Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nederrijns moraalboek (1987)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.76 MB)

XML (0.37 MB)

tekstbestand






Editeur

Maurits Gysseling



Genre

proza

Subgenre

moraliteit


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederrijns moraalboek

(1987)–Anoniem Nederrijns moraalboek–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige

[Bestiare d’Amour]

Man seget inde iet is wair. War rok is of heuet gewest.

dar is vir. of dar heuet vir gewest. Want regte also

als die rok kuompt van den vire. so kuompt die dait van

den wille. Jnde vomb dat. min wille suolk heuet

gewest. sieder dat ic v irst gesag. dat ic v minnen

[pagina 140]
[p. 140]

muoste van al mir herten. so muot die dait togen den wille. dar vombe

sinde ic v. dit gescrigte. dat gi debait muoget wieten minen wille. Jnde

dat gi mins gedinkt. als ic nit tegenwordig en bin. Want gedinchenis

heuet twe porten. dat is siin. inde horen. Jnde ielkerlik van diesen twe

porten heuet enen weg. dar man bi kuomen mag te gedinchenisse. dat

is varwe inde worde. Varwe dient den ogen inde die worde den oren.

Jnde wo man kuomen mag te gedinchenisse. bi varwe inde bi worden.

dat mag man siin. dar vombe. dat gedinchenisse duot behoiden den sin

deen man heuet. Jnde die duot. dat gelieden is gelik oft vuor vons ware. Jnde

tuot den seluen so kuomen. bi varwe inde bi worden. Want als | man siit

maniegerhande bilde gesnieden of gevarwet. die sake dar si vop gesnieden

of gevarwet sin. die makense vons tegenwordig. vomb dat wise siin. Jnde

regte also iest van den worden. Want als man hort ene rede vertellen.

[pagina 141]
[p. 141]

die rede dar man af sprekt. die makt tegenwordig die sake dar man af

sprekt. gelik oft tegenwordig ware. Jnde sint dat man makt

tegenwordig mit diesen twe saken dat lieden is. dat is bi varwe inde bi

worde. so mag man wel siin. dat man mit diesen twe saken kuomen mag

te gedinchenisse. Jnde ic vot wes gedinchenisse gi nit sceiden en muogt

wel suote geminde. die smerte van der minnen die ic tuowart hebe

gehait. die blift mi altois. so dat ic genesen niene mogte wesen. ten

minsten die liklau van der wonden en soide bliken. huo wel | dat iks mi

huoden cuonste. dar vombe wild ic altois wesen in vor gedinchenisse mogt

wesen. Jnde dar vombe sinde ic v diese twe saken in een. Want ic sinde

v dit gescrigte varwe inde worde. dar vombe als ic nit tegenwordig

wesen en sal. dat mi dit gescrigte mit sir varwe inde mit sinen worden

tegenwordig geue tuot vor tegenwordigheit. Jnde namelik dit gescrigt

is sulik dat varwe behuoft. Want iet is gevarwet na diren inde na

[pagina 142]
[p. 142]

vuogelen die kenliker sin gevarwet dan geseit. Jnde dit gescrigte is alst

wieder vontbieden van al den gescrigte die ic v. gesint hebe tuot te nuo.

Want also als en kuoninc. die vairt in een orlage buoten sin | kuonincrike.

Jnde vuort van sinen besten mannen. inde van sinen besten vrienden en

deel mit huome. Jnde later en deel in sin lant vomb te huodene. Mar als hi

siit dat hijt nit geduon en mag. mit dien luden die hie mit huome gevuort

heuet. so vontbiet hie wieder vomb alle die giene die hie agter gelaten heuet.

Jnde duot alle sine magt kuomen. Also muot ic duon. Want ic heb v. manig

scone wort geseit inde vontboden. Jnde sine heben mi so viele nit

gehulpen als mi vorberlik ware. dar vombe muot ic in dit leste gescrigte

duon mine magt Jnde sechen so ik best kan. te wietene of giet in guode

nieman suolt. Jnde al wairt dat gi mi nit en mint. so sint saken die ogen

wel genuogen solden te siene Jnde die oren tehoren Jnde die

gedinchenisse tegedinchene.

[pagina 143]
[p. 143]

Jnde dar vombe dat dit leste vontbieden dat ic make in dit gescrigte is als

die leste helpe die ic vontbieden mag. so muot ic spreken starkeliker dan

in ienegen anderen steden Want also als man vertelt die | nature van

den hane. want so die hane nairre singt des nagst. der dagerait of

den avuont so hi dicker singt. Jnde so hi narre singt der midder nagt.

so hi starkeliker singt Jnde so sine stimme groauer wuort.

dauenstunde inde die dageraid die nature heben van den dage. inde van

der nagt gemingt te gadere. die betekenen die minne dar man nit al

sieker hope vop en heuet Jnde ak nit al in wanhope en is, | Jnde die midde

die betekent die minne die al in wanhopen is. Jnde sint dat ic nu nit meer

geen hope en hebe van vorre minnen. nog van vowen guoden | wille te

[pagina 144]
[p. 144]

hebene. so iest mit mi regt als ter midder nagt. Jnde duo ikker en deel

hope vop hadde. duo waist mit mi regte als in die dagerait of in

dauentstuonde, duo sang ic viele dickere. Jnde nuo muot ikt duon viele

starkeliker Jnde te redene. dat die giene die in wanhope is stark is. die is

genuomen in die nature van den dire die in die werelt is. die meest pint van

rupene inde die leliker stimme heuet inde esliker dat is die wilde yesel

Want sine nature is suolik dat hie nit en reert. tuot den male dat hi wel

groten huonger heuet dat hie nit vinden en mag in genre maniren dar

hie vome miede saden mag. Jnde dan so duot hie so grote pine ten reerne

dat hie vome seluer scuort. Jnde dar vombe so muot ic vomb dat ic en gene

genade vinden en mag. an v. lechen merre pine. dan ic ie gedede nit

starkelik te singene, mar starkeliker te sprekene. Want den sang heb

ic te regte verloren. Jnde seg v. bi wielkien. dat is na der naturen van

[pagina 145]
[p. 145]

den wolue. Want sine nature is sulik, als die wolf den man eer siit er

die man den wolf. die man verlist sine stimme so dat hie nit spreken

en mag,. Jnde siit die man den wolf alr irst. die wolf verlist alle sine

magt inde alle sine kuonheit. diese nature is geuuonden. in die nature van

manne inde van wiuen. Want als minne is tuoschen von twen, Jnde die

man mag geware wuorden bi den wiue seluer dat sine irst mint, Jnde

dat hie so viele kan dat hijs vor duot lihen. so heuet si van dien male verloren

die kuonheit van tuontsechene. Mar vomb dat ic mi nit vonthoiden en

mogte. iene muost v. sechen min herte. er ic iet wiste van den vowen. so

heb di mi vontseid, Jnde dat was mi alte betide. Jnde sint dat ic irst

gesiin wairt. na der naturen van den wolue. ic was wel sculdig te

verlisene die stimme. Jnde dat is die reden war vombe dit gescrigt gemakt

[pagina 146]
[p. 146]

in sprekene inde nit in sange. Jnde ene redene van den seluen is

genuomen. in die nature van den kriekel. Want sine nature is suolik.

des ic wel geware bin worden. Jnde die vonsalige die singt so gerne.

dat hi stiruet in sinen sange. Jnde verlist sin eten inde lait vome seluer

te beiagene. Jnde dar vombe bin ic wel geware wuorden dat mi tsingen

luttel gehulpen heuet. Jnde dat ic dar wel so groten troist | vop mogte

heben gehait. dat ic mi seluer verloren hadde. so dat mi die sang nit

bescuot en hadde. Want ic pruouede wel, vop die wile dat ic alre best sang.

Jnde dat ic alre best sprak in minen sange. duo was mi alre wirs. Regte

also alst is van den swane. Want iet is en lant dar die swanen singen so

wel. inde so gerne als man vuor huome harpt inde viedelt. dat si miede

[pagina 147]
[p. 147]

singen. inde wel ouer een dragen. namelik int iar als si steruen sulen.

so dat man seget. als manre een hort die wel singt. dat man seget. diese

swane sal in dit iar steruen. Jnde regte also als man seget van enen

kinde dat guoden sin heuet inde dat behindig is. dit kint en sal nit

lange leuen. Jnde dar vombe segh ic. vomb den angst den ic hebe. van

der doit van den swane, duo ic sang alrebest inde alreblidelikste. Jnde

vomb den doit van den krikel, duo ikt dede alre dicste inde alre lieueste.

