Levende Talen. Jaargang 1933

[p. 350]

Duitse schoollectuur.

Peter Mattheus, Robby kämpft um seine Freiheit. Union Deutsche Verlagsgesellschaft, Stuttgart, Berlin, Leipzig, geb. M. 2.50.

De held van dit spannende verhaal is het zoontje van zeer rijke ouders, dat door twee bandieten wordt ontvoerd terwille van de hooge losprijs, die zij hopen machtig te worden. In een reeks van avontuurlijke gebeurtenissen wordt ons verteld, hoe deze toeleg volkomen mislukt door Robby's moed en tegenwoordigheid van geest. Vooral jongens zullen stellig aan dit boeiende en vlot geschreven boek, dat bovendien nog grappig geïllustreerd is, hun hart ophalen.

Dan. Byström, Ein kleiner Kosak. Union Deutsche Verlagsgesellschaft, Stuttgart, Berlin, Leipzig. geb. M. 3.80.

Twee Russische kinderen, Iwan en Tatjana, worden door den ouden, trouwen portier van Iwan's vader uit Petersburg gered, als de revolutie uitbreekt. Na allerlei omzwervingen, die vele jaren duren, wordt Iwan, die intusschen een groote jongen geworden is, door zijn uitgeweken ouders teruggevonden. Ten slotte vindt hij zijn bestemming als ingenieur in zijn vaderland en Tatjana de hare in een huwelijk.

Dit boek is weliswaar vertaald (uit het Zweedsch), maar zóó goed, dat ik geen bezwaar heb het voor de lagere klassen aan te bevelen.

Heinrich Scharrelmann, Aus Heimat und Kindheit. Aus deutschem Schrifttum und deutscher Kultur Band 319. Langensalza, Verlag von Julius Beltz, Berlin Leipzig. br. M. 0.30; geb. M. 0.70.

Dit boekje bevat vier korte verhaaltjes, die niet onaardig zijn. Méér goeds kan ik er niet van zeggen.

Herbert Kranz, Kasper kommt vor Gericht. Aus deutschem Schrifttum und deutscher Kultur, Band 287 288. Langensalza, Verlag von Julius Beltz, Berlin - Leipzig. br. M. 0.60; geb. M. 1.-.

Een aardig maar tevens gevoelig verhaal over den bekenden held van het Kasperletheater, die eerst vrij onverschillig staat tegenover de moord, die hij, hoewel niet met opzet, begaan heeft. Langzamerhand komt hij tot het volle besef van zijn daad en kan dan door zijn oprecht berouw alles weer goed maken. Kinderlijke leerlingen uit de twee laagste klassen zullen dit verhaal zeker wel waardeeren, temeer daar het aardig geïllustreerd is.

M.G. BIEGMAN.

Gottfried Benn, Das Unaufhörliche. (Paul Hindemith, Das Unaufhörliche. Oratorium. Text von G. Benn). B. Schott's Söhne, Mainz 1931. M. 0,40.

Gaarne vestig ik de aandacht op dit dichtwerkje, en dat speciaal voor een lezen en behandelen in de hoogste klasse van het gymnasium, want ofschoon aan den tekst een uitstekende inleiding voorafgaat, is een commentaar door den leeraar, of liever een exegese in samenwerking met de klas zeker nog wel noodig.

Men kan van meening zijn, dat Benns gedachtengangen en zijn zeggings-

[p. 351]

wijze het bevattingsvermogen van onze jongelui te boven gaat. Ik acht het werkje de moeite waard, het te probeeren en meen, dat men een in geestelijke dingen belangstellende klasse wel mee zal kunnen krijgen, deze gedachten te overdenken. In inleiding en tekst vindt men bovendien plaatsen te over, die door citaten uit of verwantschap met andere dichters en denkers (Goethe, Nietsche, George, Rilke, Werfel, enz., Grieksche en Oostersche philosophie) aanleiding kunnen zijn, deze in het commentaar te betrekken, of ook bepaalde gedichten en gedachten van hen reeds eerder te behandelen, om den bodem voor Benn te bereiden.

Wat Rilke betreft denk ik daarbij meer in het bijzonder aan eenige der ‘Sonette an Orpheus’ en bepaalde plaatsen uit de ‘Duineser Elegien’, van George zou vooral de ‘Stern des Bundes’ hier gebruikt kunnen worden en bij Werfel heb ik gedacht aan passages uit ‘Spiegelmensch’ en de rede over ‘Realismus und Innerlichkeit’, die ook als geheel voor een behandeling in een 6e klasse m.i. in aanmerking komt.

Maar ook elders zal men voor de begrippen van vergankelijkheid en eeuwige verandering, voor de critiek op onzen tijd, materiaal genoeg kunnen vinden, dat ter voorbereiding of verduidelijking zal kunnen dienen.

Friedrich Schnack, Klick aus dem Spielzeugladen. Inselverlag, Leipzig. Leinen. M. 4.-.

Aanbevelen of verwerpen? Dat is de vraag, waarop het antwoord in dit geval niet zoo gemakkelijk is.

Als Schnack een boek voor kinderen schrijft, mag men een fijnheid van taal, een dichterlijke sfeer verwachten, zooals we die in de specifieke jeugdlitteratuur meestal niet vinden. Maar daartegenover was ik bang voor een voor de jeugdige lezers te groote verfijning, een zekere bleekheid en gemis aan spanning.

Die verwachtingen zijn vrijwel bewaarheid, maar vooral helaas, wat het laatste betreft. Het verhaal is nogal simpel verteld en zou in aanmerking kunnen komen als klasseleerstof voor het eerste jaar, wat gezien den prijs alleen mogelijk zou zijn door een veel goedkoopere Hollandsche schooluitgave. Ook ouderen zullen het met een gevoel van verteedering voor het kind misschien kunnen genieten (het boek heet niet voor niets een ‘Roman für das grosse und kleine Volk’), maar zeker niet de op spannende handeling en knaleffecten beluste halfwassen jeugd der middelklassen.

Mijn collega, mej. Valeton en ik waren het wel eens, dat het in de 1e klas een jaar te probeeren zou zijn, maar dat een lezen van dit verhaal eenige jaren achter elkaar voor ons zelf allerminst een genoegen zou beteekenen.

Toch aarzel ik, het te verwerpen. Er staan aardige dingen in; ik durf niet te zeggen, hoe de kinderen er op zouden reageeren, misschien zou het in het gebruik meevallen.

Ik betreur het te meer, dat ik niet volmondig kan loven, daar het aan goede, wat grootere vertellingen, die men in de 1e klasse kan lezen, nog ten eenenmale ontbreekt. Of kan een van de collega's ons hier helpen?