|
| |
XIX. Conincs Arturs wijch optie Romeine,
Daventure doet nu verstaen,
Artur, dien nu was onderdaen,
9685[regelnummer]
Ende menech lant hadde bedwongen,
Alle die liede ende alle die tongen
Die in eylanden sijn geseten,
Van dien dire wi nu weten
Tuscen daer ute gaet die Geronde
9690[regelnummer]
Tote datmen geseilen conde
In die grote Ruesche zee;
Ende daertoe mede oec mee
Gallen al bewesten den Rine;
Armorike, daer ute die sine
9695[regelnummer]
Geboren waren, dat men wel weet,
Ende alnu Bertangen heet;
Ende Neustre, dat heet Normendie,
Al weet dit an sine pertie,
Ende dat beneden der Lore was, -
9700[regelnummer]
Dus hilt hi hof alsict las
Met alden coningen ende lansheren
Die doe regnerden met eren,
Van Ruesen hareward, di waren daer,
Ende van Denemarken, over waer,
9705[regelnummer]
Van Nortwegen, van Weendelant;
Met hen menech wilt seriant.
Angiusel, die daer sat bi,
Van Scollant die meester fijn,
9710[regelnummer]
Die hiet Angelus in Latijn;
Entie princen die met allen
Saten in dat lant van Gallen.
Selke feeste ward nie gedaen.
Vore coninc Arture moesten gaen
9715[regelnummer]
Vire coninge tere scaren,
Gecroent, dine moesten bewaren,
Ende elc met enen guldinen swerde.
Na hen volgede daer sijn geverde,
Sine barone van dien lande,
9720[regelnummer]
Clergie gecleet bi hande:
Al tote daermen hem messe sanc,
Ende keerde also weder ter sale.
Daer was grote feeste ten male,
9725[regelnummer]
Menech instrument ende spel,
Ridderen, seriante alsoe wel;
Ende elc toende daer, dies rochte,
Hoe hi hem ten wapinen vermochte.
In can vertellen thonderste deel
9730[regelnummer]
Vander feesten niet geheel
Alsoe alse dlatijn besteet;
Maer dat dar ic secgen wel gereet,
Dat in kerstine historie nie
Merre werd gelesen dan die.
9735[regelnummer]
In desen dat dese feeste stoet
Quamen, van gelate vroet,
Wijs van worden, scone van jaren,
Liede in genen hove gevaren,
Die boetscap van Rome brochten
9740[regelnummer]
Ende Arture te sprekene sochten;
Ende alsi daer wale waren ontfaen
Daden si hare boetscap saen,
Ende si dageden den coninc Arture
Te Rome jegen die cenature,
9745[regelnummer]
Recht vonnesse daer tontfane,
| |
| |
Vorden keyser Leo te stane;
Want hi den roemscen tribuet onthelde,
Die wilen eer wan met gewelde
Julius Cesar op Bertangen;
9750[regelnummer]
Ende hi Gallen al bi Spangen
Dien van Rome hadde afgewonnen,
Ende vele eylande onder der sonnen;
Ende waerd dat hijs niet doen ne woude,
Datmenne eer iet lanc soude
9755[regelnummer]
Ember besoeken, sonder meer breken,
Ende onrecht metten swaerde wreken.
Ende hiet die heren beiden met staden;
9760[regelnummer]
Hi wilt hen antwerden ende beraden.
In ene side es hi getogen
Met sinen lieden best vermogen,
Die te sinen rade behoren.
Ende Artur selve sprac voren:
9765[regelnummer]
‘Gi heren,’ sprac hi, ‘gi hebt gemeine
Wel gehort wat ons die Romeine
Ontboden hebben; ende donket u goet,
Ic hebbe vonden in minen moet
Wat ic hen antwerden sal,
9770[regelnummer]
Eest dat gijt mi raet al.
Tirst willic antwerden dit:
Ende met crachte winnet echt,
Dat en mach nembermer wesen recht;
9775[regelnummer]
Soudewi tribuet te Rome geven,
Die ons met crachte was angedreven
Van Julius? dan ware geen recht.
Vord willewi hen tonen echt
Dat Bremius ende Brellijn,
Ende wonnen Rome wilen met eren,
Ende hingen vor dat Capitole
Twintech Romeine tere scole,
9785[regelnummer]
Lange eer Julius werd geboren.
Grote Constantijn hier te voren
Geboren was tote Everwijc,
Die was keyser desgelijc;
Dies eest recht dat Rome ons toehort,
9790[regelnummer]
Eest van orlogene, eest van gebort.
