Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

Artaxerses gheeft Esdre den priestere eenen brief, inhoudende die gracien den Ioden ghedaen, welcke van Babylonien tot Ierusalem wederom toghen. Den priesteren wordt het gout ende siluer ghegheuen, dat zijt inden tempel souden offeren. Esdras bidt tot den HEERE, verweckende tvolck tot penitentie.

Dat .viij. Capittel.

1

⁺ENde na dese, als Artaxerxis der Persen coninck regneerde, ginck Esdras tot hem, dye sone Asarie, des soons Helchie, des soons Solome,

+ A vers 1

2

des soons Sadoch, des soons Achithos des soons Ameri, des soons Azabel, des soons Bocci, des soons Abisu, des soons Phinnees,

[p. *]

des soons Eleazari, des soons Aaron des eersten priesters.

3

Dese Esdras ghinck op van Babilonia als hi scrijuer was, ende vol natuerlijcx begrijps, in die wet Mosi die vanden HERE Israels God gegheuen is, voort te leeren ende te doen,

4

ende die coninc gaf hem glorie dat hi gratie hadde gheuonden in alle weerdicheyt ende begeerten in zijn aenscouwen.

5

Ende si ghingen tsamen op, met hem, ende den kinderen Israhels ende priesters, ende metten Leuiten, ende den sangers des tempels, ende den duerwachters, ende den knechten des tempels, in Ierusalem.

6

Inden seuensten iare als Artaxerxes regneerde in die vijfste maent, dits tseuenste iaer des rijcx, wtgaende van Babilonien, in die nieuwe mane der vijfster maent,

7

quamen si te Ierusalem, na zijn gebot nae die voorspoedicheyt des weges, hen van haren God gegeuen.

8

In desen vercreech Esdras een groot onderwijs, dat hi der dingen gheen achter laten en soude, die wt die wet des HEREN ende geboden waren Ende leerende gheheel Israel, alle rechtueerdicheit ende oordeele.

9

Doen ghingen die scrijuers vanden coninc Artaxerxis, ende leuerden dat gescrift, dat van Artaxerxe den coninc ghecomen was, tot Esdram den priester, ende den leser der wedt des HEREN, welcx exempel hier na ghestelt is.

10

Die coninc Artaxerxis wenschet Esdre den priester ende leser der wet des HEREN, salicheyt.

11

Ic goedertierlic oordeelende, in weldaden heb ic hen gheboden, die wt den volcke der Ioden begheren van haer seluen, ende wt den priesters ende Leuiten die in mijn rijc zijn, met v te gaen in Ierusalem.

12

Aldus ist datter eenige met v begheeren te gaen, ⁺ si comen mede ende reysen, alsoot mi behaecht heeft, ende mijnen seuen vrienden, mijnen raetsheeren,

+ B vers 12

13

op dat si die dingen besien, die ghedaen worden te Ierusalem ende in Iudea,

14

onderhoudende also ghi in die wet des HEREN hebt,

15

ende laetse God den HERE Israels, gauen dragen, welcke ic, ende die vrienden te Ierusalem belooft heb, ende alle het gout, ende siluer dat geuonden is, in dat rijck Babilonie, den HEERE in Ierusalem, metten ghenen dat gegeuen is voor dat selue volc, in den tempel des HEREN, welc in Ierusalem is,

16

op dat, dat goudt vergadert worde, ende dat siluer, tot stieren ende rammen, ende lammeren ende bocken, ende die desen bequaem sijn,

17

op dat si den HERE offerhanden mogen offeren, op den outaer haers HEREN, welc in Ierusalem is.

18

Ende also wat ghi met uwe broeders wilt doen, met gout ende siluer, dat volbrengt na uwen wille, nae dat gebot des HEREN ws Gods,

19

ende die heylige vaten die v gegeuen zijn, totten wercken des huys des HEREN ws Gods,

20

welc in Ierusalem is, ende die ander, die v dienen totten wercken des tempels ws Gods, sult ghi vander conincliker scatcamer gheuen,

21

als ghi wilt met uwen broeders doen int gout ende siluer, volbrenget nae den wille des HEREN.

22

Ende ic (het is waer) coninc Artaxerxes, heb den bewaerders der schatten Syrie ende Phenicis geboden, ende so wat Esdras priester, ende leser der wet des HEREN scrijft,

23

salmen hem neerstelijck gheuen, tot hondert talenten siluers toe desgelijcx ende gouts ende tot hondert mud korens toe, ende hondert gelten wijns, ende andere so wat daer oueruloeyt, sonder getal.

