Neerlandia. Jaargang 88

Grensverkeer

Telefoneren in grensstreek blijft duur

Er werd al meermaals aangedrongen op een binnenlands telefoontarief voor gesprekken in de grensgebieden van België met Nederland, Frankrijk, Luxemburg en Duitsland.

De frequentie van dergelijke gesprekken is zeer hoog, zowel op het commerciële als op het familiale vlak. Gesprekken b.v. als een van een Belgisch expeditiebedrijf naar de Nederlandse douane, 20 meter verder, zijn ‘internationaal’.

Hierover stelde volksvertegenwoordiger Herman Suykerbuyk een vraag aan de staatssecretaris voor PTT.

In haar antwoord zegt de staatssecretaris dat er in feite een ‘voorkeurtarief’ bestaat, nl. 5 Bfr. per 50 seconden, waar elders in het land voor internationaal verkeer een tariefeenheid van 5 Bfr. per 40 seconden wordt berekend.

Het is dus niet de bedoeling van de PTT de tariefstructuur te wijzigen. In grensgebieden zullen met andere woorden geen zonale tarieven gehanteerd worden; de berekende tarieven zijn dezelfde als de interzonale, plus tien seconden. Naar onmiddellijke buren over de grens bellen blijft dus een dure zaak.

Grenscontacten zijn verbeterd, aldus gouverneur Kinsbergen

Op initiatief van de afdeling Breda van de Belgisch-Nederlandse vereniging had op 25 november 1983 te Roosendaal een lunchvergadering plaats in aanwezigheid van Mr. A.A.M. Van Agt, Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant, en Dr. A. Kinsbergen, Gouverneur van de Provincie Antwerpen. De Antwerpse gouverneur hield er een inleiding over de grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederland en België.

De provinciegouverneur had het over een sterke wil tot hechte samenwerking tussen de beide landen.

Als voorbeelden van geslaagde samenwerking noemde hij met name de totstandkoming van douanevoorzieningen aan autosnelwegen, de Schelde-Rijn-verbinding en de goede contacten tussen gemeenten en provincies aan beide zijden van de grens. Belangrijk achtte hij de overeenkomst tussen de beide provinciebesturen om elkaar wederzijds op de hoogte te stellen bij milieurampen.

Nog niet alles is verwezenlijkt: het probleem van de bevaarbaarheid van de Schelde, de voltooiing van een walradarketen, de verbetering van de spoorwegverbindingen.

Merkwaardig was wel dat de gouverneur met geen woord repte over het “hete hangijzer” Zoomweg, toch wel een erg belangrijk punt van bespreking tussen Nederland en Vlaanderen en van groot belang voor het dagelijkse vrachtvervoer én de milieubeweging.

Tot slot wees de gouverneur erop dat hetgeen bereikt is te maken heeft met ‘pragmatisch optreden, kennis van het terrein, persoonlijke contacten en vooral de wil tot samenwerking van de onmiddellijk betrokken besturen’. Hij moest echter toegeven dat van de landelijke overheden niet al te veel valt te verwachten omdat men op regeringsniveau nogal traag is met het uitvoeren van de wens tot meer contact en samenwerking.

Minister Van den Broeck pleit voor samenwerking

In zijn memorie van toelichting op de begroting van 1984 pleit minister Van den Broeck (Buitenlandse Zaken) voor de oprichting van een werkgroep die rechtstreekse contacten tussen de lagere overheidsorganen van België en Nederland moet creëren. Een en ander moet dienen om aandacht te besteden aan de problematiek van de grensarbeiders en aan bedrijven in de grensstreek.

Secretaris-generaal Kruijtbosch: ‘De Benelux is niet dood’

Op 12 december ll. ging onder ruime belangstelling in de Belgische grensgemeente Essen een ontmoetingsdag door met het Nationaal Christelijk Middenstandsverbond (NCMV) en het Koninklijk Nederlands Ondernemersverbond (KNOV). Deze dag, ingericht door de vereniging Benego, (Belgisch-Nederlands-Grens-Overleg) had tot doel te komen tot een uitwisseling van gedachten tussen de vertegenwoordigers van de Benelux en van het midden- en kleinbedrijf en de ondernemers uit het grensgebied zelf.

Dagvoorzitter H. Suykerbuyck, volksvertegenwoordiger en burgemeester van de gemeente Essen (en tevens lid van de ANC-werkgroep Grensverkeer), opende de zitting en schetste kort de problematiek.

Secretaris-generaal E.D.J. Kruijtbosch van de Benelux Economische Unie hield daarna een inleiding over de taak en verwezenlijkingen van de Benelux.

