Neerlandia. Jaargang 85

[p. 58]

Grensverkeer

Een ambtenaar grenscontacten?

De jongerenorganisaties CVP uit Essen en Kalmthout en de Roosendaalse CDA jongeren willen een contactambtenaar als ‘ombudsman, opbouwwerker en propagandist voor integratie’ die dan in gezamenlijke dienst zou moeten komen van de provincies Antwerpen en Noord-Brabant. De vraag dateert reeds van augustus vorig jaar, maar vorige maand liet het college van burgemeester en wethouders van Roosendaal weten dat ‘in de Roosendaalse en Nispense situatie’ niet direct behoefte bestaat aan zo een ambtenaar. Hopelijk is daarmee de kous niet af.

De motivering van de jongeren is o.m. door volgende overweging ingegeven: ‘Juist in een tijd van economische teruggang komt het ons belangrijk voor de grensoverschrijdende dimensie van talrijke vraagstukken te beklemtonen. Meer dan in tijden van voorspoed is men immers geneigd zich af te schermen van het buitenland’.

Samenwerkingsverband grensgemeenten

De burgemeesters van drie grensgemeenten, Baarle-Nassau, Hilvarenbeek en Reussel, hebben initiatieven ontplooid om te komen tot een grensoverschrijdende samenwerking tussen grensgemeenten. Zij hebben door middel van een brief contact gezocht met alle betrokken gemeenten en grensgewesten.

In de brief wordt aangedrongen op de oprichting van een stuurgroep die de coördinatie van een permanente samenwerking moet bestuderen. Een provinciaal ambtenaar moet bijstand verlenen. Daartoe zal gevraagd worden in de provinciale begroting voor 1982 een bedrag uit te trekken. Het initiatief moet dan met de Belgen verder uitgewerkt worden.

Intussen plegen de gewesten Tilburg en Turnhout reeds overleg om na te gaan in hoeverre samenwerking mogelijk is.

Plannen voor een Belgisch Zuidoost-Brabant

Groot-Eindhoven blokletterde op 25 maart een bericht dat de nodige opschudding verwekte: ‘Geheime plannen uitgelekt. Zuid-Oost Brabant bij België als Nederland zijn zin krijgt’. Als reden voor de voorgestelde transactie wordt in het geheime rapport van Binnenlandse Zaken ‘het toenemend aantal grensoverschrijdende contacten’ aangehaald!

‘Genoemd worden’, aldus Groot-Eindhoven, ‘de duistere praktijken van clandestiene alcoholstokerijen in de grensstreek, belastingontduiking van Nederlanders die in Zuidoost-Brabant werken maar in België wonen, plannen van een Belgische waterleidingmaatschappij die grondwater uit de Belgische Kempen wil gaan oppompen zonder dat vooralsnog een oplossing is gevonden voor het dalend grondwaterpeil in de Nederlandse Kempen en, niet in de laatste plaats, de kernenergieplannen in het Belgische Mol. Zuidoost-Brabant kan - aldus het rapport - ongehinderd meeprofiteren van die kernenergie in Mol als het gebied zelf bij België wordt getrokken. Bovendien wordt het opstellen van een rampenplan aanzienlijk gemakkelijker als de grens verder van Mol komt liggen.

Bijkomende factoren die in het voordeel van een transactie spreken zijn volgens het rapport: de koopsom - geraamd op enkele miljarden - waarmee Nederland een aanzienlijk deel van de schatkist kan vullen, een forse daling van het aantal werklozen in Nederland; de problematiek bij de grenspost Reusel/Arendonk nabij de E3 vervalt.

De nadelen, zoals wijziging van het geldstelsel, wijziging van de paspoorten van Zuidoostbrabanders, vervanging van de bordjes “politie” door “rijkswacht” en andere nationaal gebonden zeden komen voor rekening van België.

Niettemin zijn de Belgen volgens het ambtelijk rapport zeer geïnteresseerd in de transactie. Versterking van de Belgische economie door bedrijven als Philips, Volvo Car en Gamme Holding wordt in België toegejuicht. Het nationaal inkomen zal zowel in Nederland als in België stijgen, zo wordt in het rapport becijferd. De Vlamingen zien de toevoeging van Zuidoost-Brabant als een versterking voor hun taalstrijd tegen Wallonië, zo is ons intussen gebleken uit peilingen onder de bevolking’.

In Zuidoost-Brabant zelf zijn de meningen sterk verdeeld. Verzet is reeds grezen van een comité ‘Houd Brabant één’ dat o.a. een petitie opstelde voor minister Wiegel van Binnenlandse Zaken.

