De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 2

[p. 172]

‘La Fronde’.
Het eerste dagblad door vrouwen voor vrouwen.
Met illustratiën.

Een dagblad voor vrouwen is langen tijd een utopie geweest van zeer geavanceerde vrouwen in Engeland en vooral

mevrouw durand, eigenares en uitgeefster van ‘la fronde’.

in Amerika. Door een eigenaardige speling van het noodlot is de practische verwezenlijking van deze utopie voorbehouden gebleven aan de frivole Parisienne.

In het najaar van 1897 las men in eenige Fransche couranten de volgende advertentie, die zeer de aandacht trok:

Vrouwen vormen het grootste deel van Frankrijk's bevolking. Duizenden vrouwen, gehuwde en weduwen, leven volkomen onafhankelijk van den man. Vrouwen betalen belasting, al zijn zij verstoken van het kiesrecht, dragen door haar hand- of geestelijk werk bij tot den rijkdom der natie en bezitten daarom het recht om over alle vragen gehoord te worden die de samenleving betreffen, waarvan zij niet minder dan de mannen deelhebsters zijn.

‘La Fronde’, een courant voor vrouwen, wil de waarachtige echo zijn van haar gevoelens, haar behoeften, haar aanspraken.

Op de boulevards werd deze advertentie met vrij wat spot ontvangen, en toen bekend werd dat het nieuwe blad geheel door vrouwen zou worden samengesteld, voorspelde men algemeen, dat de ‘gril’ geen maand zou leven. Maar toen het eerste nummer van ‘la Fronde’ den 9^den December 1897 verscheen, veranderde de toon geheel en al.

De Pers verwelkomde de nieuwe zuster een beetje meer nog dan alleen ridderlijkheid gebood; van het eerste nummer werden 200000 exemplaren verkocht; binnen korten tijd had het nieuwe blad door zijn vertrouwbare berichten en zijn aangenamen stijl een vaste plaats veroverd.

Thans heeft ‘la Fronde’ haar tweeden verjaardag gevierd; steeds is het blad voortgegaan beter te worden en de vergelijking met de meeste Parijsche collega's kan het glansrijk doorstaan.

‘La Fronde’, vraagt wellicht een lezer, wat beteekent die weinig sprekende titel? Hij herinnere zich dat die naam gegeven werd aan een zekeren burgeroorlog, waaronder Frankrijk van de jaren 1648-1653 gebukt ging. Deze historische herinnering schenkt echter zeer weinig licht. De oorlog werd genaamd ‘la Fronde’ of ook wel ‘de oorlog van den slinger’, naar het wapen dat de Parijsche jongens dier dagen hanteerden. De leiders van het volk tegen het Parlement spraken er van als van een oorlog van het algemeen welzijn; Michelet, de historieschrijver, noemt het een dwazen strijd, een strijd van kinderen met een spotnaam. Dit kleine historische uitstapje maakt ons al niet veel wijzer met betrekking tot den titel, die gegeven werd aan een vrouwendagblad. Toen mevrouw Fournier, de hoofdredactrice, op dit punt werd ondervraagd, kon ze niet veel anders doen dan de schouders ophalen, waaruit wij dan ook moeten concludeeren, dat de keuze van den naam niet veel anders is dan een gril, der sekse waardig, waartoe de hoofdredactrice en mevrouw Marguerite Durand, de uitgeefster, behooren.

Het gebouw van ‘la Fronde’ bevindt zich in de Rue St. George, een rustige zijstraat van de Rue de la Fayette. Het is een typisch Parijsch ‘hotel’ van vijf verdiepingen, wit gepleisterd en met groene zonneblinden. Een electrische booglamp doet reeds van verre in de hoogte het woord ‘la Fronde’ lezen en doet tevens aan de lagere verdiepingen talrijke afdrukken zien van het symbolieke aanplakbiljet van mejuffrouw Durand, waarvan wij hiernevens een reproductie opnemen.

