Neerlandia. Jaargang 30

Hoofdbestuur

Overzicht der Hoofdbestuursvergadering van 30 April.

Aanwezig: de heeren P.J. de Kanter, voorzitter; Jhr. Mr. J.L.W.C. von Weiler, ondervoorzitter; Mr. B. de Gaay Fortman, secretaris-penningmeester; J.E. Bijlo, Dr. H. Ferguson, S.G.L.F. Baron van Fridagh, O.L. Helfrich. J.S.C. Kasteleijn, Overste K.E. Oudendijk, Mr. K.M. Phaff, Prof. Dr. A.A. van Schelven, L.L.W. van Soest, Marc. Stijns, Th. G.G. Valette, Jhr. E.J.M. Wittert en C. van Son, administrateur.

Afwezig met kennisgeving: de heeren Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, eerevoorzitter, Dr. J.Th. de Visser, eerelid, F.C.L. Bosman, Mr. Dr. P.H.W.G. van den Helm, M.J. Liesenborghs, Dr. H.W.E. Moller, Omer Wattez, Mr. J. van Winckel.

De Voorzitter opent te 2 uur de vergadering en verwelkomt in het bizonder den heer Kasteleijn, die pas van een wereldreis is teruggekeerd en in Ned. Indië veel gedaan heeft voor de belangen van het A.N.V. Voorts deelt spr. mede, dat het Dag. Bestuur een telegram van gelukwensch heeft gezonden aan Prinses Juliana ter gelegenheid van haar 18den verjaardag en ook een aan de Koningin en Prins Hendrik.

De vergadering betuigt haar instemming.

De Voorzitter deelt mede, dat het Dag. Bestuur met zijn plan, om, in samenwerking met de Vereenigingen Het Nederlandsche Zeewezen en Onze Vloot, aan elk der 5 Nederlandsche lichtschepen een radiotoestel ten geschenke te geven, succes heeft gehad. De Telegraaf gaf één toestel en juist is een telegram van den Alg. Ned. Radio-Omroep Hilversum ingekomen, waarin eveneens één toestel wordt aangeboden.

Punt I. Notulen der vergadering van 22 Januari.

Deze worden met een kleine wijziging goedgekeurd.

Punt II. Jaarverslag van het Hoofdbestuur over 1926.

Het ontwerp wordt met enkele wijzigingen goedgekeurd in den vorm, zooals het in het Juninummer van Neerlandia verschijnt.

Punt III. Rekening en Verantwoording van den penningmeester over 1926.

Deze sluit in uitgaaf en ontvangst met een bedrag van f 35368.70.

De heer Kasteleijn acht den geldelijken toestand niet gunstig, daar zonder legaten de uitgaven de inkomsten zouden hebben overtroffen.

De heer Van Soest vindt het percentage der inkomsten aan salarissen uitgegeven te groot en zegt, dat het bij de Ned. Zuid-Afr. Vereen, niet zoo hoog is.

De Penningmeester acht deze opmerking van geen waarde, als er geen gevolgtrekking uit gemaakt wordt.

De Voorzitter zegt, dat, wie den omvang der dagelijksche werkzaamheden van het hoofdkantoor van nabij kent, het bedrag aan salarissen uitgetrokken niet te veel zal vinden. Het kan niet minder. Beter ware op te merken, dat de inkomsten te laag zijn in verhouding tot den omvang der werkzaamheden, die met kracht moeten worden doorgezet, wil het A.N.V. zoo goed mogelijk aan zijn bestemming beantwoorden. Regelen wij ons werk en dus ook de administratiekosten angstvallig naar onze inkomsten, dan gaat het A.N.V. te niet. Het zou gewenscht zijn, dat b.v. Groep Vlaanderen trachtte langzamerhand ook uit eigen middelen het een en ander te betalen. De heer Stijns heeft dat erkend door de belofte, te zullen trachten een gezonder toestand der geldelijke verhouding tusschen het Hoofd- en het Vlaamsche groepsbestuur in het leven te roepen.

De heer Van Schelven merkt op, dat eenige posten op zuinig

[p. 122]

beheer wijzen, omdat ze lager zijn dan de raming op de begrooting. Een minder verblijdend verschijnsel acht hij, dat het Steunfonds II bijna tot niets blijkt te zijn verminderd.

De Voorzitter merkt op, dat dit fonds voornamelijk besteed werd aan de verhuizing en de inrichting van het Stammuseum.

De Rekening en Verantwoording worden onveranderd goedgekeurd.

