Historie van Malegijs

Hoe bisschop Tulpijn ende dander heeren raet hielden, ende hoe si voor Moncler op braecken.

DOen dese edel heeren bisschop Tulpijn, Olivier, Ogier, ende die ander heeren saghen dat Karel haer coninck ghevangen was ende sinen neve den stercken Roelant van meester Malegijs, so waren si seer bescaemt teghen malcander segghende. Ghy heeren hoe sullen wijt maken, wy sien hoe dat dye keyser ghevanghen is met consten van toverien, ist sake dat wy hier in blijven liggen hy sal ons oock alsoo halen ende dan sullen wi met schanden tot sinen ghebode staen dat wy nu wel beletten souden, want wy sien dat al achterwaert gaet wat wy beghinnen. Doen seyde bisschop

[p. 85]

Tulpijn. Ghy edel heeren waert dattet nae mijnen raet mochte gaen, ick soude raden dat wy vertrecken souden ende op breken, ende gheven eenen yeghelijcken oorlof elc in dat sijn, want wy hier ligghen ten grooten coste. Ende so langhe als ons coninck Karel siet met al ons volck, soo en sal hy hem tot gheenen peyse willen gheven, maer waren wy vertrocken so soude hy hem selven te lichtelicker tot peyse gheven. Desen raet accordeerden alle de heeren dat zijt doen souden. Terstont was daer een trompet gheslaghen, dat een yeghelijck hem ghereet maken soude om wech te reysen, twelck terstont gheschiede. Doen die hertoch van Moncler ende die heeren vander stadt saghen dat si op braken, soo waren si seer blijde ende danckten Gode. Kaerle horende dit rumoer, vraechde den grave watter te doen was. Die grave seide. O Karel here het is u volc dat op breeckt ende vertreckt vander stadt. Karel dit horende, wert seer verstoort ende seyde tot sinen neve Roelant. O neve Roelant wat cleynder bescheet doet my de bisschop Tulpijn, [en] hadde hijt ghedaen si en souden niet wech reisen. Roelant seyde. Heer keyser tis u schult dat wy hier ghevanghen zijn, ghy compt voor dese stede ligghen, sonder reden ende schult, ende ghy houdt haren vader ghevanghen, ende wilt hem dooden, ten is geen onrecht dat si haer beste daer toe doen. Doen was Karel verstoort op Roelant ende sweech dien dach.

Doen hem Maleghijs ende Vivien vercleet hadden als pelgrims, soo ghinghen si na Parijs. Onder wegen dus gaende soe seyde Malegijs. Als wi inde sale zijn daer de pelgrims eten, so suldi altijt lachen wat dat ic segghe. Nu is te weten dat in Karels hof stont een tafel gedect met costelicke spijse, ende een yegelic pelgrim mochter gaen eten. Ende Malegijs ginc met sinen broeder aen die tafel sitten eten. Ende als si saten ende aten, wat woorden dat Malegijs sprack, altoos

[p. 86]