Wij treden het gebouw binnen en worden ontvangen door een jonge dame in een eenvoudig zwart toiletje, die ons geleidt naar de kamer der hoofdredactrice, mevrouw Fournier. Deze is druk bezig met het nazien van kopij en proeven, maar zij rijst onmiddellijk van haar zetel op en ontvangt ons met de gratie, der Parisienne eigen.

Zij vertelt hoe de ‘Fronde’ geheel op initiatief van mevrouw Durand is opgericht. Als echtgenoote van den welbekenden député, kwam mevrouw Durand onmiddellijk in aanraking met staatslieden en politiek; reeds lang voor haar nieuwe onderneming behoorde zij tot de medewerksters van de ‘Figaro’.

Een twaalftal dames werden onder haar aangesteld als redactioneele staf; de meesten harer hadden nimmer in de journalistiek gewerkt. Behalve deze kreeg het blad een twintig- of dertigtal medewerksters, die vóór dien tijd aan andere bladen hadden gearbeid. Tot de bekendste dezer behoort wel de dame, bekend onder den nom de plume Séverine, die in geheel Parijs zeer gezien is. Elken dag schrijft deze dame bijna een staatkundig of sociaal overzicht onder den titel ‘Notes d'une Frondeuse’.

Bij een wandeling door het gebouw ontmoetten wij allereerst de redactrice van de financieele rubriek. Zij zat tus-

aanplakbiljet van ‘la fronde’.

[p. 173]

schen een stapel papieren vol cijfers en noteeringen; telephoon en spreekbuizen had zij onder haar bereik; vermoedelijk om haar wat afleiding bij haar prozaïschen arbeid te geven, waren de wanden van haar kamer behangen met de affiches der Parijsche schouwburgen, hoewel, zooals later bleek, dit eigenlijk het werk was van haar confrère voor het tooneel, die van dezelfde kamer maar op andere uren gebruik maakte. Bij ons bezoek ontmoetten wij deze dame juist op de trap, terwijl zij op het punt stond naar een première aan een der Parijsche theaters te gaan. De kamer der verslaggeefsters was ledig; wij konden dus de beide reporters niet zien die

madame fournier, een der redactrices.

zich zekeren naam hebben gemaakt door hare penkrassen van het proces Dreyfus, de partij van welke laatsten de ‘Fronde’ van haar eerste nummer af heeft opgenomen.

zetterij van ‘la fronde’.

De Frondeuses mogen geacht worden te zijn eene vereeniging van ontwikkelde vrouwen, vol energie en leven, waarvan de meesten de bekoring der jeugd nog hebben en overigens allen zonder onderscheid dat gratievolle waarvan de Parijsche het geheim bezit. Er was in het optreden der redactrices niets blauwkouserigs, gelijk men dat dikwijls bij zeer ontwikkelde vrouwen pleegt aan te treffen; zelfs uit de ledige vertrekken, die wij doorgingen, sprak iets vrouwelijks, doordat bloemen en allerlei onnoemelijke kleinigheden herinnerden aan de hier gewoonlijk verblijvende bewoonsters. Er is maar eene uitzondering in dat ‘vrouwelijke’ van de medewerksters aan de ‘Fronde’, dat is de politieke redactrice, die zich in heerenkleeding pleegt te vertoonen, naar het voorbeeld van de groote kunstenares Rosa Bonheur.

Mevrouw Durand's kamer zag er in den zachten glans van het electrische licht uit als een gezellig boudoir. Er staat een handige schrijftafel; een paar gezellige easy chairs suggereeren een behaaglijke vereeniging van de geriefelijkheden des levens, en de verantwoordelijke zorg die het opzicht over een beteekenisvol dagblad geeft. Een groot aantal portretten van redactrices aan den wand getuigt van de goede verstandhouding der redactieleden onderling. Op Sint Margriet - de heilige van mevrouw Durand - houdt de redactie een gemeenschappelijken maaltijd.

