Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Huisvriend. Jaargang 1894 (1894)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Huisvriend. Jaargang 1894
Afbeelding van De Huisvriend. Jaargang 1894Toon afbeelding van titelpagina van De Huisvriend. Jaargang 1894

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (23.02 MB)

Scans (199.47 MB)

ebook (25.77 MB)

XML (1.60 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Huisvriend. Jaargang 1894

(1894)– [tijdschrift] Huisvriend, De–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Het ontstaan der sigaar.
Met drie gravuren.

Hoevele sigarenrookers zijn er wel op dit wereldrond? Dit ware een goede prijsvraag voor de statistiek, welke de leerlingen dier wetenschap veel hoofdbreken zou kosten. De antwoorden zouden ver, heel ver van elkander afwijken, want zelfs de pogingen tot een oplossing bij benadering konden de grootste moeilijkheid opleveren.

Dat is zeker, de sigaren zijn een algemeen verbreid artikel, en daarom zal het zeker niet onbelangwekkend zijn, iets te hooren over het ontstaan en de vervaardiging der sigaar en haar wordingsgeschiedenis van meer nabij te beschouwen in een groote sigarenfabriek,

illustratie
het ontstaan der sigaar: Het ontvezelen der bladeren.


een voorrecht dat des te zeldzamer is, daar de meeste fabrikanten niet gaarne nieuwsgierige bezoekers in hun werkplaatsen toelaten uit vrees, dat deze achter hun beroepsgeheimen zouden komen.

Wij zullen trachten, zonder aan de bescheidenheid iets tekort te doen, een beschrijving te geven van

[pagina 18]
[p. 18]

zulk een fabriek. Om te beginnen gaan wij de trappen op naar een opeenvolging van zalen, waarin het uit de pakken losgemaakte, gedroogde blad door bevochtiging weer buigzaam gemaakt wordt; hier heeft het ontvezelen en uitleggen der bladeren plaats. Alleen de gezondste, stevigste en in kleur mooiste bladeren dienen tot dekbladen. Uit het dekblad moeten vóór alles de hoofdribben verwijderd worden, die bij de snuiffabricage hun gebruik vinden. Reeds het snijden der dekbladen vereischt een hoogen graad van oefening, vooral een goede oogmaat. Het komt daarop aan, uit een tabaksblad zooveel mogelijk goede, bruikbare dekbladen te winnen. Van het afval dienen de kleinere stukjes tot het bereiden der ‘inlegsels’, waarvan dadelijk nader sprake zal zijn; de grootere stukken zijn voor het tweede blad geschikt, dat de eerste omhulling uitmaakt. Voor het knippen der dekbladen, dat op een houten onderblad geschiedt, gebruikt men een zeer scherp mes, waarvan de punt afgerond is, om het inscheuren van het blad te voorkomen. Gesneden wordt alleen in de lengte van het blad, zoodat de zijribben in schuine richting dwars over het dekblad loopen. Elk eenigszins beschadigd, onaanzienlijk of bedorven blad dwaalt dadelijk terug naar de tweede klasse der omhulsels. Beide categorieën moeten nog een poos in vochtigen, buigzamen toestand blijven; zij worden glad over elkander gelegd en licht geperst, opdat zij niet inkrimpen of in plooien raken. Daarentegen wordt het voor de inlegsels terzijde gelegde afval dadelijk gedroogd.

Het werk der wikkelaars is het volgende: Men neemt van het inwendige materiaal zooveel in de linkerhand als ter vorming van de gewenschte grootere of kleinere sigaar noodig is, vormt daaruit een langwerpig bundeltje en legt dit op het gereedliggende omhulsel, ook onderblad genoemd, dat ongeveer de lengte hebben moet, die de sigaar zal krijgen, wikkelt het om het inlegsel en rolt dan het aldus gevormde rolletje eenige malen over de tafel heen en weer om het eenige vastheid te verleenen. Dan dwaalt het gereedliggende rolletje in het houten vormkastje, waarvan de beide helften, elk met een rij parallel loopende insnijdingen (gewoonlijk twintig) voorzien zijn. Bij het op elkander passen vullen zich dan de beide helften aan tot twintig sigarenvormen.

