Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1858

VI.

Op de ter Algemeene Vergadering van den jare 1856 uitgeschrevene prijsvraag:

Uit de vakken van Taal- en Letterkunde.

Een praktisch handboek voor Onderwijzers ten gebruike bij de redeontleding.

Was één antwoord ingekomen, gekenmerkt met de woorden van Bilderdijk: Wees meester van de taal, gij zijt het van 't gemoed.

Na de voorlezing van de adviezen der vijf benoemde beoordeelaars (zie Hand. 1856. blz. 57), wordt van wege het Bestuur bij monde van den Hoogleeraar M. de Vries een praeadvies voorgedragen van den navolgenden inhoud:

Naar aanleiding van de uitgewerkte beoordeelingen der vijf daartoe gecommitteerde Leden, heeft het Bestuur van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde de eer, het volgende prae-advies uit te brengen over de

[p. 78]

eenige bij haar ingekomene verhandeling op de prijsvraag, ten jare 1856 uitgeschreven, waarbij verlangd was

Een praktisch handboek voor Onderwijzers ten gebruike bij de redeontleding.

Al de beoordeelaren zijn volkomen eenstemmig in de onvoorwaardelijke afkeuring van dit geschrift. Naar hun eenparig getuigenis blijkt het overal dat de Schrijver voor zijne taak in het geheel niet berekend was, dat hij geene grondige kennis van het onderwerp bezat, en die helderheid en bepaaldheid van denkbeelden miste, die bij de redeontleding als hoofdvoorwaarde moeten gelden. Allen beschouwen zijnen arbeid als eene mislukte proeve, die aan het oogmerk der Maatschappij volstrekt niet voldoet; als noch ‘aan de eischen der wetenschap beantwoordende,’ noch ‘beknoptheid met duidelijkheid en juistheid van uitdrukking vereenigende.’

Door verschillende opmerkingen hebben de beoordeelaren dit hun afkeurend oordeel gestaafd. Zij hebben gewezen op de hoogstgebrekkige voorstelling der Logische Analyse, op den onjuisten betoogtrant, op de onnaauwkeurige verklaring der begrippen, op de onbekendheid met de kunsttermen in dit vak gebruikelijk, en bovenal op de schromelijke onvolledigheid der proeve, die slechts een klein gedeelte van het veelomvattende onderwerp behandelt, of liever in zeer algemeene en onbeduidende beschouwingen vlugtig doorloopt.

Daarbij zijn door sommige beoordeelaars gewigtige aanmerkingen gemaakt op het gebrek aan taalkennis,

[p. 79]

waarvan de verhandeling telkens de blijken vertoont, en wordt door allen erkend, dat de stijl veel te wenschen overlaat, en vooral die helderheid en juistheid mist, die, als een bewijs van heldere en juiste begrippen, hier vooral een vereischte mogt heeten.

Bedenkt men bij dit alles, dat tegenover deze lange reeks van gegronde bedenkingen, door alle beoordeelaren eenstemmig uitgesproken, ook niet één hunner eene enkele goede hoedanigheid heeft aangewezen, die ter gunste van dit zoogenaamde Handboek zou kunnen pleiten: dan kan het Bestuur wel geen oogenblik aarzelen, aan Uwe Vergadering het voorstel te doen:

Dat de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde moge besluiten, de eenige ingekomene verhandeling op de bovengenoemde prijsvraag onvoorwaardelijk ter zijde te leggen.

Dien ten gevolge is de Verhandeling door de Vergadering met algemeene stemmen afgekeurd en het naambriefje des anderendaags in de Resumtie-Vergadering ongeopend verbrand.