Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nederrijns moraalboek (1987)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.76 MB)

XML (0.37 MB)

tekstbestand






Editeur

Maurits Gysseling



Genre

proza

Subgenre

moraliteit


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederrijns moraalboek

(1987)–Anoniem Nederrijns moraalboek–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[Spreuken]

[pagina 78]
[p. 78]

En min vrint heuet mi gebeden dat ic vome endeel guoder worde geue

inscrigte dar hi bi leren mogte vmoe seluer inde ak ander luode.

Jnde vomb dat. dat man sculdig is te helpene den vrinden. so wil ic

minen vrinden helpen mit diesen worden. so wie sose wel verstain

wille. Jnde behoiden in sir herten. hie mager sere miede geholpen

wesen. Mar iet sin viele lude al so gesiet Al horen si viele guoder wort. dat

sire in vor herte niene behoiden. dat is verloren pine dat man sulken

luden seget. Want die wis is. die behoitse in sin herte. Jnde huot vome vuor

alle quatheit inde duot alle duogde. Jnde diese wort wil ic setten so

cuortste mag. Want die wise man seget aldus.

Al dat du spreks dat sprek cuortelik. Want des minschen herte verstait

bat die kurte rede dan die lange. Want en is gen dink alte hastig der

herten. dat man gerne hort

Kastie den gienen den du beteren muoges mit dinen kastien. mit dien dat

du vome lers so lers du die seluer.

[pagina 79]
[p. 79]

Vrint huot di vuor scande. Want scande duort langer dan armuode.

Man sal wirken inde vfenen. dar man al den luden wale miede behagen

mag.

Man sal vontsien dat in der auenturen hant stat. Want man wet nit. wat

ende die sake niemen sal. Jnde man sal vome ak nit laten bedriegen mit

quader hope. also als die visg duot. die vom lait vain mit der angelen. Vombe

die hope die hie heuet ten ase. Jnde die gigte van der auenturen die

wagten den minsche. Jnde die sieker wesen wille. die duo vome vtergigte

van der auenturen.

Die giene die niemet die mag wel plediren. die nit en nimt den is swar. dar

vombe valt dicke. als lange als man wel helpen mag so heuet man

vrinde gnuog. Jnde als man nit mer en mag. so verlis manse

Die arm is die is al ene. dan besuokt die man sinen vrint. Mar man vinder

dan luttel. Want si vlin den armen. Jnde dar vombe en ist gene regte

[pagina 80]
[p. 80]

minne. Want geregte minne is al suolk int tinde als int beginsel.

Jnde mit din sal du kinnen regte vrint. Mint hie di vomb die seluer of

vomb din guot Mint hie di vomb din guot dan is gene minne mer

komenscap. Jnde hie wille dat du sine minne kops

En gene sake vontbrikt den wisen al is dat sake dat hi viele bedarf. Jnde

die duombe die en bedarf nit te hebene Want hie gene sake te regte setten

en can.

Dat die minsche heuet dan genuogt vome nit hie en si wis. Want den

duomben den enbehagen sine saken nit.

Leue in sulker maniren mit den luoden of die got altois sage. Jnde bidde

in sulker maniren te gode of di al die lude horden, dat is te | sechene.

dat du nit gode bidden en soldes duo ne wils dat al die lude horden

Er du begins te werkene so berad di

Die wise man seget ic pine mi min guot vonder mi te lechene. nit mi

vnder min guot

[pagina 81]
[p. 81]

He heuet verloren al guot inde heuet die dugde gelaten die altois pinst

vomb guot te gaderen.

Duo salt wesen stark inde fir tegens die felle sake Jnde tegens die guode

willig

En is nit gnuog te versiene die saken die man vuor sin ogen siet. Mar man sal

sien. dat te kuomen is. Want vorsinigheit mait tinde van der saken

Sint dat du so quade ogen heues dat du dine quaitheit nit siin en

muges. Wo sies du dan so clair dat du wel sies die quaitheit van dinen

naburen

Die gude minsche huot vome van sunden duor die minne van vonsen here.

Jnde die quade vomb den angst den hie heuet dat his vontgelden sal

Wwo mag it den gienen gelouen die en gen tit vom seluer en hoit in enre

gedagte

Duo sols merre herscap heben mogts du din herte verwinnen inde

[pagina 82]
[p. 82]

setten te reden. dan of du twedel van der werelt heddes vonder. di

inde du din herte nit bedwingen en cuonstes.

Julius cesar die keiser die en wainde nit gedan heben als lange als hi iet te

duone hadde

Man sal sinen vrint als sere minnen in sir armuode als in sir richeide

Die gemint wil wesen die minne.

Die sin sculdig te siene vop den guoden minsche. Jnde | te volgene vor

werke. Jnde te wirkene gelik of si vons altos sagen

Die dugede is so bequamelik dat ouer mits huore so kint die quade

minsche die guode sake. Want en is nieman so quait hiene wilde te regte

heben gewonnen dat hi tuonregte heuet

Dat regt van geuene dat is sulik dat di giene die gieuet die sals tehans

vergeten heben. Jnde die niemet die sals altois gedinchen.

Din ogen sin sculdig te gane vor dine vuotstap. dat is te sechene din rait

is sculdig te gane vor dine werke.

[pagina 83]
[p. 83]

Uorsig die in allen steden sluots du dine porte vor dinen viant. sig dat

dine dure agter di nit opene en si

Engene verradenisse en is so grot als die giene die man duot in gelikenis van

dinste

Man mag nit sikers wieten. wan er ens minschen herte wel tegemake is.

bi den gelate. van den ansigte nog bi sinen worden die hie sprekt

Die giene is wel behindig die kan vorsiin in sir herten. wat vome tuo kuomen

mag. Jnde wat hi duon sal als vome die sake geuallen is

Wine sin in diese werelt nit al ene vomb vons Mar vomb dat. dat manlik

anderen helpen sal

Die giene die is salig die so enen anderen vontsiit dat vomb die gedinchenisse

die hie heuet van den gienen den hie vontsiit. dat hie vome scone hait inde

[pagina 84]
[p. 84]

vruodelik weet dat die giene die also vntsit. die sal vomb lang vontsiin wesen

inde geert. Jnde dar vombe sal man enen man kiesen. wes | sieden inde wes

leuen die wel behagen. Jnde dat si guot sin inde erlik sine sieden die sal

sin din spiegel. Jnde na vome salt du din leuen setten. Want niemeer dan

man mag ene cruombe sake hiene sie inde merke wo die guode minsche

leuet

Die giene is salig inde gestadig in vome seluer die die tit die te kuomen is

siekerliken beidet inde dir vome niene vontsiit.

Die nit gepruouet en is van der saken hiene mag nit harde kuone sin. Mar

die giene die gepruuet inde besuogt is die magt kuonlik. uonderstain. Want

his gewone is. inde gewonte helpet tallen dingen.

Uiele saken verueren vons die noit en gescie Jnde wi pinen vons mer vomb

dat. dat wi wanen dan dat wieten. Jnde dar vombe en sal man nit vonsalig

sin vor tit. dat is te sechene dat man nit verueren en sal. vor die tit dat

[pagina 85]
[p. 85]

man wel weet dat die sake gescien sal. Want man vontsiit viele sake die

nummer en gescin. nuo si also dat geualle als du vontsies. sone helpt di

din druuen nit. vor die tit dat die sake geuallen is. Jnde dan alr irst so

cuomps du tide gnuog als die sake geuallen is.