Jnde dar vombe heb ic den sang gelaten in diesen lesten gescrigte. Jnde

ic sind v, vomb wieder gescrigte. Want van dien male was ic wel sculdig

te verliesene die stimme. dat mi die wolf irst sag. dat is te sechene. dat

ic begiede dat ic v minde. te vuoren. er ic iet wiste te wilken ende iks

kuomen mogte. O wi nogtan heuet mi so dicke berowt, van | dien dat ic,

[pagina 148]
[p. 148]

v. gebeden hadde. vomb v, suote gescelscap te hebene. Want mogt ic

duon als die huont. die is van sulker naturen als hie spise geten heuet inde

ten muonde vot gewuorpen heuet. so gait hi inde etse anderwerue. also

had ic mine bede wieder in gesluonden. sieder dat si vot minen muonde

gink. Jnde en wondere v nit. of ic die minne van den wiue gelike na den

wolue Want die wolf heuet nog viele ander naturen. Dene is | dat hie den

hals so stif heuet. dat hine nit keren en mag, hiene kire den ligame te

male vombe. Jnde dander nature is. dat hi en geen dir en verbit bi sinre

wonigen. mar verre draf. Jnde die dirde so is. als hi kuompt in en scait

dar scape inne sin. so gait hi drin so hi alre stilligste mag. Jnde is dat

geualt. dat ienig ris vonder sinen wote brekt dat mant horen mag, hi wrikt

vome an sinen vuote inde bittene. Alle dies drie naturen sin geuuonden in

[pagina 149]
[p. 149]

die minne van wiuen. Want si en mag vor nit geuen. sine geue | vor alte

male. Jnde dat is na der irster naturen. Jnde na der andere so is. ist dat

geualt dat si enen man mint, als lange als si bi huome is, sone sal sis

vome nuommer gelait togen. Jnde na der dirder naturen. is dat si so

verre vort gait mit worden dat die man kint dat sine mint. Regte als die

wolf vome wrekt mit sinen muonde van sinen vuote. so kan sit wel

vontmaken. inde bedecken mit cragte van worden dat si te verre gegain

heuet. Want si wil gerne wieten van anderen des si nit en wil dat man

van vore wiete. Jnde van den manne diese waint dat se minne. dar kan

si vor harde wonderlik af huoden. also als en dir dat heitet wiuer dat is

van sulker naturen als si enen man siit nakt so is si ververt inde vliet

draf. Jnde als sine siit gekledet. so lopt si vome vop Jnde vontsieden nit.

[pagina 150]
[p. 150]

Jn sulker maniren heb di mi gedain wel suote geminde. Want | duo ic

mi al irst tegens v bekende duo vand ic v. van enre suter maniren. mit

en deel scamte. suolk als dar tuo behort. Jnde regte also of gi v en deel

vontsagt. vomb die niheide. Jnde duo gi wist dat ic v minde. duo wair di mi

alse fir inde alse wret. Jnde lipt mi vop endeel mit worden. die nihe worde

die beteken vons den nakten man. Jnde die minne die betekent vons den

man die gekledet is. Want also als die man geboren wuort nakt. | inde dan

vome kledet als hi waist. also is die man nakt van minnen ten irsten

sprekene inde vondekt. Mar als hi mint so is hi so beloken dat hire nit

vot en mag. Jnde huot huome so dat hi nit sechen en dar van sinre

pinsingen. Jnde vontsiit huome altois. dat manne begripen mag. Jnde

is also geuain als die simme. die gescuiet is. Want die nature van der

simmen is sulik, dat hi duon wille al dat hi siit duon. so dat die vruode

iagere dine mit behindigheide vain wille. die verspien dat si sin in

[pagina 151]
[p. 151]

sulken steden. dar si die simme siin mag. Jnde dan so scuoien si von

inde vontscuoien von vuor huome. Jnde dan so varen si danne. Jnde laten

dair twe scuoin ter maten van der simmen, Jnde dan so gain si inde

huden von dar bi. dan so kumpt die simme die also duon indeniemt die

scuoin inde duots[e] an te sinen groten vong[e]ual . Mar er hise

wieder vontscuoin mag so kuomen die iagere inde lopen huome vop. Jnde

die simme en mag nit vliin. nog vop bome klimmen. Jnde aldus wuort

hi bedrogen, inde gevain. Jnde diese reden toget wel dat man den

nakten man sal geliken den gienen die nit en mint. Jnde die giene. die

gekleet is tuot den gienen die mint. Jnde regte als die simme die los is als

lange als hi vongescuoit is. inde en is nit gevain tuot den | male dat hi vome

scuoit. also so en is die man nit in gevangenisse. tuot den | male dat hie

[pagina 152]
[p. 152]

mint. Jnde mit dieser reden so is gestedigt die rede van den wiuere.

Jnde mit diesen twe saken so sie ik die wel. war vombe gi mi quader gelait

hebet getogt. sint dat gi wist dat ic v. minde dan te voren. dats dar

vombe. dat die simme en is nit geuain. tuot den male dat hie gescuoit is.

Jnde dat die wiuere vop lopt den man. als sine siit gecledet. Nuo duonkt

mi dat gi gedain soit heben dar tegen. Jnde dat gi mi beter gelait soit

heben getogt. duo gi mi sagt gecledet van vore minne. dan duo ikker nakt

af was. Want die nature van den rauene is sulik. als lange als vor

iungen sin sunder plumen. dat vor muoder nummer drup en siit

vomb dat si nit swart en sin, Jnde si vore niene geliken. Jnde en aisder nit.

Jnde en leuen el nirgen af. dan van den dowe. tint den male dat si

geclet sin van plumen. Jnde dat si geliken mugen voren vader. Also

[pagina 153]
[p. 153]

duonkt mi dat gi hat sculdig gewest te duone. wel suote geminde. Want

als lange als ic nakt was van vorre minnen. sone soid di vom mi nit

geuen. Jnde als gi wist dat ikker miede gecledet was. dat is dat gi wist

dat ic v minde. so wair di mi sculdig te huodene inde te vuodene in vorre

minnen. als lange als si muorw was inde nihe. Jnde regte also. als man

vuot en kint. Jnde bet wairt sculdig te verwinnen in der minnen. die

nature van den rauene. dan die giene dar ic te voren af seide van der

wiueren of van der simmen. Jnde nog heuet die rauen ander nature. die

bouen alle saken geliken der naturen van minnen. Want sine nature

is sulik. als hi enen man doit vint. dalr irst dat hi draf iet dat sin die ogen

Jnde dar duore so trekt hie die hirsen, Jnde so dar meer inne is so hier meer

[pagina 154]
[p. 154]

vot niemt. Also iest van minnen. Want tuot den irsten gelate. is die man

geuain mit den ogen. Jnde die minne en vingen nit. en haid hi nit gesiin.

Want minne duot regte als die lewe. als hie iet. Want is dat en man bi

huome lidet. Js dat die man vop den lewe siit. vomb dat hi dragt teken

van herscap. Jnde die man gemakt is na der vormen van vonsen here. so

muot die lewe vontsiin sin ansigte. inde sin ansiin. Mar vomb dat hi

naturlik kuonheit an huome heuet. so scaimt hi vome angst te hebene.

Jnde lopt den man vop. als hastelik als die man druop siit. Jnde huondert

werve mogte die lewe gain vor den man. Jnde die man vuor den lewe.

er die lewe vome ane sage of ienig quait dade. iene ware of die man den

lewe ane sage. Jnde dar vombe sech ic dat minne gelikt den lewe

Want sine lopt nieman vop. en si dat hise siit. so vait minne den man

[pagina 155]
[p. 155]

ten irsten gelate. bi den ogen. Jnde dar dure so uerliest die man sine

hirsen. die hirsen van den manne. die beteken vons den sin. Want regte

als die geest van des mans leuene. nameliken vuot in dogen. Jnde hette

gieuet vuodinche inde beruringe der leueren. also vuot die sin in der

hirsene die gieuet verstandenis. Jnde als die man mint nieman en mag

huome helpen. Mar hi verlist alte male sinen sin. Jnde so hir meer

heuet. so hir meer verlist. Want so die man vruoder is. so die minne meer

vop vome pint. vome te bedriegene inde vaste te hodene. Vomb diese

nature sech ic dat die minne gelikt den rauene. Jnde diese nature die

pruuet dat. sine nature die te voren geseit was. bat sculdig ware te

verwinnen in der minnen. dan die nature van der wiuere. nof van der

simmen. Jnde dat en wif bet sculdig ware te minnen. den gienen die

gecledet ware van vorre minnen. dan den gienen die dar nakt af is. Mar

[pagina 156]
[p. 156]

ic wain si suome also duon Mar dar sin sulik die dat houet al duor gebairt

heben. so wat ten enen ore in gait. dat gait ten anderen wieder vot, Jnde

dar si minnen dar vontsechen si. Also als die wiesel die vontfait sine

iunchen. ten enen ore Jnde ten anderen so verledigt si vore. Van

sulker naturen so sin viele wiue. Want als si gehort heben so viele

sconre worde dat von wel duongt dat si sculdig sin te minnen. Jnde diese

vontfain heben ten ore. so verlediegen si von mit enen vontsechene, Jnde

vallen bi gewonte gerne in ander reden. regte also of si huore vontsage

gevain te wesene. Jnde regte in der maniren als die wiesel. Want tirste

dat die wiesel sine iungen heuet so drag[t] hiese vop ene ander stat

Want hi vome vontsiit dat hiese verlisen sal. Jnde diese leste nature van

den wiesel, die is als ene wanhope van der minnen, also als si | nit en wil

horen spreken van der saken die man meest te duone hadde. Jnde si

[pagina 157]
[p. 157]

willen altos horen spreken van anderen saken. Jnde diese wainhope

is na der naturen van den kalander dat is en vuogel. als manne | draget

vuor enen sieken man. Js dat die vuogel den sieken in dainsigte regte ane

siit. Man seget dat hi sal genesen. Jnde kiert hie vome vombe man seget

dat hi steruen sal. Jnde dar vombe duonkt mi wel suote geminde. dat v.