Ende willen hen secgen over luut,
Dat wi hen eyscen troomsce tribuut,
Ende willen ten naesten dage comen
Op wat velde si willen nomen;
9795[regelnummer]
Ende dien God daer gevet zege
Blive here vort allewege.’
Alle seiden si: ‘Dit donct ons goet.’
Die Romeine ende seide hen ditte.
9800[regelnummer]
Vertornent ende in groter hitte
Kerden si te Rome in die stat,
Ende seiden den senaturen dat.
Ende Artur heeft di sine vermaent
Die hi hem hout van herten waent,
9805[regelnummer]
Dat si hem aldus met allen
Hulpen selen ende op hen vallen.
Aldaer hebbensine wel getroest
Die daer waren, van west, van oest,
Dat sine tuscen doet ende leven
9810[regelnummer]
Altoes niet willen begeven.
Mettien es dat hof gesceden.
Die heren gingen hen gereden,
Ende coninc Artur, die milde cone,
Gereide hem ende sine barone,
9815[regelnummer]
Ende trac sijn volc te gadere saen,
Ende hebben dus die vard bestaen,
Gevaren ant lant van Armorike,
Datmen nu Bertangen heet,
9820[regelnummer]
An ene havene daer nu steet
Sint Michiels berch nu bi dage.
Daer horde Artur ene clage
Dat een groet gygant, een viant
Hadde ontford daer int lant
9825[regelnummer]
Ene joncfrouwe van magen groet,
Want sijn swager die coninc Loet,
Sire suster man, was haer neve.
Artur hiet dat tfolc daer bleve,
Ende dorcroep hoeken ende broeken
9830[regelnummer]
Om genen rese daer te soeken,
Soe dat hi daer horde mare
Dat hi daer op ene roetse ware,
Metter joncfrouwen, in die zee.
Allene voer hi ende nemmee,
9835[regelnummer]
Ende heeft genen rese bestaen:
Dien roefdi vanden live saen,
Ende vant die joncfrouwe doet,
Die hi groef met eren groet;
Ende bracht sinen volke mare,
9840[regelnummer]
Ende seide hen al oppenbare
Dat hi noit in en geen lant
Die was van al sulken doene,
9845[regelnummer]
Dat hi hadde te sire hovaerden
Al gemaect van conincs baerden
Enen roc, dien hi ane droech,
Alsoe alse hise versloech.
Doen wilde hi hebben Arturs bart;
9850[regelnummer]
Ende Artur voer daerward,
Ende sloech doet den wigant
In enen ewijch metter hant.
Doen Artur des over was comen
Ende sijn volc te samen, hebbic vernomen,
9855[regelnummer]
Doe toech hi hem te Parijsward.
Ginc hem altemale in hant.
Binnen Parijs dat hi vant
9860[regelnummer]
Van Rome daer hadde geset,
Die Fellon bi namen hiet;
Ende want hi merct ende siet
Dat hi niet en mach te velde
Aldaer vechten met gewelde,
9865[regelnummer]
Soe bid hi daer om enen camp,
Wie dat verwinnet, sonder scamp,
Dat onder hem blive die stat.
Artur en ontseide niet dat,
Noch en wilde oec niet daerbi
9870[regelnummer]
Dattene ieman vechte dan hi.
Die ward gevochten in die Seine:
Daer voren si beide in alleine,
In Fransois heet die Yle.
9875[regelnummer]
Daer hadde Fellon den ramp.
Want hi verloes dlijf inden camp.
Ginder quamen an hem gevallen
Nortwegers, Denen ende Gallen.
9880[regelnummer]
Tote Haustun met snelre vard.
Dat Roemsce here comen was
Met Luciuse, dien keyser Lyon
Hadde bevolen al sijn doen,
9885[regelnummer]
Die brachte met hem van over mere
Een ongetelt machtech here,
Beide coninge ende hertogen,
9890[regelnummer]
Alse vele alser hem dogen.
Ane hen heeft Artur gesint
Wanneer dat hi wille striden,
Oft waer hi sijns wille ontbiden.
9895[regelnummer]
Ende dese boetscap dede Walewein,
| |
| |
Ende voer henen berch ende plein,
Ende liet soccors onder wegen,
Op aventure wies si plegen,
Dat hi ember wete ontset,
9900[regelnummer]
Dat hi wiken moge te bet.