Iet is ene lelike sake den minsche dat hie leert te leuene in sin odere. Want

hi soide ouer lang tit geleert heben.

Die giene dient te viele saken die den ligame dint Jnde die vontsiit den ligame.

tergeren. Jnde die al duot dat hie duot. duor den ligame

Wi sin sculdig te leuene nit vomb den ligame. Mar als die giene die nit leuen

en muogen suonder ligame.

Die arm is. die gait sieker ouer al.

Quatheit inde wretheit diene mag nit so hoge climmen. die | name van

den wisen en si guot inde erlike.

Die giene en mag gen guot leuen heben.

[pagina 86]
[p. 86]

die vome altebiesig makt mit sinen guode. Want hie penset altois. Wo hie

sin guot merren mag. Jnde hie wuort knegt van din dar hie sculdig af war

here te wesene

Wat so du duos kuomp hastelik wieder tuot dir gedagte. Jnde lait die werke

van den ligame. Jnde duo die werke van der sielen.

Alte grote richeit gegadert duot den minsche alte sere sorgen

Die nit en dreget die mag kuonlik gain vonder die dieue.

Luottel geualt dat sconheit inde suouerheit te gader bliuen.

Man screit verlis van sine guode mit waragtighen tranen.

Dat man gespart heuet mit groten pinen dat huotman alrebest

Die giene en is nit arm die alse viele heuet dar hie miede lieden mag

Alte spade begint te sparne die giene die an dinde van sine guode kuomen

is

Iet is en groit sin inde wel getempert als die minsche gestadig is in vome

[pagina 87]
[p. 87]

seluer inde hie nit al en toget sin herte.

Als du lesis in en buk pinse dat dar gen valgs inne sta. nog gen dink

dat di vonstade maken mag.

Die ouer al is die en is nirgen.

Die sake die man hort mit der liede die verstrekt luttel. | als die spise die man

niemet. inde die man wieder vot wuorpt

En gene en is so sere tegens die gesunde van den minsche. als dicke te

verwandelen sin leuen.

Die giene die is rike die vome wel gehelpen kan mit dien dat hie heuet. Want

die luttel heuet inde vome genuogt die en is nit arm. Mar die giene die mer

begeert dan hie heuet. inde vome niene genuogt die is arm. Wat mag man

ruken wo viele guder hie heuet. sint dat hie nit en telt dat guot dat hie

gewonnen heuet

Manire van richede so is dat man hebe dat man bedarf. Jnde dan dat

vome genuoge dat hie heuet

[pagina 88]
[p. 88]

Wetstu dat die man din vrint is. geloues du vome nit als wale als die

seluer duo misduos. Ak mis duot die giene die sine vrint bid vuor di lude.

Jnde diene pruouen wil ouer eten. dar en is man nit sculdig te pruuene.

Mar ter noit dar salmanne pruouen.

Die behuuege man die bedruokt is mit sinen guode. hiene | heuet gene so

grote beswarnisse dat hie vrint waint heben dar hir nit en heuet. Jnde

dar vombe heues du enen vrint du bist sculdig mit huome te sprekene.

Jnde bi sinen rade te wirkene. Mar dat du gepruoft heues alr irst dat

hie die mint. na der minnen salt duos gelouen dat man mint. Mar te

vuoren salt duos wanen

Als kuonlik sprek tegegen dinen vrint als tegen die seluer

Leue in sulker maniren dat du di seluer niene geloues.

Iet is ene lelike sake dat man nieman en gelouet. Jnde iet is dwasheit al

den luden tegelouene. Nogtan is sconre dat man al gelouet. Mar

[pagina 89]
[p. 89]

iet is tsiekerste dat man nieman en gelouet

Du haddes grote blitscap duo man di die kledere van dinre kingsheide af

dede. Jnde man di gaf mans kledere. nog bistu sculdig merre

blitscap te hebbene. heues du gelaten kingsche sieden. Jnde dat du

genuomen heues. wiser lude sieden. Mar it is swar te duone. Want man

vint der lude viele dar iuogt nit al ene in vome en is mer kingsheit. dar

vombe duot guot laten die kingsheit. Want man vint bescrieuen die wisheit

van den oden, van den iungen en vinde wi nit dan dwasheit

En gene richeit en helpt den gienen diese so lif heuet dat hiese nit verliesen

en dar. Jnde dar vombe wils du te regte leuen. so sette din herte inde

dinen sin dar tuo. dat du al gedogen muoges dat gescin mag. Want

dauenture die en brinkt nieman so hoge. sine settene wieder alse nieder

alsi vor vombe kirt. Jnde dar vombe sone salmere gene sieker hope vop

heben in diese werelt. Want gelike dat die see groit wuort inde vor dicke

[pagina 90]
[p. 90]

verruort Jnde en gene scadigheit en heuet also en duot die auenture

W[i] sin sculdig te leuene inde te hebene beter leuen dan die gemente

van den luden. Jnde nit tegens die gemente te leuene. dar vombe dat

wi die giene die wi trechen willen te guoden leuene. vom van vons nit en

vontverren. vmob dat wi endeel anders leuen dan si

Die in ens ander mans huos kuompt. hie is sculdig mer te | merkene inde te

siene. vop den here dan vop dat. dat in den huos is Want die giene is wis.

die also hauegslike dient inde duot dienen in erdenen vaten. als en andere

in silueren vaten. Jnde den gienen en sal man nit mispreken. die nit

meer en agt vop die silueren vate dan vop derdene

Iet is groit armuode van herten als die minsche sin richeit nit gedogen en

kan. Jnde sinen muot bedwingen

Iet vordert sere en ende te hebene van girigheide dat man den angst den

man heuet. in din dat man tguot wint. dat man dien van vome duo. Want

[pagina 91]
[p. 91]

die wise man spriekt aldus. duo girigheit van di. inde angst sal die laten

Iet guot dat man al ene heuet dat en dogt niergen tuo. en | si dat man gesellen

dar tuo hebbe

Iet is ene harde guode sake dat man nieman bidden en darf. | Jet is ak ene

grote sake dat en minsche so vol is inde so bouen van sinen guode dat

hi nit beiden en darf na die werke van der auenturen

Iet guot van dieser werelt dat is vergangelik. Jnde nit gestadig. Jnde war

si gestadig si soiden dog ienege tit des minschen herte vollen. Mar

huor nature is suolik so mer meer heuet somer meer begert

Iet is merre meisterscap dat man wel hoit dat guot dat man gewonnen

heuet dan te hebbene in sir gedagte dat man wel duon sal

Man is sculdig harde sere dar tuo te pinene. dat die guode wille gebragt si

te werke

Die begerte die bi naturen is. die heuet en ende. Jnde die tegens reden inde

[pagina 92]
[p. 92]

tegens nature is diene heben nit war in si ende nieman muogen Want

dat valgs is dan heuet nit. war in dat ende niemen mag. Want ende van

valsheide dan is nit. Regte also als wi sien enen man gain den regten

weg hie gait dar hie gain wille. Jnde die giene die den crumben weg gait. die

gait inde gait Jnde en wet war hi gait. Jnde en kan ten ende van sinen

wege nit geraken

Richeit is swar te lerne inde te hebene. Want si makt den minsche alt

vonmuotig. Mar armuode is vri inde gestade. Jnde dar vombe wil tu

dinen sin vri inde ledig heben, so mak di arm of gelik den armen

Man is viele siekerliken rike als man niene weet wo swar dink armuode is

Wil tu wel leuen in dir richeit so pins dat du wel leuen muoges suonder

huor. Jnde pins ak dat richeit is ene sake. die den minsche nit bliuen

en mag.