24

Laetse alle na Gods wet, den alderhoochsten God geschieden op dat die gramscap Gods niet op en stae in des conincx tijt, ende sijns kints, ende sijnder kinderen.

25

Mer v wort beuolen, dat alle die priesters ende Leuiten, ende sanghers, ende dienaers des tempels, ende den scrijuers des tempels, gheenen tribuyt, noch geen ander oplegginge aengedaen en worde,

26

noch nyemant en sal macht hebben, hen yet tegen te worpen.

27

Mer ghi Esdras stelt na die wijsheyt Gods rechters, ende sceytsmannen, in alle Syrie ende Phenice, ende allen die de wet ws Gods niet en weten, dien leertse

28

op dat alle, die daer die wet ouertreden, neerstelijck gecastijt worden, het si metter doot, of met pininge oft ooc met scattinge des gelts, of wech voeringe.

29

Ende Esdras die scriuer seyde. Gebenedijt si die HERE onser vaderen, die desen wille in des Conincx hert heeft ghegeuen, sijn huys te verclaren, welc in Ierusalem is,

30

ende heeft mi gheeert int aenschouwen des conincx, ende zijnder raetsheeren, ende sijnder vrienden, ende zijnder edelen die purpur dragen

31

Ende ic ben stantuastich van gemoede geworden, na die helpinghe mijns HEREN des Gods, ende ick vergaderde mannen wt Israel dat si tsamen met my op souden gaen.

32

Ende dese zijn die ouerste nae haren vaderlanden, ende deelike prinscappen der gheender die met mi op ghingen van Babilonien in Artaxerxis rijcke, ⁺

+ ez xxxvi

33

Ende wt den kinderen Peretz Gersonin, wt den kinderen Siemerith Amenus.

34

Der kinderen Phares, Acchus den soon Cecilie, wt den kinderen Phares Zacharias ende met hem sijn weder ghekeert, hondert ende vijftich mannen,

35

Wt den kinderen Ductoris Moabilonis Zaraei, ende met hem twee hondert ende vijftich mannen,

36

wt den kinderen Zachnes, Iechonias, Zechoeli, ende met hem twee hondert ende vijftich mannen,

37

wt den kinderen Saiamasias, Gotholie, ende met hem tseuentich mannen,

38

wt den kinderen Zaphacie, Zarias Miheli, ende met hem .lxxx. mannen

39

wt den kinderen Iob Obdias, Ieheli, ende met hem twee hondert ende twelf mannen,

40

wt Banies kinderen Salimoth, Iosaphie soon, ende met hem hondert ende tsestich mannen,

41

wt den kinderen Bear, Zacharias Sebei, ende met hem twee hondert, ende .viij. mannen,

42

wt den kinderen Esead Iohannes Ezecham, ende met hem hondert ende thien mannen.

43

Wt den kinderen Adonicham, si die leste zijnde. Ende dit zijn haer namen, Eliphalam, die sone Gebels ende Semeias, ende met hem tseuentich mannen.

44

Ende ic vergaderdese, totten riuieren die Thia heet, ende wi legerden daer drie dagen, ende ick heyrschoudese oft monsterdese.

45

Ende ick en vandt daer nyemant wt den priesters ende Leuiten kinderen,

46

Ende ick seynde tot Eleazarum, ende Eccolum, ende Masmam, ende Moloban, ⁺ ende Enaathan, ende Samea, ende Ioribum, ende Nahan Ennagam, Sachariam, ende Mosollanum, si selue waren leyders,

+ C vers 46

47

ende besochte. Ende ic seyde hen dat si tot Loddeum souden comen, dye by die plaetse der schatcameren was.

48

Ende ick gheboot hen, dat si Ioddes ende sinen broederen souden segghen, ende die by die schatcamere waren, dat si ons die ghene souden seynden, dye dat priesterschap pleghen te bedienen, in dat huys des HEEREN, ons Godts,

49

ende sy brochten tot ons na die moghende hant des HEEREN, ons Gods, besochte mannen, wt den kinderen Moe-

[p. *]

li des soons Leui, des soons Israhel, Sedebiam, ende die kinderen ende broeders, der welcker .xviij. was

50

Askim, ende Amin, wt den kinderen der kinderen Chananei, ende haer kinderen waren twintich, mannen.

51

Ende wt den ghenen dye inden tempel dienden dye Dauid hadde gheoordineert, ende si selue Princen totter verweckinghen der Leuiten inden tempel dienende, waren tweehondert ende twintich. Alle die namen sijn in die scrifte geteekent.