leet is. dat ic v ie gebat. Nogtan duonkt mi dat [gi] mi suome wile geerne

gescelscap gehoiden hait. Mar dat ic nit gesproken en hadde van der

saken dar ic sigh af was. Aldus en had di nie wille mi sik te siene in

dainsigte. so is man mi wel sculdig te delen ouer doit. Jnde dar vombe

heb di mi geseit in sulken troist als te regte ter wainhopen gebuort.

Jnde suonder ienege hope van genade te vindene. Jnde dat is die doit

[pagina 158]
[p. 158]

van minnen. Want also als in der doit en is geen verkuoueren. Also. so

en is gene wainhope in blitscap van minnen. dar man genade waint

heben. so bin ic doit dat is wair. Jnde wie heuet mi gedoit. iene weet

weder gi of ic. Mar mi duonkt dat wi dar beide scoit ane heben. Also als

van den gienen den die merminne dodiet. als sine slapende heuet bragt.

Want iet sin vir maniren van merminnen. die twe sin half wif. inde half

visg. Jnde dene singen so gelike der viedelen. Jnde dander gelik der

harpen. Jnde die dirde in regter stimmen van wiuen. inde is | vor sang

so bequamelik, datse en geen man en hort hiene muot tuot huore kuomen.

Jnde als hie bi huore is. so wuort hi enslapen, Jnde als sine slapende

vindet so doit sine. Aldus duonkt mi dat die merminne grote scoit dar

ane heuet. dat sine doit mit verradenisse. Jnde die man ak grote scoit.

[pagina 159]
[p. 159]

dat hie vor gelouet. Jnde ic bin doit mit sulker reden. Want gi inde ic

heben dar scoit ane. Mar iene dar vop v. die verradenisse nit lechen. so

sal ic die scoit vop nieman lechen dan vop mi. Jnde sal sechen dat ic mi

seluer hebe gedoit. Want al was ic gevain mit vowen sange | sone hait

ic nogtan gene noit gehait. had ic als wis gewest. alst serpent is dat

den balsem huot. dat is en serpent inde hettiet aspis. Nuone dar nieman

den bome genaken dar die balsem af druopt. als lange als hi wakt. Jnde

als man van der balsem heben wille. so muot man viedelen inde harpen

vuor vome so lange dat manne slapende brinkt. Mar hie heuet so viele sins.

van sinre naturen. als hi hort dat manne in slapene bringen wille so

stopt hi sin en ore mit den ende van sinen sterte, Jnde tander ore so

wrift hie so lange tegens die erde. dat hiese al vol erden wrift. Jnde als

[pagina 160]
[p. 160]

hie also dof is gemakt. sone heuet hie en genen angst. dat manne mag

duon slapen. Also. so soide ic gedain heben. Jnde nogtan wain ic dat gi

wel weet. wo node ic ginkc mi irstwerue bekennen tegens v. Jnde iene

wiste nit war vombe dat was. Suonder dat was en teken van den quade dat

mi dar af kuomen is. Mar dog gink ikker. Jnde wuort enslapen bi den

sange van der merminnen. dat was ter sutigheide. van vowen guoden

gelate. Jnde van vowen suoten sprekene. te wes horne ic gevain wairt.

Jnde wast wonder dat ic gevain wart. Neent. Want stimme heuet viele

kragst, Jnde so viele dat si vontlikt viele sake die vonbequameliken sin. also

als van der merlen Want al iest die lelicste vuogel den man in gaiuolen

hoit. Jnde al singt. si mar twe mainde int iar. so hoit manse nogtan

harde gerne vomb den bequameliken sang den si heuet. Jnde nog

[pagina 161]
[p. 161]

heuet die stimme viele ander cragt. die al die lude niene wieten. Jnde die ene

van vorre kragt so is. dat nature verkuouert bi der stimmen. een van vorre

gebrekenisse. Want die saken die leuen die kuomen van den | vif sinnen.

dat is horen. inde siin. inde ruken. inde tasten. inde smaken. Jnde alst

geualt dat ienig van diesen saken gebrikt an ieniegen saken dat leuet.

Nature die verkuouert huore. an enen anderen sinne so si best mag. dar

vombe geualt dat nieman als klair en siit als die doue van naturen. Jnde

en geen man en hort so nawe als die blinde van naturen. Jnde en geen

man en is so lecker als die giene die quaden adem heuet. Want sine

sienen die kuoman van der hirsen ter nasen inde ter kelen. die gebreken

vome in den rukene. Jnde also viele als si min te duone heben , als viele

kinnen si diebat die sake die si von vonderwinden. Jnde also | iest van ander

den sinnen. Mar van allen den sinnen en is geen so herlik als dat siin,

[pagina 162]
[p. 162]

Want en geen van ander den sinnen. en duot so viele saken kinnen.

Jnde manne verkuouert diesen sin nit mar mit horen. Jnde also als en

dier heitit mol die en siit nit. die heuet die ogen vondert herte. Mar

hie hort so nawe dat niemant tuot vome kuomen en mag. hiene werts

geware. des hie nit gewont en werde. so dat dair bluot vot gait. Nuo

verbetert nature huor gebrekenisse mit horne so dat gene sake dat

leuet. so nawe en hort. Want iet is een van den vif diren. die dandere

verhoget van den vif sinnen. Want van ielken sinne. sin | dire die al

dandere verhogen. also als die lintwurm. dat is een kleen wuorm, en

wit Jnde die siit duor drie muoren. of duor drie wande. Jnde tiesen so

heuet nature. wel versiene. Jnde in den mol in horen, Jnde ten vuogele

[pagina 163]
[p. 163]

die heitit gir in rukene. Want hie ruokt wel en doit part ouer drie daguart.

Jnde in der simmen mit smakene. Jnde in den vorsche mit tastene.

Jnde nog heuet die mol ander suonderlike nature an huome. Want iet is een

van deen vir diren. die leuet van den vire elementen dair | die werelt af

gemakt is. Jnde der elementen sin vire. dat is. vir. inde luogt. inde

water. inde erde. Jnde die mol die en leuet el nirgen af dan van der

erden. Jnde die hering nit dan van den watere, Jnde die wolster al van

der luogt. Jnde die salamander al van den vire, dat is en wit vuogel inde

vuot huome int vir. Jnde van sinen plumen makman die lakene. die man

scone makt. in birnenden vire. Jnde diese namelik nature die heuet die

mol, Jnde an huore so is wel besuogt die kragt van der stimmen. Jnde en

is geen groit wonder. dat horen mag verkuoueren gebrekenisse van siene.

[pagina 164]
[p. 164]

Want in allen saken die sin. so en is nit so geordinirt. als | die sang.