Is een bepaald aantal vormkasten gevuld, zoo gaat de vormenpers in werking, waardoor ieder rolletje het bepaalde façon verkrijgt. In de schroevenpers blijven de op 35 tot 40 graden Réaumur verwarmde rolletjes omstreeks 24 uren gedrukt. Zij zijn in de meeste gevallen reeds rookbaar, hoewel om hun onaanzienlijk voorkomen, nog niet geschikt om te verkoopen. Verscheidene zijn natuurlijk te luchtig, omdat het dekblad nog ontbreekt. Andere, die al te vast gewikkeld zijn, aldus te weinig lucht hebben, moeten eerst een zeer eenvoudige machinebewerking ondergaan.

Het omleggen van het dekblad is het volgende werk: de eigenlijke sigarenmaker verricht haar. Hij legt het afgeknipte nog vochtige dekblad op de werktafel, maakt het glad, legt de rol in schuine richting daarop en rolt ze nu verder in de richting van het ondereind naar de punt heen op het dekblad en om de rol, deze met den bal der hand vooruitbewegend. Hierbij is in zooverre de richting der in het dekblad nog aanwezige ribben maatgevend, dat men het van links naar rechts of omgekeerd rollen moet, opdat de ribben aan den buitenkant te voorschijn komen, zoodat een ruimte tusschen de rol en het buitenblad vermeden wordt. Daarom is het noodig, dat de sigarenmaker de linkerhand even zoo geschikt gebruiken kan als de rechter.

Ten slotte wordt aan de eene punt door draaien met de vingers de spits gevormd, die dan met een mengsel van stijfselmeel en chicorei vastgeplakt wordt.

Dit vormen der punten moet zeer zorgvuldig en voorzichtig geschieden, want hiervan hangt het goede voorkomen der sigaren en het vastblijven van het dekblad af; zelfs op het juiste afsnijden der punten aan het boveneinde van het dekblad komt veel aan. Het tegenovergestelde eind der sigaar wordt afgesneden, waarbij men zich van een maatvorm bedient om gelijke, lengte te verkrijgen. Somtijds onderwerpt men de sigaren nog zelfs in de kistjes aan een drukking; in den laatsten tijd worden de aldus geperste sigaren zeer gezocht.

Op de zooeven beschreven wijze is de fabriekssigaar ontstaan, die zich - dat weten slechts weinige leeken - tot de als handwerk voortgebrachte sigaren zoowat verhouden als kunsthandwerk tot kunst. De handige handarbeider deelt met den kunstenaar het lot, dat de groote menigte zijn werk niet weet te waardeeren. Wanneer de meeste menschen een kistje goede sigaren openen, zoo valt hun de gelijkheid der verschillende exemplaren nauwelijks op; in ons tijdperk van machines is men immers daaraan gewend geraakt, voortbrengselen van nijverheid in uniform geleverd te krijgen. Bij de fijnste soorten behoort het tevens tot de veelomvattende taak der vervaardigers, ook die van een geheel gelijkmatig model te vervaardigen, zonder de vormpers te gebruiken en toch elke afzonderlijke sigaar, om zoo te spreken, haar eigen individualiteit te doen behouden, dekblad en inlegsel al naar de eigenaardigheid van het materiaal tot een zooveel mogelijk volmaakt geheel te vereenigen.

