Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

Van die stadt van Roomen, hoe die ghewonnen was van des Keysers volcke, ende hoe mijn here van Bourbon int beloopen doot gheschoten was.

¶ Dat.xi.Capittel.

[fol. xxxv.r]

Mijn heer van Borbon metter armeye vanden Keyser passerende door Sennes, om dye meeste diligentie te doene om Roomen in te nemene, hebben ghelaten alle haer grote artellerye tot Sennes voorseyde. Ende om des wille dat die vianden haer hadden benomen alle die victaellie, waren si thien oft twelf daghen sonder broot teten, ende en aten anders niet dan vleesch, want si vonden grote menichte van beesten int plat landt.

¶ Die voorseyde mijn heere van Borbon met sijnder armeyen, als sy Roomen naecten dede hy onsen heleghen vader den Paeus bi een trompette waerschouwen, hoe dat hi al daer ghecommen was, ende dat sijn begeerte was dat goet paeys mocht wesen tusschen sijn heylicheyt ende den Keyserlicken maiesteyt, ende dat hy altijt was een goet kint vander heligher kercken, ende soude seer droeue wesen waer dat haer eenich ongehual toequame. Ten dien dat hem ghelieuen wilde te bemerckene wat tractaet hy maken wilde met die voorseyde keyserlicke maiesteyt. Ende bi alsoo dat ware eeneghe redelijcke aenghenamelijcke presentacie van tractate, dat wilde hi aen nemen gheuende den Keyser dat hem van rechts weghen toe behoort. Ende aengaende dien dat hy hem beclaechde gheen ghelt te hebben om te betalene dye hondert ende vijftich duysent ducaten die hi hem gheeyscht hadde, dat hy noch soude beyden acht daghen, iae.xv.daghen, ende so vele doen soude dat hi die gendarmen betalen oft te vreden stellen soude. Ende dat hi wel ouerdencken ende ouerleggen soude wat perijckel daer af commen soude, dat hi bi ghewelt ende foortse te Roemen binnen quame.

[Den.vi.sten dach van Meye]

¶ Wat versoeck oft insinuatie datmen hem dede sijn helicheyt en woude hier toe nyet verstaen, dwelc mijnen heere van Bourbon seer mishaechde, ende also moeste hy gheuen het beloop vp Roomen. Maer eer hi dat dede so biechte mijn heer van Bourbon hem ende hoorde met groter deuocien misse also hi ghewoone was, ende also naecten si Roomen ende lagender wel vaste bi. Ende mijn here van Bourbon dede een huys af worpen, ende vanden houte vanden seluen dede hi hey

[fol. xxxv.v]

melijcken maken menichte van leederen ende als die ghemaect waren, den.vi.sten dach van Meye so beval mijn heere van Bourbon voorseyde datmen dassault doen soude. Ende siende nae dat hem dochte datter eeneghe waren die bloodelijck hem daer toe stelden, so es hi van sijnen peerde ghescreden te voete, hem den wech wijsende ende seggende, ghesellen laet ons goeden moet hebben¸ want heden sullen wy goede dachreyse doen. Ende also ghinc die goede heere van Bourbon recht toe nae die mueren, ende als hy den voet vp gheheuen hadde om vp die leere te terden so was hi gheschoten met een colouer in den buyc in die slincke sijde, daer hi af starf dat hi noeyt anders en sprack dan. Och moeder gods ick ben doot, ende also vallende vp eenen van sijnen edelen mannen, ghenaemt Lorain, gaf hi sijnen gheest.

¶ Mijn heere dye Prinche was vaste by mijn heere van Bourbon, ende als hy hem in dien staet sach dede hi hem een bonette vp sijn hooft setten seggende, het en es nyet het en es niet, hi en es maer een weynich ghequetst, ende deden draghen in een huys.

¶ Dit ghedaen sijnde seyde mijn here die Prinche van Aranien totten ghesellen ende crijschlieden dat si hem moesten stoutelic hebben ende clommen vp die leeren, ende die vander stede deden groote weere om hem te wederstaen, maer als god gaf so wast doncker weder van Neuele, waer by die van binnen ons lieden nyet en mochten sien, want en hadde dat ghedaen dye van binnen der stede souden ons volc groot hinder ghedaen hebben met schieten. Ende ons lieden deden so vele dat si binnen quamen ende wonnen dye borch van sinte Peeter, ende als si binnen waren so ghinghen si recht toe naer tpalleys, meynende daer den Paeus te vinden dye vertoghen was vp die selue huere vpt casteel van Inghelenborch.

¶ Daer naer quem n ons lieden bespringhen die stadt ter sijden, gheheeten du pont Sixte, dwelc die heer Rauce capiteyn generael hadde doen doen, maer sy vonden cleyne resistencie also dat si binnen der stadt quamen, ende daer starf een Cardinael om dat hi weere boot, ende was in die wapene, maer sijnen naem en weet men niet. Ende daer sijn doot bleuen int beloopen seuen duysent ende drie hondert mannen.

[Den vij.sten dach van Meye]

¶ Des anderen daechs, dwelck was den vij.sten dach van Meye, soe beleyden ons volc tcasteel van Inghelenborch, also datter nyemant huyt commen en mochte van eenegher sijden. Des anderen daechs den.viij.sten dach van meye so pilieerden sie die stadt ende tpalleys van sinte Peeter, al daer die armeye groote winninghe hadde.

