De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

Een Koninklijk Oogheelkundige.
Hertog Karel Theodoor van Beieren.
Met illustratiën.

Nu ruim een maand geleden vierde een afstammeling van de aloude Huizen van Wittelsbach en Braganza zijn zilveren huwelijksfeest. Niet op het slagveld door koene daden heeft deze loot naam gemaakt, niet op het politieke schaakbord heeft hij meesterlijke zetten gedaan; hij en zijne gemalin zijn helden in het edelste kampperk ter wereld, in dat van de waarachtige weldoeners der menschheid.

Aan de oevers van het Starrenbergermeer, niet ver van de Beiersche hoofdstad München, in een allerbekoorlijkst oord, omringd door heerlijke tuinen en een uitgestrekt park, staat het geboortehuis van hertog Karel Theodoor van Beieren, het kasteel Possenhofen, zijn tegenwoordige woonplaats ook.

Hertog Maximiliaan en hertogin Ludovica, zijne gemalin, die eene zuster was van de moeder van den tegenwoordigen keizer van Oostenrijk en van koning Lodewijk I van Beieren, hadden drie zoons en vijf dochters, nl. de prinses van Thurn en Taxis, de overleden keizerin van Oostenrijk, de ex-koningin van Napels, de hertogin van Trani en wijlen de hertogin van Alençon.

De oudste zoon, prins Lodewijk, offerde zijn recht van opvolging in het hertogdom op door een morganatisch huwelijk met eene actrice van het hoftheater in München, terwijl na den dood van hertog Maximiliaan, prins Karel Theodoor, de jongste zoon, den titel van hertog verkreeg en de vele landgoederen erfde, die bij dien titel behooren.

Van de jeugd van den jongen prins weten wij weinig dan

[p. 244]

dat hij steeds ernstig en ijverig was en, zooals wijlen zijne zuster Elisabeth, een droomer. Het hofleven trok hem volstrekt

Het hertogelijk kasteel te Possenhofen.

niet aan, terwijl hij evenmin roeping gevoelde voor dat beroep hetwelk gewoonlijk door prinsen van den bloede wordt geoefend, het krijgsmansleven.

Nog als knaap bezocht hij enkele groote medische etablissementen van Europa en woonde aan verschillende universiteiten de colleges bij, terwijl hij zijn tijd wijdde aan medische en heelkundige onderzoekingen; op drie-en-twintigjarigen leeftijd legde hij, gelijk een gewoon candidaat, met goeden uitslag het artsexamen af.

Spoedig werd hij oog-specialiteit en kreeg als zoodanig weldra groote vermaardheid; voor twee jaren ongeveer volbracht hij zijn duizendste operatie en zoo beroemd is zijn naam, dat, toen eenigen tijd geleden de Duitsche keizer op zijn jacht de Hohenzollern zijn eene oog bezeerde, hertog Karel Theodoor naar Kiel ontboden werd, heel van zijn rustig tehuis in de Beiersche Alpen naar de zeehaven aan de Oostzee, waar hij er in slaagde binnen een paar dagen het oog te doen genezen.

Doch niet alleen door zijn kundigheden heeft deze koninklijke oculist zijn naam over de gansche wereld bekend doen worden, maar ook door zijn edelmoedigheid, zijn vriendelijkheid en menschenliefde; bijna uitsluitend wijdt hij zich aan den dienst der armen en van hen die, hoewel niet geheel onvermogend, toch niet in staat zijn de nogal hooge honoraria te betalen, die gewoonlijk door oogdokters gevorderd worden.

Ontelbare patiënten hebben aan den hertog het behoud van hun gezichtsvermogen te danken en in een groot aantal gevallen heeft hij in den duisteren nacht het heldere licht van den dag gebracht.

In zijn liefdewerk wordt de hertog bijgestaan door de hertogin (geboren prinses Maria Josepha van Braganza), waarmede hij den 29^sten April 1874 huwde, nadat hij eenige jaren te voren weduwnaar geworden was.

Bij buitengewoon moeilijke operaties treedt de hertogin steeds als helpster op en zenuwachtige patiënten weet zij op ongeëvenaarde wijze te kalmeeren.