52

Ende ick gheboot daer een vasten, den ionghen int aenschouwen Gods, op dat ick eenen goeden wech van hem soude begheeren, ende die met ons waren, ende den kinderen ende den beesten, om der laghen wille.

53

Want ick scaemde mi vanden coninck voetknechten ende reyseners te eysschen, tot gheleye opten weghe, teghen onse vyanden.

54

Want wi hadden den coninck geseyt dat des HEREN crachte ons Goods, met hen soude sijn, dye hem in alder begheerten soecken.

55

Ende wy baden den HEERE onsen God weder nae ditte, den welcken wi oock ghenadich hadden, ende hi heeft onse bede verhoort.

56

Ende ic verscheyde wt den lieden, wt den ouersten ende wt den priesters des volcx, tweelf mannen ende Sedebian, ⁺ Adsannam, ende met hen wt haren broeders thien mannen.

+ D vers 56

57

Ende ic woech hen dat gout, ende dat siluer, ende die priesterlijcke vaten des huys ons HEREN ons Gods, welcke die coninc gescinct hadde, ende sine raetsheeren ende princen, ende alle Israel.

58

Ende als ict gewegen hadde, so leuerde ic hondert ende vijftich talenten siluers, ende silueren vaten van hondert talenten,

59

ende hondert talenten gouts, ende seuenmael twintich der guldenen vaten, ende metalen vaten van goeden eerenen wercke, blinckende als gout.

60

Ende ic seyde hen, Ende ghi sijt den HERE heylich, ende die vaten zijn heylich ende dat gout ende siluer is den HERE den God onser vaderen belooft.

61

Waeckt ende bewaert, tot dat ghijt leuert den ouersten des volcx, den priesteren ende die Leuiten, ende princen der stede Israel in Ierusalem in die camer des huys ons Gods.

62

Ende dese priesters ende Leuiten ontfingen dat gout ende siluere, ende die vaten droegen si in Ierusalem inden tempel des HEREN,

63

ende wy toghen voort vander riuieren Thia, den tweelfsten dach der eerster maent tot dat wi in Ierusalem ghinghen.

64

Ende alst den derden dach was gheworden, ⁺ so is dat gout, ende siluer opten vierden dage ghewegen gheleuert, in dat huys des HEREN ons Godts Marimoth, den sone Ior den priestere,

+ E vers 64

65

Ende met hem was Eleasar, Pinheas soon, ende met hem waren Iosabdus, die sone Iesuet, ende Medias, ende Banni soon Leuiten, alle tot getal ende tot gewichte.

66

Ende inder seluer vren werdt haer gewichte ghescreuen.

67

Mer dye wt der geuanckenissen quamen, offerden offerhanden den HERE, Israhels God, tweelf stieren, voor alle Israhel, Sessentachtentich rammen, tweentseuentich lammeren,

68

tweelf bocken, voor die sonde, ende voor dancoffere, twelf coeyen, altemael tot offerhanden, den HERE,

69

ende si verlasen die gheboden des Conincx den coninclijcken rentmeester, ende den onderconinghen Celesyrie, ende Phenicis, ende si eerden dat volck ende den tempel des HEREN.

70

Ende dese dinghen voleyndt hebbende, soo quamen die prouoosten tot mi seggende

71

dat geslachte Is-rael, ende die priesters, ende Leuiten, ende vreemdelinghen, ende Heydenen, ende dye inwoonders des lants, en hebben niet afghescheyden van haren onreynicheyden, vanden Cananeen, ende Etheen, ende Pherezeen, ende Iebuzeen, ende Moabiten, ende Egiptenaers, ende Edomeen.

72

Want si sijn haren dochteren toe gheuoecht, si selue ende haren sonen ende dat heylighe saedt is vermenget, met den vreemden geborenen heydenen des lants. ⁺ Ende dye prouoosten ende Borghemeesteren waren deelachtich haerder boosheydt vanden beghinne sijns rijcx.

+ ij.Esdr. ix.

73

Ende terstont als ick dese dinghen hoorde, soo schoorde ick mijn heylighe cleedt, ende ick trock dye hayren van mijnen hoofde wt, ende wt mijnen baert ende ick sadt smertende ende truerich.

74

Ende alsoo vele alser doen beweeghet worden inden woorde des HEEREN, des Gods Israhel, quamen tot my, die daer weenende was, ouer dese ongherechticheyt. Ende ick sadt droeue totten auondt offerhanden toe.

75

Ende opstaende vanden vastene hebbende gheschoorde cleederen, ende den heylighen rock, knielende, ende mijn handen wtstreckende, totten HERE seyde ick.