Ende alsi quam vor die van Rome,
Ende die boetscap van sinen ome
Met onvervarden moede dede,
Stont daer een Romein ter stede
9905[regelnummer]
Ende seide te hem: ‘Die Bertoene
Sijn starc van worden, cranc van doene.’
Walewein antwerde ende doe sprac:
‘Wat segestu den Bertonen lac,
Sich oft si doen dorren ende spreken!’
9910[regelnummer]
Mettien worde heeft hi gesteken
Tswaerd den Romein dore dlijf.
Doe werd getogen menech knijf;
Maer Walewein ende sine gesellen,
Omtrent twintech, horewi tellen,
9915[regelnummer]
Die sijn getogen ten orssen
Ende ontreden gerre porssen,
Ende weken, doen si dat sagen,
Daer si geleit hadden hare lagen,
Want die Romeine des nine wisten.
9920[regelnummer]
Ginder gincmen vaste twisten;
Ende die Romeine waren ongescart:
Dies verloren si enen scart
Soe dat si moesten henen vlien
9925[regelnummer]
Ten haren, alsi hen versagen
Bedrogen inder Bertone lagen.
In beiden siden bleef volc doet,
Maer die scade was alte groet
9930[regelnummer]
Daer blever doet vijfhondert wel,
Ende gevaen met groter eren
Wel dertich vanden meesten heren
Dus keerden weder die Bertone,
Blide sere van haren doene.
9935[regelnummer]
Ende alse die coninc Artur wiste
Die aventure vanden twiste
Was hijs utermaten blide.
Die gevaen waren inden stride
Sendi te houdene te Parijs.
9940[regelnummer]
Walewein hadde alden prijs
Vander boetscap ende vander daet,
Op aventure hoet vort gaet.
Nu es Lucius metten sinen
Van herten in groter pinen
9945[regelnummer]
Dattie Bertone int scoenste waren;
Alse die gene dies nine achte.
Hi trac henen wech met crachte
Te Lengers te Borgonienward.
9950[regelnummer]
Daer vant hi dies hi begart,
Die stat bewest tsinen behoef,
Spise, dranc, hernasch, geroef,
Ende groet here, die opter heiden
Sijns, te vechtene, ontbeiden.
9955[regelnummer]
Daer docht hem goet sijn dat hi woude
Datmen Arturs ontbeiden soude;
Want hi kinde die Bertone
Van so overdadegen doene,
Si soudene soken harentare,
9960[regelnummer]
In wat inden lans hi ware,
Oft hi soude hen ontwiken
Ende over die berge wech striken.
Ende dit mercte hi in sijn gedochte,
Dat hi gere wege nine mochte,
9965[regelnummer]
Want di Bertone souden hem volgen
Optie heiden sere verbolgen.
Dus sloech hi daer sijn getelt
Buten Lengers op dat velt.
Artur hevet dit vernomen,
9970[regelnummer]
Ende es metten sinen comen,
Scone treckende, wel bewaerd,
Met sinen here te Lengerswaerd,
Alse die de Romeine sochte.
Groet volc hi met hem brochte,
9975[regelnummer]
Die alle haetten die Romeine,
Thoeft van alder werelt wesen.
Soe na quamen si mettesen,
9980[regelnummer]
Anescouwen des anders scare,
Ende hen die scutters onderscoten
In beiden siden vanden roten;
Maer die avont ginc in hant.
Men sloech die tenten daer thant,
9985[regelnummer]
Ende beitden der dageraet.
Des mergens eer die sonne opgaet
Gereitde hem menech daer ten stride:
‘As armes!’ riepmen in elke side.
Die wijch begonste metter sonnen.
9990[regelnummer]
Daer was gejaget ende geronnen
Omden vorwijch an elke side.
Artur was vroe ende blide,
Ende sprac als een coninc coenè:
‘Gi heren, gi getrouwe Bertone,
9995[regelnummer]
Penst om die ere op desen dach!
Dits die ere, die niet vallen mach:
Zege te vechtene optie Romeine,
Die hoeft willen sijn alleine
10000[regelnummer]
Het es al spot ende [el] niet
Dat wi hier te voren vochten,
Al waest also dat noit en mochten
Onse vianden vor ons geduren;
Dit sijn die heren der aventuren.
Noch nembermer na desen tiden
Sone sal volc op ons dorren striden.
Gi hebt mi twintech conincriken
10010[regelnummer]
Met uwer doget gedaen wiken,
Daer ic coninc ende here af bem,
Nu toe! ende elc sie vore hem!’
Mettien versameden die scaren.
