Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen (1531)

Informatie terzijde

Titelpagina van Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen
Afbeelding van Dits die Excellente Chronijcke van VlaenderenToon afbeelding van titelpagina van Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (33.95 MB)

ebook (36.62 MB)

XML (4.40 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

kroniek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

(1531)–Anoniem Dits die excellente cronike van Vlaenderen–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]


Vorige Volgende

[Het tweede Capittel van deser Prologhe verclaerst]

Het tweede Capittel van deser Prologhe verclaerst, hoe dat tvoorseyde landt van Vlaendren eerstwarf, langhe voor dye gheboorte ons heeren, naer die destructie van Troyen, byden edelen Troyanen die gheuloden waren betemmert ende bewoont es gheweest wel.vijc.Iaer voor dye gheboorte van Iulius Cesar.

TE dien tijden als Abdon Iuge was ouer die kinderen van Israhel, so wasser een prinche ghenaemt Bauo van hooch Frygien, rechtsweer van wijlen Priamus den coninc van Troyen vander moederlijcke sijde, want huerlieder moederen waren ghesusteren, dies hi den seluen Priamus sijnen neue, raet, confoort ende hulpe ghedaen hadde naer sijnder macht, yeghen die Griecken, ende beuindende dat hi voor niet ende te vergheefs sijnen neue voorseyde ghedient hadde, ende bekende byder conste van Astronomyen, ende ander secrete scientien, in die welcke hi seer expeert was, dat dat edele geslachte van Troyen soude ontstronct werden ende te nyeuten gaen inden lande van Asya, omme geplant te sijne in Europen, ende dat voor niet was den griecken te wederstane, daer tegen te stekene, ende van dien hem te meenen wrekende, yeghen den wille der goden gaende contrarie den menschen. Dus docht hem beter te sijne te bughene dan te brekene, ende in obedientie te nighene dan ontwortelt ende te nyeuten al geheel te gane in obstinatichede ende te deser consten hadde hi hem beraden metten ghenen die hem goets raets ionneden, delibereerde ende ghereede hem omme te souckene andere bilanden ende woonsten, achterlatende ende abandonnerende sijn voorseyde conincrijcke, ghelegen in die landen ende onder die subiectie wijlen der Troyanen, dwelc sichtent byden griecken gedestrueert ende te nieuten gedaen es.

¶ Dese voorseyde.coninc.Bauo van Frygien nam met hem alle den schat die hi vergaderen conde, vermanende alle edele ghegoede mannen ende volcke van sijnder familie, hem adresserende, dat si met hem reysen souden met huerlieder schatte, in dien si huerlieder weluaert beminden, dwelc si geerne deden, want onder vele diueersche edele mannen die hem bereet gemaect hadden elc met sijnen schatte, so waren daer.iiij.machteghe hertogen, die metten seluen.coninc.met haerlieder schat ende volcke die reyse aen namen, ooc achterlatende heure landen ende heerlicheden gheleghen onder die iurisdictie van wijlen den voorseyde groten edelen conincrijcke van Troyen, welcke vergaderinge vanden edelen vanden voorseyde.coninc.aengeuallen sijnde, waren wel.ijc.scepen, waermede hi intreye dede vp die zee van hellesponte, varende door dye zee mediterrane, passeren

[Folio *iiij.v]
[fol. *iiij.v]

de die stroomen van Maroch, ommeringende dye costen van Poortingale ende Spaengien, oock die riuaidgien van gallien, Normandien ende Picaerdien, landende als hi tijt ende pas hadde vp een sandich lant, niet verre vanden lande, dat nv heet Henegouwe, ende quam al daer by wonderlicke auentueren, als gheleet te sijne van eenen witten wolue, achteruolgende der antwoorde hem byden goden ghereueleert, dwelc seer lanck waer om te scriuen, daer omme so laet ict lijden, ende ghedraechs mi in die edele auctentijcke coronijcken vander stede van Belges, die welcke stadt dye voorseyde Bauo eerst fondeerde, ende gaf huer den name Belges, daen of men seecht dat die selue stadt was die hooftstadt van den edelen lande van Lottrijcke, eensdeels gheleghen in Brabant, in Vlaenderen, ende in Henegouwe, streckende tot byder stede van Doornicke.