Vlak naast de kamer der hoofdredactrice bevindt zich de bibliotheek, die met groeten smaak en zorg is samengesteld en de meeste werken bevat, die door Fransche vrouwen zijn geschreven; van den tijd af van de oprichting der ‘Fronde’ is de collectie bijna geheel volledig.

De zetterij bevindt zich boven in het gebouw. Twintig vrouwen zijn daar werkzaam, bijeengegaard van de verschillende zetterijen van Parijs. Er heerscht daar voor het bedrijf dat er wordt uitgeoefend, een ongekende netheid. De jonge vrouw, aan wie het werk van het lezen der proeven is opgedragen, zit in een aan de zetterij grenzend vertrek; zij heeft het daar kalm, omdat haar werk niet al haar tijd in beslag neemt en haar zenuwen niet geschokt worden door het geraas der machines.

De ‘Fronde’ toch wordt, zooals vele Parijsche bladen, niet aan de bureaux van dat blad zelve gedrukt doch op eene particuliere drukkerij.

In een anderen vleugel van het gebouw zijn de kamers der administratie. De dames, die aan dit deel der courant verbonden zijn, dragen uniform, groen met wit, eenvoudig en net. Zij behartigen de belangen der adverteerders en zorgen voor de abonnementen en den verkoop van losse exemplaren.

Daalt men verder naar beneden, dan vindt men gelijkvloers het salon - een belangrijk deel in het huishouden van Fransche dagbladen. In deze geriefelijk en met smaak ingerichte hal komen des middags de dames samen, drinken er afternoon tea of een glas wijn, lezen er de courant en praten er met haar vrienden en kennissen een beetje. Nu en dan is er een avondbijeenkomst, bij welke gelegenheid mevrouw Durand als gastvrouw optreedt. Bij zulke gelegenheden ontmoet men daar niet alleen de leiders der vrouwenbeweging in Frankrijk, maar een aantal van de meest aanzienlijke mannen en vrouwen uit Parijs, bekend op politiek gebied, in kunst, literatuur en journalistiek. Prachtige toiletten bekoren dan het oog, muzikale sterren brengen het oor in verrukking.

Een schitterende soirée had in het laatst der maand December plaats ter herdenking van het tweejarig bestaan der courant. Bij die gelegenheid ontving mevrouw Durand van hare vrienden en vereerders een bronzen basrelief, voorstellende ‘de vrouw van het verleden’, die den sluier der onwetendheid opheft en den nieuwen dag voor hare sekse aanwijst.

Het salon is ook de plaats van bijeenkomst van verschillende vereenigingen, waarin de ‘Fronde’ als dagblad belang stelt. Hier komt bijv. de ‘Ligue du droit des Femmes’ eens per maand bijeen.

Door haar voortdurend pleiten en nuttigen raad heeft de ‘Fronde’ zich reeds doen kennen als een belangrijke factor bij het brengen van hervormingen, waarnaar de Fransche vrouwen reeds lang hebben verlangd, zooals bijv. het recht om te beschikken over haar eigen verdiensten en eigendom, haar verschijnen in rechte voor rechtbanken en in

[p. 174]

handelsaangelegenheden en haar toelating als advocaat.

Toch meene men niet dat de ‘Fronde’ zich uitsluitend met feministische zaken inlaat. Het blad kost een stuiver en bestaat uit vier groote pagina's - hetzelfde formaat ongeveer als de meeste Parijsche dagbladen - en voor de helft is het wel gevuld met zaken die mannen niet minder dan vrouwen belang inboezemen, als binnen- en buitenlandsche politiek, literatuur en tooneel, financiën en sport, hoewel deze laatste veelal beschouwd wordt van vrouwelijk standpunt.

De ‘Fronde’ behartigt met groote liefde de belangen der arbeidersvrouwen, onder welke het zeer veel lezeressen telt, en heeft zelfs een aparte rubriek geopend voor vrouwen, die buiten betrekking zijn.

Staatkundig is het blad radicaal en republikeinsch, terwijl het streeft naar den internationalen vrede.