Zoowel de hertog als zijne gemalin houden zeer veel van het buitenleven, evenals hunne kinderen, drie dochters en twee zoons, die groote sportliefhebbers zijn. Een dochter, prinses Gabriele, is een hartstochtelijk liefhebster van rijden, jagen en lawn-tennis, maar boven alles houdt zij van fietsen; zij en hare zusters behooren tot de beste wielrijdsters van Duitschland.

De eerste vrouw van den hertog was een dochter van koning Johan van Saksen, en zijn oudste dochter uit het eerste huwelijk is de hertogin van Urach, die vóór haar trouwen een van de geleerdste vrouwen was van koninklijken huize, terwijl zij geen afleiding boven haar studie stelde; en ook thans nog, hoewel zij moeder is van eenige kinderen, vindt de hertogin nog tijd voor studie en schrijven, al geeft zij haar werken ook niet in het licht.

De moeder van den hertog bewoonde tot aan haar dood Possenhofen en hield hier meer dan vijftig jaar verblijf, terwijl de hertog zelf het kasteel aan het Tegernmeer liet bouwen, een heerlijk paleis aan de oevers van het verrukkelijke meer. Hier en in Bad Kreuth, dat eveneens zijn eigendom is, woont hij des zomers met zijn familie; des winters gaat hij naar Meran, het vermaarde winterkurort in Tyrol, waar hij een geriefelijk ingerichte villa bezit.

Het kasteel van het Tegernmeer is ingericht tot gasthuis voor ooglijders, waar de hertogin het oppertoezicht heeft over de patiënten, die, indien zij onvermogend zijn, zonder eenige tegemoetkoming worden opgenomen.

Ongeveer twee jaar geleden bracht de Duitsche keizerin met hare kinderen een langdurig bezoek aan het Tegernmeer, en zij en de hertogelijke familie werden zeer intiem, terwijl men de kinderen, meestal in nationaal kostuum, dikwijls uitstapjes kon zien maken in de omstreken. Geheel vrij van alle hofetiquette werd door de keizerin toen een aangename tijd in het Beiersche hoogland doorgebracht.

De hertog en de hertogin zijn uit den aard der zaak zeer

Hertog Karel Theodoor van Beieren.

populair en geliefd in hun geboorteland, en bladzijden zouden kunnen gevuld worden met de bewijzen van groote achting hun gebracht en anderzijds van hun grootmoedigheid. De eenigste behoefte van den hertog schijnt te zijn hen wel te kunnen doen, die minder gelukkig zijn dan hij zelf, en het is hem een blijdschap wanneer hij er aan kan medehelpen om leed weg te nemen.

[p. 245]

Wel mag het verheven paar met voldoening terugzien op hun vijf-en-twintigjarig huwelijk, want met edeler hoedanigheden hebben zij hun hooge positie omgeven dan met die welke alleen voortspruiten uit hun hooge maatschappelijke positie.

Hun kalm leven is helaas droevig verstoord door de verschrikkelijke

De Hertogin en hare dochter Prinses Gabriele.

lotgevallen van de Beiersche en Oostenrijksche vorstenhuizen, waaraan zij nauw verbonden zijn, want in een betrekkelijk kort tijdperk heeft de hertog zijn beide geliefde zusters door noodlottige oorzaken verloren: de eene, keizerin van Oostenrijk, vermoord, de andere, de hertogin van Alençon, verbrand in den weldadigheidsbazaar te Parijs. Dan heeft zijn neef, koning Lodewijk II, zelfmoord bedreven door zich te verdrinken in het meer, aan welks oevers de hertog geboren werd en opgroeide. De tragedie van zijn neef, den kroonprins Rudolf van Oostenrijk, is te welbekend dan dat wij die hier behoeven te herhalen. Zijn jongsten broeder heeft de hertog eindelijk nog verloren voor deze volwassen was; slechts de vervulling van de edele taak, die hij zich zelf heeft opgelegd, heeft hem troost geschonken bij deze smart, terwijl het geluk, dat hij in eigen kring ontwaart, zijn huiselijke rust zeer doet afsteken bij de stormen, die om hem heen in zijne familie woeden.