Muogs du so vontiedi van dieser werringen van dieser werelt. Jnde en

muoges du di nit vontien. so so duo die seluer alte male dar vot.

[pagina 93]
[p. 93]

Wruotscap leert den minsche swigen inde nit spreken.

Sig dat din leuen nit anders ensi. dan du den luden leeres. Want iet is

grote gebrekenisse van sinne als des minschen leuen nit en volget

sinen worden

Regte vruotscap is dat man altos wille die guode sake inde die regte sake

Jnde dat man die quade niene wille

Armuode die leert den minsche des hie nuommer en wiste nog en pinsde

en ded armuode

Man is sculdig armuode te minnen. al wairt anders nirgen vombe dan dat

si duot vrinde kinnen

Iet is ene harde grote sake. als die minsge nit bedregen en is mit richeide.

Jnde diese dan wel hoiden kan

Iet is ene harde lelike sake enen manne sin ere te latene.

Wi steruen inde hebbens beguonnen sint dat wi irst geboren wuorden.

[pagina 94]
[p. 94]

Jnde dat is vonse nature. Want en is nieman die sechen mag ic hebe

dirtig iar of virtig. of min of mer. Mar die doit heuetse vop vons gewonnen.

Jnde hine gaues vons nit weder vomb al dat guot. dat wi geleisten

muogen. duos en heb wi nog iar nog dag

Nieman en agt vop guot leuen. Mar al die lude agten vop lang leuen. nogtan

sal elk minsche wieten so wie so wil die mag guot leuen heben. Mar lang

leuen dat en mag nieman heben.

Man sal begeren dat guot is inde erlik. Want die begerte inde die girigheit.

van den guoden minsche. die is sieker inde vaste. in guoder | conscientien.

inde bi erliken rade

Iet sin harde luttel luode. die von seluer inde vor guot berigten mit guoden

rade

Ic vinde viele lude die dan alr irst leren leuen \ als si steruen sulen. Jnde

dandre latent leren als si beginnen sulen.

[pagina 95]
[p. 95]

Die is dol die tuot sinen argste hast. Want iet kuomet alte tide.

Ak en is die giene nit vruot die die tit. die hi heuet verlist. vomb den angst den

hie heuet van der tit die kuomen sal.

Iet is en stark dink ene starke stat te verwinnene. Mar iet | is viele starkere

den doit te verwinnene. Jnde dar vombe is man sculdig den doit

tuontsiene dat man geen dink der doit gelik maken en mag.

Iet is en lelike sake dat man seget inde vertelt die worde van den wisen

luden. Jnde man vore werke niene volget.

Iet is ak en lelik dink. dat man ene sake pinset. inde en ander seget. Jnde

nog is lelieker dat man seet in gescrigte saken die nit war en sin

Die den anderen mint hiene sal vome nit vontsien. hiene | suol vome sechen dat

vome erlik is.

Duo al dat du duos gelik of tuot vuor al den luden dedes.

[pagina 96]
[p. 96]

Iet is en harde guot dink den minsche dat hie en \ huode sette sir herten.

Jnde dat hie enen minsche kiese. Wes werke den luden wel behagen

Jnde hie vome dar na pine te wirkene

Dan is gen scade of dat vergait dat sculdig is te vergane. Jnde dat saken

wieder tuot vorre naturen kuomet

Duo van di den wain want si sin valgs inde nit gestade

Die doit die beid vonser altos als wel den iungen als den | oden. Jnde dar

vombe si wi vor sculdig te beidene in allen steden inde altos | suol wi

vorsiin wesen tegens huor

Merke dine iare inde teelsei so soits du heben scande. dat nu te willen

dat du woits duo du en kint wers.

Duo of du muoges in ieneger maniren dat die sunden inde die quaitheit in

di versteruen er du verstirues

Die guode pinsinge die en is nit geret nog te kope. Jnde war si te kope

man vuonde nieman diese kogte. Mar die quade pinsinge die is dik

[pagina 97]
[p. 97]

gekogt

Man is sculdig te wandelen sinen muot inde nit sin lant. Want al vars

du ouer see dar vombe en laten di die sunden nog die quaitheit nit duone

vuorse mit di. Jnde dar vmbe soits duo se alr irst van di duon Jnde di seluer

wandelen Jnde dan sal di genuogen. in wat steden so du bist. Want

als die minsche in guden leise is sin lant is ouer al

Vonuersiin doit kuompt gerne den gienen die lange wenen leuen. Jnde in

dien hope vome laten te beteren. Jnde dar vombe sal man alle die dage die

kuomen setten gelik den lesten dage

Die guode worde sal man prisen nit vomb den gienen diese seget, mar vomb

vor duoget

Rade inde lere di seluer alr irst inde dan enen anderen

Hebbe vriede tegens die lude inde vegte tegens die sunden inde die

quatheit

[pagina 98]
[p. 98]

Diegiene die duol is in enre saken die waint ak dat al dandere duol sin in der

seluer saken.

Nieman die dine quaitheit weet salt du als sere vontsiin als die seluer. Want

enen andere mogts du vontgain inde nit die seluer

Sig dat du dine kragt inde dine magt lieuer besuks in diin dat du dinen

vrinden helps in duogden. dan duo seluer dedes tuonregt vop dinen

viant

Andermans misdat die bistu sculdig gerne te vergeuene. Mar dine

misdait die du misduos die ne sols du nit vergeuen. Mar duo | sols altos

gedinchen. vomb dat. dat du di tebat huden suols in misdat te vallen.

Die wis is dan alr irst leuet hie teregte. als hie pinset wat tegesciene is. Jnde

dat hi alle saken priset na vren werde. Jnde na vorre naturen

Die wise man die is sculdig te horne viele raits. Jnde dar vot dat beste te

niemene. Jnde vome te huodene dat hie niene valle in valschen rait. mit

ligtelik tegelouene.

[pagina 99]
[p. 99]

Idel pinsinge inde die nit wesen en muogen dar en sols du nit vop pinsen.

Want makstu din herte vonmutig dar miede. du sols druoue werden als

du al gepinst heues. vomb dat. dat du dine pinsinge nit | volbringen en

muoges.

Drag vorkunde ter warheit inde nit ter vrinscap

Duo sols wesen van drie tiden tegens die quaitheit. sette | die sake te regte

die tegenwordig is. du sols gedinchen die giene die gelieden is Jnde vorsig

die giene die te kuomen is

Pinse in dir herten die duogde inde die quatheit die gesciin muogen. dar

vombe dat du die duogede muoges maten inde die quaitheit gedogen

Die wise man die en is geen tit ledig. Want hie haist die saken die trag sin.

of hie vontwirt die bewuorren saken. of hie swont die harde saken inde die

grote. die swair sin te duone. Jnde aldus vorsiit hi vome van den groten

saken tuot den klenen. Jnde van dien dat klair is tuot dien dat duonker is.

[pagina 100]
[p. 100]

Jnde van dien dat nuo is. tuot dien dat nog kuomen sal

Duo sols besiin wat luden du wel behages nit wo viele luden du wel

behages

En sette die seluer nit in so groten dinchen dat du bieuen muots inde

angst heben dat du vallen suols

Iet is ene harde erlike wrake inde engrote dat man vergeuet.

