Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1856

[p. 69]

Levensberigt van Pieter Willem Bartholomeus de Wilde.

Pieter Willem Bartholomeus de Wilde zag het eerste levenslicht te Leiden op den 23 December 1808. Zijne ouders waren Paulus Johannes de Wilde en Wilhelmina Ida van de Kasteele, eene dochter van wijlen M^r. Leonard van de Kasteele, Rentmeester der Domeinen van het Huis van Oranje te Buren.

Als knaap vlug en leerzaam van aard, werd hij reeds vroeg onder de kundigste leerlingen op de Fransche school van den Heer Nieuwveen hier ter plaatse geteld. Nog heugt het mij, hoe ik, sedert September 1820 als Student aan de Leidsche Hoogeschool vertoevende, omstreeks dien tijd soms wel eens een viertal vlugge knapen op Zondagavonden op mijne kamer vereenigde en mij aangenaam met hen bezig hield. Twee daarvan waren onze de Wilde met zijn jongeren broeder; de beide overigen de zonen van den Hoogleeraar Kemper (eene familie, van wege 's mans echtgenoote aan de onze door vriendschap verbonden), die, van 1820-1821, wegens de zitting der Staten Generaal, te Brussel verwijlde en zijne zoons op de kostschool van den Heer Nieuwveen had achtergelaten.

Onder de leiding van den kundigen Rector Bosse werd de Wilde, na voldoend onderwijs op de lagere school, verder op de toenmalige Latijnsche school, thans Gymnasium, zijner

[p. 70]

geboortestad gevormd en voor de Akademische lessen bekwaam gemaakt. Nog geene 17 jaren oud, werd hij in Sept. 1825, als Student bij de Hoogeschool ingeschreven. Hij wijdde zich aan de medicijnen en terwijl hij weldra de eindpaal zijner Akademische studien bereikt zoude hebben, brak in Augustus 1830 de Belgische opstand uit en vatte verre het groote deel der Akademische jongelingschap de wapenen op tot verdediging van den Vaderlandschen grond. Tot hare tehuiskomst uit het veld, in Sept. 1831, maakte de Wilde deel uit van de vrijwillige Jager-compagnie uit de Studenten der Hoogeschool en woonde alzoo de hevige gevechten bij Bautersem, Beringen en Leuven bij. Om zijnen gullen inborst en getrouwe pligtsbetrachting was hij geacht bij zijne Officieren en bemind bij zijne strijdmakkers.

Naauwelijks was hij binnen Leiden's wallen teruggekeerd, of hij hervatte met verdubbelden ijver zijne studiën en bewees in 1832, als Candidaat in de medicijnen, belangrijke diensten tijdens de eerste verschijning der Cholera in ons Vaderland, en wel door dag en nacht zieken in het Nosocomium der Hoogeschool te verzorgen. (Later was hij, op vereerend verzoek, mede als Cholera-Doctor werkzaam in de Gemeenten Valkenburg en de beide Katwijken).

Eindelijk bekwam hij op den 17 December 1833, dus op den leeftijd van nog geene volle 26 jaren, den graad van Doctor in de Geneeskunde, na het verdedigen eener Dissertatio continens historiam Epidemiae Cholerae Asiaticae quae mensibus Julii et Augusti A^o. 1833 in pago Valkenburg regnavit.

Hij zette zich voor korten tijd te Amsterdam neder, doch zijn levendige aard gaf hem aanleiding om eenige reizen naar Java als Scheepsdoctor te doen, zoodat hij er drie met verschillende schepen volbragt.

Inmiddels in den jare 1836 gehuwd met Johanna Maria 's Graeuwen, uit welken echt vier kinderen sproten, waarvan echter nog slechts twee in leven zijn, vestigde hij zich in 1843 als Geneesheer te Batavia, waar hij gedurende bijna 8

[p. 71]

jaren zeer gelukkig de praktijk uitoefende en algemeen bemind was. Daar hij veel smaak voor kunsten en wetenschappen aan den dag legde, werd hij in 1849 tot Secretaris van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen benoemd. Ook in deze betrekking gedroeg hij zich zeer ijverig en trachtte overal nuttig te zijn, gelijk wij tot ons genoegen in eene wetenschappelijke correspondentie, welke wij met hem voerden, mogten opmerken.

Zulks ontging dan ook de aandacht niet van het Bestuur onzer Maatschappij, die hem ten jare 1850 onder hare koloniale (niet buitenlandsche) leden opnam, eene eer voor welke hij zich niet ongevoelig betoonde.

In Januarij 1851 begaf de Wilde zich, op verzoek van een hooggeplaatst persoon, naar Samarang, waar hij zich mede als Geneesheer het algemeen vertrouwen en de achting van velen waardig maakte. Het Bataviaasch Genootschap leed door zijn gedwongen verlaten van den post van Secretaris, (want die Secretaris moet steeds op de hoofdplaats wonen) een aanmerkelijk verlies.

Na een verblijf van 12 jaren in Indië, had de Wilde een tweejarig verlof tot herstel zijner geschokte gezondheid aangevraagd en bekomen, doch hem mogt het geluk niet ten deel vallen den vaderlandschen bodem weder te betreden en zijne hoogbejaarde ouders en verdere dierbare betrekkingen te aanschouwen, daar eene beroerte, nog vóór zijn vertrek van Java, op den 11 October 1855 een einde aan zijn nuttig en werkzaam leven maakte. Zacht ruste zijne asch in het Oosterstrand!

Leiden, 13 Mei 1856.

P.O. van der Chijs.