Want sang is so volkuomen. inde so magtig. dat hie magt heuet duon te

wandelen den muot, inde den wille. dar vombe hadden die oden

gemakt enen sang die so bequameliken was. wie soit horde. die muoste

blitscap heben. Jnde enen anderen hadden si gemakt. ouer die doden

Jnde die was so vontfarmelik dat nieman horen en mogte, hiene muoste

screien. Nog enen anderen die was so getempert. dat hie voren muot nog

te druoue. nog te blide en makede. diese cragt van der stimmen is. die

wonderlicste die ienig is. Jnde duosdain cragt is nirgen vuonden dan in

stimmen. Jnde manig ander saken so is in cragte van stimmen. van

worden inde van sange. En is geen tit dat ic v dar meer af seche. Mar

lait v genuogen tuot dire tit. Jnde sint dat stimme so grote cragt heuet.

sone waist geen wonder dat ic enslapen wart mit cragte van der

stimmen van der scoinster creaturen die ik ie gesag. Halp mi dat siin.

mi te vane. Jait. Want ic was bet geuain. mit minen siene dan die tiger

[pagina 165]
[p. 165]

is mit den spiegel. Want sine wuort nuommer so verbolgen. als man

huore iungen stilt, is dat si enen spigel gemuot, sine muot huore

spiegelen. Jnde dat genuogt huore so wel. dat si besiin mag huor scone

gesceppenisse. dat si vergiet te iagene die giene die vor | iuong gestolen

heben. Jnde dair so mert si vomb vor te spiegelen. regte also | of si gevain

ware. Want die vruode iagere setten enen spiegel in voren weg. dar si wieten

dat si kuomen sal vomb von te uerlediegen. Jnde dan so vlien si mit den

iungen. Aldus was ic gevain. mit horen inde mit siin. Jnde dan was geen

wonder al verlois ic minen sin. inde mine gedinchenisse. | Want horen

inde siin. sin die twe porten van gedinchenisse. also als ic te vuoren geseid

hebe. Jnde iet sin twe dedelste sinne die die man heuet. Want die man

heuet vif sinne. siin. horen. ruken. tasten inde smaken. also als te vuoren

geseit is. Jnde mit rukene namelieken so bin ic geuain. also als een dir

[pagina 166]
[p. 166]

dat heitet enhoren. die enslapen wuort van den suoten ruke. van eenre

iuncvrowen. die maget is. Want sine nature is suolik dat geen dir

vresliker en is. te vane dan dat enhoren dir. Jnde hie heuet en horen.

regte vuore an sin vorhouet. dat is so vresliken. dat geen wapen dar

tegen stain en mag. Jnde dats nieman gebeiden en dar suonder ene

iuncurowe die maget is. Jnde als hire ene geruokt. so kniet hi vuor

huore. Jnde omuot vome regte als vomb vor te dinen. Jnde die vruode

iagere die setten ene maget dair si wieten dat hie kuomen sal. Jnde tirste

dat hi tuot huore kuomet. so wuort hi enslapen in voren scote. Jnde dan so

kuomen die iagere. die vome nit bestain en duorren als hi wakt. Jnde stekene

doit. Jn al sulker maniren, so heuet vor die minne van mi gewroken.

Want ic hadde gewest die houerdigste man tegens minne. die ienig was

van minen odere. Jnde mi duogte dat ic nie wis gesiin en hadde. die

[pagina 167]
[p. 167]

ik. minnen wilde. nog heben al tuot minen wille. vop dat ikse also sere

minde als ic horde sechen dat man minde. Jnde minne die een harde

vruot iager is. die satte ene maget in minen weg. te wes suotigheide, ic bin

enslapen wuorden. Jnde doit bin ic also als ter minnen behort. dat is

in wanhope suonder ienegen troist van genade te hebene. Jnde dar vombe

sech ic dat ic geuain bin mit rukene. Jnde altois heuet si mi sieder

gehoiden mit den ruke. Jnde ic hebe minen wille gelaten vomb den

voren te duone. also alst is van den diren. als si beuuolen den adem van

enen dire dat heit pantere. Jnde volgen den dire na. tuot der doit

vomb den suoten adem die van huome kuomet. dar vombe sech ic dat ic

geuain wart mit diesen drie sinnen. dat is mit horene. inde mit ruokene.

inde mit siene. Jnde wair ic nuo geuain mit smakene in | kuossene. inde

mit tastene in heelsene. so wair ic geuain. inde te regte enslapen

[pagina 168]
[p. 168]

wuorden. Want dan alr irst so slaip die man. als hie en geen van sinen vif

sinnen geuuolt. Jnde van slapene van minnen so kuompt al dangst.

Want tuot al den slaperen. so volget die doit. als tuot den enhoren die

enslapen wuort vomb die maget. Jnde tuot den manne die enslapen wuort

vomb die merminne. als hise singen hort. Mar hat ic mi willen huoden

van diesen angst. so muost ic gedain heben als die krane duot. die dander

huot. Want als kranen te samene vliegen. waner so dander slapen so

wakter een. Jnde manlik duot vor wake en nag[t] \ tuot dien dat vombe

kuom[pt] Jnde die giene die wakt. dat si nit enslapen en wuort. so niemt

si clene stenkene vonder voren vuot. vomb dat si duonuaster stain sal. Jnde

si diebat waken mag. Want kranen die slapen al stainde. Jnde als si nit

vaste stain en muogen. sone muogen si ak nit slapen. dar vombe heuet

[pagina 169]
[p. 169]

si die clene stene vonder voren vuot dat si nit slapen en sal. Nuo hoit huor

vorsinigheit voren wille so bedwonchen. dat dander sinne vor | nit so viele

en gelouen. dat si dar miede bedrogen wuorden. Jnde die also gedain

hadde die en hadde en geen noit gehad. Mar die en gene vorsienigheit en

heuet. hie is also sere geergert als die paw die sine stert verlist. Want

die stert van den paw. betekent vorsinigheit. dar vombe dat die stert

ager is, dat betekent vons die sake die te kuomen is. Jnde | dat si vol ogen

is. dat betekent dat man sculdig is war tenemene. van dien dat te

kuomen is. Jnde dat die stert vorsienigheit betekent. dat is gestedigt bi

der naturen van den lewe. Want die lewe heuet suolke nature. is dat

[pagina 170]
[p. 170]

manne iaget so dat hie vliin muot. hie bedekt sin vuotspair mit dien dat

hi sinen sterk dar ouer trekt. Also duot die wise man. als hie vorsienigheit

heuet. Jnde hie duon wille ienege sake. dar manne af begripen mogte

of hiet dede so vorsiit hie sine saken so. dat mans nit geware en wuort. so

dat sine vorsienigheit dekt tspar van sinen vuoten. dat is te | sechene. die

nimare die van sinre dait kuomen sin si guot of quait. so betekent vons tstert

vorsienigheit. namelik tstert van den paw. vomb dogen die drinne sin.

dar vombe sech ic. dat als lelike sake, als is en paw. suonder stert. also

groit armuode ist van enen manne. suonder vorsinigheide. | Nogtan al

had ic als viele ogen gehat als die paw in sinen stert. so mogt ic wel

enslapen wesen wuorden. mit cragte van sange. Want ic hebe en

auenture gehort. van eenre vrowen. die hadde ene harde scone kuo. Jnde

die. en woide si vomb en gene sake verloren heben. Jnde die | beual si te

hudene enen hirde die hiet argus. Die giene argus hadde huondert ogen.

[pagina 171]
[p. 171]

Jnde der en sliepen nit mar twe te gadere. Jnde al dandere. die wakten

inde wagten, Jnde ouer al dat wart die kuo verloren. Want | en man

die die kuo begerde. die sende an vome sinen suone. die voter maten wel

sang in enre langer ruden die duor gebairt was. Jnde die hiet mercurius.

die giene mercurius quam tuot den gienen argus. Jnde begunde te singene

inde te sprekene van maniegerhande saken. Jnde te leste so sang hi

in die lange rude. Jnde dede so viele mit singene inde mit sprekene. dat

argus wairt enslapen mit tween ogen. Jnde egter mit tween. als lange

dat hi slip. mit allen sinen ogen. Jnde duo sluog vome mercurius dat

houet af Jnde vuorde die kuo eweg tuot sinen vadere. dar vombe sech

[pagina 172]
[p. 172]

ic sint dat argus enslapen wart mit cragte van sange. inde van

stimme. Al wairt dat ic als viele ogen. hadde. als is in den stert van den

paw die vorsienigheit betekent. nogtan wuort ic enslapen mit cragte van

sange. Jnde die doit die volget den slaperen van minnen. also als te

voren geseid is van den gienen die enslapen wuort vomb den sang van der

merminnen. Jnde van den enhoren die enslapen wuort vomb die maget.

inde van argus den hirde die huondert ogen hadde. Jnde sint dat argus

also enslapen wairt, inde doit, so bin ic doit, dat is vommer wair, Jnde

is dair ienig verkuoueren an. Jne weet wilk tferkuoueren nit te meer dan

van der swalewen. Want man heuet gepruuet. is dat man voren

iuongen die ogen vot stiekt. dar vombe en bliuet nit. sine werden wieder

siinde. er si volwassen werden. Dusdan manire so valt van der

wisele. Js dat man vore iungen doidet. Jnde mans vore doit wieder gieuet

[pagina 173]
[p. 173]

si weet van vorre naturen als viele. dat sire een arsedie tuo duot. dat si

wieder leuende werden. Mar manne weet nog man mag nit wieten. wo

dat is. Also sech ic. wel suote geminde. dat ic wane dat en arsedie is.