¶ Waer of dat die Coronijcken seggen dat die selue stede van Belges ghemaeckt was inden name vanden god Belus, vadere van Nynus coninc van Babylonien oft van Assyrien die welcke fondeerde die groote stede van Niniue, ende hi was deerste inuentuer vindende afgoderie, want hi dede consacreren die ymage ende beelde van sijnen vader Belus (ende die dede hi sijnen ondersaten aenbidden, ende dede hem lieden goddelicke reuerentie der seluen beelde doen, welcke pestilencie ende sonde van ongheloouicheyt sichtent ghespruytet es ouer alle die weerelt totter gheboorten ons heren Iesu christi, die ons den wech der waerheyt met woorden ende wercken geleert heeft, waer of dat alle kerstene menschen hem daghelicx schuldich sijn te danckene ende te louene ende dat god wille vergheuen daer dat ghebuert. Nv omme voort onse voorseyde Coronijcke te achteruolghene ende alle errueren te schuwene, soe beuinde ick byden auctentijcke auctuers dat binnen desen lande van Gaule bellijcque waren in tijden voorleden die grote princepale steden ghenaemt belges daer of dye eene es Beauuais in Artoys, int latijne gheseyt Beluacum, ende in Iulius Cesars boucken Belloacum, die andere stede ghenaemt Belges es geheeten Treues, ofte Triere ghelegen in Almaengien, die welcke die.Coninc.Bauo te nyeuten dede ende destueerde omme dieswille dat si groten tribuyt hiesschen te weten duysentich sanglieren, geseyt wilde swijnen, duysentich herten ende.C.ossen, segghende dat si waren die souuerayne van alle desen lande van herwaerts ouere, ende seyden grote dreygende woorden in dien men hem lieden den voorseyde tribuyt niet gheuen en wilde, ende si souden die refusanten alle gadere ter doot brengen. Welcke woorden vanden.Coninc.Bauo verstaen sijnde, antwoorde hemlieden dat die troyanen noeyt tribuyt gheuers en waren ouer alle die werelt, maer waren selue ghewone van andere tribuyt tontfane, ende te dier causen alleen en behoorden si ghenen tribuyt te gheuen, dye van Trieren, maer beual selue die van Trieren dat si hem van doe voort aen, ende sijnen conincrijcke van Belges in Lottrijcke den seluen tribuyt gheuen souden, wt welcker causen die orloghe rees tusschen den voorseyde twee partyen, in sulcker wijs dat die voorseyde.Coninc.Bauo wan ende destrueerde die stede van Triere, die seer groot ende machtich was doen ter tijt, ende nae dat hijse hadde doen pilieren, liet hijse verbranden, ende hi bracht van daer eenen onnomelicken schat binnen sijnder voorseyde stede van Belges, ende als victorieus, brochten ooc mede voor heuren gheuanghene die afgoden van Triere, met alle den ghenen daer men den altaer sacrificie mede dede, waer by van dage te dage huerlieder ongeloouicheyt ende afgoderie wassende was, meer dan te voren, want door die selue afgoden van Triere, ende door die ghene die hi met hem eerst wten lande van Troyen ghebrocht hadde, so dede hi maken binnen sijnder nyeuwer stede van Belges.vij.schone wonderlijcke tempelen, ooc so dede hi maken aen die selue stede.vij.poorten ghenaemt na die.vij.planeten met.xc.torren, elcken torre.C.cubitus hoghe ende.xxx.dicke ende daer na so dede hy maken sijn coninclijc pallays in sulcker wijden, breedden ende grootten byna ongelouelic also elc sien mach in die Coronijcke van Belges, ende aldus so was dese voorseyde stede van Belges byder destructie van Triere also die Philosophe seyt, die destructie vanden eenen, es die generatie vanden anderen ende weluaert. In deser wijs was die.coninc.Bauo seer gheureest ende ontsien van allen den ghenen die ontrent hem lagen ende paelden sijn voorseyde rijcke, totter riuiere vanden rijne,