Die gene die is kuone. die niene begert den angst als die duombe man duot. nog

die nit vontsiet als die arm man duot.

En gene sake en makt den minsche so blode als sine conscientie diene

begript van sinen quaden leuene

Duone sols ak nit versmain armuode nog guodertirenheit

Heues du luttel wagte dat du dar vombe nit vrek en siis. mar milde.

Want man mag wel milde wesen van klenen guode

En clage nit. nog en screie din armuode nog en beger nit ander mans

richeit

[pagina 101]
[p. 101]

En minne nit vonsuouer worde. mar du sols minnen die worde die

vruomelik sin Jnde dar du gebetert bi muoges werden

Uorsig dat dine houisgheit nit en si vonerlik ensi. Mar si sal sulk sin. dat

si al den luden wel behage

Duo sols wesen alse druoue bistu gepriset van den quaden. als of man die

prisede vomb ene quatheit.

Iet is en harde guot dink dat man den smekers van huome duot. Want dar

si sin. si trechen des minschen herte an huon. mit huoren smekeliken

worden.

Wagte dies dat du mit vertrechingen niemans vrintscap en winnes

Want minne die en wil gene trekhinge

Huot di van houerde inde van dolre kuonheide. Mar du sols wesen

omuodig. Jnde di nit alte lage maken. mar in omuode sal man mate

haden

Duo sols die dugede leren inde wisen. inde castien | guodertirenlik die

quatheit.

[pagina 102]
[p. 102]

Duone sols den harden worden nog den houerdigen worden nit

vontsiin. Mar der smeker worde die sols du vontsiin

Duone sols nit nawe besuken ander mans vongeual nog sine quatheit.

nog duone sols ak nit alte wredelik castien. nog duone sols den

minsche nit verwiten sine quaitheit indien dat duone casties. Mar toge

vome scone gelait in din dat duone casties.

Duo sols swigen inde horen den gienen die sprekt Jnde vrag man di iet.

so antwerde so dat die giene versta, dar du wieder spriks. Jnde

vontcuommer di van den gienen die nit en wil mer werringe als man vuor

huome sprikt

Mak al die lude gelik die seluer. so dat du niene versmais | mit houerde die

giene die lager sin dan du bist. Nog vont sies ak den gienen die houerdiger

is dan du bist. aldus mag du alrebest geregt wesen

Duo sols guodertiren wesen tegens al die lude Jnde huot di dat du nit en

smeks Jnde du sols spilik wesen tegens al die lude.

[pagina 103]
[p. 103]

Duo sols wreder wesen in delne dan in sprekene. inde in dinen leuene

dan in din ansigte

Du sols di huoden dat du din lof. Jnde dinen pris nit vort en segs. Heues

du lof du en salt en genen nit heben. vop enen anderen dat hiet heuet

Dat du weets inde dat du kuons. dat sal du en anderen gudertirenlik

Jnde dat du niene k\244ns. dat salt du gerne leren. Jnde gebare oft duos

niene kuons.

Regten inde regtigheit wart vuonden bi naturen. vomb te helpene die

gemente van den luden

Geregte dait inde geregt loin. is als die minsche sin saken wel duot. Want

en gene sake en dog. en si dat manse duo in duogden

Die dwasheit inde ouermuot van den houerdiegen. die duon dicke dat die

gutertiren te gedogen heuet

[pagina 104]
[p. 104]

Nieman en mag en dink lange trechen dat in valsgheide gedain

is. Mar dat man in duogden duot dat waist altois

Iet is als grote wretheit al te vergeuene als nit te uergeuene. Jnde dar

vombe sal man reden inde siin. lude dat en stark dink is. dat [.....]

dik getempert is. dar vombe si wi vons seluer sculdig te bogene. ter

guodertirenheit. als die sake bouen reden gedain is.

Engene sake en vuoget so wel den groten here als guodertirenheit

Iet regt van guoden heren dat is. dat man den luden wel behagen sal Jnde

dat man gudertiren si. Jnde dat man versma die lelikheit die man vome

duot. Jnde dat man nit en scelde . Jnde dat man sinen toren nit en

volge. Want dat is manire van wiuen.

Die bihen die sin fel inde vegten gerne Jnde laten vor angen in die wonde

die si steken. Mar vor kuoninc dien si heben die en heuet en gene ange.

Jnde die nature heuet so geseet. dat die kuoninc suonder wapen sal wesen.

[pagina 105]
[p. 105]

Jnde dat is en groit exempel. den kuoningen inde den groten heren.

Want als viele als vor toren mer scaden mag dan di toren van den kuoninc.

van den bihen So is sculdig huor sin inde huor muot. bet getempert

wesen dan ander luden

Die giene misduot. die waint dat sins heren magt gait. dar sin here nit en

heuet.

Guodertirenheit duot den kuoninc mit gemake leuen. Jnde duot. dat hi

wandelen mag ouer al.

Die vaste buorg inde die beste die en here heben mag. dat is dat hie gemint

si van sinen magen Jnde van sinen mannen.

Iet en is gene so guode sake den here. als dat dat al die lude sin lang lif

begeren.

Misduot man enen groten here. hie is sculdig magt te hebene ouer sinen

muot. Jnde te temperne die pine van den gienen die vome misdan heuet.

tuot den male. dat hi wieder tuome seluer kuomen is. Jnde | is sculdig

[pagina 106]
[p. 106]

ligteliker te vergeuene. dat man vome misduot. dan dat man anderen

luden misduot. Want also als die giene. die van ander luode guode eweg

geuen die en sin nit milde nog houesg. Mar die dat huore eweg geuen.

die sin houesg. Also so en is nit guodertiren die ander lude misdait

vergeuet. Mar die vergeuet dat man vome misduot die is guodertiren.

Die pine die man sinen vrinden duot. die duonkt viele merre dan en andere

Iet is also lelike sake enen here dat hi viele pinen inde viele martilien duot

den gienen die vordelt sin ter doit. alst is den arseteren die sinen sieken

viele wonden maket

Man hort inde duot viele lieuer des giens wille die gudertirenlik gebudet.

Want die nature is dicke wiederwerdig. Mar als manse guodertirenlik

leid so volgt si gerne

Iet is regte verwotheit van den minsche. als hie vome verblidet van ander

mans bluotsturten Jnde van ander mans vongeval. Jnde die dat duot die

lait minsglik nature. Jnde niemet die nature van den wilden diren

[pagina 107]
[p. 107]

Iet is viele betere dat man sinen here torne mit wair sechene. dan dat

man huome wel behage mit smekene

Uonder ander quaitheit so ist ene grote quaitheit. als man genen dank

en wet van den guode dat man gedain heuet.

Ine wet wilk sake leliker is of te missakene dat man gelouet heuet. of

wider tescene dat man gegeuen heuet

Wi vinden viele lude die en genen dank en witen. van den guode dat man

huome gieuet. Jnde dat is dicke vons egen scoit. Want wit vome dicke

verwiten vuor ofte na. Ak en wet mans genen dank. als man gieuet

houardelik. Jnde gelik of man dar nit vombe en gaue. Jnde ak als man

druomb tornt als mant gieuet. of dat man so lange dar vombe gebeden

heuet dat mant gieuet duor vrinde wille. Want wieso aldus gieuet. of lange

merret mit sinre gigte. die heuet dicke inder gedagte gewest dat hie nit

geuen en solde

[pagina 108]
[p. 108]

Man vint bi naturen. dat man die misdait inde die quatheit hoge trekt

dan die duogt. Jnde meer af sprekt. Jnde nogtan sieman dicker die duogt.