dar gi mi miede muoget wieder leuende maken. Mar iene weet wilk die

arsedie is. Mar bi der naturen van enen dire, so rait man die nature van

enen anderen. Want man weet wel. dat die lewe sine iuongen duot

verrisen. Want si doit wuorden geboren. Jnde ten dirden dage so

adempt die vader in vren muont, so dat si leuende wuorden. Jnde al dus

duonkt mi. wairt dat gi mi wieder eschen woit tuot vorre minnen. dat

mogte mi wel wuorden troist. mi te verrisene van sulker doit. als die

[pagina 174]
[p. 174]

doit is van minnen. Jnde regte also gesciet als een vuogel heitit

pellikan, Want man weet wel dat die pellican duot verrisen sine

kuokene. Jnde man weet wel wo. Want die pellicainis en | vuogel. die

sine iungen harde sere mint. Jnde hi mintse so sere. dat hi harde

gerne tegens von spielet. Jnde als si spielen. so sin si so boit tegens voren

vader. dat si vligen vombtrint sin ogen. so valt dicke dat sine slain in

dogen mit den vluogele. Jnde die giene is van so houardieger maniren.

dat hi nit gedogen en can. dat man vome misduot. Jnde dan so belgt hi

vome inde doitse. Jnde als hiese gedoit heuet. so berowet huome. Jnde

is vome harde leet. Jnde dan hoit hie sine vluogele vop. inde | stikt vome

seluer in sine side mit sinen becke, Jnde van den bluode vot sinre siden

kuompt. dar verrist hie miede sine kuokene. Regte also wel suote geminde.

[pagina 175]
[p. 175]

duo ic v. irst kinde. Jnde die niheit van vorre minnen. hadde mi regte

gemakt als v. kuken. duo dait di mi so scone gelait dat mi wel | duogte.

dat ic wel soide durren spreken tegens v. van dien dat mi best sculdig

is tegenuogene. Jnde ic seid v. dar mi mest ane lag. Jnde gi priset mi

so luttel die sake die ic v. seide. dar vombe heb di mi gedoit van sulker doit

als ter minnen behort. Mar woid di mi v scone side inde v. suote vop

duon. so dat ic hadde vowen guoden wille. Jnde dat gi mi gauet v. guode

herte. dat in v. is. so had di mi verriesen. Want dat is die ouerste arsedie

van mi te helpene. dat ic hadde v herte. Jnde al en wairt anders nirgen

vombe. dan ic v hebe horen sechen. suome wile. dat v leet was dat ic v. bat.

Jnde dat gi mi gerne hilt gescelscap. in dede dat. so war di mi sculdig

te geuene v. suote herte. vop dat gi van mi verledigt wairt. | also als die

[pagina 176]
[p. 176]

bieue[r] duot. dat is en dir inde heuet en liet an huome dat dragt

arsedie. Jnde so iag mant vomb dat liet te hebene. Jnde iet | vliet als lange

alst mag. Jnde als hi siit. dat hi nit meer vliin en mag. so vontsiit hi dat

manne doiden sal. Jnde heuet sulken sin van sinre naturen. dat hi wel

wet. dat manne el nirgen vombe en iaget. so gript hi dat mit den

tanden. Jnde bittet af. Jnde latet vallen in den weg. Jnde als manne

vindet suonder dat lit. so lait manne gain. Want manne iageden el

nirgen vombe. Also. wel suote geminde. is dat v. mine bede so

vonbequamelik is. als gi seght. so mogtir v. wel af verlediegen. mit vor

suoter herten tegeuene. Want iene volge v. el nirgen vombe. Jnde anders

en bedarf ic geen sake. vomb mi duon verrisen. van der doit van minnen.

Jnde iet is duouerste arsedie vomb mi te helpene also als tevoren geseit

is. Mar iet heuet gewest in so starken slote. dat iks nit gecriken en

mogte. Jnde die slutel en is in minre gewelde nit. Jnde giene wils mi

[pagina 177]
[p. 177]

nit vontduon die den slutel heuet. Jnde dar vombe en weet ic wo v. side

geopent wuort. Jene ware dat ic hadde dat kruot dair die spegt. miede duot

springen. den nagel vot sinen neest. Want sine nature is sulik. als hi

vindet enen boim. die hol is. Jnde dat gat vuore ingge is. dair inne makt

hi sin nest. Jnde suome luode sin die willen besuken dat wonder Jnde

stoppen dat gat mit enen nagele. den si dar in slain mit cragte. Jnde

als die spegt wieder kuompt Jnde hi vint tgat van sinen neste gestopt.

Jnde hie siit dat hi mit sinre kragt nit vot getreken en kan. so verwint

hi cragt mit behindigheide. Want hi kint van naturen en kruot dat

magt heuet tuontsluotene. dat suokt hi so lange dat hiit vindet. Jnde

draget tuot sinen neste. Jnde ruort den nagel. mit sinen bekke. Jnde

mit den kruode. inde dan so sprinkt die nagel te hants vot, Dar vombe segh

ic wel suote geminde. wairt dat ic heben mogte van dien cruode. ic soide

[pagina 178]
[p. 178]

pruouen of ic v. suote side vontduon mogte. vomb v. suote herte te hebene.

Mar iene weet wat kruode dat is. ensi reden. Mar reden dan iest nit. Want

en sin mar twerehande reden. dene is van worden. dander is van

saken die redeliken sin. Van worden sone ist nit. Jnde al is dat reden

heuet sulke magt. dat man ene vrowe of ene iuncvrowe pruouen mag

mit reden. dat si sculdig is. te minnen. Man mag huore so wel nit

gesechen. nog gepruouen. sine mag wel mit reden sechen. dat sis nit

duon en wille. Jnde ak sie ic wel dat dit kruot nit reden en is. nog beede.

Want ic heb v. so dicke gebeden mogt helpen, v side soide mi ouer

lang tit open heben gewest sone kan ic nit gewieten. wat sake | dat kruot

is. nog iene mag ak die side nit vontduon. Jnde dair en is geen ander arsedie

mi te helpen van der doit. dan v suote side topenen. so lange | dat ic v

herte hebe. sone darf ic nit meer pinsen. vomb mi te verkuoueren. dat is

wair. Mar van dien dat man verloren heuet suonder verkuoueren. des

en mag man in genre maniren verkuoueren. Jnde wo is dat. Dat man

[pagina 179]
[p. 179]

hope heuet gewroken te wesene. Jnde wo mogt manre af gewraken

wuorden. Jene weet. en wair also. dat si iemanne minde die | vop vor nit en

agte. Jnde wie soide also vot den sinne wesen dat hi vop vor nit en agte.

niemant en ware enrehande lude. die sin van der naturen. van der

swalewen. Want die swalewe is van sulker naturen. dat si en e\it nog

en drinkt ensi al vliegende. Jnde si en darf en genen vuogel vontsiin,

Want se en geen vuogel en vait. Also sin enrehande lude. | die nit en

minnen mar al vliegende. Jnde als lange als si vor lif sien. so agten si druop.

inde nit meer. Jnde ak en werden si nit gevain mit ienegen vuogele.

Want en is minne van vrowen nog van iuncvrowen. die si vain mogte.

Mar si sin tuot vome al euengelik. regte also als die iegel. die vome makt al

[pagina 180]
[p. 180]

ruont. als hie wil in sinen dorn. so dat manne nit ruoren en mag van

geenre siden hiene stekt. Jnde hie mag vome laden in wilke side hie wil. als

hie wintelt in dappele. Jnde dar vombe sech ic. dat duos gedane

manire van luden sin regte als die yegel, Want si muogen van ielker

siden steken. Jnde man magse van geenre siden vain. so segh ic dat

en man van sulker maniren. mogte mi wel van vore wreken. Mar die

wrake soide mi meer wesen torn dan troist. Want ic hadde lieuer dat si

doit ware. inde ic ak doit. dan si enen anderen minde dan mi. sint dat

si mi vontsegt heuet Jnde sint dat si en mint nog mi nog anderen. wo

mogt ik dan gewraken wuorden. Jene weet. ene ware dat vor berowede.

van der pinen die si mi gedain heuet. Want iet is enrehande wrake

berowenisse, Jnde die giene wrekt vome erlik van sinen viant. diene brinkt

tuot berowenisse. dan so wild ic dat vor berowede van der pinen die si

[pagina 181]
[p. 181]

mi gedain heuet. na der naturen van den kokatris. dat is en serpent

inde plieget int water te wonen. Jnde die is van sulker naturen. als hi

enen man vindet so doit hine, Jnde als hine gedoit heuet. so berowet

vome. Jnde screden dan als lange als hi leuet. Aldus wild ic dat gesciede

van mi. wel suote geminde. Want ic bin die man die gevuonden is. van

v. Want also als man heuet suonder pine dat man vindet. in sulker

maniren bin ic vowe. dat gi mi hebet vombe nit Jnde dan so heb di mi

gedoit, van der doit van minnen. dar vombe wild ic wel mogt wesen. dat

v berowede. Jnde dat gi mi screiet mit den ogen van vor herten. Aldus

wair ic gewroken te minen wille. Jnde anders en gene wrake wild ic.