loech Vivien. Dye coninghinne dit siende vraechde waerom die pelgrim altijt lachte. Malegijs seyde dat is hem ingesedt tot penitentie vanden paus, om dat hi zijn moeder vleeschelic bekent heeft. Die coninginne verwonderde haer seer in Malegijs woorden ende dede de pelgrims genoech etens ende drinckens voort setten. Binnen desen middelen tijde, soe quam daer een bode die met luyder stemmen riep segghende. Al verloren, al verloren, want Kaerle ons coninck is gevangen met Roelant, twelck Maleghijs die toovenaer ghedaen heeft. Oock mede is hi op wege herwaerts te comen om sinen vader te verlossen wter ghevanghenis, dus wacht u wel voor dien verrader Malegijs. Malegijs dit hoorende schoot op ende sloech den bode doot met eenen palster die hi in sijn hant hadde, ende seyde. Nu ligt daer, ghi en sult van geen edel man nemmermeer verraders maken, die u geen verraderije ghedaen en hebben. Die keyserinne dit hoorende wert seer toornich, ende riep met luyder stemmen. Vermaledijt pelprim ghi zijt den toovenaer Malegijs die wt zijt om mi te bedrieghen. Doen seide Malegijs. Ia ic bent selve, ende dit is Vivien mijn broeder ende wy comen om onsen vader die wi sullen wt halen tot uwen spijte. Aldus ghingen si in deen camer voor ende in dander na, ende Maleghijs dede al die slote op springhen met consten. Doe die keyserinne dese woorden verstaen hadde, so wert die keiserinne roepende ende seide. Ach allendighe vrouwe wat sal ic bedriven, want Kaerle mijn man is ghevangen onder desen toovenaer. Dese woorden hoorde die verrader Guwelloen, met noch eenen verrader, ende quamen inder keiserinnen camer, ende vraechden watter waer. Die keyserinne seyde. Karel mijn man is ghevanghen met Roelant van dien toovenaer Malegijs, ende hi is hier nu int hof gecomen, ende wil sinen vader verlossen wient lief oft leet is, aldus gheeft mi raet

[p. 87]

wat ick hier in doen sal. Doe seyde Guwelloen. Ghenadige vrouwe doet haren vader comen hier inde camer, ende laet hem zijn hooft af slaen eer dat hem Malegijs vint. Terstont werden daer vier knechten gesonden om Buevijn van Eggermont wter ghevanghenis te halen. Ende doen hi wt was, so dancte hi Gode dat hi sterven soude. Doe die keyserinne hem sach, so riep si aldus. Vermaledijt grijsaert ick mach wel die ure vloecken dat ghi geboren waert, want mi veel scanden gebuert van u en van uwen kinderen, want si minen man gevangen hebben met sinen neve Roelant, ende nu comen si hier binnen den hove ende meenen u te halen tegens minen danc, mer ic belove u dat ghi sterven sult, eer si u vinden sullen, daerom maect u bereet also ghi sterven wilt. Buevijn horende dat hi sterven moest, so was hi verblijt, mer aengaende van zijn twee kinderen, was hi verwondert ende seyde. Eerwaerdige keiserinne ghi hebt ongelijck dat ghi mi van mijn twee kinderen segt want icse noyt en sach, si waren mi heymelijc ontdragen. Die keyserinne noch meer verstoort zijnde riep. Swijcht vermaledijt boeve, u kinderen doen mi veel spijts, aldus bereet u alsoe ghi sterven wilt, ende men dede daer eenen priester comen om zijn biechte te horen. Binnen dese tijt so zijn Malegijs ende Vivien al die cameren door geloopen, ende zijn ten lesten gecomen daer si eenen vonden die coninc Karels paert gestolen hadde. Malegijs vraechde hem oft hi niet en wiste waer Buevijn van Eggermont lach, wijstet mi ic sal u verlossen. Doe seyde de dief, die keyserinne heeft hem ghehaelt om te dooden. Malegijs dit hoorende was seer ghestoort, ende liet den dief wt, ende is gegaen in de camer daer hi sinen vader sach staen al bereet om den hals af te slaen. Terstont las Malegijs een coniuracie, so dat si alle werden slapende, ende si zijn ghegaen tot haren vader ende hebben

[p. 88]