Mar die quatheit gedink man langer

Die giene verlist sine duogt inde sine gigte die se gieuet dar hi waint dat si

hastelik verloren sal wesen

Iet en is en gen so hart herte nog so vergeten. is dat man vome dicke gieuet

man krige sine vrinscap dar miede.

Man is sculdig te leerne den gienen die gerne niemet gerne te geuene.

Jnde man sal nit geliken al ene den gienen die dat vor eweg geuen Mar

man salse verwinnen mit gigte inde mit houisgheide

Die gigte die man gieuet die en is so viele nit te prisene als die guode wille is.

van den gienen diese gieuet. Want die guode wille makt die clene gigte

groit. Jnde die quade wille makt die grote gigte clene. Jnde weet ak dat

[pagina 109]
[p. 109]

viele bequameliker is die clene gigte. die man ligtelik inde gerne gieuet

dan is die grote gigte die man swarlike inde node gieuet

Die prouinde en is gens danks wert die lange merret in des giens hant diese

gieuet

Die gigte is man sculdig sere te prisene die man hastelik gieuet. Jnde dar

en gene trechinge ane en is. van den gienen diese gieuet

En gene sake en cost so duore den scamelik minsche. als die | sake die hie

verdint mit biddene.

En gene sake en is so swar. so wieder te biddene die sake die man te vuoren

georloft heuet

Al guodertirenheit die hast. dat ist regt van den gienen die die sake gerne

duot dat hiese hastelik duo

Als man gieuet man sal mer siin. vops giens vruome den man gieuet. dan

[pagina 110]
[p. 110]

vop sinen wille. Want die gigte die man duot vomb quaden. wille te

volbringene. die en sin nit te prisene. Jnde die en sal man nit geuen.

Iet sin suome lude die dank sechen van der duogt die man huome duot.

hemelik en des en sal man nit duon. Want iet war als guot dat man der

houisgheide missakte. Mar man salse dancken openbare

Engene sake en genuogt den dollen verwainden. Want si wanen altos

mer verdint heben dan man huome gieuet

Iet en is geen so clene gigte die houisg is inde guot. hiene make die gigte groit.

nog gene so grote gigte die quait is hiene makse klene.

Die wel sine prouinde gieuet die duot almuossen. Jnde | die giene die dar gigte

af waint heben die is en wokerer.

Iet is en lelik scade als man qualik te staden gieuet. Want iet ware beter

dat man die sake niene hadde gehait. dan dat manse qualike gieuet

[pagina 111]
[p. 111]

Iet is beter dat man den quaden hilpt. vomb den guoden. dan dat man

den guoden deert vomb den quaden

Wat die wise man sprikt. dat sal sin vaste inde gestade. Jnde dat en sal

man nit begripen of hie tegens dat. dat die sake wandelt. dat hie ak sinen

rait wandelt

Iet sin suome luode als man huome ene sake sindet. dat si tehans ene sake

wieder sinden. dat en sal man nit duon. Want dan is anders nit dan

gewesselt

Die giene die guot heuet die is egen des guots. Want hie hoit inde huot als die

egen man duot. sinen here. Mar als hiit eweg heuet gegeuen. so is hiis

alr irst here. Want hiene huodets niemer als eigen.

Iet is grote quatheit dat man die gigte niene prist. vmb dat. dat die man dar

af nit en armt diese gieuet

Die werelt en satte nieman in so grote herscap. hine muot enen guoden

vrint heben die vome hilpt dat hi stainde bliuet

[pagina 112]
[p. 112]

Die arbeit die vuot den minsche Jnde dan is nit mans dait. dat man

vontsiiet den sweet

Iet is en grot del van duogden. als die minsche wil guot werden.

Sig dat dine werke inde dine worde al eens sin. Jnde dat si alle sin

geslagen in ene vorme Want des minschen herte en is nit geregt als

sine dait sinen worden niene volgen.

Man sal gereiden in sir iuogt. dat man vfenen sal in sin odere.

Des gins sin inde sin muot. is gestadig inde gemakelik die | vome en geen

tit en verwandelt Mar hie is altos in enen puonte. is dat | vome richeit

inde herscap tuo gait. is dat si vome vontgait.

Die doit die wi vontsiin die en bederft die sile nit al. Mar si maktse nie. Want

wi leuen sunder ende na der doit.

Die alle sine saken vonder vome duon wille hi sal vome setten vonder

[pagina 113]
[p. 113]

reden. want is dat di reden berigt. du sols van manigen minsche

berigt wesen. Jnde si sal di ak wisen wat du begripen sols inde | in wilker

maniren.

Iet is ene harde lelike sake als die minsche vom seluer nit leiden en kan.

Mar dat manne leiden muot

Die worde die sin harde guot. die altos wassen ins minschen sinne. Jnde

man heuet ak nit te duone viele worde. Mar worde die bederflik sin

Die nature van den edelen sinne is suolik dat hie pinsen sal erlike sake.

inde groit. Jnde die duoget sal hi merren

Als die minsche verhart is in sir quatheit. so en is dar gen wieder keren

an

Die rede die man seget in alte kuorten worden die is dicke qualik \

verstain

Die rede die waragtig is die sal guodertiren wesen inde openbare

Gelik dat gestade ganc vuoget wel den vruoden man. so vuogen ak gestade

[pagina 114]
[p. 114]

worde inde vor gepinst. Jnde dar vombe leert die wise man dat man

trag si in sprekene.

God heuet vons gegeuen ene siele in vons Jnde die is huder van der duget

inde van der quatheit die wi duon. Jnde in sulker maniren als wise

hoiden so hoit si vons.

Dustu saken die erliken sin. die en darf dar nit vombe wesen. oft al die lude

wieten. Jnde duos du ak saken die vonerliken sin. huod di dat nieman en

wiete. Jnde mindere ak dine misdat nit vomb dat. dat nieman en weet dan

du Want hi is harde duol die versmait dat orkunde van sinre

conscientien

Leue in sulker maniren mit den gienen die quade di sin. als du wilt \

dat si mit di leuen

Inde als dicke als du pins wat magte du bouen huom heues. so pinse dat

got viele merre magt bouen di heuet.

Die giene is regte dwas die en part kopen wil. inde besiet den bredel inde

den sadel. Jnde nit de sceppenis van den parde. inde sine sieden. also

is die giene en dwas die den minsche priset vomb sine cledere inde vomb

[pagina 115]
[p. 115]

sin gelait Jnde nit vomb sine vruotscap.

Minne inde vruotscap makt alle dink gemene. dar vombe die guoden vrint

heuet hie sal vome al sin dink maken gemene

Wi sin sculdig te vline die quaitheit. Want si en heben in huom nog ende

nog manire.

Dune bis nit sculdig te verblidene. vomb den lof van den gienen den du

nit louen en muoges. dat sin die giene die des loues nit wert en sin.

Lof duot gerne minnen den gienen den man louet.

Den gienen den dromt die en sal dar nit vop pinsen

Dat is dait van groten meisteren dat hie al begript in klenen saken.

En gene ruste en is guot si en si mit reden gedain

Engene sake en wandelt de muot van den wise manne. nog gene

[pagina 116]
[p. 116]

blitscap en beneemt huome sine pinsinge.

Wi en sin en geen tit in enen puonte. Want wi en sin huden nit dat

wi gisteren waren. Want alle dink dat leuet. dat lopt inde lwliet .

