Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

(2010)–Anoniem Liesveltbijbel– rechtenstatus



[pagina *]
[afbeelding]
Hier beghint dat boeck Hiob.
¶ Hiobs weluaert ende goeden staet wordt hier bescreuen, Ende daer bi sijn ongeual, dwelck hem van Sathan wt der ghehengenissen Gods aenghedaen wort.
Dat eerste Capittel.
1 Ga naar margenoot+DAer was een man inden lande Vz, die hiet Hiob, dye selue die was slecht ende recht, God vreesende, ende mijde dat quaet,
2 ende wan .vij. sonen, ende .iij. dochteren,
3 ende sijns vees was .vij.M. scapen .iij.M. kemelen .v.C. iock runders, ende seer veel gesins, ende hi was machtigher dan alle die oostwaert woonden.
4 Ende sine sonen ghinghen, ende hielden weerschappen elc in sinen huyse op sinen dach, Ga naar margenoot+ ende seynden ende nooden haer drie susteren, om met hen te eten ende te drincken,
5 Ende als eenen dach der weerscappen om was, so seynde
[pagina *]
Hiob ende heylichdese, ende stont tsmorgens vroech op, ende offerde brantoffer na haerder alder ghetal, Want Hiob dachte mijn sonen mochten ghesondicht hebben ende den HERE ondancbaer gheweest hebben in haren herten, also dede Hiob alle daghe.
6 Maer het gheuiel op eenen dach, doen die kinderen Gods voor den HERE traden, so quam die Sathan ooc onder hen.
7 Die HERE sprac tot Sathan, Van waer coemt ghi? Sathan antwoorde den HERE, ende sprac, Ick heb al om int lant ghetrocken, ende bender door ghetrocken.
8 Die HERE sprac tot Sathan, En hebdy gheen achte ghehadt op mijnen knecht Hiob? Want sijns ghelijck en is inden lande niet, slecht ende recht, ende God vreesende, ende scout dat quaet.
9 Sathan antwoorde den HERE ende sprack, Meyndt ghi dat Hiob God om niet vreest?
10 ghi hebt doch zijn huys ende al wat hi heeft rontsom bewaert, ghi hebt die wercken sijnder handen gheseegent, ende sijn goet heeft hem wtgebreyt inden lande,
11 Maer steect v hant wt, ende tastet al aen wat hi heeft, wat gheldet hy sal v int aensicht lachteren.
12 Die HERE sprac tot Sathan, Siet, al wat hi heeft si in uwer hant, sonder alleen aen hem seluen en slaet v hant niet. Doen ghinck Sathan wt vanden HERE.
13 Ga naar margenoot+Opten dach doen sine sonen ende dochteren aten ende droncken wijn in haers eersten gheboren broeders huyse,
14 so quam een bode tot Hiob, ende sprac, Die runders ploechden, ende die ezellinnen ghingen daer neffens in de weyde,
15 doen vielen die wten rijck van Arabien daer in ende namense, ende sloeghen die knapen metter scerpten des sweerts, ende ic ben alleen ontgaen, dat ict v bootscappen soude.
16 Doen die noch sprac, so quam een ander, ende seyde. Dat vier Gods viel vanden hemel, ende verbernde schapen ende knapen, ende verteerdese, ende ic ben alleen ontgaen, dat ict v soude bootschappen.
17 Doen die noch sprac, quam een ende seyde. Dye Chaldeen maecten drie bataelgien, ende oueruielen die kemelen, ende sloegen die knapen metter scerpten des sweerts, Ga naar margenoot+ ende ic ben alleen ontloopen dat ict v bootscappen soude.
18 Doen die noch sprac, so quam een ende seyde, V sonen ende dochteren aten ende droncken, in hare eerste gheboren broeders huys,
19 ende siet doen quam eenen groten wint ouer die Ga naar margenoota woestine, ende stiet op die vier hoecken des huys, ende werpt op dye kinderen, so datse storuen, ende ick ben alleen ontulucht, dat ict v soude bootschappen.
20 Doen stondt Hiob op, ende schoorde sijn cleederen, ende schoer sijn hooft, ende viel op die aerde, ende aenbadt ende sprac,
21 Ic ben naect van mijnder moeder lichaem ghecomen, ende ic sal weder naect derwaerts varen.
22 Die HERE heuet gegeuen, die HERE heuet ghenomen, die naem des HEREN si gheseegent,
23 in allen desen en sondichde Hiob niet, ende en dede nyet sottelic tegen God.

¶ Hiob wort ooc van Sathan inden lichaem aenghetast, dwelc hi nochtans verdraecht met grooter pacientie.
Dat .ij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+ENde het gheuiel inden dage doen die kinderen Gods quamen ende traden voor den HERE, dat Sathan ooc onder hen quam, ende voor den HERE tradt.
2 Doen sprac de HERE tot Sathan, Van waer coemt ghi? Sathan antwoorde den HEERE ende sprac, Ic heb al om int lant ghetrocken, ende bender door gegaen,
3 Die HERE sprac tot Sathan, En hebdi geen achte op mijnen knecht Hiob gehadt? Want sijns ghelijcx en is inden lande niet, slecht ende recht Godvreesende, ende schouwende dat quaet, ende hout noch aen sijnder vroomheit,
4 Mer ghi hebt mi beweecht dat ic hem sonder oor-sake bedoruen heb. Ga naar margenoot+ Sathan antwoorde den HERE ende sprac, Huyt om huyt, ende al wat een man heeft, laet hi voor sine leuen,
5 Maer steect v hant ende tast sijn ghebeente ende vleesch aen, wat geldet, hi sal v int aensicht lachteren.
6 Die HERE sprac tot Sathan, Siet daer, hi si in uwer hant, nochtans spaert sijn leuen.
7 Doen voer Sathan wt vanden HERE, ende sloech Hiob met boosen sweeren, vanden hole sijns voets, totten oppersten sijns hoofts toe,
8 ende hi nam een scerf ende scrabde hem, ende sadt in die asschen,
9 Ga naar margenoot+Ende sijn wijf sprac tot hem, Hout ghi noch aen uwe vroomheyt? Looft God ende sterft.
10 Hi sprac tot haer, Ghi spreect ghelijc die sotte wijuen spreken, Hebben wi goet ontfaen van Gode, ende en souden wy dat quaet ooc niet aennemen? In allen desen en besondichde hem Hiob nyedt met sinen lippen.
11 Maer doen die vrienden Hiob hoorden, alle dat ongeluc dat ouer hem ghecomen was, quamen si elck wt sijnder plaetsen, Ga naar margenoot+ Eliphas van Theman, Bildad van Suah, ende Zophar van Naemath, want si werdens eens, dat si souden comen om hem te beclagen ende te troosten.
12 Ende doen si haer oogen van verre opsloegen, so en kenden si hem niet, ende hieuen haer stemmen op, ende weenden, ende elc schoorde sijn cleet, ende sprengden aerde op hare hooft ten hemel,
13 ende saten met hem opter aerden seuen daghen ende seuen nachten, ende en spraken niet met hem, want si saghen dat die smerte seer groot was.

¶ Dat vleesch toont ooc hier sijn onlijdtsaemheyt, Ende hier worden die persoonen der onlijdtsamighen bescreuen, die tegen Gods oordeel rebelleren.
Dat .iij. Capittel
1 Ga naar margenoot+DAer na dede Hiob sinen mont op, ende veruloecte sinen dach,
2 ende sprack,
3 Dyen dach moet verloren werden daer inne ick gheboren ben, ende dien nacht doemen seyde, Het is een manneken ontfanghen.
4 Den seluen dach moet duyster sijn, ende God van bouen daer af en moet niet na hem vragen, ende geen schijnsel en moet ouer hem scijnen,
5 duysternissen die moeten hem inne hebben, ende dat doncker bliue ouer hem met wolcken, ende den dompe aenden dach make hem grouwelic,
6 Dien nacht moet een donckerheyt in nemen, ende en moete hem niet onder die dagen des iaers verblijden, Ga naar margenoot+ noch int ghetal der maenden comen,
7 Siet, dien nacht moet eenlijck sijn, ende geen blijscap en come daer inne,
8 Die veruloeckers des daechs moeten dien veruloecken, ende die daer bereyt sijn te verwecken den Ga naar margenoota Leuiathan,
9 Sijn sterren moeten duyster werden in sijnder schemeringhe, Hi hope opt licht, ende en come hem niet, ende en moete niet sien dien opganc der dageraet,
10 Dat hi niet besloten en heeft die duere van mijns moeders lichaem, ende niet verborghen dat ongheluck voor mijnen ooghen.
11 Waeromme en ben ick niet ghestoruen van moeders lichaem aen? waerom en ben ic nyet vergaen doen ic wt den lichaem quam,
12 waeromme hebben si my op den schoot ghenomen? waerom ben ic met borsten ghesoocht?
13 So lage ic doch nv, Ga naar margenoot+ ende waer stille, ende sliep, ende hadde rust
14 metten coninghen ende raetsheeren der aerden, die dat woeste timmeren,
15 oft met den princen die gout hebben, ende hare huysen vol siluers sijn,
16 oft als een ontijdelijcke gheboorte, ende niet en ware als dye ionghe kinderen die dat licht niet gesien en hebben,
17 aldaer moeten doch die ongodlijcke ophouden met rasen, Aldaer rusten doch die veel moeyten gehadt hebben,
18 daer hebben doch die gheuangenen vrede met malcanderen, ende en hooren die stemme der dringers niet,
19 daer sijn cleyn ende groot, knecht, ende die van sinen heere vry is.
20 Waerom is den katiuighen dat licht ghegheuen, ende
[pagina *]
dat leuen den bedroefden herten,
21 Ga naar margenoot+die die doot verwachten, ende en coemt niet, en soudense die wel wt den verborgenen grauen,
22 die hem wter maten zeer verblijden ende zijn vrolic dat si dat graft vercrigen,
23 ende den man welcx wech verborgen is, ende voor hem van gode bedect wert?
24 Want mijne suchten coemt eer dan ic ete, mijne huylen vallet daer wt als water,
25 want dat ick geureest hebbe dat is ouer my gecomen, ende dat ic sorchde heeft my geraect,
26 En was ic niet ghelucsaem? en was ic nyet fijn stille, en had ic nyet goede ruste, ende daer comt sulcken ongheualle

¶ Die vrienden ende maghen Hiobs comen om hem te troosten. Ende willen bewijsen dat hi om zijnder sonden wille ghestraft wordt Want God alleen die boose ende nyet die goede en straft.
Dat .iiij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOe antwoorde Eliphas van Tema, ende sprac,
2 Ghy en hebbet misscien nyet geerne ist datmen met v pijnt te spreken, mer wie cant gelaten?
3 Siet ghi hebt vele onder wesen ende vermoeydehanden gesterct,
4 uwe redene heeft die geuallene opgerecht, ende dye beuende knyen hebt ghi becrachticht
5 Mer nv het aen v coemt so wert ghi versaecht, ende nv het v raect verscrict ghy
6 Ia dat is uwe vreese Gods, uwen troost, uwen hope, ende v goet wesen.
7 Ga naar margenoot+Lieue gedenct, waer is een onsculdige vergaen, of waer sijn die gerechtige vernielt?
8 gelijck ic wel gesien hebbe, die daer moeyte ploechden, ende ongeluc saeyden, ende oochstense ooc inne,
9 dat si door den adem Gods sijn vergaen ende vanden geest zijnder gramscap verteert worden.
10 Ga naar margenoota Dat brullen der leeuwen, ende dye stemme der leeuwinnen, ende die tanden der iongher leeuwen, zijn gebroken,
11 die leeuwe is verghaen om dat hi nyet meer en roofde, ende die ionge leeuwen zijn verstroyt.
12 Ende tot my is een heymelic woort gecomen, ende mijn oore heeft een merckelick wt den seluen ontfaen,
13 Ga naar margenoot+doen ic ouerdachte der nacht gesichte, als den slaep op dye lieden valt,
14 doe quam my vreese ende beuen aen, ende alle mijn Ga naar margenootb gebeenten verscricten,
15 ende doen den geest voor bi mi ginc, so stonden my die hayren te berge aen mijn lichaem
16 Doe stont een beelt voor sinen oogen, ende ic en kende sine gedaente niet, het was stille, ende ic hoorde een stemme
17 Hoe mach een mensce gerechter sijn dan God? oft een man reynder gezijn dan die hem gemaect heeft?
18 Siet onder zijn knechten en vint hi geen trouwe, ende in zijn boden vint hi sotheit,
19 hoe veel meer die in leemen husen woonen, ende die welcke op aerde gefundeert zijn, sullen vanden wormen geten worden
20 Het duert van tsmorgens tot tsauonts toe, so werden si wt gehouwen, ende eer zijt gewaer werden sijn si geheelic wech,
21 ende die onder hen ouer blijuen vergaen ende steruen ooc onuersiens.

Hi bewijst datter nyemant sonder sonde en is. Hy berbreyt dat lof des almachtigen Gods ende sijnder weldaden. Ende seyt hem salich te sijn die van God gestraft wort.
Dat .v. Capittel.
1 Ga naar margenoot+NOemt mi eenen wat geldet, oft ghy eenen vint, ende siet omme yewaerts na eenen heiligen,
2 Mer eenen dullen doodet dye gramscap wel,
3 ende den onwetenden dodet dye ernstige liefde, Ic sach eenen dullen inghewortelt, ende ic vloecte haestelic sine huys.
4 Sine kinderen sullen verre zijn vander salicheit, ende sullen verslaghen werden, inder poorten, daer geen verlosser zijn en sal.
5 Die hongerige sal sinen oogst eten, ende die gewapende sullen dyen nemen, ende die doorstige sullen sijn goet wt suypen.
6 Want moeyte wt der aerden niedt en ghaet, ende ongheluc wt den acker niet en wascht.
7 Mer die mensce wert tot ongeluc gheboren, Ga naar margenoot+ ghelijc die vogels drijuen opwaerts te vliegen.
8 Doch wil ic nv van Gode spreken, ende van hem tracteren
9 die grote dinghen doet, dye nyet te ondersoecken en zijn, ende wonderlicheden dye nyedt te tellen en sijn.
10 Die den reegen opt lant gheeft, ende laet water comen druysscen.
11 Die de nedere verhooget, ende den verdructen opwaerts helpt.
12 Hi doet te niete, die gepeysen der listiger, dat het hare hant nyet voluoeren en can,
13 Hi vaet die wijsen in haerder listicheit, ende maeckt der vroeder raet tot sotheyt,
14 dat si des daechs in dye duysternisse loopen, ende tasten inden middach als inder nacht
15 Ende helpt den armen vanden sweerde, ende van haren monde, ende vander hant des machtighen,
16 ende hi is des armen hope, dat dye boosheyt haren mondt toe sal moeten houden.
17 Ga naar margenoot+Siet salich is die mensche die God straft, daerom en weygert v der castijnge des almachtighen nyedt,
18 Want hi quetset ende verbindet, hi slaet ende sine handt heelet.
19 Wt sesse tribulatien sal hi v verlossen, ende in dye seuenste en sal v geen quaet raken.
20 Inder dierte sal hi v vander doot verlossen, ende inden oorloge van des sweerts hant.
21 Hi sal v verbergen voor die geessele der tonghen dat ghi niet en vreest voor dat verderuen als het comt
22 Int verderuen ende honger sult ghi lachen, ende voor dye wilde dieren inden lande nyet vreesen
23 Mer v verbont sal sijn metten steenen opten velde, ende die wilde dieren opt lant sullen vrede met v houden,
24 ende sult beuinden dat uwen tabernacule vrede heeft, Ga naar margenoot+ ende ghy sult v huysinge besorgen, ende nyet sondigen,
25 ende ghy sult onderuinden dat ws saets vele sal werden, ende uwe nacomelingen als dat grasch opter aerden,
26 ende sult inden ouderdom ten graue comen, ghelijc eenen hoop tarwen ingheuoert wert tot zijnder tijt
27 Siet dat hebben wi ondersocht, ende het is alsoo. Dyen zijt gehoorsaen, ende merct ghy ws.

