De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 3

Een dorp van vreemdsoortige huizen.
Met illustratiën.

Een stadje van spoorweg-rijtuigen - van rijtuigen als huizen gebruikt - treft men aan op de zuidelijke kust van Engeland. Het is gelegen aan de baai bij Shoreham, enkele mijlen van Brighton verwijderd.

Eenige jaren

verschillende rijtuigen, aan denzelfden eigenaar tot woning dienende.

geleden hadden een paar visschers uit Shoreham de gewoonte om twee of drie oude spoorwegwagens, die ongebruikt langs de baai lagen, te benutten om hun netten in te bewaren. Na een poosje kwam een van hen op den inval van een dezer rijtuigen een woning te maken, en daarin als echte visschers verblijf te houden.

Dit bracht een inventief inwoner van Shoreham op het idee, er zijn voordeel uit te trekken, en te trachten in het anders zoo stille plaatsje wat leven en bedrijvigheid te brengen.

Waarom den grond langs de baai niet in gedeelten verhuurd, om aan personen, die van de Brighton-Maatschappij oude spoorwegwagens koopen, de gelegenheid te geven een huishouden in te richten op zulk een gezonde plaats?

Hij haastte zich zijn plan ten uitvoer te brengen;

[p. 101]

hij adverteerde in verschillende Londensche bladen, en tusschen de maanden Maart en September bad hij niet minder dan 60 aanvragen.

binnengedeelte van een rijtuig; de lamp en de ventilator zijn nog zichtbaar.

Het is nu ongeveer zestien jaren geleden dat dit plaatsje gesticht werd, en dat het eerste spoorwegrijtuig langs de baai geplaatst werd, om tot woning te dienen. Nu is al de beschikbare grond in beslag genomen, en ieder, die een rijtuig wil hebben, moet er een koopen, dat reeds in gebruik geweest is. Voor heel velen is het gebleken een voordeelig zaakje te zijn, want menigeen heeft zijn ouden wagen met een goede vinst van de hand gedaan.

Een zekere dame betaalde 10 pond (120 gulden) voor een oude spoorwegcoupé, en later nog eens 2 of 3 pond om ze naar de baai te laten brengen. Heel

gezicht op een spoorwegrijtuig, als woonhuis ingericht.

spoedig daarna verkocht zij ze zooals ze daar stond voor 40 pond (480 gulden).

Een ander rijtuig werd, nadat het in een bewoonbaar huis was veranderd, verkocht voor 180 pond (2160 gulden).

De ‘stad’ strekt zich nu over een lengte van anderhalve mijl langs de baai uit, en bestaat uit ongeveer 150 wagens. De grond, waarop de rijtuigen staan, wordt verhuurd en niet verkocht; de huur wordt betaald aan den heer van het landgoed.

Al de lasten - huur en belasting bij elkaar gerekend - bedragen niet meer dan 10 gulden per jaar, en zij worden ingezameld door den man, die het plan ontwierp. Deze persoon is tevens de verhuurder van den grond, en houdt het opzicht bij den aankoop en het vernieuwen der rijtuigen.

Deze worden op lage wagentjes, met paarden bespannen, naar de baai gebracht; voor sommige der rijtuigen heeft men een span van twaalf paarden noodig om ze op hun plaats te brengen.

Bij zekere gelegenheid voerde de spoorweg-maatschappij een heelen trein rijtuigen aan en plaatste ze op een lijn langs de baai, waardoor de menschen op het denkbeeld kwamen, dat er eene nieuwe spoorweg-verbinding tot stand gekomen was.

Alle plaatsen, die verhuurd worden, hebben dezelfde afmeting, 66 voet in 't vierkant, en de grenslijn wordt aangegeven door stokken, die men in den grond steekt.

De rijtuigen worden natuurlijk verkocht zonder de wielen, maar men krijgt er een aantal dwarsleggers bij Deze vormen de fundeering voor het rijtuig.

De wagens worden van binnen geheel uitgebroken, alleen de deuren en vensters blijven zooals zij waren. Boven de deuren wordt dikwijls een schuin dak aangebracht en bijna altijd een veranda.

Het geheele plaatsje heeft een zeer schilderachtig voorkomen, door het wonderlijke uitzicht en de verschillende kleuren waarin de wagens geverfd zijn.

Alles ziet er bizonder zindelijk uit, en de bewoners zijn niet weinig trotsch op hun huizen.

Er was een tijd dat de inwoners naar de stad moesten gaan om hun brieven te halen, maar er zijn nu twee bestellingen per dag, een 's morgens en een 's avonds, en de man die de post brengt zorgt ook voor het vervoer der telegrammen. Hij is voorzien van postzegels en telegram-formulieren, en is gaarne bereid een telegram mee te nemen.

Het water wordt verkocht voor 3 shillings de vijftig gallons en wordt bewaard in gegalvaniseerd ijzeren kuipen.

Een van de grootste aantrekkelijkheden van het plaatsje is het heerlijke bad in den morgen. Men staat bijtijds op, en na wat kleeren aangetrokken te hebben, wandelt men recht van den wagen in het water. Tegen den tijd

[p. 102]

van het ontbijt heeft men dan een verbazenden eetlust.

In het slechte jaargetijde worden de meeste der rijtuigen gesloten; slechts enkele zeer geharde bewoners blijven er het heele jaar.

Nu en dan hebben er verschrikkelijke gebeurtenissen plaats, die voornamelijk zijn toe te schrijven aan de omstandigheid dat de menschen, die zoo dicht bij de zee wonen, er wat al te familiaar mee worden, en daardoor het respect, dat zij voor hare majesteit moesten hebben, uit het oog verliezen. Zoo werden er korten tijd geleden - het was in den zomer - twee vrouwen, die op 't punt van verdrinken waren, gered door twee dames, inwoonsters van de plaats. De hulpkreten deden haar uit haar woonwagens snellen, en geheel gekleed begaven zij zich te water en smaakten het genoegen de drenkelingen te redden. Het bleken de dienstboden der dames te zijn, die al badende door een onderzeeschen stroom werden meegesleept.

Als het stadje 's avonds verlicht is, biedt het van uit de eigenlijke stad gezien een zeer aardig schouwspel; ook voor de voorbijvarende schepen is het een verrassend gezicht.

Als men op een helderen dag op de westelijke pier te Brighton staat, kan men duidelijk deze vreemdsoortige collectie woningen zien, en dan heeft het veel van de tenten van een kamp.

Het zou moeilijk zijn een aangenamer verblijf te vinden in den zomer, of - een onaangenamer in den winter.