Levende Talen. Jaargang 1939

Duitse schoollectuur.

Albrecht Goes, Mörike. Uitg.: J.G. Cotta'sche Buchhandlung Nachfolger, Stuttgart. Prijs: R.M. 1.50.

Dit prachtige boekje met zijn uitstekende biografie van den dichter behoort tot de serie: Die Dichter der Deutschen, die door Cotta wordt uitgegeven.

De schrijver beheerst zijn stof volkomen, maar wat nog belangrijker is: door zijn grote liefde voor Mörike, die uit iedere regel spreekt, weet hij dezen beminnelijken en belangwekkenden mens voor ons te laten leven, en hoe! Ik zou dan ook ieder, die zichzelf een paar goede ogenblikken gunt, willen aanraden dit werk te lezen. Ook de keurige uitgave - op de omslag staat het bovendeel van een torentje met de ‘Turmhahn’ - noodt daartoe. 't Spijt me dan ook buitengewoon, dat ik dit kostelijke boekje niet voor schoolgebruik kan aanbevelen. Het veronderstelt een veel groter belezenheid en veel meer inzciht in de Duitse literatuur, dan waarover zelfs onze meest begaafde leerlingen beschikken.

M.G. BIEGMAN.

[p. 405]

Hans Tolten, Die Herden Gottes. Menschen und Tiere in Urwald und Kamp. Uitg.: Rütten & Loening Verlag, Potsdam. 303 blz. Prijs: M. 4.80 geb.

In L.T. no. 99 blz. 170 besprak ik ‘Njandú’ van Hans Tolten. Dit was een verzameling van hoofdstukken, ontleend aan het thans te bespreken boek. Deze grote uitgave stelt ons in vergelijking met de kleine niet teleur. Ook hier vinden wij een boeiende beschrijving van het leven der farmers in Argentinië, dat Hans Tolten in zijn jongensjaren zelf heeft meegemaakt en dat daarom zijn volle liefde heeft. Vooral de natuur en haar invloed op de mensen neemt een ruime plaats in, misschien iets te ruim, want de uitvoerige opsomming van allerlei soorten insecten en vogels is soms wat vermoeiend.

Een lijstje van Spaanse en Zuidamerikaanse woorden met hun uitspraak, evenwel zonder verklaring van hun betekenis, benevens een kaartje van het beschreven gebied, besluiten het boek.

Voor de schoolbibliotheek zal ‘Die Herden Gottes’ een aanwinst zijn; voor de lagere klassen is deze volledige uitgave echter wat te moeilijk.

Germanischer Sagenborn, herausgegeben von Emil Engelmann, mit Bildern von Karl Mühlmeister. Uitg.: Enszlin & Laiblins Verlagsbuchhandlung, Reutlingen. 288 blz. Prijs: M. 3.- geb.

Dit grote, keurig uitgevoerde boek vertelt ons 6 sagen na, t.w. ‘Die Walküre oder die Sage von Sigurd und Brünnhild’, ‘Walter und Hildegund’, ‘Der hörnene Siegfried’, ‘Die Nibelungen oder die Sage von Siegfried und Kriemhild’ (waarin het gehele Nibelungenlied verhaald wordt), ‘Roland, der Paladin Kaiser Karls’ en ‘Helias, der Schwanenritter’. De grote waarde van het werk ligt m.i. hierin, dat het zowel door de boeiende verhaaltrant als door de levendige illustraties de belangstelling voor deze stof zal prikkelen. Een korte inleiding, die iets over de bronnen vertelt, gaat aan elke sage vooraf. Het nut hiervan is, dat de jeugdige lezers hierdoor tenminste iets horen over Edda, Nibelungenlied, e.d. Met de eisen der wetenschap moet men deze inleidingen echter niet naderen. Dat de oorsprong van de Siegfried-sagen in Duitsland gezocht moet worden (blz. 5) is een koene bewering, en dat het Nibelungen-epos door een ridderlijke Duitse speelman uit verschillende liederen werd samengesteld (blz. 88) is een hypothese, die wetenschappelijk al heel zwak staat.

Dit beschouw ik echter geenszins als een reden om het boek niet met de meeste aandrang voor de schoolbibliotheek aan te bevelen. De sagenwereld, die voor de leerlingen geopend wordt is zo rijk, dat dergelijke wetenschappelijke onnauwkeurigheden geen bezwaar mogen zijn, evenmin als het feit, dat verschillende overleveringen wel eens wat willekeurig gecombineerd zijn.

Aan het eind van het boek worden enige verouderde woorden en Germaanse godennamen verklaard. Minder gewenste scènes zijn voor kinderen geschikt gemaakt.

Erzähl noch was, 300 kleine Geschichten gesammelt von Wolfgang Stendel. Uitg.: Emil Rohmkopf, Leipzig, 1937. 243 blz. Prijs: M. 3.- geb.

Dit is de 2e druk van een boekje, dat in het nawoord als volgt gekarakteriseerd wordt: ‘Die Sammlung ist vorwiegend für den ausländischen

[p. 406]

Deutschunterricht gedacht. Sie will in Proben aus Literatur und Leben einen Erzahlstoff bieten, der unterhaltsam die Charaktereigenschaften der deutschen Stämme widerspiegelt. Auswahl und Gestaltung ergaben sich aus diesem Plan von selbst.’ Inderdaad is hier een rijke voorraad verhaaltjes, gerangschikt volgens stammen (Niedersachsen, die deutsche Mitte, der Osten, Frankenland, Alemannenland, der Donauraum) bijeengebracht. Ze zijn soms ernstig of sentimenteel, soms grappig of flauw, en voor wie niet aan het geringste aanstoot neemt, ook onschuldig. Men vraagt zich alleen af, wat men op school met zulk een verzameling moet doen. De verhaaltjes in de klassen te lezen zou heel gauw vervelen en men kan ook niet verlangen, dat een leerling, die het boekje uit de schoolbibliotheek leent, ze binnen een bepaalde tijd zal doorlezen. Het is een boekje, om eens in te bladeren, er eens iets uit voor te lezen of te vertellen, dus het is voor den leraar niet onaardig, het te bezitten.

W. KAPER.

Curt W. Götze, Kapitäne der Landstrasze. Mit 10 Zeichnungen von Hans Milk. Uitg.: Voggenreiterverlag, Potsdam, 1937. Prijs: geb. R.M. 1.35.

Een ongewoon onderwerp! Een bestuurder van een vrachtauto met aanhangwagen, die de hem toevertrouwde goederen door heel Duitsland vervoert, vertelt in meest korte, zakelijke, maar vaak zeer treffende zinnen van het leven van deze mensen, die samen met één kameraad dag en nacht doorrijden, om beurten besturend en slapend, totdat de plaats van bestemming van de vracht bereikt is; kameraden zien en in de herbergen langs de weg even spreken; na afloop van de reis weer op zoek gaan naar een nieuw vrachtje; avonturen beleven door ongevallen of door dieven, blinde passagiers en meegenomen zwervers en op deze wijze het grootste deel van hun jonge jaren achter het stuur doorbrengen.

De taal van het boekje is krachtig maar niet ruw, in gesprekken begrijpelijkerwijs niet altijd zuiver Hoogduits, maar voor iets gevorderde leerlingen toch steeds verstaanbaar. Door het hele boek waait een gezonde, frisse geest van aanpakken en je plicht doen, zodat ik het graag voor 16- en 17-jarigen aanbeveel.

D.W. HARBERTS.