¶ Hiob onderwijst sine vrienden dat hi nyet te vergeefs so onlijdsamelijc ghescreyt en heeft, Want dye groot is. Ende hy treft haer heymelijck dat si meer wt gheueystheydt, dan wt warachtigher lieften ghecomen sijn, om te troosten.
Dat .vi. Capittel
1 Ga naar margenoot+HIob antwoorde ende sprack.
2 Waert datmen mijne gramschap woeghe, ende mijn lijden te samen in een wage leyde,
3 so sout swaerder sijn dan dat sandt aender zee Daeromme ist om nyet wat ic spreke,
4 want die pijlen des almachtigen steken in mi, der seluer verbolgentheit drincket wt al mijnen geest, ende die veruaernissen Goodts zijn op my gerecht.
5 Die wilde ezele en briesscet niet als hi gars heeft, noch den osse als hi voeder heeft,
6 cantmen ooc gheeten dat ongesouten is? oft salt yemant smaken, dat witte om den doeyer?
7 wat mijn siele niet aen en wilde tasten, dat is mijn spijse van smerte.
8 Ga naar margenoot+O dat mijne biddinge geschiede, ende dat mi God gaue dat ic hope,
9 dat God begonste ende versloege my, ende liet sine handt gaen ende cliefde my, so had ic noch troost, ende wilde bidden in mijnder crancheyt, dat hi maer nyet en spaerde,
10 ick en hebbe doch niet verloochent die reden des heylighen.
11 Wat is mijne cracht dat ic soude mogen volherden ende welc is mijne einde dat mijne siele verduldich soude zijn.
12 Mijne cracht en is doch niedt steenen, mijne vleesch en is niet metalen,
13 ic en hebbe doch niewaerts gheen hulpe, ende het en wil nyewaerts voort met mi
14 Wie sinen naesten geen ontfermherticheit en bewijset die verlatet des almachtigen vreese.
15 Mijn broeders gaen voorbi my als een beke, gelijc die waterstromen voorbi vloeyen,
16 Nochtans die voor den rime scromen, ouer dien sal den sneeu vallen.
17 Ga naar margenoot+Inder tijt alsse die hitte drucken sal sullen si versmachten, ende alst heet wert, sullen si vergaen van haerder plaetsen,
18 haren wech gaet besiden wt, si terden opt onghebaende, ende sullen vergaen.
19 Si sien op die wegen Thema op die voetpaden vant rijck Arabien verwachten si,
20 Mer si sullen te schande
[pagina *]
werden, alst opt sekerste is, ende hen schamen moeten als si daer op comen sijn.
21 Ga naar margenoot+Want ghy zijt nv tot my gecomen ende om dat ghi iammer siet, vreest ghi,
22 Heb ic ooc gheseyt, comt herwaerts, ende van uwen vermoegen schicket my,
23 ende verlost my wt der hant des vyants, ende verlost my vander hant der afgriselijcker?
24 Leert my ick wil swijgen, ende wat ic nyedt en weet dat onderwijset mi
25 Waerom berispt ghi die oprechte redene, Wie is onder v, diese soude connen gestraffen,
26 ghi versiert woorden dat ghy maer straffen en sout, ende den moet met woorden versaget maken,
27 ghi vallet ouer eenen armen weesen, ende roeyt uwen naesten wt.
28 Nochtans want ghi hebt begonst, siet op my of ick voor v met lueghenen bestaen sal
29 Antwoordt dat recht is mijn antwoort sal noch recht blijuen,
30 wat geldet of mijne tonge onrecht hebbe, ende oft mijnen mont onduechde voor gheue?

¶ Hier wordt bescreuen eenen vriendelijcken twist Hiobs tegen God, Ende wort hier oock verhaelt dye salicheyt des menschelijcken leuens.
Dat .vij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+EN moet dye mensche nyet altoos inden strijt zijn opter aerden, ende sine daghen zijn als eens daechs huerlincx.
2 Ghelijc een knecht verlanct na die scaduwe, ende een dach huerlinc dat sinen arbeyt wt si.
3 Also heb ic wel geheele maenden te vergeefs gearbeit ende allendiger nachten zijn my vele geworden.
4 Als ic my neder leyde, sprac ic, wanneer sal ic opstaen, ende daer na rekende ic, wanneer dat auont wilde werden.
5 Want ic was geheelic eene schousel alle man tot dat duyster wert. Mijn vleesch is alomme wormachtich ende veruuylt. Mijne huyt is vercrompen, ende te nyete gheworden.
6 Mijne dagen zijn lichter wech gheuloghen dan eens weuers spoele, ende sijn vergaen, also datter gheen ophouden gheweest en is.
7 Ga naar margenoot+Gedenct dat mijn leuen eenen wint is, ende dat mijne oogen niet weder en comen te sien dat goede,
8 ende gheen leeuende ooge en sal my nyet meer sien. Dijne oogen sien my ane, daeromme vergae ic.
9 Een wolcke wort te nyeute ende gaet daer henen.
10 Alsoe wie inder hellen hier onder vaert, en coemt nyet weder opwaerts ende en coemt nyet weder in zijn huys, ende sine plaetse blijuet woeste.
11 Daeromme en wil ic mijnen mont nyet verbieden Ic wil spreken vander benautheyt mijns ghemoets, ende wil wt seggen die bedroefenisse mijnder sielen
12 Ga naar margenoot+Ben ic dan een zee oft waluisch, dat ghi mi also besluyt?
13 Als ic dachte mijn bedde sal my troosten, mijnen leger sal mi verlichten
14 Als ic met my seluen spreke so veruaert ghi mi met dromen, ende maect my grouwel,
15 also dat mijne siele wenscet verhangen te sijn, ende mine gebeente den doot,
16 ic hebs my getroost ic en sal niet meer leuen Hout op van my, want mijne dagen zijn ydele.
17 Wat is een mensch dat ghi hem groot acht, ende becommert v met hem.
18 Metten eersten sette ghi hem wel in, maer ghi tast hem vollic aen.
19 Waeromme en doet ghi v nyedt van my, ende en laet niet af tot dat ic mijn speecsel in hale.
20 Ga naar margenoot+Heb ick gesondicht, wat sal ic v doen, o ghy menscen bewaerder? waerom maect ghi mi dat ic op v stoote, ende ben my seluen eenen last,
21 ende waerom en vergeuet ghy mijne misdaet nyet ende en neemt mine onduecht nyet wech, want nv sal ic mi in die aerde nederleghen, ende alsmen mi morgen soect, so en sal ic daer nyet zijn.

¶ Bildal straft den man. Hiob beschuldicht hem, ende thoont hem die hipocrisie. Ende hi bescrijft ooc mede die natuere der hipocriten, ende der geueysder heyligen.
Dat .viij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Bildal van Suah, ende sprac,
2 hoe lange wilt ghi dusdanige dingen spreken, ende die sprake ws monts, soe stouten moet eenen hebben,
3 Meynt ghy dat God onrechtueerdelic oordele, of dat dye almachtige dat recht verkeere.
4 Hebben uwe sonen voor hem gesondicht, dat hise onder hare misdaet gelaten heeft,
5 mer ist dat ghi v seluen in tijts tot God doet ende den almachtigen smeect,
6 ende ist dat ghi reyn ende oprecht sijt, so sal hi ontwaken tot v, ende sal weder oprechten die woninge om uwer gerechticheits wille,
7 ende wat ghi eerst weinich gehadt hebt, sal namaels seer toenemen.
8 Want vraecht den voorgaenden geslachte, ende neemt voor v te ondersoecken hare vaders, want wy sijn van gisteren, ende en weten niet,
9 onse leuen is een scaduwe opter aerden.
10 Si sullen v leeren ende v segghen, ende haer reden wt haren herten voortbrenghen.
11 Ga naar margenoot+Can die biesse ooc opgewassen, ist datse niet vochtich en staet, of eens lis wassen sonder water,
12 anders alst noch inden bloetsel is, eert noch afgehouden wert verdorret eermen hoey maect.
13 Soe ghaet het allen den ghenen die Gods vergeten, ende den hoope des geueynsden sal verloren zijn,
14 want sijn toeuerlaet is madt, ende sinen hope is een spinnen webbe.
15 Hi verlatet hem op sijn huys, ende en sal nochtans niet staende blijuen, Hi sal hem daer aen houden, maer nochtans niet stantuastich sijn,
16 Het heeft wel vruchten, eer dan die sonne comt, ende spruyten wassen voor in sinen hof,
17 Sine saet staet dicke opten acker, ende sijn huys op steenen,
18 Ga naar margenoot+Maer als hi hem verslint van sijnder plaetsen, so en sal hi hem sijns nyet aennemen als oft hi hem niet en kende.
19 Siet daer is dye bliscap zijns wesens, ende daer sullen ander wt den stof spruyten.
20 Daeromme siet dat God die goede nyet en verwerpt, ende en onderhout die hant der boosachtigher niet
21 dan dat uwen mont vol lachens werde, ende v lippen vol iuychens,
22 mer die v haten sullen te scande werden, ende der godloser woninge niet staende blijuen.

Iob laet toe, datter gheen mensche voor God ontschuldich zijn en mach, hoe wel dat hy voor den menschen dye alder beste schijnt Nochtans so staeter vast dat God na sinen wille, ende nyet na onsen doen of laten en straft.
Dat .ix. Capittel.
1 Ga naar margenoot+HIob antwoorde ende sprac,
2 ia ic weet seer wel, dat alsoo is, dat een mensche nyet rechtueerdich bliuen en mach tegen God
3 Heeft hi lust met hem te kiuen so en can hy hem op duysent nyet een geantwoorden
4 Is hi wijs ende machtich, wyen ist oyt wel ghelucket, die hem tegen hem geset heeft?
5 Hi verset bergen eer sijt weten, die hi in sine gramscap omkeert,
6 Hi weghet een lant wt sijnder plaetsen, dat sine pilaernen daueren.
7 Hi spreect totter sonnen, so en gaetse niet op, ende besegelt die sterren,
8 Hi breydet den hemel wt allen, ende gaet op die baren der zee,
9 Hy maect den wagen aenden hemel, ende Orion, ende die seuen sterren, ende die sterren zuytwaert,
10 hi doet groote dingen die nyet te ondersoecken en sijn, ende wonderlicheden, dier gheen ghetal en is.
11 Siet als hi ouer my gaet, so en sie icx nyet, ende als hi wech gaet, so en mercke icx niet,
12 Siet als hi snellic wech vaert, wie sal hem weder halen, wie wil tot hem seggen, wat maect ghi.
13 Ga naar margenoot+Hy is God, sine gramschap en can niemant gestillen, onder hem moeten hen die houerdige verbont genoten bugen,
14 hoe soude ick hem dan gheantwoorden, ende woorden vinden tegen hem.
15 Al waer ick oock rechtuaerdich, so en can ick hem nochtans niet gheantwoorden, mer ic moet om recht smeecken.
16 Als ick hem al aenroepe, ende hi mi verhoret, so en gelooue ic nochtans nyet, dat hi mijne stemme hoore.
17 Want hy vaert
[pagina *]
ouer mi met gedruyssche, ende maket my der wonden vele sonder oorsake.
18 Hi en laet mijnen geest hem nyet vermaken, mer hi maket mi vol droeffenissen.
19 Wiltmen macht, so is hi te machtich, wiltmen rechte, wie wil mijn getuyge zijn,
20 Ga naar margenoot+Segge ic dat ic gerecht ben, so verdoemt hi mi doch. Ben ic onnoosel, so maect my doch tot onrechte,
21 ben ic dan goet, so en derre haer mijne siele dies niet aennemen, Ic moet mi mijns leuens verwegen.
22 Dat is dat ic geseyt hebbe, Hy verdoet beyde den goeden ende den godlosen.
23 Als hy begint te geesselen so drinct hi voort totten doot, ende bespottet die aenuechtinge der onsculdiger.
24 Dat lant wert gegeuen onder die hant des godlosen, dat hi haren rechter verdrucke En ist so niet hoe soudt anders sijn.
25 Mijne dagen sijn snelder gheweest dan een looper, si sijn geulucht ende en hebben niet goets gesien.
26 Si sijn vergaen als die stercke scepen, ghelijc eenen Aren vlieget totter spijsen.
27 Ga naar margenoot+Als ic denc, ic wil mijnder clagen vergeten, ende mijne gebaren laten varen, ende mi vermaken,
28 so scroeme ic mi ouer alle mijn doen, want ic weet, dat ghi mi niet onschuldich en laet sijn.
29 Ben ick dan godloos, waerom heb ic dan alsulcke onnutte moeyte.
30 Al wiessce ic mi ooc met alle sneeu, ende reynichde mijn handen metten fonteynen,
31 so soudt ghi mi nochtans in die vuylheyt doopen, ende mijne cleederen sullen mi scandelic aentasten,
32 want hi en is mijns niet gelijc, dien ick antwoorden mochte, dat wi voor tgerechte met malcanderen quamen,
33 Onder ons en is geen scheytsman, noch die sine hant tusschen ons beyden sette.
34 Hy neme sine roede van mi, ende late sine veruaren van my, dat ic mach spreken, ende mi voor hem niet vreesen en derf,
35 Want also en can ic niet met hem omme gaen.

Hi verantwoort hem voor God als voor eenen richtere, ende voecht sijn ganssche reden daer hen, aenghesien dat nyemandt sonder schult en leert, ende God dat wete, Waeromme dat hy dan so grouwelijcken is int straffen, Ende waeromme hi strafte als nyemant sijnder ghewalt ontloopen en mach.
Dat .x. Capittel.
1 Ga naar margenoot+MIne siele grouwelt van mijnen leuen, Ic wil mijne clagen laten gaen,
2 ende spreken van bedroeffenisse mijnder sielen, ende tot Gode segghen, En veroordeelt mi niet, Latet my weten waeromme ghi teghen my twistet.
3 Behaget v dat ghi gewelt doet, ende mi verwerpet die uwe handen gemaect hebben, ende maect der godloser voornemen tot eeren,
4 hebt ghi dan ooc vleesscelijcke oogen, oft siet ghi gelijc een mensch siet.
5 Of is uwen tijt als eens menschen tijt, of uwe iaren als eens menschen iaren,
6 dat ghi na mijn onrecht vraecht, ende soecket mijn sonden,
7 dat ghi wetet dat ic niet godloos en ben, Soo doch nyemant en is, die wt uwer hant verlossen mach.
8 Vwe handen hebben mi ghescapen ende gemaect, ende ghi verslindet mi al om ende omme,
9 gedenct doch dat ghy mi wt leem ghemaect hebt, ende sult mi weder tot aerde maken,
10 Ga naar margenoot+en hebt ghi my niet als melc gemolcken, ende als kese laten rinnen.
11 Ghi hebt mi huyt ende vleesch aen gedaen, met beenen ende senuwen hebt ghi mi te samen geuoecht,
12 leuen ende weldaet hebt ghi mi gedaen, ende v opsien bewaert mijnen adem.
13 Ende hoe wel ghi dat in uwer herten verbercht, so weet ic nochtans dat ghi dat gedenct
14 Hebbe ic ghesondicht so hebt ghi my behouden, ende en laet mi nochtans niet ledich sijn van mijnder misdaet
15 Ben ic godloos so is mi wee, ben ic gerecht, so en derre ic nochtans mijn hooft niet opheffen, als ic die vol smaets ben ende sie mijn allende.
16 Ende ghelijc hem eenen leeu opgerecht, so iaecht ghi mi, ende gaet wederomme grouwelijc met my omme.
17 Ghi vernyeuwet uwe getuygen tegen mi, ende maket uwer gramschappen vele op my. Ga naar margenoot+ Het verandert hem altoos ende verheret mi,
18 Waerom hebt ghi mi laten gheboren werden wt mijns moeders lijue, Och oft ic verghaen ware, ende my noyt gheen ooge gesien en hadde.
19 So ware ic als die noyt geweest en zijn van moeders lichaem totten graue ghebracht,
20 En wil mijn corte leuen dan nyet een eynde hebben? ende van mi aflaten, dat ick een weinich vermaect werden mochte.
21 Eer ic dan wech gha, ende en come nyedt weder, te weten int lant der duisternissen, ende der donckerheits,
22 dat een landt is, welcx lichte een duysternisse is, ende daer gheen ordinancie en is, daer het schijnet als dye duyster schemeringe.

¶ Sophar die straft den man Hiob, ende hy bewijst hem dat sijn sonden noch veel meer straffinghen verdyenet hebben. Ende dat hem nyemant teghen God setten en sal. Ende daeromme bewijst hi hem tot lijdsaemheyt ende verduldicheit.
Dat .xi. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Zophar van Naema ende sprac.
2 Als een lange spreect, en moet hy ooc nyet hooren. Moet dan een clappaert altoos recht hebben,
3 moeten die lieden v alleen swigen, dat ghi bespot ende nyemant v en can doen swigen.
4 Ghy segt mijn leeringe is reyne ende ic ben louter voor uwen oogen.
5 Och oft God met mi sprake, ende dede sine lippen open
6 ende vertoonde v die heymelike wijsheit. Want daer is noch vele te bescicken, dat ghi beuinden mocht, hoe God min heyscht, dan uwe misdaet verdient.
7 Meynt ghi dat ghi God met uwen ondersoecken sult vinden, Meynt ghi den almachtigen te vinden in alder manieren?
8 Hi is hoger dan den hemel wat wilt ghi doen, dieper dan die helle, hoe cont ghi hem bekennen,
9 langer dan die aerde, ende breder dan dye zee
10 Ist dat hijse omme keert of verberget of in eenen hoope werpt, wie wil hem daerom aen spreken.
11 Want hi kennet die loese lieden. Hi siet die onduecht, ende en soudet nyet verstaen.
12 Ga naar margenoot+Een onnut man verheft hem, ende een geboren mensch wilt zijn als een ionge voetsele.
13 Waert dat ghi v herte hadt gerecht, ende uwe handen tot hem wt gestrect,
14 waert dat ghi die onduechde die in uwer hant is. verre van v hadt ghedaen dat in uwe wooninghe gheen ongerechticheyt en bleue,
15 so mocht ghy v aensicht op heffen sonder smette, soudt vast zijn ende v nyet vreesen,
16 Ga naar margenoot+Dan sout ghi der moeyten vergeten, ende so luttel gedincken als des waters dat voorbi gaet,
17 ende die tijt ws leuens soude opgaen als den middach, ende soude voort comen als dye morgen,
18 ende sout v derren des troosten, dat hope daer si, ende sout met rusten int graf comen,
19 ende ghi sout neder liggen, ende nyemant en soude v op veruaren, ende daer souder vele voor v smeeken.
20 Mer die oogen der godloser sullen vergaen, ende en sullen nyet entloopen moghen. Want haren hope sal haerder sielen faelgeren.