Nogtan soid ic vontsiin. dat ander wrake kuomen mogte. Want iet gevalt

wel. als en wif vor berowt. dat si voren truowen vrient gelaten heuet. Jnde

is dat vor en ander biddet. si volgt den gienen mit clenre pinen, also alst

[pagina 182]
[p. 182]

geualt van den kokatris. Jnde van enen anderen serpent dat heitet

ydre dat is een serpent inde heuet maniegerhande houet, Jnde is van

sulker naturen. als man huome. een van sinen houeden af slait. so

kuomanre vome twe. dat serpent hatet tuot der doit den kokatris. Jnde

als hi siit. dat die kokatris heuet enen man gedoit. Jnde | dat huome

berowet. so dat hi gene wille heuet genen man meer te dodene. so

pinst die giene, dat manne ligtelik verscalken mag. dar vombe dat hi nit

en agt wat hi eet. so wintelt die giene int slik. inde blift liggende regte

of hi doit ware. Jnde als die kokatris den idre also vindet lichende. so

slint hiene in. al geheel. Jnde als die ydre gevuolt. in des anders ligame.

so scuort hie vome sin gedarmte. Jnde kruopt wieder vot. harde blide. van dien

dat hi den anderen gedoit heuet. Jnde dar vombe sech ic. dat na der

wraken van der berowenisse. so soid ic mi sere vontsiin. dat ander

[pagina 183]
[p. 183]

wrake quame. Want die ydre die so maniegerhande houet heuet die

betekent den man die so maniegerhande lif heuet. Diese heben grote

herscap. Jnde die lude van sulker maniren. sin van groten sinne. die als

manig deel. muogen maken van voren herten. Want sine muogent nit al

heben. Jnde hadde ielkerlik een morseel. van der herten. van so groten

duone. si soidens harde blide wesen. Mar ic salt laten inde wieder

kuomen tuot minre materien. Want ic wilde dat die giene die als

maniegerhande deel maken van vren herten. waren also geseet. dat vor

herte in als maniegerhande stucke sprungen in vren ligame. dander

nature van der ydre, so is. als si verloren heuet een van voren houede. si

krigt dar wieder twe. also so betert si van voren scade. Jnde dat

betekent den man. dire een hoint. inde dan twe. Van dieser ydre vontsie

[pagina 184]
[p. 184]

ic mi sere. Jnde sage harde gerne. dat vor min vrowe. dar af huode.

namelik van den gienen. die von mest vtmuodiegen. Want die | giene die

alremest sechen sal. Vrowe helpt mi dat ic wert wuorde, vrowe gedogt

dat ic v. ridder bin. dat is die giene dar meest af huoden muot. Van

aldusgedane manire van luden. so seid ic. dat ic gerne sage. dat vor min

vrowe huodde. Want sine sulen vor nit bat duon. dan die wiuer duot den

gienen dar si af kuomet. Dar vombe sech ic dat ic duosgedane manire van

luden te regte mag heiten wiuere Want die wiuere is van sulker

naturen dat si nit geboren en wuort er si gedoit heuet vo[ren] vader

inde vor muoder Want die si vontfait van den houede van den hi. in

sulker maniren dat die hi stieket sin houet in vren muont. Jnde si bit dan

dat houet af inde slindet. Jnde dar af vontfait si. aldus blift die hi doit.

Jnde alst kuompt dat si iungen heben sal. so heuet sise tuot der siden vot.

[pagina 185]
[p. 185]

Jnde muot dan birsten. inde stiruet. Dar vombe segh ic dat

duosgedane luode. mag ic te rege heiten wiuere. Want also als die wiuere

doit den gienen dar si af kuomen is. er si volwast. also so en muogen si

nit kuomen. ter werdigheide dar si af sechen. Want si duon laster den

gienen. diese wert soiden maken. Jnde die vome geuen die selue

werdigheit die si heben. Van dieser wiuere vontsiee ic mi | sere. Jnde ic sege

geerne dat vor min vrowe dar af huodde. Jnde ic en weet wie diese wiuere

is. Mar is dadder min vrowe ienig heuet. ic wilde dat mire vrowen dar

miede gesciede. van huome inde van mi. also als gesciet der simmen van

voren twe iungen. Want die nature van der simmen is | sulik dat si

altois twe iungen heuet te male. Al is dat sake dat sise beide mint als

muoder. dat sise beide vuoden wille. nogtan so mint si dat ene meer dan

[pagina 186]
[p. 186]

dandere. Jnde dene mint si so luttel tegens dat si dander duot. dat man

wel sechen mag. dat si dene mint inde dander hait. Want als manse

iaget vomb te vane. sone wil si verliesen nog dene nog dander. als muoder.

Mar si wuorpt dat si leetste heuet agter vop vor scodere. Jnde oft mag so

hoit vome. Jnde dat si lieueste heuet. dat niemt si vuor in vorn arm. Jnde

dan so lopt si eweg ouer twe vuote. Jnde dan muot si mit cragte ouer

vir vuote lopen. so muot si verlisen den si liueste heuet. den | si vuor hadde

in voren arm, Jnde den gienen behoitsi den si leetste heuet. dan is geen

wonder. Want die giene den si lieueste heuet diene hoit huome an vore nit.

Jnde iet is wel regt. dat si vor helpt mit voren handen inde mit vren

vuoten. Jnde dat si verliese den gienen, den si dragt inde hoit Jnde dat is

regt dat vome bliue. die giene die vome an vore hoit. Jnde dit sech ic vomb

v. wel suote geminde Js dat gi hebet ienigen man lif gewonnen. die is van

der naturen van der wiuere. of van der ydre. of van den yegel of van der

[pagina 187]
[p. 187]

swalewen. so muot v. gescien. van vome inde van mi. als gesciet der

simmen, van vren twe iungen. Want mi duonkt al is dat sake. dat giene

meer mint dan mi. Nogtan sul dine verlisen. Jnde ic die min gemint bin

sal v. bliuen. War vombe. vomb dat. dat hie vome nit en hoit an v. mar

gi hoitene. Want als lange als gi duon wilt al sinen wille. so lange sal hi

v. minnen. Jnde als gi vome duon wilt eniege sake. die vome nit wel en

behagen. so sal hi van v sceden. mit enen vuelen muode. regte of hi

wille hadde v. tebegripene. sone hoit hi vome nit an v. mar gi hoitene.

Jnde hi volget v. na sinen wille. inde nit na der vorre. also als die seerre.

Want iet is en dier heitit seerre inde wont in die see. die harde groit is. Jnde

heuet scarpe vluogele. dar hie miede vlieget in der see. hasteliker dan

ienig vuogel. Jnde die serre die heuet sulke genuogte. als hi en scip, siit, dat

hi vome seluer so wel genuogt in sinre cragt. Jnde in sir dapperheide.

[pagina 188]
[p. 188]

dat hie lopt inde vlieget wel huondert milen. nait scip. al mit enen ademe.

Jnde als vome adem gebrikt. dat hi verwonnen sal wuorden. sone ruost

hi nit. hiene duo alle sine magt tscip agterhalen. Jnde also | hastelik als hi

siit dat tscip liit. so duot hi sine vluogele nieder. Jnde lat vome sincken

in den gruont van der see. Jc seche dat des geliks so sulen si duon. als

lange als vor adem geduort. Want si suolen wel, vwen wille duon, als

lange als vor wille inde die vwe ouer een dragen, Jnde | tirste dat v wille

tegens die huore is. so sulen si v. vondankc witen. Jnde sulen v. ewelik

haten vomb en belgen. Jnde dar vombe sech ic dat gise hoit. Jnde si vome

an v. niene hoiden. Jnde al is dat sake dat gi mi nit enhoit. Jet scient wel

dat ic mi an v hoide. Mar ic wane v. wel verloren heben. suonder ienege

hope. is dat man verliesen mag dat man noiet en kreeg. Nogtan dar

vombe en sal ic mi nuommer. anderswair niemen nog iene sal v wisselen nit

te meer dan die tuortelduue duot van vren gegade. Want si | is van sulker

[pagina 189]
[p. 189]

naturen. als si voren gegade verloren heuet. sone sal si nummer

anderen willen heben. Jnde dar vombe heb ic nog hope wie luttel dats

si. sint dat vome die giene an v. nit en hoit Jnde ikker mi ane hoide.

so hope ik dat giene nog verliesen sult. inde mi behoiden na der naturen

van der simmen. Jnde ic seche wel dat ic mi an v. hoide. Jnde ic v.

nit begeuen en soide. vomb en gene andere. Want al wair dat sake dat

en andere als viele vomb mi duon wilde. als man duot vomb sin lif sone

mogts si mi nogtan nit keren. lif van vorre minnen. also alst | geualt van

den partrise Want als si en ei geleget heuet. so kuompt en ander partris

inde stielet huore. Jnde bruodet so lange dat die iungen sin volwassen.