hem ontbonden ende gegroet vriendelic. Die hertoghe Buevijn dit siende seyde. O mijn lieve kinderen, hoe sal ict u dancken dat ghi mi wt desen last helpt. Malegijs seyde. O beminde vader wy en hebben anders niet gedaen, dan wy schuldich sijn te doen. Die vader vraechde, hoe coemt dat tvolc dus staet ende slaept, oft si levende dood waren. Vivien seyde. O geminde vader dat zijn van Malegijs consten. Doe las Malegijs noch een coniuracie, ende si werden alle gader dansende eenen dach ende nacht. Ende doe ghinc Malegijs met sinen vader na Moncler. Die keiserinne noch al dansende tot dat dien dach ende nacht gepasseert was, so verwonderde Pinabel dat Guwelloen noch de keyserinne niet voort en quamen ende hi ghinck na die camer. Als hi in die camer quam, sach hijse al dansen dat hem tsweet af liep, ende hi seyde. Scaemt u in sduvels name dat ghi hier danst ende de keyser ghevangen is, aldus soudy met recht droeve zijn. Doe wilde hi Guwelloen dat instrument wten handen nemen, mer hi en hadde de macht niet. Doe wert hi peysende dattet Malegijs consten waren, ende hi bleef sitten om deynde te sien. Doe den avont quam, so vielen si algelijc neder ter aerden. Doe si een wijl tijts ghelegen hadden so bequamen si ende seyden tot malcanderen. Waer hebben wi geweest. Die keyserinne siende na den hertoge Buevijn riep met luyder stemmen. Die tovenaer Malegijs heeft sinen vader wech genomen, ghi heren hoe sullen wijt maken. Die heren waren droevich maer twas om niet, ende die keyserinne lach lange in groter siecten. Doen dese heren, als Malegijs met sinen vader ende broeder, voor die stadt Moncler quamen, so liep dye poortier nae dye sale daer dye grave in was ende seyde. Genadige here ic brenge u tijdinghe want die hertoge van Eggermont u broeder met beyde zijn kinderen zijn voor de poorte. Die grave dit horende seide. Dits de

[p. 89]

liefste tijdinge die ic in .xx. iaren gehoort heb, ende hi gaf die poortier ses stucken gouts, terstont ginc de grave hem bereyen metten geestelicken staet, om dese heren met eeren te ontfangen. Ende doe Malegijs dit sach seyde hi. Siet vader waer u broeder coemt om u te ontfangen. Aldus aencomende, heeft die grave vanden peerde getorden ende heeft hem vriendelic ontfangen seggende. Och zijt willecome mijn lief broeder, om wien ic soe menich suchten gesucht heb, ic heb gesorcht dat u die verraders ghedoot souden hebben. Die hertoge bedanckte hem seer, so dede oock Malegijs ende Vivien. Dese edel heren gingen te samen in die sale eten ende drincken, ende vertelden die avontuere die een iegelijc gebuert was. Doe de heeren gegeten hadden, so overdroegen si datse bi Kaerle souden gaen, ende vragen hem oft hi ten peyse keeren wilde. Nu is te weten dat Roelant lancx der stadt ghinc waer hi wilde op sinen eedt. Dese heren voorscreven sijn gelijc ghecomen in die camer daer die keyser was, ende vielen op haer knien hem reverencie doende. Doe Karel Buevijn van Eggermont sach, so ontstac hi van quaetheit ende keerde sijn hooft van hem. Buevijn seide met soeten woorden. Edel coninc waerom sidi op my verstoort, want ic en misdede u noyt noch de mine, dus hebdi ongelic dat ghi op mi gestoort sijt hoe wel dat ghi ons gevangen sijt, mer wildy goeden vasten peys geven ende dien houden, so sullen wi u ende Roelant ontslaen vrij ende los sonder eenige scade, aldus peyst heer coninc wat ghy doen wilt. Karel dit horende seide. Swicht ghi boeven, hoe soude ict laten peisen, ic heb gesien dat u kinderen mijn dienaers gedoot hebben met duvelie, ende hevet mi hier ooc ghebracht ende boven dien heeft hi wter vangenisse gehaelt Buevijn van Eggermont. Doe seide Malegijs, heer coninc ghi deet u beste om minen vader te vangen, ende ic heb mijn

[p. 90]

beste gedaen om hem te verlossen. Hoe wel dat de keiserinne met haren valschen raet meynden minen vader heymelijck gedoot te hebben, mer God danc ic heb hem verlost, aldus heer coninc laettet peysen. Die coninc seyde, vermaledijt tovenaer ic en sal niet peysen al soudic hier eewelic bliven, aldus gaet wt mijn oogen ic en mach u niet sien. Doe seyde de vader datse den coninc in rusten lieten, ende si gingen in de sale.

Doe de coninc van Mombrant een half iaer gelegen had voor Eggermont daert die van binnen seer vromelic tegen hielden, mer ten lesten began die vitaelge te minderen. Ende Druwane seyde in haer selven. Aylacen wat sal ic gaen beginnen, ic en heb gheenen troost, ic sal nu comen moeten onder de handen der Turcken. O Buevijn van Eggermont ende mijn kinderen of ghi van desen druc wist, hoe soudi u selven hebben, eylacen wi en wachten gheen comfoort, want Spiet die wi wt gesonden hebben, heeft ons heel vergheten. Benfluer dit hoorende, was seer bedruct segghende. O lieve vrou moeder al desen druc hebdi door mi, haddi mi noyt ghesien, ten waer u nyet gheschiet. Dusdanige clachten deden si tegen malcanderen, maer Aymijn vertroostese met soeten woorden. Op een tijt so vant Aymijn in een camer een harnas, ende hi ghinct aen doen, ende stelde hem vromelick te paerde ende quam daer hi zijn moeder ende grootmoeder vant ende seyde. Oorlof ic wil buyten te velde. Dye moeder seyde. Lieve sone waer wildy rijden aldus gewapent. Aimijn antwoorde. Ic wil [Yvorijn mijnen] grootheer bevechten ende doen hem van hier ruymen, oft eysschen hem te campe, want tis schande dat wi dus langhe beleghen blijven sonder yet te bedrijven. Dye moeder ende groodtmoeder baden seer dat hijt laten wilde, seggende. O lieve kint wat wildy bestaen ghy en zijt maer .xviij. iaer oudt, ende wildi ghaen bestaen te vechten tegen

[p. 91]

alsulcken volc, twelck u niet mogelijck en is, aldus so laet dese reyse varen. Aymijn dit hoorende seyde. Lieve moeder weest te vreden, want men sal my dat niet ontgheven connen, ic en sal mijnen grootheere bevechten ende hem verwinnen oft daer voor doot blijven, ende met dien reet hi wech. Doe Aymijn ter poorten wt quam ghereden na theyr toe, ende die Sarasinen hebben hem saen vernomen, ende hebben hem voor coninc Yvorijn ghebracht. Doen hi in die tente voor den coninc quam so was hem gevraecht waerom dat hi daer quam. Daer op Aymijn stoutelijcken seyde. Heer coninc Yvorijn, dat ick hier gecomen ben, dats om u te vraghen waerom dat ghi mijn moeder aldus beleghen houdt sonder eenighe sake. Doen vraechde die coninck. Ionckheer wie is u moeder. Aymijn antwoorde. Benfluer u dochtere, dat is mijn natuerlijcke moedere, ende ghy zijt mijn grootheere ende nu so come ic u vraghen, oft ghi van uwen goden scheiden wilt ende gelooft aen hem die u gescapen ende gemaect heeft, ende die u weder ontmaken sal, want seker groothere ghi sijt seer verdoolt dat ghi gelooft aen goden die cracht noch macht en hebben. Doen die coninc dit hoorde, so stont daer een reuse op Gallas geheeten ende riep met luyder stemmen. Vermaledijt kersten ic soude u liever dootslaen dan onse coninc kersten soude werden. Die coninck seyde. Ten is gheen noot dat ic kersten werden sal. Aymijn dit hoorende seyde. Nu come ic u eysschen tot eenen campe ende eest dat ic u verwinne so suldy van hier reysen, ende verwindi mi, so sal ic touwen wille staen. Die coninc dit hoorende wert seer lachende ende seyde. Om dat ghi noch ionck zijt ende seer moedich van spreken zijt, so sal ic u eenen seynden die u wel bedwingen sal. Ende die coninc riep den reuse Gallas dat hi den campe aenveerden soude, twelck die reuse dede.