¶ Hiob straft sine vrienden Ende hy bewijst dat alle dinc ons geboert wt een vrye Goods verkiesinge, nyet om ons verdyenste oft onuerdienst, want die godloosen sijn gheluckiger dan dye vrome, Hi bestrijt hier ooc die almogentheyt Gods.
Dat .xij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Hiob, ende sprac,
2 Ia ghy zijt die lieden, met v sal die wijsheit steruen
3 Ic heb also wel een herte als ghi, ende en ben nyet minderdan ghi, ende wie ist dye dat niet en wete.
4 Wie van sinen naesten bespot wert, die sal God aenroepen, die sal hem verhooren, dye gerechtigen, ende goeden mochten bespot zijn,
5 Dlicht is vanden Ga naar margenoota rijcken veracht, mer is nut den voeten die stijf ende sekerlic gaen willen.
6 Die wooningen der verstoorders hebben die volheit, ende rasen teghen God coenlijc, hoe wel het hen God in haren handen ghegeuen heeft.

[pagina *]
7 Vraecht doch den vee, dat salt v leeren ende die vogelen onder den hemel sullent v seggen,
8 oft spreect metter aerden, die salt v leeren, ende die visschen in die zee sullent v vertellen,
9 Wie en weet dat al niet, dat des HEREN hant dat ghemaect heeft,
10 dat in sijnder hant, die siele is, alles dat daer leeft, ende die geest alles vleesch, eens yegelijcken.
11 En proeft die oore die reden nyet, ende den mont smaket dye spijse,
12 Ga naar margenoot+Iae byden grootuaderen is die wijsheyt, ende dat verstant byden ouden.
13 By hen is wijsheyt ende machticheyt,raet ende verstant.
14 Siet als hi breect so en helpt geen timmeren, als hi yemanden besluyt so en cant nyemant opghedoen.
15 Siet als hy twater besluyt so werdet al dorre, ende als hijt wt laet so keeret dat lant om,
16 Hi is sterck ende voluoert, Hi is sine die doolt, ende die daer verleyt.
17 Ga naar margenoot+Hi leyt die cloecken als eenen roof, ende maect die rechters dulle,
18 hi ontbint der coninghen bedwancsel, Ga naar margenoot+ ende gordet haer lendenen met eenen gordel,
19 Hi leyt die priesters als eenen roof, ende laet faelgeren die vaste.
20 Hi keeret wech die lippen der warachtiger, ende neemt dye seden der ouders wech.
21 Hi stort verachtinge op die princen, ende maect dat verbont der machtiger losse.
22 Hi opent die duystere gronden, ende brenget wt dat doncker aen dat licht.
23 Hi maect die sommige tot eenen grooten volc ende brengtse weder tot niet. Hi breydet een volck wt, ende driuet weder wech.
24 Ga naar margenoot+Hi keert af dat herte der ouerster des volcx inden lande, ende doetse dolen op eenen omwech, daer gheenen wech en is,
25 dat si die duysternisse tasten sonder licht, ende doetse dolen als een dronckene.

Hiob spreect so hem te moede is ende onbeueyst, Hy straftse als hypocriten, Ende hi maect met sinen twist ende kijuen die wijsheydt ende voorsichticheyt grooter ende heerlijcker, teghen haer met hare verantwoorden oft argueren.
Dat .xiij. Capittel
1 Ga naar margenoot+SIet dat heeft mijn ooghe al gesien, ende mijn oore gehoort, ende ic hebt verstaen,
2 Wat ghi wetet, dat weet ick ooc, ende en ben niet minder dan ghi,
3 Nochtans wil ic vanden almachtigen spreken, ende heb wille God te berispen,
4 Want ghi bediedet valscelijc, ende sijt alle onnutte meesters.
5 Oft God wilde dat ghi sweget, so sout ghi wijse werden,
6 Hoort doch mijne straffinge, ende aenmerct die sake mijnder redenen,
7 Wilt ghy God verantwoorden met onrechte, ende voor hem list gebruycken?
8 wilt ghi sinen Ga naar margenoota persoon aensien, wilt ghy God verterden, Salt v ooc wel gaen, als hy v oordelen sal.
9 Meynt ghi dat ghy hem bedriegen sult, gelijcmen eenen mensche bedrieget.
10 Hi sal v straffen, waer ghi den persoon aensiet, heymelick
11 en sal hi v nyet verueren als hi voort sal comen, ende sine vreese sal ouer v vallen,
12 uwe gedachtenisse sal der asschen gelijc werden, ende uwen rugge sal als een leemhoope sijn.
13 Swijget mi dat ic spreke, het en sal mi niet faelgeren,
14 wat soude ick mijn Ga naar margenootb vleesch met mijnen tanden bijten, ende mijn siele in mijnen handen setten?
15 Ga naar margenoot+Siet hy sal my doch verworghen, ende en cans nyet verwachten nochtans wil ic mijn weghen voor hem straffen,
16 hi sal ymmer mijne salicheyt sijn, want daer en comt geen geueynsde voor hem,
17 hooret mijn reden, ende mijne wtlegginge voor uwen ooren,
18 Siet ic hebbe dat oordele ymmertoes gegeuen,
19 Ic weet dat ic gerecht sal sijn, wie is die met mi rechten wilt, Maer nv moet ick swijghen ende verderuen.
20 EGa naar margenoot+nde doet my maer tweederhande dingen, soo en wil ic my voor v niet verbergen,
21 Laet v handt verre van mi sijn, ende v verscrickinghen en veruaren my niedt,
22 Roept mi, ic wil v antwoorden, oft ic wil spreken, antwoort ghi my.
23 Hoe vele is mijnder misdaet ende son-den, Laet mi weten mijne ouertredighen ende sonden.
24 Ga naar margenoot+Waeromme verbercht ghi v Ga naar margenootc aensichte, ende houdet my voor uwen viant,
25 wilt ghi teghen een vlieghende blat so ernstelijck sijn, ende eenen dorren halmme veruolgen,
26 want ghi scrijft mi aen bedroeffenisse, ende wilt mi verdoen om der sonden wille mijnder ioncheyt
27 Ghi hebt mijnen voet inden stoc geset, ende hebt acht op alle mijne paden, ende siet op die voetstappen mijnder voeten,
28 ic die doch als een vuyl prije verghae, ende als een cleet dat die motten eten.

Hier wort die cortheyt, ende salicheydt des menschelijcken leuens bescreuen. Ende dit behoort totten eynde des voorscreuens twistens int .xiij. Capittel, int eynde beuonden.
Dat .xiiij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DIe mensche vanden wijue geboren, leeft corten tijt ende is vol onrusten,
2 hi gaet op als een bloeme, ende valt af, hi vlucht als een schaduwe, ende en blijft nyet,
3 Ende ghi doet uwe ooghen ouer sulcken op, dat ghi mi voor v int gerechte sout trecken,
4 wye wil eenen reynen vinden byden ghenen daer geen reyn en is.
5 Hi heeft sinen gesetten tijt, dat getal sijnder maenden staet bi v, Ghi hebt hem een perck gesedt, dat en sal hi niet ouer gaen.
6 Doet hem van v dat hi rust hebbe, tot dat sinen tijt come, die hi als een dachhuerlinc verwacht.
7 Eenen boom heeft hope al is hi al afgehouwen, dat hi hem weder veranderen sal, ende sine schootkens en houden niet op,
8 al ist dat sine wortel in die aerde vercoudet, ende sinen struyc in dien stof versterft,
9 so groent hy nochtans weder vanden ruecke des waters, ende wast als oft hi geplant ware.
10 Mer waer is een mensch als hi doot ende vergaen is?
11 gelijc een water wtloopt wt der zee, ende gelijc eenen stroom versijpt ende verdroocht,
12 so is een mensch als hi hem neder leghet, ende en sal niet opstaen, ende en sal niet ontwaken, also langhe als den hemel blijft, noch van sinen slapen verwect werden.
13 Ga naar margenoot+Wie gheeft mi dat, dat ghi my in die helle bedect ende verberget, tot dat haer v gramscap neder legghe ende settet mi eenen termijn, dat ghy mijns ghedenckt,
14 Meynt ghy dat een doode mensce wederom leuende werde. Ic verbeyde dagelicx te wijle dat ick strijde, tot dat mijne veranderinge come,
15 dat ghi mi wildet roepen, ende ic v antwoorden, ende en wilt dat werc uwer handen nyet wt slaen,
16 Want ghi hebt mijne gangen ymmertoes getelt, mer en wilt ymmer geen acht hebben op mijne sonden.
17 Ghi hebt mijne ouertredinge in een buydelken besegelt, ende mijne misdaet tsamen beuaen.
18 Eenen berch verualt toch ende vergaet, ende eenen steen wert van sijnder plaetsen verset,
19 water wasscet steenen wech, ende die droppelen vloten de aerde wech. Mer des menschen hope is verloren,
20 Want ghy stootet hem geheelic om, dat hi daer henen vaert, ghi verandert zijn wesen, ende laet hem varen,
21 sijn sine kinderen in eeren, dat en weet hi niet, oft al sijn si onedele, des en werdt hi nyet geware.
22 Also langhe als hi dat vleesch aen draget, so moet hi smerte hebben, ende also lange als sine siele noch bi hem is, so moet hi rouwe draghen.

Eliphas bewijst dat nyemant voor God onschuldich noch reyne en is, Dwelck Hiob selue toe laet. Ende daerom hi hem niet en behoort te straffen, ende daer mede bescrijft hi die condicien der Godloosen.
Dat .xv. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Eliphas van Theman, ende sprac.
2 Sal een wijse man also inden wint spreken, ende sinen buyck met luchten vullen,
3 Ghi straft met woorden die niet en dogen, ende uwe reden en is niet orberlick,
4 ghi hebt die vreese laten varen, ende maect Gods eere cleyne met uwen woorden,
5 want uwe misdaet
[pagina *]
leeret uwen mont also, ende hebt vercoren een scalcachtighe tonge,
6 Vwen mont sal v verdoemen, ende niet ic, uwe lippen sullen v antwoorden.
7 Sijt ghi die eerste mensche geboren? Sijt ghi voor alle hueuelen ontfaen
8 Hebt ghi Gods heymelijcken raet gehoort, ende is die wijsheit seluer minder dan ghi?
9 wat weet ghi dat wi niet en weten, wat verstaet ghi dat niet bi ons en is
10 Daer sijn grijsen ende ouden onder ons die langer gheleeft hebben dan uwe vaders.
11 Souden gods troostingen so luttel voor v gelden, mer ghi hebt noch eenich heymelic stuck bi v,
12 wat neemt v herte voor, Ga naar margenoot+ wat sijt ghi so stout?
13 wat stelt hem uwen mont tegen God, dat ghi sulcken reden wt uwen monde laet?
14 wat is een mensce, dat hi reyn soude sijn, ende dat hi gerecht soude sijn die van eenen wiue gheboren is,
15 siet onder sinen heyligen en is niemant sonder scult, ende die hemelen en sijn niet reyn voor hem,
16 hoe veel meer die mensche dye een afgriselicheit ende snootheyt is, die Ga naar margenoota boosheyt drinct als water,
17 Ic wilt v toonen hoort na mi, ende wil v vertellen wat ic gesien heb,
18 wat dye wijse geseyt hebben, ende haren vaderen niet verholen geweest en is,
19 den welcken dat lant alleen gegeuen is, dat geen vreemde door hem gaen en mach
20 Ga naar margenoot+Die godlose heeft sijn leuen lanc, ende den tyranne is tgetal sijnder iaren verborghen,
21 wat hy hoort dat veruaert hem,
22 ende al ist al vrede, nochtans heeft hy sorge dat hi verderuen sal, hy en gelooft niet, dat hi den ongeluc mach ontlopen, ende versiet hem altoos des sweerts
23 Als hi wt trect na sine voetsele, so dunct hem den tijt sijns onghelucx sijn voor handen,
24 benautheit ende noot veruaren hem, ende slaen hem neder als eenen Coninck met een heyr,
25 want hi heeft sine hant teghen God ghesterct, ende hem tegen den almachtighen gestrect.
26 Hi lopet metten hoofde tegen hem, ende strijt hartneckelic teghen hem,
27 Hi heeft hem tegen hem opgherecht, ende heeft hem vastelic tegen hem ghesedt.
28 Ga naar margenoot+Mer hi sal wonen in verstoorden steden daer geen huysen en sijn, mer op eenen hoop liggen,
29 Hi en sal niet rijc werden, ende sijn goet en sal niet toenemen, ende en sal hem niet wtbreyden inden lande,
30 ongeual en sal nyet van hem ophouden, De vlamme sal sine tacken verdorren, ende sal wech genomen werden door den adem zijns monts,
31 Hi is so bedrogen dat hi niet en gelooft dat arger met hem werde.
32 Hi sal een eynde nemen alst hem oneffen is, ende sinen tack en sal niet groen werden,
33 Hi sal afghepluct worden als een ontijdige druyue vanden wijnstoc, ende gelijc eenen olijfboom sijn bloeysel afwerpt,
34 Want dye vergaderinge der geueynsder sal eensaem bliuen, ende dat vier sal die woningen verslinden, die giften nemen.
35 Hi gaet groot met ongeluc, ende baert moeyte, ende haren buyc brengt liste.

Hiobs meyninghe is, Als die mensche na menschelijcke wijse voor God gheoordeelt soude worden, So waer hi vrome ende gerecht, Ooc gherechter dan haerder vele die meer ghelucx hebben dan hi, ende daerom statet noch vast, dat God na sinen wille straft ende niet na onse wercken.
Dat .xvi. Capittel
1 Ga naar margenoot+HIob antwoorde ende sprac,
2 Ick heb sulcx dicwils gehoort, ghi sijt altemael allendige troosters,
3 En willen die ydel woorden geen eynde hebben, oft wat gebreect v, dat ghi antwoort, Ick soude oock so wel connen spreken als ghi, Oft God wilde dat uwe siele in mijnder sielen stede ware,
4 ic wilde ooc met woorden aen v setten, ende mijn hooft also ouer v scudden,
5 ic wilde v stercken metten mont, ende met mijnen lippen wtden sinne spreken,
6 Mer al spreke ic al, soo en sparet my dye smerte niet, laet ict staen so en gaet hi niet van my.
7 Maer nv maect hi my moede, ende verstooret al wat ic ben.
8 Des tot een getuyge heuet hi my rimpelach-tich gemaect, Ga naar margenoot+ ende mijn tegensegger recht hem tegen mi op, ende antwoordet teghen mi.
9 Sijn verbolghentheyt rijset, ende die op my gram is, bijtet die tanden ouer my tsamen, Mijn wederpartijder blict met sinen oogen op my,
10 si hebben haren mont open gesparret tegen mi, ende hebben mi scimpelic op mijne kinnebacken gheslagen, Si hebben haren moet tsamen aen mi Ga naar margenoota gecoelt
11 God heeft mi ouerghegeuen den ongerechten, ende heeft my inder godloser handen laten comen.
12 Ic was rijc, mer hi heeft mi te niete gedaen, hi heeft my byden hals genomen ende verscoort, ende heeft mi hem tot eenen schietteeken oft pinne opgherecht.
13 Hi heeft mi omringt metsinen gescutten, hi heeft mijn nieren gesplit, ende niet ghespaert, Hi heeft mijn galle op die aerde gheschut,
14 Hi heeft mi deen wonde op dander ghemaect, Hi is tot mi ingeloopen als een machtige,
15 Ic heb eenen sack om mijn huyt genaeyt, ende heb mijne hoornen inden stof gheleyt,
16 Mijn aensicht is geswollen van weenen, ende mijn oochschelen zijn verduystert,
17 Hoe wel gheen boosheit in mijn hant en is, ende mijn gebet is reyne,
18 Och Ga naar margenootb aerde en bedect mijn bloet niet, ende mijn ghecrijsch en moet geen ruymte vinden,
19 ooc siet daer, mijn ghetuyge is inden hemel, ende die mi kennet is inder hoochten.
20 Mijn vrienden sijn mijn bespotters, mer mijne ooge traent tot God,
21 waert dat een man met God mochte rechten als eens menschen kint met sinen vrienden.
22 Mer die getalen der iaren sijn ghecomen, ende ick gae henen den wech, dien ick niet wedercomen en sal.