Jnde nogtan begere wi die sake die in diese werelt sin gelik of si altos

duren solden. Jnde wi altois leuen.

Die sake die meest benempt hogen luden. vruotscap. dat is | dat si wis wanen

wesen. Jnde in dien behagen si von seluer. Jnde en willen nieman

gelouen. Jnde dat is die ouerste dwasheit.

Al die lude willen heben blitscap inde en wieten war vombe. Jnde die wis

is die en is gen tit suonder blitscap. Want hiene wandelt | sinen muot nit.

vomb en gene sake die vome tuo kuomet. Jnde hie vorsiit wisliken sine saken.

Jnde al blitscap kuompt van duogden.

En clene busg so genuogt viel diren. Jnde en clene weide vuot wel enen

[pagina 117]
[p. 117]

osse. Mar die minsche wuort gevuot van der erden. Jnde | van der see,

inde van der luogt. nogtan en genuogt vome nit

Al die wile dat man iunc is so is man sculdig te leerne weil te leuene. Jnde

als man oit is wel te steruene.

Man mag versmain al dat in die werelt is. Mar man mag nit heben al dat

drinne is. Jnde dar vombe die kuortste weg rike te wesene die enig is. dat

is dat man richeit versma

Verlis du dinen vrint din ogen en sulen nit droge sin. Nog duone sols

ak nit altos screien. Mar wi sin sculdig dat die gedinchenisse van vonsen

vrient. den wi verloren heben dat si vons sin spil inde blitscap. Jnde wi

ak sins gedinchen. Want die enen guoden vrient heuet. hie wet wel dat

hie vome altos nit duren en mag. Jnde iet si dat \ ak dat die giene die sinen

vrint screiet. hie waint dat ander luode wanen. dat hiene nit en minde.

Jnde dar vombe wil hie togen mit sinen tranen. dat hiene minde. Jnde

dat en sal man nit duon

[pagina 118]
[p. 118]

In groit man gait wel vter enen clenen huse. Jnde en groit sin is wel

in enen clenen ligame. inde in enen leliken. dar vombe en is die grote

man die quader nit. dat hie vter enen clenen huse gait. Jnde die grote sin

die gait vter den klenen ligame. den en sal man nit versmain. vomb den

klenen ligame dar hie inne is. Want die ligame die niemt sin ere van den

guoden sinne

Alle duget is in maniren te hebbene. Want gene duget en dog sunder

manire

Al ere inde alle houisgheit die is willig, Jnde is si nit willig so is si mit

kragte gedain Jnde dan heuet geen ere nog gene houisgheit

Iet is meerre vruotscap van den guode dat lanshem tuo | kuompt. dar vombe te

sorgene Jnde dat te gewinnene. dan is die sake te punte te settene. die

te winsche kuompt. Jnde dar vombe en is gen so guot guot. als guot dat

[pagina 119]
[p. 119]

lanshem tuo kuompt. Jnde dat gewonnen is mit cragte Jnde mit

vegtene tegens auenture

Man sal die tormente niet begeren. Jnde is dat manse gedogt. so sal

manse gedogen mit starken herten.

Iet is en dwaislik begerte dat man begeert ledig te wesene

Die giene is duol die nit en agt vop die sake die hie vor huome siit Jnde die el nit

en begeert dan tuonderuindene ander lude rait. Jnde huor

hemelikheit

Iet is ene manire van houerde dat man is altebedekt Jnde dat | man vome

vontuirt van den luden

Man is nit sculdig sin ledigheit te dorheit te kirne Jnde te duone dat die

lude van huome spreken. Mar die minsche is sculdig tegen | vom seluer

te sprekene. Jnde vorsiin in huome seluer wat guot gedain is. Jnde dat

te duone.

En gelik van wandelbaren sinne is dat. dat man lange nit gemerren en

[pagina 120]
[p. 120]

mag vop enre stat Jnde dar vombe die sinen sin. in enen wesene hoiden

wille. die sal alr irst sin ligame hoiden in enen wesene.

Gedinghenis van voren ende. sone mag nit tit kuomen. den | gienen die en

geen ende en maken van vorre girigheit

Nieman en is vonsalig anders dan bi vome seluer

Die rede dar wi sunde vomb duon. dat is dar vombe dat wi lange wanen

leuen. Want pinsde wi vomb die doit. wi soiden vons huoden van suonden

Die giene en is nit so guot. die guot is mit guoden luden. als die giene die guot

is vonder al den luoden

Iet is regt dat al die tit vonse si Jnde dat wier nit verliesen. Jnde dan muoge

wi nit duon. en si dat wi mit vons seluer sin. so. dat vons nieman en

hindere

Die girigheit van maniegen minsche die en is nit an enre saken. Want

[pagina 121]
[p. 121]

heuet die auenture enen minsche gegeuen guot. vome en genuogt niet.

Mar hie siit te hants vomb en andere. regte als die huont duot, den man en

stuk vlesg wuorpt. Jnde hie vome hast dat hiet in slint Jnde te hants lopt

hie vom en ander. Mar dat en duot die wise man nit. Mar vome genuogt mit

dien dat hie heuet. Jnde kuompt vome en beter dat niemet hie

Huod di van nide. Want die nidege en heuet so grote blitscap nit. van

den vongeual van viele luden. als hie groten rowe heuet van den vuordel

van enen manne

En is gen wonder dat en minsche begert te gode kuomen. Want got

kuompt ten minsche. Jnde en is gene guode pinsinge. si en si | van gode

of mit gode.

Iet scient wale dat dit guot hir nieder geen guot en is. Want got en duot dar

nit miede. nog hi en agt vop geen richeit. nog vop geen sirheide. Mar

tregte guot dat is mit huome. nogtan beger wi meer dat guot hir benieden

dan tguot van hir bouen. Mar dat duot dat wis nit gesmakt en heben.

[pagina 122]
[p. 122]

Die wise man en torn vome nit vomb doit van sinen kinderen. nog van

sinen vrinden. Want als vruodelik gedogt hi vren doit. als hi der sinre

beidet.

Dine rede en sal nit sin bequamelik mer bederflik

Die meste dorheit die enig is. dat is dat man nit leren en wil. des man

niene weet. Want als lange als man leuet so is man sculdig te leerne war

bi dat man leuen mag.

Iet is ene harde guode sake dat en minsche reden in huome heuet. Want

in dien is hie bouen anderen diren inde volget gode

Minne inde torn inde girigheit die duon dat man den angst nit vontsiit

Wils du guot wesen so gedog gudertirenlik al dat gescien mag

Wi sin bina alle in den gedagte. dat wi den minsche niene ordelen

tegens dat hi is. mar na sinen clederen inde na sinen gelate. Jnde

[pagina 123]
[p. 123]

dar vombe wil du den minsche te regte ordelen . so pins dat hie al

nakt si. inde dat hi nit en heuet. Jnde dan besig sinen sin. inde sine

sieden. inde dan alr irst so mag tuone kinnen.

Die slag die en noset so sere nit. den gienen die en siit kuomen. als den gienen

die vome dar vuore nit en huot. sone duon die saken. die geuallen den gienen

die dar vop gepinst heuet. als den gienen die dar vop nit en agt

Duo en wets nit wat en vrint wert is en si dat du wets wo viele du den gienen

gieues den du dine vrintscap gieues. Want du gieues vome ene sake die

vaste is inde gestade ter werelt. Jnde die meer gebrikt dar manse meest

waint heben.