¶ Als ons volc te Roomen commen was die armeye vanden Fransoysen volchden hem, ende ons volc hadde ghemeent dat si hem hadden commen beuechten, ende die fransoysen waren in ghetale van dertich duysent mannen, ende vp seuen mijlen nae Roomen, hadden si voort ghecommen si hadden ons volc moghen doen deynsen. Die armeye vanden fransoysen die bleef daer seuen oft acht daghen, ende daer na toghen si naer Viterbe.

¶ Noch als ons volc was voor Inghelenborch maecten si haer schansen ende en maecten gheen gheschal van schieten om dat sy huer gheschut achter ghelaten hadden als voorseyde es.

¶ Mijn here die prinche ghinc in die schansen om te wetene wat tijdinghe dat hem metten trompette ghesonden was, mijn here dye Prinche was ghequetst met een colouere onder sijn ooghe dat den cloot achter sijn ooren huyt vlooch, waer af hy ter aerden viel ende lach.xxiiij.hueren sonder spreken, ende men meende dat hy nemmermeer vp ghestaen en soude hebben, maer god si gheloeft hy en hadde gheen noot, maer bleef wat in huys ende ghinc lancx sijn camere hem verwandelende, ende die Cyrurginen hem versekerden dat hi huyten perikel ware van steruen.

¶ Den auent als mijn here van Bourbon doot bleef, so ghinghen alle die capiteynen wijwater gheuen vp tlichaem van Bourbon in die capelle vanden paus daermen tlichaem ghestelt hadde, ende al daer ghinghen een groot hoop crijschlieden ende volc van wapenen, ende men soude niet connen ghedencken den groten druck die si bedreuen, also wel groot als cleene, segghende dat si gheschent waren, want si verloren hadden so groten duechdeliken personagie.

[fol. xxxvi.r]

¶ Daer nae eest tlichaem van Bourbon ghestelt gheweest in een loon tombe wel ghebalsemt, ende ghedraghen in sinte Iacobs kercke, ende al daer eest bewaert vanden religieusen, ende daer doetmen schone ende grote diensten van exequien.

[Den.v.sten dach van Iunio]

¶ Als die armeye vanden Keyser was voor tcasteel van Enghelenborch so minderden sijt. Ende die van binnen makende hem contreminen, hoorden si ons volc, dewelc onsen helighen vader den paeus gheseyt was waer by hy in vreesen was. Ende sinede ooc dat al reede.xxxij.daghen gheleden was dat hi beleghen was ende besloten, ende hem gheen behulp oft sercours ghecommen en was binnen dyen tijde, began te sprekene, ende metten cortsten so tracteerde hi den.v.sten dach van Iunio bi compositie als hier na volcht.

¶ Inden eersten heeft hem gheuanghen ghegheuen ende alle die Cardinalen met hem, in handen vanden Keyser, stellende Inghelenborch, Cundad, Vecha, Hostie, Ciuita, Chastellans, Modenne, Palma, Plaisance, daer mede te doene des der Keyserlijcker maiesteyt belieuen soude. Ende daer waren ghestelt personagien om die plaetsen te bewaren.

¶ Ende dat mees es gheloefde sijn helicheyt vier hondert duysent croonen, om te helpen betalen het wapen volc vander Keyserlicker maiesteyt. Ende omme sijn helicheyt ende sijn gheselschap te houden in meerder sekerheyt so leydemen hem tot Gayete, ende die here van Alarcon hadde daer den last af hem te bewaren totter tijt toe dat dye Keyserlijcke maiesteyt daer van beuolen soude hebben sijnen goeden wille.

¶ Men seyde dat ons armeye soude vertrecken van Roomen, ende dat si verwachten die spaengiaerts ende die duytschen die van Spaengien commen waren metten Vyceroy, die al reede waren vp thien mijlen na der stadt van Roomen, ende als si by een ghecommen waren souden sy den wech nemen naer Florencen, die welcke si hoepten haer gheen rebellicheyt doen en souden ende haer te openen huere poorten, ende te obedierenden den Keyser, ende van daer sullen si nemen haren wech recht toe nae thertoochdom van Mylanen.

¶ Mijn heere die Prinche heeft ghesonden drie edel mans aen den Keyser om hem int langhe te aduerteren die affairen van Italien. Deerste was Tinteville die gheuanghen es gheweest vanden fransoysen. Die tweede was mijn here van Vauldry. Die derde was mijn heere van Salmi die Hoefmeester es van mijn heere die Prinche van Araengien.

¶ Mijn heere dye prinche riep den rade den heere don Huygo de moncada, den heere Alarcon den capiteyn, Iehan Burbyn ende mijn here de la mote, die welc es capiteyn vander iusticien van Romen ende van alle dier armeyen, ende gaf paspoorte alle dye Roomsche houelinghen die in huer landt keeren wilden.

¶ Mijn heere Daigemont was te Ferrare sieck ghebleuen, als mijn heere van Bourbon nam den wech naer Roomen, ooc bleef sieck aldaer George van Frongeuberque capiteyn vanden lantsknechten.