[Folio *v.r]
[fol. *v.r]

ende omme te versterckene sijne alyancie, ten eersten als hy in desen voorseyde lande van herwaerts ouere, wten lande van Frigien commende metten voorseyde.iiij.hertogen, princepale heren ende edelinghen vanden lande van Troyen ghelant was, so gaf hi elcken vanden voorseyde hertoghen te wijue, een van sijnder dochtere, ende gaf hem lieden liberteyt ende vryheden omme te makende elc een stadt vp die pale van sinen rijcke ende vp die frontieren van Gaule bellijcque, als elc vanden hertoghen dede, want terwijlen dat hi.coninc.Bauo sijn voorseyde stadt van Belges dede maken, so dede elc van hemlieden stichten eene stede, die si also haest volmaect hadden (ter plaetsen haerlieder gheconsenteert als huerlieder vader die sijne'volmaeckt hadde. Ende die eerste Hertoghe was ghenaemt Turguncius, die welcke sondeerde die stede van Tongheren vp die riuaige vander zee occiane, inden tijde van sinte Seruaes, dye bisschop van Triere was, ende neue vander maget Marien, ende Iesum hueren sone, gelijc sint Ian baptiste was, welc vertrecken bi myrakelen van sinte Seruaes ghebuerde. Die tweede hertoge was ghenaemt Mossenanus, ende dye passeerde duer tforeest van Ardennen, ende hi fondeerde die stede van Mets in Loreynen, vp die riuiere ghenaemt dye Mossele. Die derde Hertoghe was geheeten Morinen, die stichte dye stede in latijne geheeten Morinum, diemen nv heet Terruwane, in Picaerdien, dwelck te segghene es in latine terra vana, also gheintituleert byden Hunen gheseyt die hongersche, die die selue stede namaels destrueerden. Die vierde hertoge was geheeten Carineus, die welcke sijn ghestichte ende woninghe maecte vp grote riuieren, in meersschen ende marasschen, die welcke hi dede suueren, ende dede in die voorseyde marasschen ende meersschen fonderen eene stede vp pijlen, diemen hiet Carijne, dwelc nv Ghent heet, gheleghen binnen desen voorseyde landen van Vlaendren, ghestaen op drie grote riuieren, daer grote schepen in varen souden, met alle andere aderen die in die selue riuieren vergaderen, loopende metten voorseyde riuieren tot in die zee. Vp welcke riuieren Iulius Cesar die eerste keyser van Roome naer dye seuen hondert iaren een schoon Casteel maken dede, so ghi in dese naervolgende Coronijcke wel hooren sult.

¶ Dese voorseyde coninc Bauo als hi alle dinghen gheordonneert hadde soe voren verclaerst staet, so intituleerde hy hem bouen den tijtele van sijnder conincklijcker maiesteyt, archidruide, dwelc also vele te seggen es, als prinche der priesteren, ende hooft vanden sacrificien, ende hy starf eerlic inden tijden als Sampson Iuge was ouer die kinderen van Israel, nae wiens ouerlijden, Bauo Belgineus sijn sone succerdeerde in sijn Conincrijc.xliiij.iaren, ten tijden als in Italien regneerde Iulius excanus Eneas sone, die hi hadde by Ereusa wijlen coninc, Priamus dochtere, van Troyen, van welcken troncke, sichtent commen ende ghedescendeert es die voorseyde Iulius cesar, deerste monarchie vanden Romeynen, van hem beginsel nemende, daen of in deser Coronijcken wat van sijnder regnatie verclaerst wert, midts dat hy in dit voorseyde lant van Vlaendren sekere ghestichten hadde ghedaen maken, omme die van Lottrijcke, ende die van Gallen mede te dwinghene, so ghi int selue capittele hooren sult, maer omme die edele van desen lande te lauderene, dwelck men niet te vullen ghedoen en can, soot blijct byden hertoge Carineus fondatuer vander edelder stede Carinea, dwelc nv die machteghe stadt van Ghendt es, so dat voren verclaert staet, dat noch die ingheboren erfach teghe poorters ende borgheren vander stede, edel, ende vanden bloede der edelder Troyanen ghedescendeert sijn, want die gheslachten vander seluer stede hebben ten diueerschen stonden hueren here ende sijn landt ontsedt ghedaen yeghen die moghentheyt der Gallen, ende andere princhen, ende contrarie sijnde den seluen hueren here ende sijnen lande, soot hier naer in dye Coronijcke verclaert sal werden daert behooren sal, daer of ick noch swijchen wille, ende verclaerssen voort, hoe dat naer die.vij.hondert iaren dat dit voorseyde Landt hadde gheregiert gheweest byden edelen Troyanen, ende naer die regnatie van Alexander Coninck van Macedonien, heere van alle der weerelt, wiens rijcke onghestadich ende onlange duerende, tvoorseyde lant van Vlaenderen versocht was vanden lande van Vlaendren.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

landen

  • Duitsland

  • Frankrijk

  • Spanje

  • Groot-BrittanniĆ« (en Noord-Ierland)