Interessant is het daarom het handwerk te zien voltooien, dat, hoe flink en regelmatig het ook geschiedt, toch steeds volle opmerkzaamheid vereischt, want het onderzoekende oog van den opzichter laat geen verspilling van het kostbare materiaal ongestraft voorbijgaan. - Dat de in deze zalen werkzame arbeiders voor hun tot eigen gebruik altijd gereedstaande sigaren niet altijd de goedkoopste tabak gebruiken, behoeven wij nauwelijks te vermelden,

Een trap hooger onder het dak, waar de invallende zon voor rijk daglicht zorgt, zijn de sorteerders aan het werk. Daartoe behooren geoefende oogen, die voor de fijnste schakeeringen der kleuren tusschen licht- en donkerbruin een snel begrip hebben. De sorteerder moet de hem toevertrouwde waren volgens deze hoofdafdeelingen klassificeeren: geel, lichtbruin, bruin, donkerbruin, diep bruin; dientengevolge heeten de benamingen op

[pagina 19]
[p. 19]

de kistjes in het Spaansch: amarillo, colorado claro, colorado, maduro, oscuro, of in het Engelsch: yellow, lightbrown, superfine brown, fine brown, brown, al naar den smaak van het publiek.

Hier is het ook de plaats, de op vele sigaren zichtbare lichtere vlekken te vermelden. Jarenlang werden deze gele vlekken door het publiek als een teeken van bijzondere deugdelijkheid aangezien. Men verbeeldde zich dat zij ontstaan waren door het snelle drogen van dauwdroppels in den zonnegloed. In vroegere dagen zorgden vele fabrikanten er voor, dat al hun sigaren zulke vlekken vertoonden; wanneer zij niet op natuurlijken weg ontstaan waren, hielp het besprenkelen met salpeterzuur daarvoor. Tegenwoordig hecht men geen waarde meer aan deze inderdaad geheel onverschillige bijomstandigheden, zoodat in geen enkele belangrijke fabriek deze kunstmatige vlekkenfabricage voor noodig gehouden wordt.

Lichter arbeid is het ‘rollen’, dat in de sorteerzalen geschiedt, en het beplakken der kistjes met papieren strooken.

In een nabijzijnde kamer krijgen de bijzondere dure sigaren nog een hoogere wijding, een buikband - zooals de sigarenverbruiker dien schertsend noemt - het bekende papieren strookje in goud- of kleurendruk, dat door een vrouwenhand om het midden van iedere sigaar in den vorm van een ring geplakt wordt.

Ongelukkig wordt met dit teeken, dat toch voor heilig gehouden diende te worden, in deze booze wereld nog het snoodste misbruik gedreven.

Zijn er nog fabrieken van den eersten rang, die zulk een zonde tegen de etiquette niet vereenigbaar vinden met hun welverdienden roem, zoo vindt men nog menschen genoeg met zulk een ruim geweten, die voor de sigaren, welke zij op St. Nicolaas of op verjaardagen ten geschenke geven, kistjes laten beplakken met de vanouds beroemde namen. Op die wijze worden de eenvoudigste soorten in de wereld gezonden als Silva, Upman, Cabanos, Amigos of hoe die beroemde firma's van Havana heeten mogen. Volgens de woordelijke overzetting van het Spaansche woord Amigos - vrienden - heeft men dat soort sigaren-cadeautjes bestempeld met den naam van vriendschaps-sigaren. Ja, zelfs het bonte lint, het adelsdiploma der west-indische Regalia, wordt om het lijf gebonden van stinkstokken van zeer twijfelachtige afkomst - doch genoeg over deze gruwelen!

Evenmin behoeven wij de tegenwoordig algemeen bekende omstandigheid te vermelden, dat jaarlijks groote hoeveelheden inlandsche sigaren voor Havana worden ingescheept, om later als ‘geïmporteerd’ en in vele gevallen ook door de gisting gedurende de zeereis werkelijk verbeterd naar Europa terug te keeren.