Hi vertelt hier sijn iammer, ende allendicheyt, ghelijck hi voor dicwils hadde ghedaen.
Dat .xvij. Capittel
1 Ga naar margenoot+MInen adem is onsterck, ende mijne daghen zijn af gecort, dat graft is daer,
2 Nyemant en is van mi bedrogen, nochtans moet mijn ooge in bedroefnisse bliuen.
3 Al wilde ghi oock eenen borghe voor mi, wie sal voor mi ghelouen?
4 Ghi hebt haren herten dat verstant verborghen, daerom en sult ghise niet verhooghen.
5 Hy beroemt wel sinen vrienden die buete, Mer sijnder kinderen oogen sullen ontbreken.
6 Hi heeft mi tot een spreecwoort onder den volcke geset, ende moet eenen spot onder haer sijn.
7 Mijn gedaente is duyster geworden van gramscappen, ende alle mijn leden sijn als een schaduwe
8 Daer ouer sullen die gherechte qualic sien, ende die onsculdige sullen hen setten tegen die geueynsde.
9 Ga naar margenoot+Die gherechte sal sinen wech behouden, ende die van reynen handen is, sal sterc bliuen.
10 Wel aen so keert v alle herwaerts ende coemt, ic en sal doch geenen wijsen onder v vinden.
11 Mijne daghen sijn vergaen, mijne gepeysen sijn verstroyt, ende hebben mijn herte afgeknaghet,
12 ende hebben vander nacht, den dach gemaect, ende vanden dach den nacht.
13 Ga naar margenoot+Al ist dat ick verbeyde, so is doch die helle mijn huys, ende in duysternisse is mijn bedde gemaect.
14 Die verderuinge hiet ic minen vader, ende die wormen mijn moeder ende mijn suster.
15 Wat sal ic verbeyden, ende wie sal mijn verbeyden veruullen?
16 onderwaerts in de helle salt veruaren, ende sal met mi inden stof ligghen.

Bildal bekijft den man Iob als eenen godlosen, ende hi vertelt daer mede wat straffinghen dat die Godlosen hebben sullen.
Dat .xviij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Bildal van Suah ende sprack, Wanneer wilt ghy der redenen een eynde maken.
2 Merct doch daer na willen wi spreken,
3 waerom werden wi voor v geacht als beesten, ende sijn so onreyn voor uwen ooghen,
4 Wilt ghi van boosheit bersten meynt ghi dat dye aerde om uwent wil verlaten werde, ende den steen van sijnder plaetsen verset werde.
5 Ooc sal dat licht
[pagina *]
der godlosen wtgedaen werden, ende die voncke sijns viers en sal niet lichten.
6 Ga naar margenoot+Dat licht sal duyster werden in sijnder woningen, ende sine keersse sal met hem wtgaen,
7 Die toegangen sijnder vermetelheit sullen smal werden ende sinen raet sal hem faelgeren,
8 want hi is met sinen voeten inden strick ghebracht, ende wandelt int nette.
9 Eenen stric sal sine verssenen houden, ende die dorstige sullen hem vaen.
10 Sinen strick is geleyt in die aerde, ende sinen valle op sinen pat.
11 Al om ende om sal hem onuersienige vreese veruaren, dat hi niet en weet, waer hi henen wt sal
12 Ga naar margenoot+Honger sal sine haue sijn, ende sijn ongeluc sal hem bereyt sijn ende aenhangen,
13 die stercheyt sijnder handen sal verslonden worden, ende sine stercte sal verteeren die vorsten des doots.
14 Sine hope sal wt sijnder Ga naar margenoota wooningen geroeyt werden, ende si sullen hem driuen totten coninc des veruarens,
15 In sinen huyse en sal niet bliuen, ouer zijn palleys sal sweuel of solffer gestroyt werden.
16 Van onder sullen sine wortelen verdorren, ende sinen oogst sal van bouen af gesneden worden.
17 Sijn gedachtenisse sal vergaen inden lande, ende en sal geenen naem hebben opter straten.
18 Hy sal vanden licht in duysternisse verdreuen werden, ende vanden aertrijcke verstooten werden,
19 Hy en sal geen kinderen hebben, ende geenen neue onder sijn volc, hem en sal nyemant ouerbliuen in sinen geslacht,
20 die na hem comen die sullen hen ouer sinen dach ontsetten, ende dye voor hem sijn, dien sal een vreese aencomen.
21 Dat is die woninge des ongherechten, ende dit is die plaetse des geens die God niet en kennet.

Hiob vertrect heel met eender treffelijcker clage sinen iammer, ende hi bekijft sine vrienden om dat si hem niet en troosten, maer noch meer bedroeuen.
Dat .xix. Capittel
1 Ga naar margenoot+HIob antwoorde ende sprac,
2 Wat plaget ghi doch mijn siele, ende verdooft my met woorden,
3 ghi hebt mi tienwerf bescimpt ende en scaemt v niet, dat ghi mi also om drijft,
4 dole ick, so dole ic mi,
5 Maer ghy verheft v waerlic teghen mi, ende scheldet my tot mijnder smaet,
6 Merct doch eens dat my God onrecht doet, ende heeft my met sinen iaechstrick omuaen,
7 Siet al ist dat ic al crijssche ouer ongeluc, so en werde ick nochtans niet verhoort. Ic roepe ende daer en is geen recht,
8 Hi heeft mijnen wech betuynt dat icker niet ouer en can ghegaen, ende heeft duysternisse op mijnen wech gestelt.
9 Hi heeft mi mijne eere wtgetrocken, ende dye croone van mijnen hoofde ghenomen.
10 Hi heeft my al om ende om ghebroken, ende laet mi gaen, ende heuet wtghebroken mijne hope als eenen boom.
11 Ga naar margenoot+Sine gramscap is ouer mi verbolgen, ende hi acht my voor sinen viant,
12 Sine oorloochs lieden sijn tsamen gecomen, ende hebben haren wech ouer mi gesteenweecht, ende hebben hen rontom mijn woninge gelegert,
13 Hi heeft mijne broeders verre van my gedaen, ende mijn bekende zijn mi vreemde geworden,
14 Ga naar margenoot+Mine naeste hebben hen ontrocken, ende mijne vrienden hebben mijns vergheten.
15 Mijne huysgenoten, ende mijne dienstmaerten achteden mi voor vreemde. Ic ben onbekent geworden voor haren oogen,
16 ic riep mijnen knecht, ende hi en antwoorde my niet. Ic moeste hem smeeken met mijnen eygenen monde,
17 Mijn wijf vereysde minen adem. Ic moest den kinderen mijns lijfs smeeken,
18 Ooc verachteden mi die bosen, ende als ick wech gae, so spreken si van mi.
19 Alle mijn ghetrouwe hebben grouwel van my, ende dyen ic lief hadde, heeft hem tegen mi ghekeert.
20 Ga naar margenoot+Mine gebeente hanget aen mijne huyt ende vleesch ende en can mijne tanden metter huyt nyet bedecken,
21 Ontfermt v mijns, ontfermt v mijns doch ghi mijn vrienden, want die hant Gods heeft my geraect,
22 waer-om veruolcht ghi my also wel als God, ende en condt mijns vleeschs niet sat geworden.
23 Ach oft mine redenen gescreuen worden?
24 Och oftse in eenen boec ghestelt worden, met een yseren griffie op loot, ende tot eewiger ghedachtenissen in eenen steen ghehouden worden.
25 Ick weet dat mijne verlosser leeft, ende hi sal my namaels wt der aerden verwecken,
26 ende ic sal daer nae, met deser mijnder huyt omuaen worden, ende sal in mijn vleesch God sien.
27 Den seluen sal ic mi sien, ende mijne ooghen sullen hem aenscouwen, ende geen andere,
28 Mijne nieren sijn te nyeute geworden in mijnen scoot, want ghy segt, hoe willen wi hem veruolghen, ende een sake tot hem vinden.
29 Vreest v voor tsweert, Want dat sweert is die gramscap ouer die misdaet, op dat ghi wetet datter een oordeel si.

Sophar verhaelt hier die straffinghe der houeerdiger, godlosen ende Ipocriten.
Dat .xx. Capittel
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Zophar van Naema, ende sprac,
2 Daer op dwinghen my mijne ghedachten te antwoorden, ick wil der saken haest raet hebben,
3 ende wil geerne hooren, wie dat mi sal straffen, ende besculdighen,
4 Want den geest mijns verstants sal voor mi antwoorden.
5 En weet ghy niet dattet altijt also gegaen is sint dat menschen opter aerden sijn geweest,
6 dat die beroeminge der godloser niet lange en staet, ende die blijscap des hypocrijts duert eenen oogenblic.
7 Al waert dat zijn hoochte ooc inden hemel reycte, ende sijn hooft aen die wolcken raecte,
8 so sal hy nochtans ten lesten vergaen als eenen drec, dat die, die hem groot geacht hebben, sullen seggen, waer is hi.
9 Ga naar margenoot+Gelijc eenen droom vergaet, so en sal hi ooc niet geuonden werden, ende gelijc een ghesichte inder nacht verdwijnt, welc ooge hem gesien heeft, en sal hem niet meer sien, ende sine plaetse en sal hem niedt meer bescouwen.
10 Sine kinderen sullen gaen broot bidden, ende sine hant sal hem moeyte te loon gheuen.
11 Sine gebeenten sullen sijnder ioncheyt ontghelden, ende sullen hen met hem inder aerden neder legghen.
12 Als hem die boosheit ooc in sinen monde al wel smaket, so salse hem nochtans in sijnder tongen faelgeren.
13 Sy sal verhouden werden, ende niet toegelaten, ende sal hem geweeret worden in sinen halse.
14 Sine spise binnen inden inden liue, sal haer veranderen in aderen gallen.
15 Die goeden die hi verslonden heuet, moet hi weder wtbraken, ende God salse wt sinen buyc stooten,
16 Ga naar margenoot+Hi sal der Ga naar margenoota aderen hooft suygen, ende de tonge der slanghen sal hem dooden.
17 Hi en sal niet sien die stromen noch die waterbeken, die met huenich ende botere vloeyen,
18 Hy sal arbeyden ende des niet ghenieten, ende sine goeden sullen den anderen ghewerden, dat hy van dien niet blijde en wert,
19 Want hi heeft den armen verdruct ende verlaten, hi heeft huysen tot hem getrocken die hi niet getimmert en heeft,
20 Want sijn liese en conste nyet vol gewerden, ende en sal door sijn costelic goet niet ontloopen.
21 Van sijnder spijsen en sal niet ouerblijuen, daerom en sal sijn goet leuen geen ghestadicheyt hebben,
22 al heeft hi ooc die volheyt ende ghenoech, soo sal hem nochtans bange werden. Alderhande moeyte sal ouer hem comen.
23 Die liese sal hem eens vol werden, ende hi sal dye verbolgentheit sijnder gramscappen ouer hem seynden, Hi sal sinen strijt ouer hem regenen laten,
24 Ga naar margenoot+Hi sal vlieden voor dat yseren harnasch, ende den stalen boge sal hem veriagen.
25 Een bloot sweert sal voor hem wtgaen, ende des sweerts blicken, dat hem bitter sal sijn, sal met veruaren ouer hem varen,
26 Daer en is geen duysternisse die hem bedecken mochte. Een vier sal hem verslinden dat niet opgheblasen en is, ende wie ouerbleuen is in sinen huyse, dyen salt qualic gaen.
27 Den hemel sal sine misdaet ontdecken
[pagina *]
ende die aerde sal haer teghen hen setten.
28 Dat Ga naar margenootb coren in sinen huyse sal wech geuoert werden, verstroyt inden dach sijnder toornicheyt.
29 Dat is dat loon des godlosen mensche bi Gode, ende die erffenisse sijnder redenen bi Gode.

Die vrienden van Hiob dringhen al haer redenen daer henen, dat alleen die Godloosen van God met ongheluc ghestraft worden, die ghestraft wort, dat die godloos si ende quaet, dat wederstaet Hiob, ende seyt dattet hier dicwils den schalcken beter gaet dan den oprechten, daerom en straft God nyet na onser schalcheyt, maer na sinen wille.
Dat .xxi. Capittel.
1 Ga naar margenoot+HIob antwoorde ende sprack,
2 Hoort doch na mijne reden ende betert v,
3 verdraecht my dat ic ooc spreke, ende bespottet my daer na.
4 Gae ic met eenen mensche dan om dat mijn gemoete hier inne niet gewillich en soude sijn,
5 keeret v herwaerts tot mi, ghi sult suerlic sien, ende die hant opten mont moeten leggen,
6 Als ic daer op dencke so verscricke ic, ende beuen coemt mijnen vleesch aen.
7 Waerom leuen dan die godlosen ende worden out, ende nemen toe met goeden?
8 haer saet is seker alom hen, ende haer nacomelingen zijn bi hen,
9 haer huys heeft vrede voor die vreese, ende Gods roede en is niet ouer hen.
10 Sinen ossche laetmen toe, ende en misseyt hem niet, Ga naar margenoot+ Sijn koe kalft ende en is niet onuruchtbaer,
11 haer ionge kinderen gaen wt als een cudde, ende haer ionge kinderen verhuegen met spelen,
12 si dragen met hen tamboeren ende herpen ende sijn vrolic met pipen,
13 Si hebben goede dagen, ende en verscricken nauwelic eenen oogenblic voor die helle,
14 die nochtans tot Gode seggen, Gaet van ons, ons en behaget die kennisse uwer wegen niet,
15 wie is die almachtige dat wi hem dienen souden, oft wat sijn wijs gebetert, ist dat wi hem te ghemoete loopen?
16 Ga naar margenoot+Mer siet haer goet en staet niet in haren handen, daerom sal der godloser sin verre van mi zijn,
17 hoe sal dat licht der godloser wtgeblust werden, ende haer ongeluc ouer hen comen? Hi sal hertrouwe wtdeelen in sijnder gramscap,
18 si sullen sijn als stroo voor den wint, ende als caf, dat dat onweder wech voert,
19 God behout den kinderen des seluen dat leet, als hijt hen loonen sal, soo salment weten.
20 Sine oogen sullen sijn verderuen sien, ende vander gramscappen des almachtigen sal hi drincken,
21 want wie sal behagen hebben in sinen huyse na hem, ende dat getal sijnder maenden en sal nauwelic half bliuen.
22 Wie wil God leeren, die ooc die hooge oordeelt?
23 Dese sterft fraey ende gesont in alle rijcdom, ende volle genoech,
24 sijn melcvat is vol melcx, ende sijn gebeenten werden gemest met march,
25 mer die ander sterft met bedroefder sielen, ende en heeft noyt niet goets geten,
26 ende liggen gelijc met malcanderen in die aerde, ende wormen bedeckense.
27 Ga naar margenoot+Siet ick kenne uwe ghedachten wel, ende v onrecht voornemen teghen my,
28 want ghi segt, waer is dat huys des princen, ende waer is dye wooninghe daer die godloose woonden?
29 Ghi spreeckt doch daer af, ghelijc het gemeyn onnut volck, ende en merct niet wat der andere wesen bediet,
30 Want dye bose werdet totten dach des verderuens behouden, ende totten dach der verbolgentheyt blijft hi,
31 wie wil seggen wat hi verdient alsmen van buyten aensiet, wie wil hem betalen dat hi doet?
32 mer hi wert totten graue getrocken, ende men wacht na hem byden hope.
33 Den slijm der beken beuiel hem wel, ende alle menschen werden na hem ghetrocken, ende dier die voor hem geweest sijn, en is geen ghetal,
34 Hoe troost ghi mi so te vergeefs, ende uwe antwoort wort beuonden niet oprecht te sijn.

Eliphas besluyt met sijnder redene, Aenghesien dat Hiob gestraft wort, so is hi een godloos, Ende hi vertelt wat misdaden dat hi ghedaen heeft.
Dat .xxij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Eliphas van Thema ende sprac,
2 Meynt ghi dat een man Gode ghelijc si, oft yemant so cloec si, dat hi hem seluen hem ghelijcken mach,
3 Meynt ghi dat God behagen hebbe, dat ghi v soo goet maect, Oft wat helpet hem dat uwe wegen al sonder vlecke zijn,
4 Meynt ghi dat hi sal vreesen v te straffen, ende met v voor tgerecht te terden,
5 Ia uwe boosheyt is te groot, ende uwer misdaet en is gheen eynde,
6 ghy hebt voortijts uwen broeder een pant ghenomen sonder sake, Ghi hebt den naecten die cleederen wtghetrocken,
7 Ghi en hebt die vermoeyde niet gelaeft met water, ende hebt den hongerigen v broot ontseyt.
8 Ghi hebbet gewelt inden lande gheoeffent, ende tonrechte daer inne gheseten.
9 Dye weduwen hebdy ydel laten gaen, ende die armen der weesen hebt ghi ghebroken.
10 Daerom sijt ghi met stricken omuaen, ende vreese heeft v onuerhuets verscrict,
11 En sout ghi dan die duysternisse niet sien, ende die wateruloet v niet bedecken.
12 Ga naar margenoot+Meynt ghy om dat God hoger is dan den hemel, ende aensiet dat hooft der sterren, die so hooch zijn,
13 ende wilt daerom segghen, wat weet God, soude hi dat gheuonnissen connen dat int doncker is,
14 Dye wolcken sijn sine voordecsel, ende en siet niet, ende wandelt inden omganc des hemels,
15 wilt ghi der werelt loop achten, daer in die ongerechte gegaen sijn,
16 die vergaen sijn eer dattet tijt was, ende dat water heuet haren gront wech gewasscen,
17 Die tot Gode seyden, gaet van ons, wat soude die almachtige hen goets ghedoen connen,
18 daer hi nochtans haer huys met goeden veruullet, mer der godlosen raet si verre van mi.
19 Die gerechte sullent sien, ende hen verblijden, ende die onschuldige salse bespotten,
20 wat geldet dat haer wesen sal verdwijnen, Ga naar margenoot+ ende haer ouerblijfsel sal dat vier verslinden.
21 Dus vereenicht v nv met hem, ende hebt vrede, daer wt sal v veel goets comen,
22 neemt dye wet van sinen monde, ende vatet sijn redene in v herte.
23 Bekeert ghy v totten almachtigen, so sult ghi gesticht werden, ende onrecht verre van uwer woningen doen,
24 so sal hi voor aerde gout geuen, ende voor die steenen guldene beken,
25 Ende sult gouts cracht hebben, ende siluer sal v toeghehoopt werden.
26 Ga naar margenoot+Dan sult ghi uwen lust hebben aenden almachtighen, ende v aensicht tot Gode opheffen,
27 Soo suldy hem bidden, ende hi sal v hooren, ende sult uwe ghelofte houden
28 Wat ghi voor sult nemen, dat sal hi v laten ghelucken, ende dat licht sal op uwe wegen schijnen,
29 want die hen verootmoedigen, die verhoget hi, ende wie sijne oogen neder slaet, die wert genesen,
30 ende de onsculdige sal behouden werden, om sijnder handen reynicheyt wille.