Iet is dorheit dat man vontsiit die sake die man nit scuowen en mag.

Iet duot guot steruen. Want man leuet altois na der doit sunder angst te

hebene van steruen

Iet is groit lof den minsche als hie den quaden qualik behaget

[pagina 124]
[p. 124]

Is dine pine clene so hebe ligte verdoldigheit Jnde is si groit so sols duos

heben groten loin inde grote blitscap

Bistu arm armuode en is di nit swar duone makse seluer swar. Want si is

ligt inde blide. inde want nieman en heuet er nit

Duo siis dat viele lude enen man volgen als duon die vligen den

huoniege. Jnde die wolf den ase. also duon viele lude. die volgen

manigen manne vomb sin guot

Deues du din gelt verloren. du gais alse viele te ligter agter wege Jnde

du bist ak te siekerre in der herbergen. Jnde also ist bie manieger saken

dat en man waint dat vome quait is dat is sin geluok

Heues du din guot verloren du heits di seluer vonsalig Jnde screies dar

vombe be wilen dat is bi dinre dwasheit. en ander tit so si de vruodere.

Want scade castiet den minsche

Is dat di misvalt van dinen ogen en clagt nit te sere. Want die ogen sin

[pagina 125]
[p. 125]

geleren van der suonden.

Die en is nit wis die screit den doit van sterfliken saken. | Want alle dinc

muot wieder tuot sinre naturen.

Uersuke dinen vrint in erliken saken. Jnde in duogden Jnde ak ter noit.

inde nit ter tafelen. Want dar sait duor gnuog heben.

Alle saken verliesen vore kragt mit vfeningen die man dicke dar tegen

duot.

Als girigheit is ins heren herte so is tregt in groten angste

Dar vombe en sin die saken te dilder nit in vorre naturen | dat si scaden den

gienen die dar qualik mit vfent

Under ander geregtigheit die nature heuet so is die ouerste. dat si vons

allen makt gelik ten ende. dat is ter doit Want nieman vontgaits

Die cragt die die minsche heuet in huome die kuomet van guoden sinne. Jnde

[pagina 126]
[p. 126]

van vorsinigheide. die die minsche duot in naturliken werke

Iet is ene clene sake van des minsche leuene. Jnde iet is en groit dink sin

leuen te versmain. Jnde die giene die duot die is sieker van allen angste.

Want huome en ruokt waner hie stiruet. Jnde dar vombe die sieker wil

wesen die sal altos gereit wesen

Die doit die ist tregt van naturen. Jnde tol van allen sterfliken saken.

Jnde geneser van allen vongeluk. Alle die giene begerense | die wel

leuen

Uersma den doit. so sait du versmain al dat tuot der doit kuomet. ist

volwig. ist angst van der see. Want alle dies saken en muogen anders nit

duon. Mar sceden den ligame van der sielen. Jnde en is gene sake die dat

benemen mag nog en geen gelukke. Jnde du bist verwuot en vontsiis du

den doit nit mer alst duonrit. Jnde du wains leuen alst nit en duonrit.

Want man muot vommer steruen als god wil

[pagina 127]
[p. 127]

In den minsliker saken duuerste die enig is dat is dat die minsche sinen

muot inde sin herte sette bouen alle dregen. Jnde bouen al dat

dauenture duon mag. Jnde wat so gesciit dat mant williken drage.

gelik of mant wille dat also gesciede. Want man is sculdig te wilne al

dat god vorsiin heuet

En die ouerste sake van der werelt so is. dat die minsche stoten muot

heuet inde stark tegens sine wiedersaken. Jnde tegens vonsuuerheide.

Jnde dat hie nit en begere angst te hebene. Jnde dat hie en geen angst en

hebe quaitheit wieder te stane. Jnde die ak maken kan sin gelukke. inde

nit beiden Wan er dat iet kuomet. Jnde man sal ak nit vontsiin wat gesciit

ist guot ist quait

Iet is en stark dink duget te vindene. inde man muotse leren inde meister

dar tuo heben. Mar die quaitheit leer wi bi vons seluer

Vonsuuerheit die versmait die sake die man dicke gedain heuet. Jnde

[pagina 128]
[p. 128]

pinset alle dage. nihe sake. inde nihe scalkheit. inde nihe manire

van suonden.

En genuogt den minsche nit dat hie en vrait is mit den tanden. inde mit

den munde. inde mit den buke. Mar hie is en vrait mit den ogen mit

der girigheide

Die geene die nit gedogen en kuonnen al ene. die begeren die geselscap van

den luden Mar die giene die vruot is die vontbertse wel Want hie heuet

blitscap in huome seluer Jnde also geualt dicke dat wi vons seluer pinen

te minnen of vons seluer te wairne

Iet valt selden dat wi al ene sin. Want wi vonsteken vonse | herte inde vonsen

muot mit houerde. of mit girigheide. inde die vonsaligste sake die ienig is.

so is dat wi en geen dit in vons seluer en sin

Huod di dat du nit sere en volges den smekeren. Want si sin werklude

[pagina 129]
[p. 129]

die anders nit en pinsen dan wo si muogen bedriegen die | giene die bouen

huome sin, inde in dien so dienen si mit smekene. inde mit | valgscer

bedechtheit inde gebaren dicke of si dwase waren. inde si nit en

cuonsten

Saken dar man vmobe verbliden sal. dat is. dat man wieder kiere tuot der

oder lude dait. Jnde dat man besie. dat man sin leuen betere.

Engene sake is quader des minschen sinne dan vonkuosgheit | van wiuen.

Want die behindigheit. van den iunchen minsche. wuort vol van den

quaden sinne. nog hiene pient huome vomb en gene erlike sake. inde seet

alle sinen sin in idel saken

Wine die heben vonstade ansigt. sin gerne dol. inde huor muot is

vonstade dar gebrikt nit ane mar besuken

Die iunche minsche vonsuouer die duot suonde mar die ode die duot

verwuotheit

Dri saken die haiet got. dat is die iunge trage. inde den riken vreken. Jnde

den oden vonsuouer

[pagina 130]
[p. 130]

Die guode vrowe is sculdig vor ogen nieder te dragen tegens die erde. inde

si en is nit sculdig wekelik tantwerdene. den gienen die si | anesprekt.

nog altesere te scamene. Mar si sal en deel grauelik antwerden. | also dat

die giene die tegen vor sprekt en geen quait dar ane merken en mag. Jnde

bit man vor vomb dwasheit. si is sculdig vterlik tuontsechene. Want man

biddet node den gienen die gerne vontsegt.

Deginsel van den sunden van den wiuen dat is girigheit

Iet is ene wreder sake altois den doit tuontsiene. dan te | steruene

Die giene is sculdig den scade te hebene van der saken. dar hi den vrom

af heuet gehait

Man heuet meerre begerte te kinnene inde te wietene. dat | man nit en

heuet gewieten. dan dies te gedinchene dat man weet

[pagina 131]
[p. 131]

Iet is ene swar sake dat man nit en mag screien. inde noit en heuet

genen ewe. Want noit duot koplude varen vp die see. Jnde dwinchet die

dollen mit vren guode. inde mit vren husen die man dar nieder wuorpt.

Jnde aldus mag man wel siin. dat noit duot duon viele saken.