Jnde dat si wel vliegen muogen. mit den anderen. Jnde dan so horen

[pagina 190]
[p. 190]

si vor regte muoder rupen. diese leide. Jnde verkiensense mit den

rupene. Jnde altehants so lait si vor valsche muoder diese vuodde. Jnde

volgen vorre regter muoder als lange als si leuen. Jet lechen | inde dat

bruden. geliken twe saken die man vint in minnen. dat is vain inde

behoiden. Want regte als en ei dat gelegt is. is suonder leuen. inde en

heuet geen leuen. tuot den male dat gebruot is. also is die man die geleid is

van minnen. Jnde is regte als doit. inde en leuet nit tuot den male dat

hie gehoiden is als lif. dar vombe sech ic dat tlechen is alst vain. Jnde

dat bruden alst behoiden. Jnde dan sech ic. sint dat gi mi hebt geleit

dat is gevain. dat en geen wif en is. Wairt dat si mi bruode dat is hilde.

sine soide mi verliesen. Jnde iene soide mi altois an v | bekennen. Jnde

iene soide vwe wesen als lange als ic leuede. Jnde dan sech ic sint dat

ic v. nit laten en soide. vomb en gene andere. Jnde dat ic laten soide

al dandere vomb v. so hoit ic mi an v. al is dat gi mi nit en hoit. Jnde mi

[pagina 191]
[p. 191]

duonkt dat ic bin die simme. die gi gewuorpen hebet agter v. Jnde die gi

nit verliesen en muoget. Jnde dar vombe heb ic nog en deel troists. dat ic

v bliuen sal te leste. Mar duosgedain beiden. is sere tuontsiene te minen

behuof. Want dat ei dat gi geleit hebet. mag wel so lange bliuen te

bruodene. dat nit meer dogen en sal. Mar al heb ic geseid dat suome

partrisen. stelen die eiere van den anderen. inde sise bruden. nogtan en

wilde ic nit. dat mi ene dit ei brudde. Mar ic secht dar vombe dat man

suome wile tuot mi heuet geseid. dat wif wair harde dol. die an v. legede

vor herte inde vor minne. Want gi siit anders wair gevain. van so

regter vangenisse. dat si al verliesen soide dat si an v legede. Jnde bi

auenturen duosgedane wort hefman mi geseit. Jnde sulke die mi gerne

gehoiden hadden. hadden si nit gewaint. dat ikse nit laten en soide.

vomb die stimme van minre regter muoder. Mar sint dat also is. dat

gi nog andere. dit ei nit bruden en wilt. so maget wel verloren wesen.

[pagina 192]
[p. 192]

vomb die lange beide. Jnde verloren hait geweest ouer lang tit. iene ware

en deel blitscap die ic hebe in mir herten. Jnde dat van naturen kuomet.

Jnde wair in ic mi troiste. Also ast gevalt mit den eie. van den strutse.

Want als die struotse vor eie gelegt heuet. so lait si lichen int sant. Jnde

en siit dar dan nit meer vop. Mar die sunne, die gemene heite is. Jnde

war af alle saken kuomen. die vuodet int sant. Jnde aldus wuordet

leuende. Jnde anders en wirdet nit gebruot Aldus sech ic van mi. Want

ic bin dat ei. dat van niemant gebruoit en is. Jnde ine mogte nit bliuen.

iene ware verloren. en ware en deel blitscap van der herten. die mi

behuot. Jnde die is also als die suonne. Want iet is die gemene troist. dar

manlik sin deel af hevet. na dien dadder vome got gegeuen heuet. Mar

en is geen so naturlike hette. als is vonder den vluogele van sinre

[pagina 193]
[p. 193]

naturliker muoder. nog gene so guode vuodinge den kinde. als die mielik.

van sinre regter muoder. Jnde wairt dat gi mi vuoden wilt wel suote

geminde. ic soide v. wesen alse guode suone. als die iunge van den

odeuare is sinre muoder. Jnde ak als die iunchen van der huopen.

Want als lange tit als die odeuare. vuodet vor iungen. als lange vuoden

die iunchen vor muoder. als si vol wassen sin Jnde also duon die iungen van

der hupen. Want sine soiden nummer meer muoten bi vome seluer.

also als ander vuogel duon. Mar si kuoman tuot der hupen. inde trechen

von die vederen vot. mit vren becke. Jnde dan bruoden sise inde

[pagina 194]
[p. 194]

vuoden also lange. als die muoder von irst werue. Jnde also guoden

kuoken so soide ic v wesen. wel suote geminde. wod di mi bruoden inde

vuoden. dat is te sechene. dat gi mi wolt behoiden als lif. also als te vuoren

geseid is. dat. dat lechen soide wesen tvain. inde dat bruoden iet

behoiden. Jnde weet dat gene sake en is. dar man enen minner miede

pruouen mogte. Jene deetse duor vowen wille. Mar is dat gi nit en priset

die vuodinge van mi. als duowe. of dat v. dunket dat ic v. nit gnuog en gaue.

of ic v mine minne. vomb duowe gaue. dar vop so antwerde ic v. dat gene

sake en is. minne en makse gelik. Want in der minnen en is nog berg

nog dal. Mar si is alse slegt als die see. alst nit en wehet. dar vombe seide

ouidius dat minne. inde herscap nit te gadere muogen duoren | vop enen

setele. dar vombe sech ic. wairt dat gi woid dat manlik anderen minde.

so wairt ene minne van mi inde van v. Jnde van al sulken geslagte.

so ware dene minne als dandere. dar vombe sech ic. sint dat al een soide

[pagina 195]
[p. 195]

wesen. so soide ic v. als viele lonen als gi mi. Want al bin ic nit als guot

als gi. wairt dat gi mi mint. v minne die soide mi sere beteren. Jnde

al tuot vwen wille inde tuore maten. so duonkt mi. dat ic v. wel wesen

mogte. also guoden suone als die iungen van den odeuare inde van der

hupen sin vorre muoder. Mar mi duonkt dat gi hebet meer van der

houerde van der minnen. dan mi vorberlike is. Jnde tie houerde muot di

breken. of giene suolt nit gesmaken die suotigheit van | minnen. Also als

die are. Want als sin bek so lang gewassen is. dat hire nit miede eten

en mag. so brik[t] hiene. Jnde wettene tegens den harststen steen

den hi vinden mag. so sech ic dat die bek van den are betekent die

houerde. die is mit der minnen. Want dan so is die bek tebroken. als

man so viele omuodigt. dat man vontsluot tsloit van der herten. Jnde tie

[pagina 196]
[p. 196]

giene van den muonde dat is die tuonge. also dat man kinnen mag inde

volgen. Mar dair sin suolk. diese vontsluoten al wiedersins. Want si

decken vome altemale. dar si vome sculdig waren tuontdeckene, Jnde

vomb von te verblidene. so suken si iemant den si getruowen. tegens wien

si spreken. Jc sech dat. dat is die bek te broken wiedersins. Jnde si

geliken den kokatris. Want alle dire die sin. Jnde die te regte eten. die

ruren die vonderste. kenebacken. als si kuowen. Jnde duouerste hoden

si stille. Mar die kokatris die eet wiedersins. Want hi hoit stille

duonderste kienebacken Jnde ruort die ouerste. Also iest. als man spriekt

van sir minne. Want dan so ruorman die vonderste kienebacken. als man

draf spriekt in steden dairt vommer verholen bliuet. Jnde wie soit dan

beet helen dan di giene die mint. niemant. Want iet is te sinen behuof. Mar

[pagina 197]
[p. 197]

als man draf spriekt tegens anders iemant inder werelt so rurman die

ouerste kienebacken. Want duonderste kienebacken. vomb dat si

beneden sin. betekent die sake die geholen is Jnde duouerste

kienebacken betekent dat te wieten is. Jnde vomb diese reden so scind.

also. als die kokatris die eet wiedersins. als si ruort duouerste kienebacken.

Jnde si stille hoit duonderste. also brekt die bek wiedersins, die sprikt

tegens anders iemant dan tegen sin lif van sir minnen. wie so hie is. Jnde

hie berait huome tegens sinen viant die dat duot. Jnde brikt sinen bek

wiedersins. dat is te sechene. dat hie vome seluer verrait mit sinen worden

die vome tegens quade sprekere beraid. dar vomb sech ic dat luttel lude

sin. die kuonnen kiesen, tegens wien si spreken sulen. Want suolk makt

huome harde getruowe. die bit in verradenisse. Want sech di enen

minsche vwen wille. al en heuet hi genen wille verradenisse te duone.