Noch is Iobs meyninghe, Alsmen na menschelijcker wijse soude voor Gode wreken, so soude hi oprecht sijn, Ende oft hi al dye vroomste ende onschuldichste waer, so mochte noch effen wel hem God straffen ende teghenspoet verleenen.
Dat .xxiij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+HIob antwoorde ende sprac,
2 Mijne reden blijft noch bedroeft, mijn macht is onsterc ouer mijne suchten,
3 Och dat ic wiste hoe ic hem vinden, ende tot sinen stoele comen mocht,
4 ende dat recht voor hem soude voor leggen, ende den mont vol straffinghen vaten,
5 ende beuinden die redene, die hy my antwoorden soude, ende verstaen, wat hi mi seggen soude.
6 Wil hi met groter macht met mi rechten, Hi en stelle hem also niet tegen mi,
7 mer legge mi gelijc voor, so wil ic mijn recht wel winnen,
8 mer gae ic nv stracx voor mi, so en is daer niet, ga ic te rug, so en spuere ic hem niet,
9 is hy ter slincker hant, so en crijge ic hem niet,
10 verberget hi hem ter rechter hant, so en sie ic hem niet. Maer hi kent den wech voor mi wel, ende proeft
[pagina *]
mi als dat gout.
11 Hoe wel ic nochtans mijnen voet op sijnder banen sette, ende sinen wech houde, ende niet af en wike,
12 ende vanden geboden zijnder lippen niet en terde, ende beware die reden zijns monts meer dan ic sculdich ben.
13 Hy is enich, wie wilt hem antwoorden, ende hi maket so hi wilt
14 ende als hy my al betaelt dat ic verdient heb, soe is dyes noch meer daer achter,
15 daerom verscrick ic voor hem,
16 god heeft mijn herte blode gemaect, ende die almachtige heuet mi veruaert,
17 want die duysternisse en maket geen eynde met mi, ende die scemeringe en wil voor my niet bedect werden.

Hiob bewijst die voorseyde meeninge. Om dat niemant meer gelucx, rijcdommen, eere, ende ghewalts in deser tijt en heeft, dan die godlosen. Ende wederom niemant meer iammers, ellendicheyt ende armoede, dan die godsalige ende wtuercoren.
Dat .xxiiij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+WAerom en souden die tijden des almachtigen niet verborgen sijn,
2 ende dye hem kennen en sien sine dagen niet.
3 Si driuen die palen te rugge. Si rouen die cudden ende weydense.
4 Si driuen der weesen eezelen wech, ende nemen der weduwen osscen te pande.
5 Dye arme moeste hen wijcken, ende dye behoeuende inden lande moesten hen verborgen,
6 siet, dye wilde ezelen inder woestijnen gaen wt gelijc si plegen, vroech ten roue dat si spijse bereiden souden voor die iongen
7 Si maeyen opten acker die haer nyet en is, ende lesen den wijnberch dien si met onrecht hebben.
8 Die naecte laten si liggen ende en laten hen geen decsel inden vorste,
9 dyen si dye cleeder genomen hebben, dat si hen totten steenen moeten houden als eenen plasregen vanden bergen op hen giet, om dat si anders geenen troost en hebben
10 Ga naar margenoot+Si trecken dat kint vanden borsten, en makent tot een der weesen, ende maken die lieden arme met panden.
11 Den naecten lieten si sonder cleder gaen, ende den hongerigen namen si die scouen oft geruwen.
12 Si dwongense olie te slaen op haer eygen molens, ende hare eygen wijnpersen te terden, ende lietense nochtans dorst liden,
13 si maecten dye lieden inder stadt suchtende, ende dye sielen der verslagender roepende Ende God en verstoordese nyet.
14 Daerom sijn si afuallich geworden vanden lichte, ende en kennen sinen wech nyedt ende en keeren nyet weder tot zijnder straten.
15 Biden lichte staet dye Ga naar margenoota moordenaer op, ende verworcht den armen ende nootdruftigen, ende snachts is hi gelijc een dief.
16 Dat ooge des ouerspeelders heeft acht op dye scemeringhe ende seyt. Mi en siet geen ooge, ende bedect sijn aensicht,
17 inder duysternissen breeckt hy tot den huysen in, des daechs verbergen si hen met malcanderen, ende en willen nyet vanden lichte weten.
18 Wantist dat hen die dageraet coemt, so is hi hem als een duysternisse. Want hi gheuoelt dat veruaren der duysternissen.
19 Hi vaert lichtuaerdelic gelijc op een water daer henen. Sine goet wert clein inden lande, ende en houwet sinen wijnberch niet,
20 Ga naar margenoot+ die helle neemt wech die daer sondigen, gelijc die hitte ende dorheit dat sneeu water vertert.
21 Die ontfermhertige sullen zijns vergeten, sinen lust sal vernyeut werden, zijns en wert nyet meer gedacht, hi sal gebroken werden gelijc eenen vuilen boom,
22 hi heeft die eensame dye niet en baert lijden aengedaen, ende en heeft der weduwen geen goet ghedaen,
23 ende die machtigen onder hem getrocken met zijnder cracht. Ga naar margenoot+ Als hi staet en sal hi zijns leuens niet seker zijn,
24 hy maect hem seluen een sekerheit, daer hi hem op verlate, ende sine ogen sien op haer doen,
25 Si zijn eenen cleynen tijt verheuen, ende sullen te nyete ende verdruct werden, ende een eynde nemen
26 gelijc alle dinc ende gelijc der ayeren angen sullen si af geslagen werden.
27 En ist also nyet? wel aen wie wil mijn luegen straffen, ende mine redene bewisen, dat si niet en si.

Bildad bewijst dat nyemant voor God onschuldich noch reyn sijn en mach.
Dat .xxv. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen antwoorde Bildad van Suah, ende sprac.
2 En is die heerscappie ende vreese niet bi hem, die den vrede maect onder sinen hoochsten?
3 Wye wil zijn mannen van orloghe tellen, ende ouer welcken en ghaet zijn licht niet op, ende hoe mach een mensce rechtueerdich voor Gode ghesijn?
4 ende hoe mach eens wijf kint reyn gesijn?
5 Siet die maen en scijnt noch niet, ende die sterren en zijn noch niet reyn voor sine oogen,
6 hoe veel te min een mensce die made, ende eens menscen kint die worme

¶ Hi bespottet sinen vrient als den ghenen die daer spreket dat hi niet en verstaet, ende Hiob vertellet hier die mogentheyt Gods.
Dat .xxvi. Capittel.
1 Ga naar margenoot+HIob antwoorde ende sprac, wien staet ghy bi?
2 dyen die geene cracht en heeft?
3 Helpt ghy dien die geene stercte inden arme en heeft,
4 wien geeft ghi raet? dyen die geene wijsheyt en heeft?
5 ende thoont v grootdadicheit?
6 voor wyen spreect ghi, ende voor wyen gaet den adem van v? Die ruesen benauwen hen onder die wateren, ende die bi hem wonen.
7 Die helle is ontdect voor hen, ende dat verderuen en heeft geen decsel.
8 Hi breit wt dat noorden tot nergentwaerts, ende hanget die aerde aen nyet.
9 Hi beuaet dat water te samen in zijn wolcken, ende die wolcken en scoren daer onder nyet.
10 Ga naar margenoot+Hi hout sinen stoel, ende breit zijn wolcken daer voor Hi heeft om dat water een perc geset, tot dattet licht metten duysternissen geeynt worden.
11 Die pilaren des hemels daueren, ende si ontsetten hen van sinen schelden,
12 Van zijnder cracht wert die zee onuerhuets beruert,
13 ende van sinen verstande verheft haer die hoochte der zee,
14 aenden hemel so werdet scoon van sinen winde, ende zijn hant drijft walvisscen wech, siet also gaet zijn doen toe.
15 Maer wat hebben wi daer in sonderlincx gehoort? Wie wil den donder sijn macht verstaen.

¶ Van dit Capittel aen, strijt Hiob tegen sine vrienden, tot int .xxxij. Capittel toe, ende bewijst dat God nyet en straft na ons verdienste, want hi bi andere menschen gherekent oprecht si, ende nochtans gestraft wort.
Dat .xxvij. Capittel
1 Ga naar margenoot+ENde Hiob voer voort, hi hief sijn bisprake op, ende seyde,
2 So warachtelick als God leeft, die mi mijn recht nyet gaen en laet, ende die almachtige die mijn siele bedroeft,
3 also lange als mijnen adem in mi is, ende dat snuyuen van God in mijnder nuesen is,
4 mijn lippen en sullen niet onrechts spreken, ende mijn tonge en sal geen bedroch seggen,
5 Dat si verre van my, dat ic v recht soude geuen, tot dat mijne eynde comt, en wil ic van mijnder goetheit nyet wijken.
6 Van mijnder gerechticheyt die ic houde, en wil ic nyet aflaten. Mijn conscientie en bijt mi niet, van mijns gheheels leuens wegen.
7 Ga naar margenoot+Mer mijn vyant sal een godloos geuonden werden, ende die hem tegen my oprecht een ongerechtige,
8 want wat is den hoop des geueynsden, dat hi so gierich is, ende God nochtans sijn siele wech trect.
9 Meynt ghi dat God zijn crijsschen hooren sal. als dye benautheyt ouer hem coemt,
10 hoe can hi aenden almachtigen lust gehebben, ende hem eenich tijt aengeroepen.
11 Ic wil v leeren vander hant Gods, ende wat biden almachtighen van weerden is, en wil ick niet helen.
12 Siet ghi hout v al voor cloec, waerom geefdi dan sodanige onnutte dingen wt,
13 Ga naar margenoot+dat is den loon eens godlosens mensches by Gode, ende dat erffenisse der tyrannen dat si vanden almachtigen nemen sullen.
14 Sal hy vele kinderen hebben, so sullen si des sweerts zijn, ende sijn nacomelingen en sullen niet broots sat hebben,
15 sijn ouerbleuene sullen inden doot begrauen worden, ende zijn weduwen en sullen niet beweent worden.
16 Als hi gelt tsamen brengt gelijc aerde, ende bereyt cleeder als slijc, so sal hijt wel bereyden,
17 mer die gerechtige salt aentrecken, ende die onschuldighe sal
[pagina *]
dat gelt wtdeylen,
18 hi timmert sijn huys als een spinne, ende gelijc een bewaerder een schuere maect.
19 Als hem dye rijcke neder leydt, en sal hijs met hem nyet nemen, hi sal sijn ooghen opdoen, ende daer en sal nyet sijn.
20 Veruaernisse sal hem oueruallen als water, snachts sal hem dat onweder wech nemen,
21 den oosten wint sal hem wech voeren, dat hi derwaerts vare, ende tempeest sal hem van zijnder plaetsen driuen,
22 Hi sal soedanige dingen ouer hem brenghen, ende en sal hem niet sparen. Hi sal moeten vlieden, ende laten die gene die sijn Ga naar margenoota hant waren Men sal ouer hem metten handen clappen ende ouer hem tisscen, daer hi geweest is.

¶ Een bescriuinge ende bewijsinge des voorsichticheits ende wijsheyts Gods.
Dat .xxviij. Capittel.
1 DAt siluer heeft sijn gangen, ende tgout zijn plaetse daert groeyt.
2 Yser brengt men wter aerden, ende wten steenen smilt men Metael.
3 Der duysternissen sal immer teeniger tijt een eynde sijn, ende yemandt vint ymmer ten laetsten dat verborghen.
4 Ga naar margenoot+Een sulcke beke springt daer wt, dat die daerom wonen, met voeten daer ouer nyet en moghen ghaen, ende wert den lieden te hooch, ende vloeyt daer henen.
5 Men brengt ooc vier onder wter aerden, daer nochtans bouen spijse op wast
6 Men vint Saphire op zommige plaetsen, ende aerden cluyten daer gout in is
7 Den pat gheen vogel bekent en heeft, ende geens giers ooge gesien,
8 die stoute kinderen en hebben daer niet op getreden,
9 ende daer en is geenen leeu opgegaen
10 Ga naar margenoot+Ooc slaetmen die hant aenden steen, ende graeft dye berghen om.
11 Men trect beken wt den steenen, ende al wat costelijc is en siet niemants oge,
12 men keert den stroom des waters, ende brengt dat verborgen dat daer inne is aent licht.
13 Mer waer wiltmen wijsheit vinden, ende waer is de plaetse des verstants.
14 Nyemant en weet waerse leyt, ende en wert inden lande der leuender nyet gheuonden.
15 Ga naar margenoot+Den afgront seyt, si en is in mi nyet, ende die zee seit si en is bi my nyet,
16 Men en cander gheen ghout om geuen, noch siluer om geweghen om te betalen.
17 Het en gelt haer nyet gelijc Ophirijcs gout, ofte costelijcke Onix ende Saphir,
18 Gout ende Diamanten mach haer niet gelijcken, noch om haer gulden cleynodien wisselen,
19 Ramoth ende Gabis en achtmen nyet, si is hoger te wegen dan peerlen,
20 Topasius wt Moren lant en wert haer nyet gelijc gescat, ende dat alder fijnste gout en gelt haer nyet gelijc.
21 Van waer coemt dan die wijsheit, ende waer is dye plaetse des verstants.
22 Ga naar margenoot+Sy is verholen voor den ooghen alder leuender, ooc verborgen den vogelen onder den hemel,
23 Die verdoemenisse, ende die doot segghen Wy hebben met onsen ooren hare gerucht gehoort.
24 God weet den wech daer toe, ende hi kent haer plaetse.
25 Want hy siet die eynden der aerden, ende bescout al dat onder den hemel is,
26 dat hi den winde zijn ghewicht soude maken, ende den water sijn mate.
27 Doen hi den regen een perc maecte ende den donder ende blixem den wech,
28 doen sach hise, ende verteldese, bereydese ende vantse,
29 ende sprac totten menschen Siet, dye vreese des HEEREN dat is wijsheyt ende dat quaer te scouwen, dat is verstant.

Iob verhaelt sinen voorseyden rustigen staet, ende ontscult, ooc die goede wercken die hi gedaen heeft.
Dat .xxix. Capittel.
1 Ga naar margenoot+ENde Hiob voortuarende, hief sijn stemme op seggende.
2 O oft ic waer als inden voorledenen maenden, inden dagen doen my God bewaerde.
3 Doen zijn lichte ouer mijn hooft sceen, ende ic bi sinen lichte in duysternisse ginc,
4 gelijc ic was inder tijt mijnder ioncheit, doen Gods verholentheit ouer minen huse was
5 doe die almachtige met my was, ende mijn knapen rontsom mi,
6 doen ic mijn treden in boter wiessce, ende die steenen my olie vloet goten,
7 doen ic wtginc totter poorten der stadt, ende men liet mijne sitten opter straten bereyden
8 Doen mi die ionge gesellen sagen, ende hen verstaken, ende die ouden voor my opstonden.
9 Doen dye ouerste op hyelden te spreken, ende setten haer handen op haren mont.
10 Doe de stemme der princen haer inhielt, ende haer tonge cleefde aent tgehemelte haers monts. Want welcx oore dat my hoorde, die prees mi salich,
11 ende welcx ooge dat mi sach dat getuychde van my.
12 Want ic verloste den armen vanden gecrijsch, ende den weese die geenen hulper en hadde.
13 Die segeninge des verlorens quam ouer my, ende ic trooste dat herte der weduwen.
14 Ga naar margenoot+Ga naar margenoota Gerechticheit was mijn cleet dat ic aentroc, gelijc enen roc, ende mijn recht was mijn cieragie
15 Ic was des blinden oge, ende des lammen voet,
16 ic was een vader der armer, ende welcx sake dat ic nyet en wiste, die ondersocht ic,
17 ic brac dye kinnebactanden des ongerechten, ende troc den roof wt sinen tanden,
18 ic dacht, ic wil in minen nest versteruen, ende mijnder dagen veel maken gelijc sant.
19 Mijn saet ghinck op vanden watere, ende den dauwe bleef ouer mijnen oogst.
20 Mijn heerlicheyt vernyeude haer voor my, Ga naar margenoot+ ende mijnen boge veranderde hem in mijn hant.
21 Men hoorde na my toe, ende swegen, ende verwachten na mijnen raet,
22 Nae mijne woorden en sprack niemant meer, ende mijn reden druypte op hen.
23 Si wachten op my als na den regen, ende sparden haren mont open, als na den auont regen.
24 Als icse aenlachte, des si hen niet en versagen, so rechte dat licht mijns aensichts haer hooft op.
25 Als ic tot haer saken wilde comen, so moest ick bouen sitten, ende woonde gelijc een coninck onder crijsch knechten, doen ic troostede die rou droegen.