Nieman en sal ligtelik gelouen die sake die vome dar na rowen mag

Iet guot gelukke dat hastelik kuomet. dan heuet gene blitscap

Die auenture spilt mit huorre gigte. Want si niemet den minsche dat si

vome gegeuen heuet. Jnde gieuet vome bewilen dat si vome genuomen

heuet

En geen orkuonde en is so waragtig. so dat orkunde van den | kinderen.

Want huor sin en heuet von niet gegeuen. dat si liegen kuonnen

Iet is kinsheit als die minsche sinen sin inde sinen muot. niet bedwinchen

en can als viele als du meer muoges. als viele sols du meer gedogen.

[pagina 132]
[p. 132]

Iet sware geboit en duot man niet geerne mar dat ligt is dat duot man geerne

Die niene verbiet die quaitheit als hiet vermag. dat | scint dat hiese wilde.

Iet is ene ligte sake en deel vernois te dogene. Mar iet is harde swar lange

te dogene.

Du en sols niet begeren dat kuonincrike dat vergangelik is. | Want die

kuonincrike inde die dure cledere nog die grote huse mit goide gesirt.

die en maken den kuoninc niet mar die giene is kuoninc die die quaitheit

vontsiit. Jnde die kint dat lof van den luden Jnde die vome niene wandelt

vomb en gene sake. inde die ak is in guden dinchen inde in | siekeren. inde

pinst inde vorsiit alle dinc in vome seluer.

Du salt des sieker sin dat dat grote gelait. Jnde dat fire gelait bevalt wel

den valschen luden.

Seneca die seide als lange als hie was in groter herscap. so vontsag hi vome.

[pagina 133]
[p. 133]

Jnde vome duogte dat altois en yseren ware gereit tuot sinre siden te

stekene. Jnde dar vombe iest guot guodertiren wesen. tegens al die lude

so mag man sieker wesen. Jnde iet is ak betere dat man tenre klenre

tafelen guode spise eit Jnde die wel bereid. dan is tenre groter tafelen

spise tetiene. die qualik bereid is inde mit angst tetiene. Jnde also. so

geuallet dicke dat dat gelukke dat den man arm heldet beter is dan

dat gelukke dat den man hasteliken rike makt

Iet noist den man meer die angst den hie heuet van den vegten dant vegten

duot

En is geen so grote cragt so guodertirenheit. want si verwinnet alle

sake

Oinne die verait is. die hait gerne dat si gemint heuet

Die giene en is geen tit vonsalig die vome nit vontsiit der doit.

Die giene begert alte sere te leuene die nit steruen en wil. als hie siit dat die

[pagina 134]
[p. 134]

werelt tegait. inde hie ak

Man mint dat man nit minnen en soide dat is dat en man al sinen wille

duon mag Jnde als hiet duon mag. so duot hie dicke ouer reden. Jnde dar

vombe so makt die auenture dicke den man teniete

Die dolle man gelouet gerne dat hi begert.

Die angst den man heuet van pinen te dogene duot dicke wel gelouen.

En geen dinc en is swair den gienen die pinsen inde vorsiin. die blitscap van

hemelrike.

Iet is ene grote duogt. dat man vontsie dat al die lude sculdig sin tuontsiene

Nieman en mag lange duoren die vome seluer seit in allen angst. Want

vontgait hie vop sulke wile hie wuort te lest gerakt

Als lange als die minsche pinset vomb die wereltlike sake. | sone mag hie nit

ligtelik pinsen vomb die geistelik sake

[pagina 135]
[p. 135]

Wwo vonsalig dat die man is. dog is hie sculdig | te pinsene dat hie en man

is

Iet is ene suote sake inde ene huogelik. als die minsche pinset vomb sin

gebrekenis.

Die regte minne die kuompt altois wieder inde en merret nit

Iet is ene harde grote swairnis. grote herscap mit scanden te hodene

Die gemint wil wesen. die sal wesen milde inde houisg tegens den

armen

Duo sols versmain den lof van den luden Want si luttel der wairheide

volgen

Wagte dat dine worde vaste inde gestade sin. Want die blodeliken

biddet die leert vontseggen

Iet is ene dolle hope. dat man gelouet dat nit te gelouen is.

Sconheit is ene sake. die nit lange en duort. inde die hastelik vergait.

Iet is ene harde guode sake omuot. Jnde ene harde quade houerde. Want

[pagina 136]
[p. 136]

houerde wuort dicke geuelt mit ander houerde. Mar omuot en heuet

des geen angst. regte also als man siit. dat die dunre lieuer veld vop die hoge

huos. dan vop die klene. dat hoge huos vome narre sin. so en lait die ene

houerdiege den anderen bi huome nit.

Di noit. inde dat duos te duone heues. die duon di begeren die sake. die du

behuoues.

Iet en is nit guot dat man die quaitheit nit en kan. nog dat manre nit en

kint. vomb dat. dat manre debait vuor huden mag

Als ene manne dunket, dat die arsedie lelik is. sone geruokt vome nit te

genese. also iest. als die vonlede enen man tuo kuompt. Jnde si den man

nit wel en behaget. sone wil hiere nit wieten.

Iet vertrechen van den pinen. makt die lude sieker

Wil tu ieneger hande dink duon. so duose hastelik. inde | suonder viele

worde. Want regtigheit haiet beiden. inde traigheit

[pagina 137]
[p. 137]

Pinse vomb dins selues sake. al die lude beiden dar na dat duot seluer

duos

Min die seluer. Want ander mans minne. sal di luttel en staden stain.

is dat du di seluer nine mins

Die sake die man nit dicke duon en mag die duot man ouer lang

Die pine die is viele ligtere als manse maten mag mit rade

Wils du di huden van mistruwen. so huod di van viel sprekene

Altois duot man die quaitheit. mit bedecter quaitheit

Waragtigheit inde trowe die en kuompt en geen tit binnen der heren

duorpel. Want si is verkogt in verwonnen vomb penninge.

Hie is harde vonsalig die giene. die vome seluer nit berigten en kan. als ter

doit kuompt. dat sin die giene die nit steruen en kuonnen.

[pagina 138]
[p. 138]

Die giene die is alte wret. die den anderen kastien wil mit der doit. Want

die giene sal ligtelik vergeuen. die te duone heuet dat man vome vergeue

Duogt is ene sake die vons mag geuen ewelik leuen. inde die vons mag duon.

geliken gode

Du salt di seluer besiin. inde vergaderen die tiit. die man die genuomen

heuet. inde vonttrekt. of die lieden is. Want die lelicste ruom die ienig is. dat

is van idelheide. Jnde weet dat. nieman en mag gene sake prisen.

tegens die tiit. nog geprisen en kan enen dag. Jnde wi en pinsen nit dat

wi steruen alle dage. Jnde in dien sin wi bedrogen. dat wi nit | en siin

vop die doit. Want en groit deel van der doit is nuo gelieden. Jnde al dat

gelieden is van vonsen iaren. dat heuet die doit gewonnen tuot vren dele.

Jnde in diin dat man sin leuen lingt so vliit die doit.

Alle saken sin vons vremede suonder die tiit al ene. mar die is vonse Jnde

[pagina 139]
[p. 139]

in die hebenisse van dieser saken. die krank is inde vergangelik dar

heuet vons nature in gesait.

Geloues du den quaden manne iet. sig dat duot vome geues. nit vombe

gigte. Mar vomb dine geloffenisse te quitene.

Die wise man duot alle sine saken wislik inde is dat hie ak misduot. hi en

is nit wis in. diin. dat hi misduot.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken