenmin dat elektronische literatuur per definitie interessanter zou zijn dan andersoortige teksten die, bijvoorbeeld, met de computer als hulpmiddel zijn geschreven. Onze restrictie heeft de bedoeling te wijzen op de fundamentele eigenheid van elektronische literatuur die de kwaliteiten van computeromgevingen en informatietechnologieën inzet als inherent en onmisbaar onderdeel van de literaire tekstcompositie.
Deze afbakening dient voor ons mede als handvat bij de samenstelling van dit themakatern, zonder daarom de verscheidenheid aan vormen, richtingen, technieken en thema's uitputtend in kaart te willen brengen. Liever wil deze bloemlezing uitdrukking geven aan de onvermijdelijkheid van het zoekend en tastend uitproberen van allerlei pistes, zoals dat in talloze lopende experimenten wordt uitgevoerd. Wat interessant is of wat ons daaren-