Leerzaam gedenkboek voor de Nederlandsche jeugd

[p. 168]

De moeijelijke pligt.

De zoon van eenen zeer gemeenen, onnanzienlijken winkelier te Smirna had, ondanks zijne zeer geringe opvoeding, door eigene begaafdheid, door onvermoeide vlijt en door zijn edel hart, onder onnoemelijke moeijelijkheden, zich tot het eerambt van Naïb weten te verheffen. De Naïb is de stedehouder van den Kadi, en aan hem is het opzigt over de gewigten en maten toevertrouwd; hij moet een waakzaam oog hebben, dat met die beide geen bedrog gepleegd worde.

Uw zoon is Naïb geworden, hij zal bij u het eene oog sluiten, als gij valsche gewigten en maten nahoudt, en op die wijze kunt gij eindelijk nog een rijk man worden. Wie zal u iets zeggen, daar uw zoon Naïb is; wie zal zich niet naar u toedringen; om van u te koopen, om door het begunstigen van den vader in de achting des zoons te geraken? zoo dacht de vader. In het eerst begon hij zijne bedriegerij slechts in het klein, en toen hij merkte, dat dit hem ongestraft gelukte, waagde hij het, van dag tot dag kleinere maat en gewigt te geven, als hij doen moest.

Hij had zijne bedriegerij op het hoogst gedre-

[p. 169]

ven, toen eenige andere kooplieden, die vrienden en buren van hem waren, hem waarschuwden en verzochten, dat hij betere maat en gewigt zou geven, of ten minsten zijn bedrog niet zoo onbeschaamd te oefenen. - Hoe ras komt de Naïb, en al is hij uw zoon, hij zal u echter niet kunnen beschermen, als uw valsch gewigt en maat openlijk voor zijne oogen ligt; zeiden de lieden tegen hem: Maar de vader van den Naïb kreunde zich niet aan hunne waarschuwing, noch aan hunne bedreigingen, en ging met zijnen bedriegelijken handel nog onbeschroomder voort.

Het was den Naïb niet onbekend gebleven, dat zijn vader trotsch was op het berigt, hetwelk hem door zijnen zoon gedaan was, en dat hij geenen acht sloeg op alle de bedreigingen, die hem sedert eenen geruimen tijd gegeven waren. Eindelijk vreesde de zoon, dat hij zijn gewigtig ambt zou verontwaardigen, en dat hij, wanneer hij zijnen vader wilde verschoonen, alle overige kooplieden tot dergelijke bedriegerijen zou aansporen. ‘Het is een moeijelijke pligt,’ riep hij uit, ‘doch ik moet dien volbrengen, ik moet eenen vader straffen, dien ik als kind lief heb, doch de wet van verpligting moet boven alle ander gevoel den voorang hebben:’ en hij besloot om dien

[p. 170]

zelfden dag, zeer onverwacht en buitentijds aan den pligt van zijn ambt te voldoen.

De Naïb begaf zich met zijn gevolg, voor hetwelk hij reed, voor den winkel zijns vaders. ‘Laat mij uwe schalen en uw gewigt zien,’ riep de zoon, met de statige houding eens regters, zijnen vader toe. - Zijn vader sidderde, en met tranen in de oogen sprak de regtvaardige zoon het vonnis over hem uit, hetwelk de wet tegen de woekeraars bepaald had. En het volk prees den regtvaardigen regter.