Punt IV. Nota van het Dagelijksch Bestuur over Groep Nederland.

De heer Kasteleijn krijgt uit de nota den indruk, dat de samenspreking, waarop de voorzitter van het Hoofdbestuur aandrong, niet heeft plaats gehad, althans naar de toekomst werd verwezen. Dat lijkt spr. verkeerd.

De heer Oudendijk verklaart zich in het algemeen met de nota te kunnen vereenigen en vraagt, of er iets op tegen is, dat hij ze in het Bestuur der Afd. 's-Gravenhage eens ter sprake brengt. Als besloten wordt tot een samenkomst van Hoofden Groepsbestuur, lijkt bespreking thans overbodig.

De Voorzitter wijst er nog eens op, dat het gaat over 2 punten: een verhoogden bloei van Groep Nederland door grooter stuwkracht van het Groepsbestuur en een zich mede aan de spits plaatsen der nationale beweging. Het gaat er over, of het Hoofdbestuur meent zich bij het antwoord van het Groepsbestuur op spr.'s persoonlijke aansporing te moeten neerleggen, of dat het een samenspreking wenschelijk acht, om te trachten tot overeenstemming te komen. Natuurlijk verbindt men zich door dit te willen niet op alle punten en behouden de leden van het Hoofdbestuur zich vrijheid van oordeel voor. Spr. acht het niet gewenscht, dat nu reeds deze zaak een punt van bespreking uitmaakt in de Afdeelingen. In elk geval zou het aan Groep Nederland zijn, het desgewenscht in deze aan de orde te stellen.

De heer Oudendijk begrijpt niet, waarom het Groepsbestuur geen samenspreking met den alg. voorzitter heeft gewild. Spr. ziet de verhouding zoo: het Hoofdbestuur wil geen gezag over het Groepsbestuur oefenen, maar alleen de groote lijnen aangeven, gelijk het dat doet voor alle onderdeelen. Er is geen gradueel maar een principieel verschil. Spr. is - dat heeft wel geen nader bewijs noodig - sterk voor de Grootnederlandsche beweging, maar oordeelt toch ook, dat het gezond maken van de kern een der eerste plichten is; dat kan niet anders dan allen vertakkingen ten goede komen.

De heer Van Schelven merkt op, dat het Groepsbestuur zich in beginsel bereid verklaarde te eeniger tijd eens met den algemeenen voorzitter te spreken; waarom moet dat nu dadelijk het heele Hoofdbestuur worden? Er is meer taktisch dan principieel verschil. Is er geen andere oplossing mogelijk door het Groepsbestuur te doen samenkomen met de afgevaardigden van Groep Nederland in het Hoofdbestuur?

De Voorzitter merkt op, dat de nota niet van hem persoonlijk is, maar van het geheele Dag. Bestuur is uitgegaan. Bovendien is de zaak door de notulenkwestie reeds in het Hoofdbestuur gebracht. Spr. wil dat nu ook in zijn geheel uitspraak laten toen.

De heer Valette voelt het meest voor een kleine bijeenkomst, is dus voor een samenkomst van Groepsbestuur met de afgevaardigden van Groep Nederland in het Hoofdbestuur. Dat wordt toch al 14 personen.

De Voorzitter meent uit de besprekingen te mogen opmaken, dat de vergadering in het algemeen met de nota instemt en stelt voor deze te zenden aan het Groepsbestuur met de mededeeling, dat het Hoofdbestuur het op prijs zou stellen, als het Groepsbestuur hierover met de afgevaardigden van Groep Nederland in het Hoofdbestuur binnenkort een samenspreking had.

Aldus besloten.

Punt V. De toestand van Groep Noord-Amerika.

De Voorzitter acht de zaak door de rondgezonden stukken voldoende bekend. De toestand, dat de Groep feitelijk door een persoon wordt gedreven, kan niet langer voortduren. Maatregelen, zoo noodig, tot ontbinding langs wettelijken weg zijn genomen, waardoor de weg wordt gebaand tot een inrichting van Zelfstandige Afdeelingen en vertegenwoordigerschappen, die rechtstreeks onder het Hoofdbestuur staan. De afgetreden voorzitter, de heer A.v.C.P. Huizinga, wil in die richting meewerken.

De heer Van Fridagh heeft het geheele dossier nog eens bestudeerd en krijgt ook den indruk, dat in alles een te persoonlijk element is gekomen.

De heer Kasteleijn zegt persoonlijk met de heeren te hebben kennis gemaakt. Toen spr. in New York was in het najaar van 1926, was er juist de maandelijksche bijeenkomst der Hollandsche Club. Er waren maar 8 leden opgekomen. De afstanden zijn te groot. Spr. brengt nog in herinnering, dat hem gewezen was op een werkliedenvereeniging in Pennsylvanië, voornamelijk bestaande uit Nederlanders, die gaarne boeken zouden ontvangen.

De Voorzitter acht het gewenscht over dit laatste verzoek een nadere aanwijzing te vragen aan den heer Spetter, Secretaris der Afd. New-York.

Aldus besloten.

Punt VI. De bibliographie, samen te stellen voor de stamboekerij van het A.N.V. (Plan Prof. Van Schelven.)

De heer Stijns acht een goede bibliographie vooral van belang voor de andere Groepen. Nederland zelf is op dit gebied goed ingericht. Nuttig zou werken het aanleggen van een documentatie in den trant van hetgeen de heer Meert vóór den oorlog deed met zijn blad De Vlaamsche Hoogeschool.

De Secretaris wil zoo weinig mogelijk boeken van den voorraad, dien we nu eenmaal hebben, wegdoen en hij hoopt, dat de bibliothecaris op den ingeslagen weg zal willen voortgaan. Maar daarnaast blijft een stambibliografie zeer gewenscht, omdat we veel gewenschte boeken voor de stamboekerij toch niet kunnen aankoopen.

De heer Van Schelven wijst er nog op, dat een bibliographie niet alleen boeken, maar ook tijdschriftartikelen zal moeten aangeven.

Besloten wordt, dat de heer Bijlo zal voortgaan den boekenvoorraad te schiften en in te schrijven op de tot dusver gevolgde wijze en dat over de inrichting van een bibliographie, overeenkomstig het voorstel van Prof. Van Schelven, raad zal worden gevraagd aan een te benoemen deskundige commissie.

Punt VII. Verzoek van Groep Nederland om over 1927 een ondersteuning van f 600.- te mogen genieten.

Aangenomen.

Punt VIII. Nota van den heer J.S.C. Kasteleijn over de Groep Ned. Indië.

De heer Bijlo is den heer Kasteleijn zeer dankbaar, dat hij zijn reis in Ned. Indië dienstbaar heeft gemaakt aan de belangen van het A.N.V. en dat hij door samenspreking met verschillende personen nieuw leven heeft gewekt.

Het bezwaar der late aankomst van Neerlandia, waarover in de nota wordt gerept, acht spr. van ernstigen aard. Willen de leden in Indië aan ons maandblad zooveel mogelijk hebben, dan moet het hun zoo vlug mogelijk bereiken.

De voorzitter zegt toe deze verzendingsvraag nog eens in het Dag. Bestuur ernstig onder de oogen te doen zien.

De heer Valette wijst op het verbazend geringe aantal leden der Groep. Een krachtige propaganda, om het te doen stijgen, is een dringende eisch.

De heer Kasteleijn roemt nog de werkzaamheid van de voortreffelijke Afd. Medan en verwacht een nieuwe ontplooiing der Groep onder leiding van den nieuwen voorzitter, prof. Van Kan. Ook in Semarang leeft het Verbond weer op.

[p. 123]

De voorzitter verklaart ten opzichte der Indische wenschen met betrekking tot een behaaglijker uitgaaf van Neerlandia, dat het Dag. Bestuur in dezen werkzaam is en reeds in onderhandeling trad met den uitgever over dit punt.

De heer Bijlo meent, dat men in Indië zelf tot meer belangrijkheid van den inhoud zou kunnen meewerken.

De voorzitter deelt mede, dat herhaaldelijk pogingen zijn aangewend, om een goeden Indischen briefschrijver te krijgen en brengt ten slotte nog de reglementsvraag ter sprake. Groep Ned. Indië bleef altijd nog in gebreke haar reglement in overeenstemming te brengen met de Verbondswet. Aan den nieuwen voorzitter zal verzocht worden deze zaak te bespoedigen, door een nieuwe wettige vaststelling van het reglement der Groep.

Punt IX. Voorstel van het Dag. Bestuur, om f 250.- steun te verleenen aau de Zuidafrikaansche studentendagen, dezen zomer te Groningen te houden.

Aangenomen.

Punt X. Goedkeuring van ondersteuningen, door het Dag. Bestuur toegekend:

a.	Frs. 500.- aan Ds. Rijks te Roodebeeke voor het onder zijn leiding staand eigengemaakt maandblad. (Ds. Rijks betuigde inmiddels reeds zijn dank).
b.	f 17.83 voor de Mercure de Flandre.
c.	f 25.- voor Ons Weekblad te Buenos Aires.

Alle goedgekeurd.

Punt XI. Mededeelingen ter kennisneming o.m.

Aan H.K.H. Prinses Juliana is een telegram van gelukwensch met haar 18den verjaardag gezonden.

Dankbetuiging van Dr. J.Th. de Visser voor de hem betoonde waardeering en den eerepenning vanwege het A.N.V.

Dankbetuiging van den heer Omer Wattez te Brussel voor den gelukwensch, hem aangeboden op zijn 70sten verjaardag.

Dankbetuiging van de Sekretaris der Eksamenkommissie van die Saamwerk-Unie te Pietermaritsburg voor de beschikbaarstelling van £ 5.- voor boekprijzen.

Voor 1926 is de rente van het legaat-Mej. v.d. Linden (groot ongeveer f 450.-) beschikbaar gesteld voor 3 pleegzusters van het Zuidafrikaansch Hospitaal en Diaconessenhuis, die in Utrecht haar opleiding komen voltooien.

13 Februari 1927 had te Brussel een bijeenkomst plaats van voorzitter, ondervoorzitter en administrateur met afgevaardigden van de Vlaamsche Groeps- en Afdeelingsbesturen.

Bericht van het Bestuur van Groep Ned. Indië, dat als voorzitter van deze Groep is opgetreden Prof. Mr. A.H.M.J. van Kan.

Ingekomen is de rekening en verantwoording van de Boekencommissie, in uitgaaf en ontvangst bedragend f 4378.11, met een batig slot van f 159.11.

Ingevolge opdracht van het Hoofdbestuur heeft het Dag. Bestuur een commissie benoemd, bestaande uit de heeren P.J. de Kanter, voorzitter, Dr. E. Blanquaert, Dr. H.J.E. Endepols, Dr. L. Grootaers, Dr. G.G. Kloeke, Marc. Stijns, Dr. J.B. Schepers, welke commissie het Hoofdbestuur van raad zal dienen over de vraag, of het gewenscht is, dat de streektalen (dialecten) in Nederland en Vlaanderen in stand worden gehouden en zoo ja, welke middelen kunnen worden aangewend, om verdwijning te voorkomen; in het bijzonder is hierbij gedacht aan het aanleggen van dialektische fonogrammen, waardoor men een beeld krijgt van de streektalen uit het begin der 20ste eeuw.

De voorzitter licht de bedoeling nog nader toe. Dr. Endepols te Maastricht, de voorsteller, wil de grammofoonplaten in den handel gebracht zien en van elk een paar in het archief van het A.N.V. bewaren.

De heer Oudendijk wijst op wat ten opzichte van het behoud der streektalen in sommige streken in Duitschland gebeurt, waar sommige vakken als b.v. geschiedenis in het plaatselijk dialect mogen worden onderwezen, om daardoor dieper in den geest der kinderen door te dringen.

De voorzitter deelt vervolgens nog mede, dat de heer L.L.W. van Soest door het Dietsch Studenten Verbond wederom is benoemd als raadgevend lid in het Hoofdbestuur van het A.N.V. en dankt dezen, dat hij zich weer beschikbaar heeft gesteld; voorts dat de heer Bosman plotseling naar Zuid-Afrika is geroepen en dus een nieuw raadgevend lid voor dit gebied moet benoemd worden.

De heer Oudendijk beveelt aan den Afrikaanschen student B. Roode, die, kort geleden voor de Afdeeling 's-Gravenhage sprekend, zich als een goed Afrikaner heeft doen kennen.

Besloten wordt dezen uit te noodigen.

De heer Oudendijk vraagt, hoe het staat met het plan tot uitgaaf van een geschiedenisboek over den Nederlandschen stam.

De voorzitter deelt mede, dat hij hierover een onderhoud heeft gehad met prof. Geyl, die bereid is de niet gemakkelijke taak op zich te nemen.

Aan een uitgave door het A.N.V. valt echter niet te denken. Daarmee zou te veel geld en risico gemoeid zijn.

Daarom wordt getracht een uitgever voor het plan te winnen. Alsdan kunnen wij met hem overleg plegen, opdat de naam van het A.N.V. aan de uitgaaf verbonden wordt.

***