¶ Dat hi vanden onwetenden ende slechten veracht si beclaecht hy zeer.
Dat .xxx. Capittel.
1 Ga naar margenoot+MAer nv bespotten my die iongher zijn dan ic, der welcker vaders ic veracht hadde te stellen onder mijn schaeps honden.
2 Der welcker vermogen ic voor nyet hielt, die totten ouderdom nyet ghecomen en consten
3 Die van honger ende commer eenlic in vereenliken plaetsen vloden, nieuwelic verdoruen ende ellendich geworden,
4 dye daer netelen wtplucten om dye doornen bosschen, ende Ieneuer wortelen was haer spijse.
5 Ende als si die wtrocken, iuychten si daer ouer, gelijc een dief,
6 Aenden grouwelijcken beken woonden si in dye holen der aerden, ende steen reeten,
7 ende tusscen den doornen bosscen riepen si, ende onder die dijstelen so vergaderden si,
8 dye kinder der looser ende verachter lieden, die de snootste inden lande waren.
9 Nv ben ic haer liedeken geworden, ende moet haer nieumaer sijn
10 Si hebben eenen grouwel aen my, ende maken hen verre van my, ende en sparen nyet voor mijn aensicht te spyen.
11 Ga naar margenoot+Want hi heeft sine pese gespannen, ende heeft mi verootmoedicht, ende heeft my een gebit inden mont gheleyt,
12 ter rechter hant daer ic groende, hebben si hen tegen my geset, ende hebben mijnen voet wt gestoten,
13 ende hebben ouer my eenen wech gemaect om mi te verderuen. Sy hebben mijnen steiger gebroken.
14 Het was hen so licht mi schade aen te doen, dat si geenen hulper daer toe en behoefden
15 Si zijn daer inne gecomen als tot eenen widen scaerde, ende zijn sonder ordinancie derwaerts geuallen,
16 veruaren heeft hem tegen my gekeert, ende heeft mine vriheit veruolcht gelijc den wint, ende gelijc een lopende wolcke mijn salicheit
17 Ga naar margenoot+Maer nv stortet haer mijne siele wt ouer my, ende den allendigen tijt heeft mi ghegrepen.
18 Snachts wert mijn gebeente ouer al doorboort, ende die my iaghen en gaen nyet slapen,
19 door die menichfuldicheit der cracht wer-
[pagina *]
dese anders ende anders gecleet, ende men gordet my daer mede als metten hooftstop mijns rocx.
20 Men heeft mi inden drec geterden, ende gelijc geacht den stof ende asschen
21 Ga naar margenoot+Roepe ic tot v, so en antwort ghy my niet, trede icker voor, so en acht ghi op my nyet,
22 ghi sijt my verandert in eenen grouweliken, ende toont uwen hate aen my metter stercten uwer hant.
23 Ghi heft my op, ende laet my opten wint varen, ende versmeltet mi crachtelick
24 want ic weet dat ghi mi den doot sult ouer leueren, dat is dat gesette huys alder leuender,
25 nochtans en sal hy dye hant niet wtstrecken int Beenhuis, Ga naar margenoot+ ende en sullen niet crijscen van sinen verderuen,
26 ic weende ymmer inder herder tijt, ende mijne siele iammerde der armer,
27 Ic verwachtede dat goet, ende dat quade quam, Ic hoopte opt licht ende die duysternisse quam,
28 mijn ingewanden sieden ende en houden niet op, den allendigen tijt heeft my oueruallen,
29 ick ghae bedroeft, hoe wel ic niemanden toornich en ben,
30 Ic sta op inder gemeynten ende crijsce,
31 ic ben een broeder der slangen, ende een gheselle der struycen.
32 Mijn huyt ouer mi is swart geworden, ende mijn gebeenten zijn verdorret,
33 Mijne harpe is een clage geworden, ende mijne pijpen een weenen.

Hiob scrijft hem seluen dye hoochste vromicheyt ende onscult toe ende dat alleen wt die oorsake, om dat hi hout dat wt Gods voorsichticheyt ende wille den mensche alle straffinghen ende ongheual toecomt, nyet wt sijn verdiensten. In dyen dat so nyet en ware, so hinck Gods voorsichticheyt aen onsen wercken, dwelc ommoghelic is, ende der Godlijcker wijsheyt te na gaen soude.
Dat .xxxi. Capittel.
1 Ga naar margenoot+IC heb Ga naar margenoota een verbont gemaect met mijnen oogen, dat ic nyet en soude achten op een maecht,
2 Maer wat gheeft my God te loone van bouen, ende wat erffenisse dye almachtige vanden hoochten?
3 En soude niet billicx die ongerechte sulc ongeluc hebben, ende een misdadige sulcke allendicheit lijden,
4 en siet hi mijn weghen niet, ende tellet al mijn gangen.
5 Heb ic gewandelt in ydelheyt, of heeft mijnen voet gehaest tot bedroch,
6 so weget mi op rechter wagen, so sal God beuinden mijne goetheyt,
7 heeft minen ganc geweken wt den weghe, ende mijn herte mijnen oogen na geuolcht, ende is yet in mijnen handen becleeft,
8 Soe moet ic sayen, ende een ander ete dat ende mijn geslachte moet wt gewortelt werden.
9 Ga naar margenoot+Heeft hem mijn herte laten verwecken tot eenen wijue, ende heb aen mijns naesten dore geloert,
10 so moet mijn wijf van eenen anderen gescent werden, ende ander moetense beslapen,
11 want dat is een laster, ende een misdaet voor die rechters,
12 want dat ware een vier dat totten verderuen toe verslint, ende alle mijn incomen wt wortelde,
13 heb ic veracht dat recht mijns knechts oft mijnder maerten, als si tegen mi twisteden.
14 Wat wilde ic doen als God op staet, of wat soude ic antwoorden, als hi mi besoect?
15 en heeft hem ooc niet gemaect die mi maecte in mijns moeders lichaem,
16 ende heeft hem inden lijue effen also wel bereit Heb ic den behoeuende hare begeerte ontseyt, ende dye oogen der weduwen laten versmachten.
17 Heb ic mijnen bete alleen geten, ende en heeft dye weese daer ooc nyet af gheten,
18 Want van medeliden heb ic van mijnder ioncheyt op groot gehouden, ende van mijnder moeder lichaem aen, heb ic daer mede omme gegaen.
19 Heb ic yemanden sien vergaen, dat hy gheen cleedt en hadde, Ga naar margenoot+ ende den armen sonder decsel laten ghaen.
20 En hebben mi sijne siden nyet geseegent, doen hy vanden vellen mijnder lammeren verwermt wert,
21 heb ic mijn hant aen die weesen geslagen, als ic my sach inder poorten macht te hebben,
22 so valle mijn scoudere vander oocselen, ende minen arme breke vander pijpen,
23 want ic vreesde God, als een ongeualle ouer my, ende en conste sinen laste niet verdragen
24 Heb ic dat gout tot mijn toeuerlaet gestelt ende totten goutclompen geseyt, mijn troost,
25 heb ic my verblijt, dat ick groot goedt hadde, ende mijne hant alderhande verworuen hadde,
26 Heb ic dat lichte aengesien als het clare lichtet, ende die mane als si volle ginc,
27 heeft hem mijn herte heymelic laten wijs maken, dat mijnen mont mijn Ga naar margenoota hant custe,
28 Ga naar margenoot+Welc ooc een misdaet voor den rechter is Want daer mede had ic verloochent God van bouen
29 Heb ic my verblijt alst mijnen vyant qualic ginck ende hebbe mi verheuen, dat hem ongeluc betrapt had,
30 want ic en liet mijnen mont niet sondigen, dat hy zijnder sielen eenen vloec wenschte,
31 en hebben die mannen mijnre woningen niet moeten seggen, O wildet God dat wi van sinen vleesch niet versaet en werden,
32 Die gast en moest nyet buyten bliuen, mer mijne duere dede ic den wandelaer open,
33 hebbe ic mijne schalcheit als een mensch bedect, dat ic heymelick mine misdaet verborge,
34 heb ic mi laten grouwelen door die grote menichte, ende die verachtinge der maechscappen mi af veruaert heeft, Ic bleef stille, ende en ginc nyet ter dueren wt.
35 Wie gheeft my eenen verhoorder, dat dye almachtige mijn begeerte verhore, Dat yemant een boec screef van mijnder saken
36 So wil ict op mijne schoudere nemen ende my gelijc een croone omme binden,
37 Ic woude dat getal mijnder gangen te kennen geuen, ende ghelijck een vorste wilde icse daer brengen,
38 Ist dat mijn lant tegen mi crijscht, ende sine voren met malcanderen weenen,
39 heb ic sine vruchten onbetaelt geten, ende den ackerlieden dat leuen suer ghemaect,
40 so wasse my dijstelen voor tarwe, ende doornen voor gerste. ¶ Eynde hebben die worden Hiob.

¶ Aengesien dat Hiob altoos vroom ende onschuldich sijn wil, so worden sine vrienden gram, ende verlaten hem, Een ander wort toornich op haer, ende hy meent hy wilt verbeteren, dat si vergheten oft verargert hebben.
Dat .xxxij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DOen hielden die drie mannen op Iob te antwoorden ooc dat hy hem voor gherecht hielt.
2 Mer Ga naar margenoota Elihu die sone Barachdel van Bus, des geslachts Kam wert toornich op Hiob, dat hy sine siele gerechter hielt dan God,
3 Ooc wert hi toornich op sine drie vrienden, dat si geen antwoort en vonden, ende Hiob nochtans verdoemden,
4 want Elihu hadde gewacht, tot dat si met Hiob gesproken hadden, om dat si ouder waren dan hi,
5 daer omme doen hy sach, dat geene antwoort inden monde der drie mannen en was, wert hi gram,
6 Ende alsoo antwoordt Elihu die sone Baraecheel van Bus ende sprac Ic ben ionc, mer ghi zijt oudt, daerom heb ick my vermijt, ende geureest mijne conste te bewisen.
7 Ic dachte laet die iaren spreken, ende laet die menichte des ouderdoms wijsheyt bewijsen.
8 Mer den geest is inden menscen, ende den adem des almachtigen maectse verstandich,
9 Ga naar margenoot+Die meesters en zijn die wijste nyet, ende dye ouden en verstaen dat rechte niet,
10 daerom wil ic ooc spreken hoort na my toe,
11 Ic wil mijne conste ooc laten sien, siet, ic hebbe gebeyt, dat ghi gesproken hebt, ic hebbe v verstant aengemerct, tot dat ghi der reden een eynde maecte, ende heb acht gehadt op v
12 Mer siet daer en is geen onder v dye Iob straffe, of sijnder reden antwoorde.
13 Ghi sult misschien seggen, wi hebben die wijsheyt geraect, dat God hem verstooten heeft, ende anders nyemant
14 Ga naar margenoot+De reden en is mijns dincs niet, ic en wil hem so niet na uwer reden antwoorden,
15 Och si zijn versaecht, si en connen nyet meer antwoorden, si en connen nyet meer spreken,
16 wandt ick dan verbeyt hebbe, ende si en consten nyedt spreken, wandt si staen stille, ende en antwoorden niet meer,
17 wille ic doch mijn deel antwoorden
[pagina *]
ende wil mijne conste bewijsen,
18 Want ic ben der reden soo vol, dat mi den adem in mijnen buyck benauwet
19 Siet mijnen buyc is als den most, die toe ghestopt is, die de nyeuwe vaten scoort.
20 Ic moet spreken dat ic adem hale. Ic moet mijne lippen open doen ende antwoorden
21 ick en wil niemants persone aensien, ende en wil dat geenen mensce te behagen spreken,
22 want ic en weet nyet waert dat ict dade, oft my mijnen scepper ouer eenen cleynen tijt wech nemen soude.

¶ Die ghene die dit aenhancsel ghemaect hadde, meent dat God die menscen straft om haerder sonden ende misdaet, maer als si hem ootmoedelic bidden so verhoort hise.
¶ Capit. xxxiij
1 Ga naar margenoot+HIob hoort doch mijne reden, ende aenmerket alle mijne woorden.
2 Syet ic doe mijnen mont open, ende mijn tonge spreket in mijnen monde.
3 Mijn hert sal recht spreken, ende mijn lippen sullen dat rechte verstandt seggen.
4 Den geest Gods heeft mi gemaect, ende den adem des almachtigen heeft my dat leuen gegeuen.
5 Cont ghi so antwoort my, treet mi gelijc onder die oogen,
6 siet ic ben Gods, gelijc ghi zijt, ende wt slijc ben ic ooc ghemaect
7 Nochtans ghi en derft voor my nyet verscricken, ende mijne hant en sal v nyet te swaer zijn.
8 Ga naar margenoot+Ghi hebt gesproken voor mijnen ooren, ic moste die stemme uwer reden hooren.
9 Ic ben reyne ende sonder misdaet, onsculdich, ende en hebbe geen sonde,
10 Siet hi heuet een sake tegen my gheuonden, daerom achtet hy my voor sinen vyant,
11 hi heeft mijn voeten inden slote geset, ende heeft al mijn wegen bewaert,
12 siet effen daer wt, besluyte ic tegen v, dat ghi niet oprecht en sijt, want God is meerder dan een mensch
13 Waerom wilt ghi tegen hem twisten, dat hi gheen rekenscap en gheeft, alle sijns doens.
14 Want als God yet eens heet, en salmen daer nyet eerst na sien, oft recht si.
15 Inden drome des gesichts inder nacht, als den slape op die lieden valt, Ga naar margenoot+ als si opt bedde slapen,
16 daer opent hi dat oore der lieden, ende veruaertse ende onderwijstse,
17 dat hi den menscen vanden ongeluc soude keeren, ende bescermen hem voor oueruallen,
18 ende sparen zijn siele voor verderuinge, ende sine leuen, dat het nyet int gescutte en valle.
19 Hy straft hem met smerte op sijn bedde, ende al sijn gebeente strengelick.
20 Ende maect zijn leuen so tongoede, dat hem die spijse grouwelt, ende sine siele datse geenen lust en heuet te etene.
21 Sijn vleesch verdwijnt datment niet meer en siedt. ende sine beenen stooten hen in stucken, datmense nyet gesien en can,
22 dat sine siele totten verderuen genaket, Ga naar margenoot+ ende sine leuen totten dooden.
23 Waert dat dan een enghel, een wt duisenden hem voor terde, om den mensche Gods gherechticheit te vercondigen,
24 so sal hi hem genadich sijn ende segghen, hi sal verlost werden dat hy niet onderwaerts en vare in dye verderuinge. Want ic heb een versoeninge gheuonden
25 Sijn vleesch is op geclieft van pinen, laet hem weder comen totten dagen zijnder ioncheit,
26 hi sal Gode bidden, die sal hem genade thoonen, ende sal sine aensicht laten sien, met vruechden,
27 ende sal den mensche sine gerechticheit betalen. Hi sal voor dye lieden bekennen ende seggen.Ic heb gesondicht, ende misdaen,
28 ende my en is noch nyet gelijc gheschiet Hy heeft mijne siele verlost datse nyet in verderuinge en soude varen, mer dat mijn leuen dat licht sien soude.
29 Syet alle dat doet God driewerf met elcken, dat hi sine siele wederom soude halen wt der verderuinghe, ende verlicht hem met den lichte der leuender.
30 Aenmerct Iob, ende hoort na mi, ende swijcht dat ic spreke,
31 mer hebt ghy wat te segghen, so antwoort my, Segt op,
32 sijt ghi onrecht ic wilt geerne hooren,
33 Mer en hebt ghy nyet, so hoort toe na my ende swijcht ic wil v die wijsheyt leeren

