Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1999

15. Verslag van de Werkgroep biografie over het jaar 1998-1999

De samenstelling van het bestuur vertoonde in het afgelopen jaar geen mutaties. De redactie van het Biografie Bulletin maakte twee wijzigingen door: Anna Ietswaard kwam het team versterken als eindredacteur; zij nam die functie over van Arjen Fortuin, die als redactielid is aangebleven. Margot Dijkgraaf stootte haar taken af als beheerster van de abonnementenadministratie. De zorg daarvoor is overgedragen aan de firma Macula, een drukkerij te Gouda. Sinds december 1998 verzorgt dit bedrijf zowel het drukken, het verzenden als ook de administratie van het Bulletin. In de verslagperiode 1998-1999 bedroeg het aantal leden van de werkgroep 250.

Dit jaar organiseerde het bestuur opnieuw twee symposia. Beide waren geslaagd naar inhoud en aantal deelnemers. Op vrijdag 15 mei 1998 werd het zestiende symposium gehouden in de Koninklijke Bibliotheek over het thema ‘De duistere zijde: de biograaf en de kwalijke eigenschappen van zijn personage’. Tijdens dit symposium passeerden de vele vormen van het kwade waarmee een biograaf te maken kan krijgen, de revue. Problemen die draaien om de fascinatie voor het kwaad, de objectiviteit van het verhaal, de beeldvorming en het zoeken naar een verklaring, kregen ruimschoots aandacht. De conferentie had het karakter van een werkbespreking. Na een algemene inleiding van Jos Gabriëls over De schoonheid van het kwaad; slechte mensen en mensen met slechte eigenschappen, werden er twee subgroepen geformeerd, die elk in zittingen van een uur hebben gewerkt. Daarin kwamen zes sprekers aan bod: P.F.M. Fontaine over Hitler, Henk

[p. 201]

van Gelder over Jacques van Tol, Lambert Giebels over Soekarno, Herman Langeveld over Colijn, Hans Olink over Nico Rost en Igor Cornelissen over Paul de Groot. De voordrachten waren spannend en overwegend van goede kwaliteit. De ruim zestig aanwezigen hebben evident van deze bijeenkomst genoten.

Het zeventiende symposium voltrok zich op vrijdag 20 november 1998 in het Academiegebouw te Utrecht over het thema ‘Koninklijke biografieën’. Dit symposium behandelde methodologische problemen als het gebruik van bronnen, het al dan niet opleggen van beperkingen van buitenaf en de graad van openheid, eventuele censuur en zelfcensuur, politieke vraagstukken waarin het koningshuis betrokken is geweest, het privéleven van de gebiografeerde, discrepanties tussen de privé- en de publieke persoon en de mythevorming rond het koningshuis. De lezingen van Cees Fasseur over Wilhelmina, een weerwoord en een antwoord en van Coen Tamse over Sophie, Emma and all that waren bijzonder boeiend. Gerard Mulder leverde als coreferent stof voor een levendige discussie.

Het Biografie Bulletin continueerde zijn vruchtbare traditie. Drie afleveringen van ruim 300 pagina's waren gestoken in een totaal vernieuwde omslag, ditmaal gesierd met stijlvolle foto's, die waren afgedrukt tegen een diepblauw fond. De eerste aflevering had als centraal thema: ‘Biografie en psychoanalyse’. In dat kader werden de referaten gepubliceerd die op het vijftiende symposium (november 1997) werden gehouden door Jaap van Heerden, Solange Leibovici, Joost Baneke, Klaas van Berkel en Rinke Visser. De thematiek van de overige twee afleveringen was meer divers. Belangrijke bijdragen verschenen in het tweede nummer onder de noemer ‘(Auto-)fictie en biografie’ van de hand van Els Broeksema, Hans Goedkoop en Elsbeth Etty en in het derde nummer: ‘Over slechte mensen en mensen met slechte eigenschappen’ van Jos Gabriëls. Vanzelfsprekend verschenen er opnieuw een flink aantal grondige recensies van recent verschenen biografieën, waaronder die van Harry Prick over Van Deyssel, Cees Fasseur over Wilhelmina, Ton van Schaik over Alfrink en Herman Langeveld over Colijn.