De laatste zaal, waarin onze teekenaar ons voert, dient tot het ‘afmaken’, dus het verpakken van de pakjes of de afzonderlijke sigaren in kistjes, waarvan de deksels door den zwartgemaakten stempel eener pers zulk een diepen en blijvenden indruk ontvangen, dat hierdoor de sprekende gelijkenis verkregen wordt van een ingebrand merk. Het door nagels van ijzerdraad gesloten en met bonte plaatjes beplakte kistje reist dan in groote stapels naar de bovenste vertrekken, om al naar zijn soort, hetzij in verwarmde kamers, die zorgvuldig op zekeren warmtegraad moeten worden gehouden, of op gewone droogzolders bewaard te blijven, tot het tijdstip dat zij tot het gebruik zoo geschikt mogelijk zullen zijn.

Daar rusten, in stille afzondering vereenigd, tot hun verlossing door den vuurdood, de verschillende soorten en formaten: Regalia Imperiales, de grootste van hun geslacht, Cazadores Imperiales, wat slanker en dunner, Caballeros en Panabeles, de beide naaste in grootte, dan Trabucos, klein, in het midden dik, aan de beide punten spits; Londres, ook klein, Vegueros, de zoogenaamde plantersigaar van eigenaardigen vorm. Ook de Manilla mogen wij niet vergeten, bij welker vorming het dekblad niet spiraalvormig, maar in haar lengte om het inlegsel gerold en dan door een gomoplossing vastgeplakt wordt.

Het drogen kan door kunstmatige middelen bevorderd worden, als men bijv. in luchtdicht gesloten kisten naast de sigaren, maar zorgvuldig van hen gescheiden, gebrande kalk of chloorkalk doet. Al te snel drogen schaadt aan de deugdelijkheid der waren.

Uit deze vertrekken scheiden wij met den wensch, dat de hier bewaarde exemplaren der sigarenfabricage toch in de handen mogen komen van kenners, die hen weten te waardeeren! Want slechts met diepe smart kan de echte en waardige rooker getuige zijn van de euveldaden, welke soms met een edele sigaar worden verricht. Hoe dikwijls komt het voor, dat door onvoorzichtig verwijderen der punt het dekblad spleten en scheuren krijgt, zoodat later de onrechtvaardige beschuldiging wordt uitgesproken dat de sigaar niet trekt. En zelfs het aansteken, de zoo gewichtige handeling, die het rookoffer ontsteekt, wordt niet altijd met de noodige teere oplettendheid verricht. De geheele oppervlakte van den cirkel moet branden. Wanneer alleen maar een deel daarvan gloeit, en men gooit dan reeds de lucifer weg, zoo blijft de sigaar scheef branden, en alweer wordt dit gevolg van eigen zonde op rekening gesteld van een schuldelooze.

Hoe heel anders behandelt een kenner zijn hooggeschatte lieveling! De ondervinding heeft hem geleerd, door vriendelijk tegemoetkomen het groote genot te bereiken, waaraan volgens een uitspraak van de vorige eeuw alle vijf zinnen deelnemen; het oog verheugt zich door de opstijgende wolkjes en ringetjes, het oor verneemt het gezellige knetteren, de tong voelt den aangenamen prikkel, dien de tabak op haar uitoefent, de neus zuigt de geuren in, en het gevoel komt wel wat tekort - maar krijgt ook iets mede, want de vingers van den rooker voeren in de verschillende handgrepen met de brandende sigaar een onderhoudend spel, en dit schenkt hem tegen de door een nietsdoen dreigende verveling een veilige bescherming.

Maar genoeg hiervan!

Zoo menige verstandige dokter vergeet nooit bij de diagnose van een hem als rooker bekenden patiënt de

[pagina 20]
[p. 20]
vraag te stellen, of de sigaar hem nog smaakt. Zoolang dit nog het geval is, vindt hij de zaak niet ernstig; zoolang een rooker nog

illustratie
het ontstaan der sigaar: Omwikkelen.


rooken kan, loopt zijn leven geen gevaar!


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken