Neerlandia. Jaargang 26

Insulinde.

Insulinde een pesthol?

De gevierde schrijver L. Couperus schrijft in een zijner reisbrieven in de Haagsche Post (van 15 Juli, j.l.)²⁾ raad gevende aan toeristen, het volgende:

Maar ik vergat mijn toerist, voor wien ik schreef. Ik wilde hem nog zeggen, dat er... drie pesten zijn in Nederlandsch Oost-Indië. Er is 1⁰. de Pest - de gevreesde ziekte - maar.... een hygiënisch levende Westerling is daar, zelfs zonder inenting zoo goed als immuun tegen. Er is 2⁰. de Pest der Hoonpers, en ik ben zelve door deze hoonpers (een hoofdletter is te mooi) zóó uitgescholden als nooit sedert de veertig jaren, dat ik timmer ten grooten wege. Als de toerist dus iemand is, die min of meer bekend, beroemd, befaamd is, wordt hij zeker door deze pest aangevallen. Het is onvermijdelijk..... ‘Maar’ troostte men mij, ‘dat deelt ge met àlle uitstekende menschen, die hier op Java komen: Wees dus geluk gewenscht met al de schimp-artikelen, die de pas van de schoolbanken weggeloopen ‘redacteuren’ in vele Indische persorganen - iedereen kan hier de namen dezer stichtelijke bladen zelve noemen - u om de ooren gooien. ‘Neêrhalen’ is vooral een wellust van deze jongelingen en misschien leeren zij later wel

2) Wij nemen de vrijheid eenige vreemde woorden in het overgenomene door goed-Nederlandsche te vervangen. Red. Neerl.

[p. 117]

begrijpen, dat het diplomatischer is, in deze tijden vooral: òp te houden wat nationalen rijkdom, ook intellectueelen, vormt, maar ons zelven te bezwalken op welke wijze ook, is altijd eigenaardig Hollandsch geweest.
De derde Pest, o toerist: Het klimaat. Het is uw gezworen vijand. Pas op, pas ‘heel erg’ op! Het klimaat is een veel gevaarlijker pest dan de Pest en de schimp-pers, want de eerste heb ik niet gehad, de tweede ben ik precies dezelfde, die ik was, zegevierend uitgetreden, maar de derde, die voelde ik dat mij iederen dag belaagde: Sta, Toerist, schrap tegen het klimaat!

Wat de heer Couperus hier schrijft over de ‘derde pest’, d.i. het klimaat, doet mij zeer leed.

Want... de Haagsche Post wordt door 10.000-en Nederlanders gelezen en er is groote kans, dat deze uitval het vooroordeel tegen ‘Den Oost’ bij zeer velen versterkt.

Zeker, er zijn daarginds, evenzeer als hier, gevaren, die de gezondheid bedreigen, vooral in de heete kuststreken. Ik noem maar alleen muskieten en malaria. Edoch.... men vergete niet, dat er verschillende klimaten zijn in Indië; men kan dus niet spreken van het Indische klimaat.

Ik zal niet indrukken tegenover indrukken stellen, maar zeg alleen:

Raadpleeg b.v. de statistieken en tarieven der levensverzekeringmaatschappijen en dgln.

Als men op dit gebied een oordeel wil vellen, moet men met goede gegevens aankomen.

Ik kan mij voorstellen, dat de heer C. zich in de hitte overspannen heeft; dat is altijd bedenkelijk. Toen kwamen de muskieten er bij, daarna de pers-muskieten en zoo kwam het, dat onze oververmoeide schrijver nurksch en, m.i. eenzijdig en onbillijk is geworden.