Daer mochtmen horen mesbaren,
10015[regelnummer]
Desen jagen, den genen vlien,
Ende met wapinen wonder gescien,
Ende volc van menegerhanden tongen
Die daer onderlinge drongen.
Groet volc starf daer in elke side;
10020[regelnummer]
Maer die perse vanden stride
Quam op Luciuse ende optie Romeine,
Want die waren met Waleweine
Volgeden daer hi wilde varen.
Ende Walewein versach den aren
10025[regelnummer]
Blikende inden Romscen standaert:
Therte stont hem daerwaerd,
Want hi pensde dat daer helde
Dbeste ridderscap vanden velde;
Ende es in die Romeine gevallen,
10030[regelnummer]
Ende ane den prince van hen allen,
Die daer wonder met wapinen dede;
Doch heeftene met crachte groet
Walewein geslegen daer doet,
10035[regelnummer]
Ende den aer gevelt int sant.
Ende coninc Artur quam te hant
Ende brac daerin met groter cracht
Daer Walewein dus stont edde vacht,
Ende sloech daer soe vresselike slage,
10040[regelnummer]
Dat nieman en dorste in dien dage
Sire slage ontbeiden, si u becant.
Doen werd ontaen die scare te hant;
Want alse die andere scaren sagen
Luciuse doet ende die hare jagen,
10045[regelnummer]
Ende den standaert onder voete,
| |
| |
Doe vloe daer wies hadde moete,
Alse die anders niet en sagen
Dan allene om dlijf ontdragen.
Den Romeinen ginct al uten spele,
Want die Bertone wonnen tfelt.
10055[regelnummer]
Orsse, wapine ende harnasch.
Coninc Artur was vroe ende rasch,
Ende hiet datmen brachte ter eerde
Optie wijchstat daer hi lach.
10060[regelnummer]
Ende alse hi Luciuse versach
Doet licgen onder die heren
Dede hine opnemen met eren,
Ende dedene suveren vanden blode.
Eerlike ende met groten gode
10065[regelnummer]
Hiet hine balsemen ende cleiden,
Ende hoverdelike bereiden,
Ende leidene op enen wagen,
Ende hitene te Romeward dragen,
Ende screef den heren, den senaturen,
10070[regelnummer]
Fierlike in sire scrifturen:
‘Aldus gedanen tsens ende tribuut
Esmen sculdech te sendene uut
10075[regelnummer]
Wiene hebben wille ende halen:
Dus selen hem die Bertone betalen.’
Dit ontboet hi jongen ende ouden,
Dat si hen dus betalen souden,
Want hi ember comen woude,
10080[regelnummer]
Alse die Rome winnen soude,
Dat sijt verweren, oft si mochten,
Oft dat si hen also bedochten,
Dat si hen dies also beraden
Dat si quamen op genaden.
10085[regelnummer]
Ende in desen starf keyser Lyoen,
Ende doe wer[d] keyser Zenoen.
Ende Artur sette hem dat hi wan
Alle die horden ten berge an,
Beide steden ende vesten.
10090[regelnummer]
Hi sette hem met al sinen besten
Hoe dat hi an hem bedwanc,
Over breet ende over lane,
Ende pensde om die keysercrone
10095[regelnummer]
Te winne van Rome der stat,
Ende heeft versament volc ende scat,
Daer hi mede moge volbringen
Den wille van sinen dingen.
Deen voer hier, dander daer:
10100[regelnummer]
Menech pongijs groet ende swaer
Menegen eenwijch ende strijt,
Ende campe groet ende clene
Gescieden daer menich ene;
10105[regelnummer]
Want in dit orloge optie Romeine
Soe was Artur die coninc reine
Twintech jaer wel ofte mere,
Ten berge toe van altemale
10110[regelnummer]
Te lidene ende te winne Ytale;
Maer dat hem daventure benam,
Ende hem sulke mare quam,
Daer hijt ombe moeste begeven;
Want die in Bertangen bleven
10115[regelnummer]
Daden hem scade ende ontrouwe.
Dat was jamber ende rouwe;
Hadde ten besten gehint sine dinc,
In die werelt noit gewesen;
10120[regelnummer]
Maer dit es alse wijt lesen.
Die aventure, sonder waen,
Laet gene hoge dinc lange staen;
Want als een waent sijn ten besten
Werpt sine neder inder vesten.
10125[regelnummer]
Dus deetsi den coninc, alsict gome,
Die waende hebben gewonnen Rome,
Ende sijns selfs lant nu es ontgaen,
Alsic u hier sal doen verstaen.
|
|
Auteursrechtvrij