Recente grensaanpassing

Medio maart is intussen nog maar eens een grenscorrectie tussen België en Nederland doorgevoerd, dit keer bij Hamont- Achel. Een vol half jaar werkte een Nederlands-Belgische commissie aan de heropmeting van de gemeenschappelijke grens. Ook in 1979 werd tussen Hamont en Budel een grenspaal verplaatst, waardoor België ook toen enkele m² groter werd.

Opening omlegging Nispen - Essen

Op 24 maart werd eindelijk de felbesproken omlegging Nispen-Essen, die Antwerpen met Roosendaal verbindt, geopend. Bij die gelegenheid werden een aantal protestacties gehouden. De Nispense bevolking klaagde daarbij aan dat ze in de dorpskom met een overlast aan vrachtverkeer blijft zitten, en wel door de ontoereikendheid van de grensfaciliteiten.

Een Benelux-akkoord uit 1970 bepaalt immers dat aan nieuwe grensoverschrijdende wegen geen volwaardige douanestations mogen worden opgericht zodat enkel het vrachtvervoer dat B.T.W.-formaliteiten te vervullen heeft de nieuwe weg kan gebruiken.

De heer De Geus van Gedeputeerde Staten bracht voor dit ongenoegen begrip op en stelde dat er moet over gewaakt worden dat er geen tweede Rijsbergen, Zundert of Wuustwezel ontstaat. De Essense burgemeester H. Suykerbuyck zei van zijn kant dat alles in het werk zal worden gesteld om te bereiken dat de nieuwe weg door het vrachtverkeer optimaal wordt gebruikt.

Grenspostprobleem Wernhout / Wuustwezel

Het ministerieel voorstel om langs de E10 tijdelijk drie stopposten op te richten (een binnenlands douanekantoor in Nederland en België - bij Hazeldonk en Minderhout en een B.T.W.-kantoor op de grens) als oplossing voor de grenspostproblematiek wordt bij de plaatselijke bevolking op gemengde gevoelens onthaald, zowel uit sociaal-economisch als milieubewust oogpunt.

Bovendien is er van Nederlandse officiële zijde op aangedrongen de gevolgen voor Zundert meer bij de problematiek te betrekken.

[p. 59]

Provinciale subsidies culturele uitwisseling

In een gezamenlijke intentieverklaring stellen de provincies Zeeland en Oost- en West-Vlaanderen vast ‘dat hun kultureel beleid in mening opzicht onderling vergelijkbaar is en het kultureel leven gemeenschappelijke karaktertrekken vertoont en daarom voor uitwisseling in aanmerking komt’.

Deze uitwisseling willen ze niet aan het toeval overlaten. Daarom werden enkele grondregels opgesteld.

Er is programmatie nodig. Efficiënt gerichte, kontaktbevorderende initiatieven moeten voorrang krijgen op grootse projecten die veel mankracht, tijd en financiën opslorpen. De participatie van de bevolking moet bewust nagestreefd worden en verdient de voorkeur op initiatieven met een meer exclusief karakter; participatie kan zowel in aktieve als in receptieve zin begrepen worden. Daarom wil men de lokale besturen aktief bij de uitwisseling betrekken; in de beginfase komen vooral de grensgemeenten voor aktivering in aanmerking, maar uiteindelijk gaat het om de volledige provincies en zeker niet alleen om hun hoofdsteden.

Om naast de eigen aktiviteiten ook initiatieven van partikuliere zijde te bevorderen, werd een gezamenlijk subsidiereglement uitgewerkt. Komen ze met drie tussen, dan betaalt Zeeland 2/8 en West- en Oost-Vlaanderen elk 3/8. Zijn er twee provincies bij betrokken, dan is er 1/3 voor Zeeland en 2/3 voor de Vlamingen.

Deze verhouding heeft te maken met het feit dat Zeeland bij alle initiatieven betrokken zal zijn en een relatief geringere bevolking telt.

Enquête vaste oeververbinding Westerschelde

Uit een in maart afgesloten opiniepeiling onder de bewoners van Zeeuws-Vlaanderen gehouden blijkt dat bijna 60% tegen een vaste oeververbinding over de Westerschelde is. Er blijkt m.a.w. niet zo een grote behoefte te bestaan aan een snellere verbinding met de rest van Nederland en de Zeeuwsvlaming voelt zich niet zo ‘geïsoleerd’ met België net achter de deur.