Een bewijs van sulcker meeninghe, maer nyemandt en meene dat hy wil besluyten dat dye bose allen ghestraft werden, want dat selue heeft Iob genoech bewesen valsch te sijn.
Dat .xxxiiij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+ENde Elihu antwoorde ende sprack,
2 ghy wijsen hoort mijne redene, ende ghy verstandige merct op my.
3 Want dat oore proeft dye redene, ende die mondt smaket die spijse,
4 laet ons een oordele verkiesen dat wi bekennen onder ons wat goed si, Want Iob heeft geseit,
5 Ic ben gerecht, ende God weigert my mijn rechte.
6 Ic moet liegen al heb ic recht ende ben gequelt van minen pilen, hoe wel ict nyet met sculde verdient en hebbe
7 wie is een sulc als Iob, dye daer spotterie drinckt als water,
8 ende opten wech gaet metten misdadighen, dat hy wandelen soude metten godlosen lieden, want hi heeft gheseit,
9 Al ist dat yemant al goet is, so en is hi nochtans van geender weerden voor God,
10 hoort na mi toe ghi wise lieden. Ga naar margenoot+ Het si verre dat God godloos soude sijn, ende dye almachtige ongerecht.
11 Mer hi lonet den mensche daer na dat hi verdient heeft, ende raect elcken nae sinen doene.
12 Sonder twifel God en verdoemt niet, ende die almachtige en buyget dat recht niet,
13 wie heeft dat, dat opter aerden is geordineert ende wie heeft dat geheele aertrijc geset,
14 waert dat hijs hem onderwonde, so soude hi alle geest ende adem tot hem vergaderen
15 Alle vleesch soude tsamen vergaen, ende die mensce soude weder tot asscen werden.
16 Hebt ghi nv verstant so hoort dat, ende aenmerct dye stemme mijnder redenen,
17 Ga naar margenoot+soude een daerom dat rechte dwingen, dat hijt hatet, ende dat ghy stout sijt sout ghy daeromme den gerechtighen verdoemen?
18 Soude eenen totten coninc seggen Belial, ende totten vorsten, ghi godlose,
19 die nochtans nyet aen en siet den persone der vorsten ende en kennet den heerliken nyet meer dan den armen,
20 want si zijn alle zijnder handen werc, haestelijc moeten die lieden steruen, ende ter middernacht verscricken ende vergaen.
21 Die machtige werden crachteloos wechghenomen,
22 want sine oogen sien op eens yegelijcken wegen ende hy aenscouwet alle haer gangen.
23 Daer en is geen duysternisse noch donckerheit, dat hem die misdadige daer mochten verbergen,
24 want het en wert niemanden gestadet, dat hi teghen God rechte.
25 Hi verdoeter vele dye nyet te tellen en zijn, ende stelt andere in haer plaetse,
26 om dat hi haer werck kent ende keertse snachts omme, dat si verslagen souden werden
27 Ga naar margenoot+hi werpt die godlose ouer eenen hoope, daerment gerne siet,
28 daeromme dat si hem niet geuolcht en hebben ende en verstonden gheen van sine weghen,
29 dat dat crijscen der armer tot hem moeste comen, ende hi dat crijschen der behoeuender hoort.
30 Als hi vrede geeft wie wil verdoemen, ende als hy dat aensichte verbercht, wie wil hem aenschouwen, onder die volcken ende lieden.
31 So laet hi dan regneren eenen hipocrijt om tvolc te benauwen.
32 Want ic dan van Gods wegen wtgesproken hebbe, so en wil ick v niet beletten,
33 En heb icx niet gheraect so leert ghi mi dat beter, heb ic onrecht gehandelt, ic en wils nyet meer doen,
34 Men verwacht dye antwoordt van v, want ghi verwerpet al, ende ghi hebt begonst ende ic niet, weet ghi nv wat so geuet te kennen,
35 wijse lieden laet ic spreken, ende eenen wijsen man geue ick gehoore,
36 Mer Hiob sprac met onuerstande, ende sine woorden en zijn niet cloec.
37 Mijne vader latet Hiob geproeft werden totten eynde toe, daeromme dat hy hem tot onrechten lieden keert.
38 Hi heeft bouen zijn sonden daer toe noch geblasphemeert, daeromme laet hem tusschen ons geslagen werden, ende daer na teghen Gode met sinen woorden strijden.

Hi straft Iob om dat hi hem voor oprecht ende ontschuldich wt geeft.

[pagina *]
Dat .xxxv. Capittel.
1 Ga naar margenoot+ENde Elihu antwoorde ende sprack
2 Achtet ghi dat voor recht dat ghy spreect, ic ben gerechter dan God,
3 want ghy segt wie gelt yet bi v, wat helpet oft ick my sonder sonde make.
4 Ick wil v antwoorden met woorden, ende uwen vrienden met v
5 Schouwet den hemel ende siet, ende aenschouwet die wolcken dat si v te hooch zijn,
6 sondicht ghi wat cont ghi met hem maken ende of uwer misdaet vele is, wat cont ghy hem gedoen,
7 ende oft ghi gerecht zijt, wat cont ghi hem ghegheuen, oft wat sal hi van uwen handen nemen.
8 Eenen mensch ghelijck als ghi zijt, mach uwe boosheit wel yet doen, ende eenen menschen kinde uwe gerechticheyt.
9 Die selue mogen crijsscen als hen vele gewelts gesciet,
10 Ga naar margenoot+ende roepen ouer den arme der groten, die niet daer na en vragen waer is God mijn scepper
11 die den sanc maect inder nacht, die ons geleerder maket dan dat vee opter aerden, ende wiser dan die vogelen onder den hemel.
12 Mer si sullen daer ooc roepen ouer den hoomoet der bosen, ende hi en salse niet verhooren,
13 want God en sal dat ydele nyet verhooren, ende die almachtige en salt niet aensien,
14 Ga naar margenoot+Mer ghi segt, ghi en sult hem niet sien, Maer het is een oordeele ouer hem, ende verwacht zijns maer,
15 oft zijn toornicheit so vollic nyet en besoeckt, ende hem nyet aen neemt, dat so vele lasteren daer zijn,
16 daerom heeft Iob sinen mont te vergeefs op gesperret, ende gheeft stoute verantwoordinge wt met onuerstande.

¶ Een bewijs dat God nyemandt en straft ten si dat hijt verdient.
Dat .xxxvi. Capittel.
1 Ga naar margenoot+ELihu sprac voort seggende
2 Verbeyt noch een luttel. Ick wilt v te kennen gheuen, want ic heb noch van Gods wegen wat te seggen.
3 Ic wil mijn verstant verre halen, ende mijnen scepper bewijsen, dat hy gerecht si,
4 Mine reden en sullen sonder twifel nyet valsch zijn, mijn verstant sal sonder vlecke sijn voor v,
5 Siet, God en verwerpt die machtige niet, want hy is ooc machtich van crachte des herten.
6 Den godlosen en behout hi nyet, maer hi helpt den ellendighen totten rechte.
7 Hi en keert sine oogen nyet vanden gerechten, ende dye coningen laet hy altoos opten troon sitten, dat si hooge bliuen.
8 Ende waer geuangene in stocken ligghen, ende gebonden met stricken allendelick.
9 Ga naar margenoot+Soe vercondicht hi hen wat si gedaen hebben, ende hare onduecht dat si met ghewelt omme ghegaen hebben, ende Ga naar margenoota opent hen dat oor, totter castijende onderwisinge
10 ende segghet hen, dat si hen vanden onrechte souden bekeeren.
11 Sijn si hem gehoorsaem, ende dienen hem, soe sullen si in goeden dagen out werden, ende met lust leuen,
12 En hooren si niet, so sullen si door die spies loopen, ende vergaen eer sijt gewaer worden
13 Als die gramscap die ypocriten raket en crijscen si nyet,
14 als si geuangen ligghen, so sal haer siele met pijnen steruen, ende haer leuen onder die hoereerders.
15 Mer den allendigen sal hi wt zijnder allenden verlossen, ende den armen dat oor openen inder tribulatien,
16 Hi sal v trecken wt den widen kaken der benautheyt, Ga naar margenoot+ dye geenen bodem en heeft, ende v tafele sal ruste hebben, vol alles goets,
17 Mer ghi maect die sake der godloser goet dat haer sake ende recht behouden werdt.
18 Siet toe dat v niet misscien oueruloedicheit beweecht en hebbe inder pijnen,
19 oft grote gescencken v nyet gebuycht en hebben.
20 Meynt ghi dat v macht staende soude bliuen, sonder tribulatie, oft eenige stercte of vermoghen,
21 Ghy en derft den nacht niet begeren om die lieden te oueruallen in hare plaetse.
22 Wacht v ende en keert v nyet totten onrechte, Ga naar margenoot+ gelijc ghi van allendicheit begonst hebt.
23 Siet God is te hooch in zijnder cracht. Waer is een wetmaker gelijc hi is.
24 Wie wil sinen wech ouer hem besoecken, ende wie wil tot hem seggen, ghy doet onrecht.
25 Ghedenct dat ghy sijn werck nyet en weet, ghelijck die lieden singhen,
26 want alle menscen sien hem? Dye lieden sien van verre.
27 Siet, God is groot ende onbekent nyemant en can tgetal zijnder iaren ondersoecken,
28 hy maect dat water tot cleynen druppelen, ende drijft sine wolcken te samen tot regen,
29 dat dye wolcken vloeyen ende drupen seer op die menscen.
30 Als hi voorneemt die wolcken te scoren, ende sine decsele wech doet, siet,
31 soe breyt hi sine licht wt, ouer die selue, ende bedect die zee, van daer si coemt,
32 want aldaer vonnist hy dye lieden ende geeft spise planteyt,
33 Hi hout dye handen voor ende bedect dat licht, ende ghebiet hem dat wederomme,
34 wye zijn vrient is, dye can van hem seggen ende die sine can seggen van hem die ouer hem is.

Een bescriuinghe des gewalts Gods. Ende een berispinghe Hiobs.
Dat .xxxvij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+DAer af ontsette hem mijn herte, ende beeft,
2 hoort dat geluyt zijnder stemmen, ende dat ghespreke dat van sinen monde wtgaet.
3 Hy siet onder alle hemelen, ende sine licht schijnet op die eynden der aerden
4 Na hem hommelet den donder,
5 ende hy dondert met een groot geluyt, ende als sinen donder ghehoort wert, en canmens nyedt ophouden,
6 God dondert met sinen donder grouwelick, ende doet grote dingen, ende en wert nochtans nyet bekent.
7 Hy spreket totten sneeu, so is hy volliken opter aerden,
8 ende totten plasregen, soo heeft dye plasregen daer mede macht.
9 Verscrickinghe coemt by allen menscen, op dat dye lieden zijn werck bekennen souden.
10 Dat wilt diere ghaet in dye holen ende blijft in sijn plaetse.
11 Vant suyden coemt die tempeest, ende vant noorden coude,
12 vanden adem Gods coemt vorst ende groot watere als hy giet,
13 die dicke wolcken sceyden hen, dattet claer werden soude, Ga naar margenoot+ ende door den neuele breect zijn licht,
14 hi keeret die wolcken werwaerts hi wilt, dat si bescicken alle wat hi hen gebiet op daertrijcke,
15 Het si ouer een geslacht, of ouer een lant, somen hem ontfermhertich vint
16 Dit hoort O Hiob, staet ende begrijpt die wonderlicheden Gods, weet ghi wanneer God sulcx ouer hen bringt,
17 ende wanneer hy dat licht zijnder wolcken voort laet comen.
18 Weet ghi hoe hen die wolcken wtstroyen weet ghy dye volcomenheyt der wonderen
19 ende dat uwe cleederen warm sijn, als dat landt stille is vanden zuyden wint,
20 Ia ghi sult met hem die wolcken wtbreyden, die stercke zijn ende aen te sien ghelijc den bodem
21 Ga naar margenoot+Toont ons wat wi hem sullen seggen, want wy en sullender niet aenreycken van duysternisse.
22 Wye sal hem vertellen dat ic spreke, Ist dat yemant spreect die werdet verslonden.
23 Men en siet ymmer dat licht niet, Hy maect die wolcken wel claer.
24 Vandt Noorden coemt gout, tot lof vanden veruaerlijcken God,
25 Mer den almachtighen en moghen si niet vinden, die soo groot is van crachte, wandt hy en sal van sinen rechte ende goeder saken gheen rekenschap gheuen.
26 Daerom moeten hem die lieden vreesen, Ga naar margenoot+ ende hy en vreest geenen wijsen.

¶ Hier wort God inghebracht, sprekende wt den tempeeste, teghen Hiob, hem straffende, om dat hy te veel ongherechts ende stouticheyts van sijnder voorsichticheyt ghesproken heeft, Oft als sommighe meenen teghen Elihu tot Iobs bescherminghe, Ende in dese .iiij. Capittelen verhaelt hi die macht, voorsichticheyt ende wijsheyt Gods.
Dat .xxxviij. Capittel.

[pagina *]
1 Ga naar margenoot+ENde die HERE antwoorde Hiob, wt eenen onweder, ende seyde
2 wye is dye sine gedachten verbergen wil, ende spreect alsoe met onuerstande?
3 Gordt uwe lendenen als een man. Ic wil v vraghen, segt op, ghi sijt so cloec,
4 Waer waert ghy doen ick dye aerde funderde? Segget my,
5 weet ghy wye hem dye mate geset heeft? of wye daer een rechtsnoer ouer getrocken heeft,
6 oft waer op staen hare voeten geuesticht, oft wie heeft haer eenen hoecsteene geleyt.
7 Doen my dye morgen sterren tsamen loofden, ende alle kinderen Gods iuychten
8 Wye heeft die zee met haren dueren besloten datse daer wt brac, gelijc wt moeders lichaem,
9 doen icse met wolcken cleedede, ende in scemeringe in gewonden als in windelen,
10 doen ic haer den loop brac met minen damme, ende stelde haer grendelen ende dueren ende sprac.
11 Tot hier toe sult ghy comen, ende nyet vorder, hier sullen hen neder leggen uwe stoute baren oft goluen.
12 Ga naar margenoot+Hebt ghi by uwer tijt den morgen geboden, ende der dageraet hare plaetse gewesen,
13 dat dye hoecken der aerden geuaet, ende die godlose wt gescuddet souden werden?
14 Den segel sal hem verwandelen als leem datse staen sullen als een cleet,
15 ende den godlosen sal haer licht ghekeert werden,
16 ende den arm der houerdiger sal ghebroken werden. Sijt ghi inden gronde der zee gecomen ende hebt inden voetstappen der diepten gewandelt?
17 hebben haer des doots poorten oyt open gedaen, oft hebbi gesien die poorten der duysternissen?
18 hebt ghi vernomen hoe breet die aerde si. Geeft te kennen, weet ghi dat al
19 Welc is den wech daer dat licht woont, ende welcke dye plaetse der duysternisse si,
20 dat ghi sine palen mocht afnemen, ende mercken den padt tot sinen huse,
21 wist ghi dat ghy op die tijt geboren sout werden, ende hoe veel uwer dagen zijn souden.
22 Sijt ghy geweest van daer den snee comt, of hebt ghi gesien van waer den hagel comt,
23 die ick hebbe verhouden totten tijt der tribulatien toe, ende totten dage des strijts, ende oorloochs toe.
24 Ga naar margenoot+Door welcken wech deylet hem dat licht, ende op varet den oosten wint opter aerden. Wye heeft den plasregen sinen loop wtghedeelt,
25 ende den wech den blixem, ende den donder
26 dat hy regent op dat lant, daer nyemant en is, inder woestinen daer geen mensche en is,
27 dat het die eenlijcke plaetsen veruullet ende doet dat, dat grasch wasscet
28 Wie is des regens vader, wye heeft die druppelen des daus gegenereert,
29 wt wyens lijf is dat ijsch gegaen, ende wie heeft den rijm onder den hemel gewonnen,
30 dat dat water verborgen wert als onder steenen, ende bouen die diepte staet,
31 cont ghi den bant der seuen sterren te samen gebijnden, oft den bant des Orion ontbinden.
32 Cont ghy dye morgen sterre voort brengen, tot haerder tijt, of den wagen aenden hemel ouer sine kinderen voeren,
33 weet ghi hoe den hemel te regeren is, of cont ghy eene officie op hem geleggen opter aerden.
34 Ga naar margenoot+Cont ghi uwen donder inden wolcken hooch op geuoeren, of sal v die menichte des waters bedecken.
35 Cont ghi den blixem wt laten dat si henen varen ende seggen
36 hier zijn wi, wie heeft die wijsheit int verborgen geleit, wie heeft den gedachten verstant gegeuen,
37 wie is so wijs dat hi die wolcken tellen conste, wie can die watersluysen aen den hemel gestoppen,
38 als dat stof begoten wert, dat het te hope loopt, ende die cluyten aen malcanderen cleuen.

Dat .xxxix. Capittel.
1 Ga naar margenoot+COnt ghy der leeuwinnen haren roof te iagen gegeuen, ende dat wilt der leeuwinnen veruullen,
2 dat si in haer plaetse neder liggen, ende rusten in dat hol, dat si loeren,
3 Wie be-reit den rauen die spijse, als zijn iongen tot Gode roepen, ende crijschen om dat si niet teten en hebben.
4 Cont ghy den tijt gesetten als die steenbocken opten steenen baren,
5 oft hebt ghi gemerct, wanneer die hyrten groot gaen Hebt ghy getelt haer maenden als si vol werden, oft weet ghy den tijt wanneer si baren.
6 Si buyghen hen als si baren, Ga naar margenoot+ ende scoren hen, ende laten hare iongen wt.
7 Hare iongen werden vet, ende wasscen daer buyten, ende gaen wt, ende en comen nyet weder tot hem,
8 wie heeft den wout ezel so vry laten gaen. Wie heeft die banden des wilden ezels ontlost,
9 dyen ic dat velt tot eenen huse ghegeuen hebbe, ende die woestine tot eender woningen
10 Hi bespot dat rumoer der stadt, dat posten des driuers en hoort hi niet
11 Hi scout nae die bergen daer zijn weyde is, ende soeckt waer het groene is.
12 Meynt ghi dat den eenhoren v sal dienen, ende sal aen v cribbe bliuen,
13 cont ghy hem dat ioc aen cnopen in uwen voren, dat hy achter v ploege of ere inden dalen?
14 Ga naar margenoot+Muecht ghy v op hem verlaten dat hi vele vermach, ende sult hem laten doen uwen arbeyt.
15 Muecht ghi hem betrouwen, dat hy v uwe saet weder brenghe ende in uwe scuere vergaderde?
16 Die vederen des struys zijn sconder dan dye vloghelen des reygers of sperwers,
17 als hy sijn eyeren in dye aerde laet, cont ghijse wtgebrueden
18 Hi vergetet datse vertreden mochten worden, ende datse een wilt dier brake,
19 hi werd so hert tegen sijn iongen als of si sijn niet en waren Te vergeefs arbeit hi sonder vreese,
20 want God heeft hem die wijsheit genomen, ende en heeft hen gheen verstant mede gedeelt. Inder tijt als hi hooch varet,
21 verhoget hi hem ende bespot beyde paert ende man.
22 Cont ghi den paerde cracht gheuen, oft sinen hals gecieren met sinen briescen, cont ghy hen veruaren gelijc die sprinchanen.
23 Dat is prijs sijnder nuesen wat veruaerlic is,
24 het crabbet opten aertbodem, ende is vry met crachte, ende trect wt den geharnasten te ghemoete.
25 Het bespottet die vreese, ende en verscricket nyet, ende en vlucht nyet voor tsweert,
26 al ist dat tegen hem clinct dat coker ende blict beyde spiese ende schilt,
27 Het dauert ende raket, ende verheert dat lant, ende en ghelooft nyet dat die trompette luyde,
28 als dye trompette seer clincket, spreket huy, ende riect den strijt van verre, dat crischen der vorsten ende iuychen.
29 Ga naar margenoot+Vliecht den sperwere door uwe verstant met sine vederen totten suyden.
30 Vliecht den aern soo hooch wt uwen beuele, dat hi sinen nest inder hoochten maect.
31 In steenen woont hi, ende blijft op dye clippe aen steenen ende in vaste plaetsen.
32 Van daer scouwet hi na die spise, ende zijn oogen sien verre.
33 Sijn ionge suypen bloet, ende waer een aes is daer is hi.
34 Ende dye HERE antwoorde Iob ende sprac,
35 Wye metten almachtigen twisten wilt, en sout hem die nyet bi brengen. Ende wie god berispet, en soude dye nyet antwoorden,
36 Hiob antwoorde den HEERE ende sprac. Siet ic hebbe gheuloect, wat sal ic antwoorden. Ic wil mijn hant op mijnen mont legghen.
37 Ic heb eens gesproken, daerom en wil ic nyet meer antwoorden, anderwerf en wil icx niet meer doen.

Dat .xl. Capittel.
1 Ga naar margenoot+ENde dye HERE antwoorde Iob, wt eenen onwere, ende sprac.
2 Gordet v lendenen als een man, ic wil v vragen. Geeft te kennen.
3 Sult ghi mijn oordeel te nieute doen, ende mi verdoemen dat ghi rechtuerdich moecht sijn,
4 Ende waert dat ghi eenen arm hadt als God, ende met gelijcker stemmen donderste als hi doet,
5 verciert v met houerdicheit ende verheft v Cleet v loflic ende cierlic,
6 stroyt wt die toornicheit uwer ver-
[pagina *]
bolgentheyt.
7 Aenscout alle hoochmoedige ende buychtse, ende maeckt die godlose dunne daer si sijn.
8 Schartse tsamen inder aerden, ende versinckt haer pronckerie int verborgen.
9 Ga naar margenoot+So wil ick v ooc beliden dat uwe rechter hant gehelpen can.
10 Siet den Behemoth, dyen ic neffens v gemaect heb, sal hoy eten als een osse.
11 Syet zijn cracht is in zijn lendenen, ende zijn vermogen inden nauel sijns buycx
12 Sinen stert stremmet gelijc een cedere, dye aderen sijnder manlicheyt sijn verwert.
13 Sijne knopen sijn als metalen pipen. Sine gebeenten zijn als yseren stauen
14 Hy is dat beginsel der weghen Gods, Ga naar margenoot+ dye hem gemaect heeft, dye gaet hem aen met sinen sweerde.
15 Dye bergen draghen hem cruyden, ende alle wilde dieren spelen aldaer.
16 Hi leghet onder den bossche verborghen, in dat riet ende slijm,
17 den bossce bedect hem met zijn scaduwe ende dye beecwilgen bedecken hem,
18 Siet hy slickt den stroom in hem, ende en vermidet hem nyedt hy laet hem duncken dat hi dye Iordane wt will sceppen met sinen monde.
19 Nochtans vaetmen hem met sinen eygenen ooghen, ende door valstricken, doorboortmen hem sinen nuese.

Dat .xli. Capittel.
1 Ga naar margenoot+COndt ghi den Ga naar margenoota Leuiathan getrecken metten hengel, ende sijn tonge met eenen stric vatten.
2 Condt ghi hem eenen rinc in dye nuese geleggen, ende met eenen priem hem die kinnebackens doorboren. Meynt ghi dat hi v veel smeekens sal maken oft v flatteren.
3 Meynt ghi dat ghi een verbont met hem mocht maken, dat ghi hem altoos tot eenen knecht sout mogen hebben.
4 Moocht ghy met hem spelen als met eenen vogel,
5 of hem uwen deernen binden
6 Die geselscappen sullen hem ontstucken sniden, dat hy onder dye cooplieden gedeelt werde.
7 Cont ghi dat nette veruullen met sijnder huyt, ende die viscoruen met sijn hooft.
8 Als ghi v hant aen hem slaet, so gedenct dat eenen strijt si, dye ghi nyet voluoeren en sult. Syet sinen hoop sal hem faelgeren,
9 ende sal opelic verstoten worden. Ga naar margenoot+ Als hy verwect wert, en sal hi nyet so grouwelic sijn,
10 want wye ist dye my wederstaen can, wye heeft my wat te voren gedaen, dat ickt hem betale.
11 Het is mijne wat onder alle hemelen is.
12 Ick en wil my niet laten swighen sijn beden, noch sijn machte noch sijne smeeken.
13 Wye can hem sijn cleet ontdecken, ende wye darret wagen hem tusscen dye tanden te grijpen.
14 Wie can die kinnebacken sijns aensichts open gedoen Sijn tanden staen veruaerlick rontsom.
15 Sijn lichaem is als scilden, vast ende enge in malcanderen,
16 Ga naar margenoot+Deen raect aen dander datter nyet een luchtken tusscen en gae,
17 deen hanct aen dander, ende houden hen te samen, datse niet van malcanderen gedaen en mogen werden.
18 Sijn snuyuen is gelijc een blinckende licht. Sijn oogen zijn gelijck die oochschelen der dageraet.
19 Wt sinen mont varen fackelen ende vierige branden,
20 wt sinen nuesen gaet rooc gelijc van heete potten ende ketelen.
21 Sinen adem is gloeyende colen, ende wt sinen monde gaen vlammen.
22 Hi heeft eenen stercken hals, ende tis sinen lust waer hy yet verderft
23 Die ledtmaten sijns vleeschs hangen aen malcanderen, ende houden vast aen hem, dat hi nyedt beweecht en wert.
24 Sijn herte is so hart als eenen steen, ende soe vaste als een stuc vanden ondersten molensteen.
25 Als hi hem verheft, so ontsetten hen dye starcke ende dye baren werden droeue.
26 Alsmen hem toe wilt metten sweerde, so en roert hi hem nyet, of met spiese, gescut ende pan-sier
27 Hi achtet yser als stroo, ende metael als vuyl hout
28 geen scutter en sal hem veriagen, Die slinger steenen zijn hem als stoppelen. Die hamer achtet hy als stoppelen,
29 hi bespot die beuende glauie.
30 Hy can op scerpe sceruen liggen, ende leyt hem opt scerpe als opt slijc.
31 Hy doet dat die diepe zee siet als eenen pot. Ende roeret in malcanderen gelijcmen een salue menget.
32 Na hem lichtet den wech, hy achtet die diepte als eenen ouden grisen.
33 Opter aerden so en is hy by nyemant te ghelijcken. Hi is gemaket sonder vreese te sijn. Hy siet alle hoochte. Hy is een Coninck ouer alle kinderen des hoochmoets.

Dat .xlij. Capittel.
1 Ga naar margenoot+ENde Hiob antwoorde den HERE ende sprac,
2 Ic bekenne dat ghijt alle vermoecht ende gheen gedachte en is v verborghen. Het is een onbesonnen man, dye sinen raet meynt te verberghen,
3 daerom heb ic onwijselic gesproken dat my te hooge is, ende dat ick nyet en verstae,
4 so verhoort nv laet my spreken, ic wil v vragen segt my,
5 Ic hebbe v metter ooren gehoort ende mijn ooghe siet v nv oock,
6 daerom besculdighe ick my nv, ende doe boete in stof, ende in asschen.
7 Als nv die HERE dese woorden met Hiob ghesproken hadde, so sprac hy tot Eliphas van Theman, Mijn gramschap is ouer v verbolghen ende ouer uwe twee vrienden. Want ghy en hebt nyet recht van my gesproken gelijc mijn knecht Hiob.
8 Ga naar margenoot+Dus neemt nv seuen varren, ende seuen rammen, ende gaet henen tot mijnen knecht Hiob, ende offert brantoffer voor v, ende laet mijnen knecht Hiob voor v bidden, Want ic wil hem aensien dat ic v nyet sien en late, hoe ghi sotheit bedreuen hebt, Want ghi en hebt nyet recht gesproken, gelijc mijn knecht Hiob.
9 Doe ginc wech Eliphas van Thema, Bildad van Suah, ende Zophar van Naema, ende deden soo hen dye HERE geseyt hadde,
10 ende dye HERE aensach den persoon Hiob, Ende die HERE keerde hem tot Iob doen hi voor sijn vrienden badt. Ende die HERE gaf Iob tweefout alsoe vele als hi gehadt hadde,
11 Ga naar margenoot+Ende alle zijn broeders ende al sijn susters, ende al dye hem te voren kenden, quamen tot hem ende aten met hem in zijn huis, ende keerden hen tot hem, ende troosten hem ouer alle dat oeuel dat dye HERE ouer hem had laten comen, ende elc gaf hem eenen grooten ende een gulden cleynoodt,
12 Ende dye HERE seghende Iob hier na, meer dan te voren, Also dat hi vercreech xiiij. dusent scapen, ende .vi. dusent kemelen, ende duysent iock runders, ende dusent ezelen.
13 Ende hi creech seuen sonen ende drie dochteren.
14 Ga naar margenoot+Ende hiet die eerste Iemina, dye ander Kesia, ende die ander Kerenhapuh,
15 ende so sconen vrouwen en werden niet gheuonden in alle den landen, als die dochteren Hiob, ende haer vader gaf hen haer erfdeel onder haren broederen.
16 ¶ Ende Iob leefde na desen hondert ende veertich iaren, dat hi sach sijn kinder ende kints kinderen, tot in dat vierde lidt. Ende Iob sterf out ende der leuens sadt.
¶ Hier eyndet dat boeck Iob.	margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 4 margenoot+ C vers 13 margenoot+ D vers 17 margenoota Woestijne, dat is wten zuyden, ghelijck ons dye zee ten westen is margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 4 margenoot+ C vers 9 margenoot+ D vers 11 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 6 margenoota Leuiathan, dat is die duuel, ende beteekent dat Serpent dat int paradijs was. Ge. iij.a margenoot+ C vers 13 margenoot+ D vers 21 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 7 margenoota Door dat brullen, stemmen ende tanden, verstaetmen dye blasphemien ende den achterclap die gheschieden tegen dye gerechtighe Prouer. xxx.b. margenoot+ C vers 13 margenootb Ghebeenten, dat is alle mijn cracht ende heymelike gepeysen. esa. lxvi e. margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 7 margenoot+ C vers 17 margenoot+ D vers 24 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 8 margenoot+ C vers 17 margenoot+ D vers 21 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 7 margenoot+ C vers 12 margenoot+ D vers 20 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 11 margenoot+ C vers 18 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 13 margenoot+ C vers 20 margenoot+ D vers 27 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 10 margenoot+ C vers 17 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 12 margenoot+ C vers 16 margenoot+ A vers 1 margenoota Dye rijcken inder scrifte beteekent dicwils de geweldighe, roouers, ende woeckenaren, ende al dye gene, die onrecht gewin soecken ende van ander lieden arbeydt leuen, ende bysonder alle die op haer wercken betrouwen ende op haer macht margenoot+ B vers 12 margenoot+ C vers 17 margenoot+ Isaie. xxi.f. ap. iiij.b margenoot+ D vers 24 margenoot+ A vers 1 margenoota Dye sien gods persoon aen, die de wijsheyt ende gherechticheyt gods vleeschelic aensien ende oordelen. margenootb tvleesche metten tanden bijten, dat is hem seluen quellen, met suchten ende droef wesen. Dye siele in die hant nemen, is hem seluen setten in perijckele des doots. i.Regum. xxviij. Psalm. cxviij margenoot+ B vers 15 margenoot+ C vers 20 margenoot+ D vers 24 margenootc daensicht verberghen, dat is geen hulpe te bewijsen, of teeken der liefde. mic. iij b. margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 13 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 12 margenoota boosheit als water drincken, dat is ganselic vol boosheden sijn, ende vrylijck daer in leuen, ende op haer boosheit betrouwen. margenoot+ C vers 20 margenoot+ D vers 28 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 8 margenoota Den moet coelen, dat is met boosheit ende onweerdicheyt straffen, verachten ende bescamen psa. xxi margenootb door dat, dat die aerde tbloedt dect, verstaetmen die boosheyt. margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 9 margenoot+ C vers 13 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 6 margenoot+ C vers 12 margenoota wooninghe, dat is hier staet hoocheit oft machte. Esaie. xxxiij.d margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 11 margenoot+ C vers 14 margenoot+ D vers 20 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 9 margenoot+ C vers 16 margenoota Der aderen hooft suygen, dat is vol werden ende sijn, van alle maledictien ende sonden ende ghequelt werden met eewigher benautheit margenoot+ D vers 24 margenootb Coren byden Hebreen ende hier, is alderhande tijtlijc goet, als kinderen, gout beesten, huis etc. esa. iiij a ende v.b. margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 10 margenoot+ C vers 16 margenoot+ D vers 27 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 12 margenoot+ C vers 20 margenoot+ D vers 26 margenoot+ A vers 1 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 10 margenoota moordenaer, dat is ouerdadige ende geweldige dye sonder geloue is ende sonder liefde. i.Io. iij. margenoot+ C vers 20 margenoot+ D vers 23 margenoot+ A vers 1 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 10 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 7 margenoot+ C vers 13 margenoota Hant waren, is die sijn hulpers waren ende daer hy sine betrouwen op sette, Psalm. lxxix. margenoot+ A vers 4 margenoot+ B vers 10 margenoot+ C vers 15 margenoot+ D vers 22 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 14 margenoota Der menschen gherechticheyt, dat is eerlick, minlike ende wel metten menschen omgaen ende nyemanden te letten, ende een yegelijc tsine geuen als dat natuerlic recht ende wedt eyscht. psa xiiij margenoot+ C vers 20 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 11 margenoot+ C vers 17 margenoot+ D vers 21 margenoot+ Beenhuys is een graft margenoot+ A vers 1 margenoota Verbont maken met oogen, is dye begheerlicheit der ooghen ende der wellusten bedwingen ende doden door dat gelooue mat. v.c margenoot+ B vers 9 margenoot+ C vers 19 margenoota Hant cussen, dat is ons eyghen werck cussen, ende in ons selfs gerechticheyt betrouwen, ende in hem seluen glorieren ende nyedt in God. esa. ij.b. pro. xvij a. margenoot+ D vers 28 margenoot+ A vers 1 margenoota Elihu, dat was Balaam, ghelijck sinte Ieronimus seydt, in Genesi in de wtlegghinghe der hebreeuscher woorden Numeri xxij. margenoot+ B vers 9 margenoot+ C vers 14 margenoot+ A vers 1 margenoot+ D vers 8 margenoot+ C vers 15 margenoot+ D vers 22 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 10 margenoot+ C vers 17 margenoot+ D vers 27 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 10 margenoot+ C vers 14 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 9 margenoota Dat oor openen, dat is den mensche kennisse geuen sijnder dwalinghe. i.re. ix.c margenoot+ C vers 16 margenoot+ D vers 22 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 13 margenoot+ C vers 21 margenoot+ D vers 26 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 12 margenoot+ C vers 24 margenoot+ D vers 34 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 6 margenoot+ C vers 14 margenoot+ D vers 29 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 9 margenoot+ C vers 14 margenoot+ A vers 1 margenoota Leuiathan, dat is, eenen seer groten visch, ende dye duyuele wordt daer dore in dye scrift somtijden verstaen. Marci. xvi.d margenoot+ B vers 9 margenoot+ C vers 16 margenoot+ A vers 1 margenoot+ B vers 8 margenoot+ C vers 11 margenoot+ D vers 14

Vorige Volgende

Hier beghint dat boeck Hiob.

Dat eerste Capittel.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

Dat .ij. Capittel.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Dat .iij. Capittel

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

Dat .iiij. Capittel.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13