76

⁺HEERE ick ben beschaemt, ende ontsiende voor uwe aensicht.

+ F vers 76

77

Want onse sonden sijn vermenichfuldicht, ouer onse hoofden, ende onse ongherechticheden sijn totten hemel toe verhooghet.

78

Want vanden tijde onser vaderen, sijn wi in groote sonden, tot desen dage toe.

79

Ende om onse ende onser vaderen sonden, so zijn wy met onsen broederen ende met onsen priesteren den coninghen der aerden gheleuert totten sweerde, ende totter geuanckenissen, ende tot beroouinghen, met beschaemte tot op den dach van heden.

80

Ende nv hoe groot ist, dat ons ontfermherticheydt mochte gheschieden, van v HEERE God. Ende laet ons doch eene wortele HEERE, doch eenen name, achtere inder plaetsen uwer heylichmakinghe,

81

onse licht te ontdecken, int huys des HEREN, onses Gods, ons spijse te gheuen inder tijdt onser slauernijen.

82

Ende als wi inder gheuanckenis waren so en sijn wi niet verlaten, vanden HEERE onsen God. Maer hi stelde ons in ghenade, settende ons dye Coninghen van Persen, te gheuen spijse,

83

ende te verclaren den Tempele des HEEREN onses Goods, ende dye verwoestheden Syon te tymmeren, ons vasticheyt te gheuene in Iudea ende Ierusalem.

84

Ende nv wat sullen wi segghen HEERE, hebbende dese dinghen? Want wy hebben v gheboden ouertreden, ⁺ die welcke ghi ons ghegheuen hebt, inden handen uwer kinderen der Propheten, segghende.

+ deut. vij

85

Want dat landt daer ghy inghegaen sijt om te besitten sijn erffenisse, dat landt is besmedt metten beuleckinghen der vreemdelinghen des lants, ende haer onreynicheden hebbense altemael veruult met haerder onreynicheydt.

86

Ende nv en sult ghy uwe dochteren nyedt toeuoeghen haren sonen, ende ghi en sullet hare dochteren uwen sonen nyet ontfanghen.

87

Ende ghy en sult in gheender tijdt soecken, met hen vrede te hebben, ⁺ op dat ghy sterck werdende, dat alder beste der aerden etet. Ende dat ghy uwen kinderen die erffenisse

+ i.ese. ix

[p. *]

wt deelt tot in die eewicheit. ⁺

+ Leuitici xxvi. Deute. xxvi.

88

Ende die dingen die ons geuallen die gescieden ons allen, om onser booser wercken wil, ende onse grote sonden.

89

Ende ghy hebt ons alsulcken wortel gegeuen, ende wi sijn weder gekeert ouer te treden uwe wetlicheden, also dat wi gemenget zijn geworden der onreynicheit der vreemder geborenen heydenen des lants.

90

Ende ist niet also HERE dat ghi op ons gram zijt, ⁺ om ons te verdoen. Also langhe tot dat onse wortel, ende onsen naem niet gelaten en werde?

+ Deute. xxix

91

HERE Israels God ghi zijt warachtich. Die wortele is ghelaten tot op den dach van heden.

92

Siet nv zijn wi in v aenschouwen, in onsen ongerechticheden, Want het en is noch niet te staen voor v in desen.

93

Ende als Esdras aenbiddende beleet, weenende neder gestrect ter aerden voor den tempel, so sijn voor hem vergadert wt Ierusalem, een alte grooten scare mannen ende wiuen, ionge gesellen, ende meyskens. Want die weeninge was groot in die selue menichte.

94

Ende als Ieconias die soon Ieheli, wt Israhels kinderen geroepen had, ⁺ so seyde hi Esdre. Wi hebben tegen den HERE gesondicht, ⁺ dat wi ons vreemde geboren wijuen wt den heydenen des lants te houwelijc genomen hebben.

+ esaie. x.c

+ G vers 94

95

Ende nv zijt ghi ouer al Israel. Hierom si in desen eenen gesworenen eedt vanden HERE, alle onse huysurouwen, die wt den vreemden geboren zijn met haren kinderen, wt te driuen, gelijct v ingesedt is vanden ouders,

96

na die wet ons HEREN, staet op ende legget ons wt,

97

die sake gaet v aen, ende wi sijn met v, doet manlijcken.

98

Ende Esdras stont op, ende hi beswoer die princen der priesteren, ende Leuiten, ende alle Israel te doen na dese dinghen, ende si swoeren.