[pagina 198]
[p. 198]

huome sal duonken dat gi v. nit helen en suolt tegens. enen anderen.

sint dat gi v. nit heelt tegens vome. Jnde dan geliken si den drake.

Want die drake en bit niemant. Mar hie lecket den minsche mit der

tungen. Jnde venint al dat hi mit der tuongen beruort Regte also duon

suome luode. Want als ligtelik als si gehort heben. die worde die gi von

hebet geseid. regte also ligtelik duon sise vort te wietene. ander luden

Die vome van diesen drake huoden wille. hi muot duon als duot dat

elpendir. Want sine nature is suolk dat si en geen dir vontsiit suonder

den drake. Want tuoschen den twen is naturlik hatscap. so als die si.

van den elpendire sal heben vor iungen. so gait si vop ene stede. in een

water. dat man hetet eufrait. dat is en wlietende water. Jnde vlietet in

[pagina 199]
[p. 199]

een lant hetet india. Jnde dat si vomb dat draken sin van so

birnender naturen, dat siit water nit gedogen en kuonnen. Want

mogten si kuomen tuot den iungen, si soidense lecken inde soidense

veninen. Jnde nuo heuet die hi angst van den drake. Jnde wagt buten

ant water. Jnde verwert huome tegens den drake. Jc seche so wie aldus

dede. die en hadde geen noit van den drake. Want dat werpen

betekent iet behoiden. van minnen als te vuoren geseit is. van der

partrisen. Want dan so makt een wif. van enen manne vor iuong als sine

behoit als vor lif. Jnde die dit werpen dede int water. hiene hadde genen

angst v\244r den drake. Want water betekent vorsienigheide. | vomb dat

iet heuet en deel naturen. na den spiegele. dar vomb geualt dat die duoue

gerne gait stain vopt water. vomb dat of ienig vuogel quame. vomb vome

[pagina 200]
[p. 200]

te vane. dat hi vorsiin ware van den scade van den vuogel, die hi siit int

water, Jnde heuet tit gnuog. als hiit siit. eweg te vliegene in sin behoit.

Jnde dar vombe sech ic dat die giene wel siit vopt water. dat al duot mit

vorsienigheide. Jnde die vome huoden kan. van den gienen die vome deren

muogen. Jnde sint dat water betekent vorsinigheide. so is | man sculdig

gerne te wesene vopt water. is dat man vome huden wille. van den

drake. dat is te sechene. is dat man wille dat die minne gehuot si inde

geholen. Jnde man is sculdig mit sulker vorsinigheide sin lif te

hoidene. dat dat lange beiden vome niene sette in wanhope. sulke dar

hi miede duo. dat man sinre minnen geware wuorde. Jnde dat hi ak

nieman suken en darf. dair hiere tegens af spreken muot vomb | vome te

verblidene. Jnde die duosgedane vorsienigheit dede. die en hadde genen

angst dat man dair iet af wiste. Want man ne weet wene getruowen. Jnde

[pagina 201]
[p. 201]

die vome van den quaden huden wille die huot vome van allen. Want

suolk die makt vome seluer harde sieker truowe te wesene. die en verrader

is inde vongetruowe, Jnde die giene die mi alremest versikeren soide mit

worden. den soide ic alre minst gelouen. Want en warheiden Wel suote

geminde von en is nit te gelouene. also als is van ene manire van dire

dat man heet scorpivon. Jnde suome luode heitent trant. Diese scorpiuon

heuet so omuodig gelait. als hi kuompt vuor dander dire. hie is so

omuodig dat huome duonkt dat. dat dir huome nummer quaid duon en sal.

Jnde als si sin versiekert mit huome. Jnde si alrebest mit huome wanen

wesen. so kuompt hi inde stiekse mit sinen sterte. so sere dat si muoten

steruen. Want hi heuetse so gevenint dat si en gene magt en heben

von seluer te helpene. Jnde dies scorpiuon betekent enrehande | luode. die

[pagina 202]
[p. 202]

so votermaten omuodig sin, als si kuomen in steden. dar man alle saken

sculdig ware te helen. die man vontsiin. sal also als van lieue inde van lieue.

dan so duot diese scorpiuon mit omuode. dat is te sechene, dat suome die

mit vorre valsgheide. inde mit vorre verradenisse die si duon. so duon si

den gienen die truowelik minnen. maniege pine gedogen. Want als die

giene die mit truowen minnen. sin versiekert van vome seluer. Jnde si

alrebest wanen wesen. dan so kuompt diese scorpiuon. inde | stiktse mit

sinen sterte. dat is te sechene dat dan kuomen die quaidsprekere. die

spreken van den saken die man sculdig ware te helen. Jnde stekense

mit vorre tuongen. Jnde duon viele gedogen den gienen die nit meer quaits

enbehuouen dan si heben. Jnde nogtan die pine van minnen. die

genuogt wel den gienen diese heben. Want als si draf heben en guolik

ansiin. si later vome dicke miede genuogen. Jnde die giene die sine saken

helen wille. die enbedarf. nit dat hie vome tegen suolke lude bekenne. nog

[pagina 203]
[p. 203]

dat hi vome van ienegen saken tegens von berade. dar vombe seg man

dat manig verloren heuet gewest. vomb dat hi sulken luden

getruowede. Also alst gevalt van ene manire van walvisg, Want als

si hoit voren rughe bovent water die sciplude diese siin die wanen dat

een eilant si. vomb dat si die huot heuet van sulker varwen. als is dat sant

van der see. Jnde dan so varen die sciplude dar an. regte oft en eylant

ware. Jnde loitssiren druop. Jnde bliuer vop wel agdage of meer. Jnde

sieden vor spise vop den ruche van den walvisg. Mar als si | dat vir gevuolt.

so singt si nieder in den gruont van der see. huor seluer inde die giene die

druop sin. dar vombe sech ic dat man vome sculdig is te | huodene. Jnde

nit te getruowene die sake van dieser werelt. die alre meest scinen sieker.

[pagina 204]
[p. 204]

Want aldus geualt meest van den gienen die von vrint maken. Jnde suolk

seget dat hi stiruet van minnen. die en gene pine en gedoget. Jnde

bedriegen die guode lude. also. als die vuos duot. Want die vuos is van sulker

naturen. als vome sere huongert. Jnde hi nit teten en vindet. so

wintelt hi vome int roitste slik dat hi vindet. Jnde als hi also gewintelt

is. so gait hi vopwart dair nieder lichen. Jnde trekt die tuonge vot. regte of

hi bludde inde hi doit ware. Jnde dan so kuomen dalsteren. inde wanen

die tuonge eten. Jnde als hise gevuolt. so gript hese mit den tanden. bi

den houede inde doitse. Also sech ic. dat suolk vome makt harde sik

van minnen. die dar nit vombe en gieuet. Jnde die nit en begert mer te

driegene. Mar bi auenturen dit selue suol di sechen van mi. alst v. gevuogt.

[pagina 205]
[p. 205]

Jnde dar tuo so antwerde ic. dat man enen here volget vomb viele

saken. dene die volget vomb sin vorbur. dander vomb sins heren vorbuor te

duone. Jnde dandere vomb dat si nit en wieten war varen inde varen die

werelt tebesiene. Jnde iet en vuogel die heitet gir. die bi gewonte volget

den heere vomb dat hi leuet van doden vlesche. Jnde dat hi wel wet.

van sinre naturen. dat dair dode lude. of dode parde sulen wesen. die

gir betekent den gienen die volgen den vrowen inde den iuncurowen.

vomb vor bate te duone. wo viele so sire af geargert wuorden. Jnde die giene

die dair varen vomb dat si niene wieten ware varen. inde die die werelt varen

besiin. die betekent den gienen die niemanne en minnen. Mar si en

kunnen von tegens nieman bekinnen. en si dat si spreken van minnen.

[pagina 206]
[p. 206]

Jnde si en kuonnen nit spreken sine bidden. nogtan en duon sit nit

vomb ienege scalkheit. Mar si hebent van gewonten. Jnde | die giene die varen

vomb vors heren vorbur te duone. die betekent den gienen die truowelike

minnen. Van dien sech ic dat si nit en volgen bi gewonte. als die gir. Mar

iene mag v. nit duon wieten van genen cragte van worden. van wilker

van diesen luden ic bin. Mar woid di mi behoiden ic soide v wel togen

mit der dait. dat ic volge vomb minre vrowen vorbur te | duone. Jnde sint

dat mi geenrehande reden helpen en mag. sone begeric int leste mar

genade


Vorige

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken