Neerlandia. Jaargang 60

[p. 5]

Wordt het Frans ongemerkt de Beneluxtaal?

Prof. dr Gerretson laat waarschuwing horen

Het diplomatieke verkeer tussen België en Nederland geschiedt hoofd zakelijk in het Frans, al wil onze regering het met het oog op kritiek van Kamerleden graag anders doen voorkomen. Dit stelde het Eerste Kamerlid prof. dr C. Gerretson op de voorgrond, toen hij onlangs in De Telegraaf een belangwekkend pleidooi hield voor het gebruik van de eigen taal in een meertalige politieke gemeenschap. Twee oorzaken noemt de hooggeleerde schrijver voor het verdringen van het Nederlands door het Frans in het diplomatieke verkeer: 1. Het feit, dat Luxemburg in zijn verkeer met België van het Frans gebruik maakt en 2: Een zekere slapheid aan Nederlandse zijde met betrekking tot het gebruik van de nationale taal.

Er wordt, zo zegt prof. Gerretson, met vertalingen gewerkt, met de gevaren, welke nu eenmaal aan vertalingen kleven en de kans onduidelijkheden en dus moeilijkheden te scheppen.

Deze moeilijkheden betreffende het talenregime verklaren dan ook waarom de overleden secretaris-generaal van de Benelux mr. dr. E.J.E.M.H. Jaspar, kort voor zijn verscheiden in een voordracht te Amsterdam zelfs het denkbeeld geopperd heeft om het Frans maar de officiële taal van het Beneluxverkeer te maken, waarbij als hoofdmotief gold, dat de Luxemburgers nu eenmaal geen Nederlands spreken en verstaan.

Wij moeten hier even verwijzen naar het maart-april nummer 1955 van Neerlandia, waarin de heer F. Kroon, voorzitter van de afdeling Utrecht van het A.N.V., krachtig verzet aantekende tegen dat denkbeeld en zijn betoog besloot met de waarschuwing: "‘e hoogste ambtenaar van de Benelux is blijkbaar het Nederlandse volk weinig goed gezind. Dit houdt een waarschuwing in voor de Nederlandse regering, om in het bijzonder voor de Nederlandse taal in Benelux en in de economische unie pal te staan en steeds krachtig op te komen voor haar rechten’.

Dwaze zetelverdeling

Keren we thans terug tot prof. Gerretson. Deze gispt de naar zijn oordeel dwaze zetelverdeling in een toekomstig Benelux-parlement waar, naar verhouding der bevolking Luxemburg 11 maal sterker zou zijn vertegenwoordigd dan Nederland. En prof. Gerretson meent, dat er geen enkele andere redelijke reden voor dat grote aantal Luxemburgse zetels in het Benelux parlement is dan de wens van de franskiljonse Belgische regering, om het aantal Franssprekende en Nederlands-onkundige leden van dit parlement zo groot mogelijk te maken, in de hoop, dat er onder de Nederlandse leden, zoals dat ook in de Tweede Kamer tijdens het Verenigd Koninkrijk het geval is geweest, wel een flink aantal zal zijn, die, net als jhr Van der Goes van Naters, Frans zullen gaan spreken om voor de Nederlands-onkundige Brusselaars, Walen en Luxemburgers verstaanbaar te zijn.

En op die wijze zou dan het Frans geleidelijk en ongemerkt de feitelijk gesproken Benelux-taal in het diplomatieke verkeer en het parlementaire debat worden.

Maar, vervolgt prof. Gerretson, hoe zwak nu ook in Nederland en in 't bijzonder op het Plein het nationale bewustzijn moge zijn ten aanzien van de ‘Taalhoogheid’, vanouds een der meest kenmerkende elementen van de souvereiniteit, dat in een statenverbinding als de Benelux met een sterk overwegende Nederlandssprekende bevolking, de taal der minderheid de feitelijk heersende taal zou worden, dat zal toch voor elk gezonddenkende Nederlander, hoe overigens zijn richting moge zijn, wel onaannemelijk zijn.

Is er nu geen voor allen bevredigende oplossing van dit blijkbaar zo moeilijke vraagstuk? zo luidt de vraag. Bij het zoeken naar zo'n oplossing moet echter, inoch door het Frans als de Beneluxtaal aan te wijzen, de Nederlandssprekende meerderheid in België in de rug worden aangevallen, noch moet door de oplossing van het talenprobleem de Vlamingen een zetje in hun taalstrijd worden gegeven. Men moet volstrekt buiten die Belgische taalstrijd blijven.

Ieder zijn eigen taal

Gewezen wordt dan op de oplossing, welke wijlen minister mr Donker vond voor het mondelinge verkeer tussen anderstalige landgenoten (het ging hier om het Fries). Men spreke, zo luidde zijn advies, zijn eigen taal, die beide partijen zullen moeten verstaan, maar niet behoeven te spreken. Een in Friesland te plaatsen rechter bv. zal dus het Fries moeten verstaan of leren verstaan.

Voorts vestigt prof. Gerretson de aandacht op de Noors: Raad van Denen, Noren en Zweden, waar ook ieder zijn eigen taal spreekt, zonder dat dit tot onoverkomelijke moeilijkheden leidt.

En dan vraagt prof. Gerretson of onze regering de toepassing van dit stelsel van de Noorse Raad niet ook in Benelux in overweging zou willen nemen.

Wij meenden deze gedachten van prof. Gerretson over dit voor ons zo uiterst belangrijke onderwerp onze lezers niet te mogen onthouden.