Naar zijn oordeel raken de drie mogendheden zich meer en meer bewust van de noodzaak tot ‘het oppoetsen van de oude Beneluxfiets’. Op het niveau van de EEG is er volgens hem duidelijk sprake van een impasse: er wordt weinig vooruitgang geboekt vanwege interne verdeeldheid, zodat de overtuiging groeit om in kleinere samenwerkingsverbanden de problemen op te tossen. Tevens groeit het besef dat door samenwerking de “stem van de kleine landen” beter wordt gehoord. Samen vertegenwoordigen de drie Beneluxlanden een grote economische macht: vierde handelsmogendheid ter wereld en derde havenmogendheid ter wereld.

Deze verbeterde samenwerking resulteerde in het in mei 1982 goedgekeurde Manifest voor een Beneluxrelance waarin 17 concrete aanbevelingen werden gedaan. Een eerste concrete realisatie zal overigens vanaf 1 juli a.s. in voege treden: het eenvormig document voor goederenverkeer binnen de Benelux.

Tevens wil men binnen de Benelux ook komen tot betere afspraken in de grensstreek voor werknemers en werkgevers, aldus Kruijtbosch. Hij was van oordeel dat door geregeld contact van de drie overheden de beleidslijnen meer op mekaar kunnen worden afgesteld.

Verder is het ook van enorm belang dat op de ministerconferentie van mei 1982 besloten is te komen tot een kaderovereenkomst zodat het voor gemeenten mogelijk wordt afspraken te maken van publiekrechtelijke aard over de grenzen heen. Binnen het Benelux-secretariaat is men overigens met de voorbereidende werkzaamheden begonnen voor het oprichten van een speciale werkgroep.

[p. 80]

Tot slot wees de Secretaris-Generaal ook op de talrijke verwezenlijkingen inzake de ruimtelijke ordening (Structuurschets Westerscheldebekken) en inzake de materie van de grensoverschrijdende natuurgebieden.

Hij besloot zijn inleiding met erop te wijzen dat het Beneluxsecretariaat beschikt over een eigen initiatiefrecht. Het Beneluxsecretariaat is een ‘open huis’: het is noodzakelijk te weten dat de plaatselijke bevolking steeds terecht kan met zijn grieven die het dagelijks grensverkeer met zich meebrengen. In dit verband pleitte hij ook voor de instelling van een intergouvernementeel contactambtenaar die ten dienste staat van de grensbewoners.

‘De Benelux is niet dood, ze is zelfs springlevend’, aldus de Secretaris-Generaal. Na deze inleiding was het de beurt aan F. Jacobs, directeur van de Studiedienst van het NCMV, en E. Kruiderink, plaatsvervangend algemeen secretaris van het KNOV. Zij hadden het achtereenvolgens over de uitgangspunten en voorwaarden voor een gecoördineerde samenwerking inzake het grensverkeer in de grensgebieden van goederen en diensten.

De dagelijkse grieven van ondernemers aan de grens werden vervolgens nog feller verwoord door plaatselijke ondernemers werkzaam in diverse sectoren.

Tijdens de daaropvolgende discussie met de zaal werden de moeilijkheden nog eens op een rijtje gezet: de wettelijke bepalingen bij leurhandel en de winkelsluiting, de aanleg van de Zoomweg (met of zonder douanefaciliteiten?), de douanekantoren aan kleine grensovergangen, de formaliteiten die moeten gebeuren bij het uitvoeren van werken en/of herstellingswerken in het nabuurland...

Uit deze discussie bleek dat er nog een hele weg is af te leggen. Belangrijk gevolg van deze ontmoetingsdag is wel dat er voortaan een geregeld overleg tot stand komt tussen het NCMV en de KNOV. Er zal een werkgroep worden opgericht die zich in latere fase tot de Benelux zal richten met richtlijnen ten behoeve van de KMO's en kleine zelfstandigen.

Extra belasting voor Nederlanders in Belgische gemeenten?

Vele Belgische gemeenten kampen met geldgebrek. Dat is een vaststelling waar je niet onderuit kan. In dergelijk geval rijpt dan ook snel de idee om inwoners die meegenieten van de gemeentelijke diensten maar niet belastingplichtig zijn, forfaitair te belasten. Dergelijke plannen bestaan er momenteel in enkele Belgische grensgemeenten ten koste van de aldaar wonende Nederlanders.

Sinds 1971 bestaat er een Belgisch-Nederlands belastingsverdrag waarin bepaald is dat voor Nederlanders die in Belgische grensgemeenten wonen maar in Nederland werken, op belastinggebied aan dezelfde regels onderworpen zijn als grensarbeiders. Dit houdt in dat ze belasting moeten betalen in het land waar ze werken, Nederland dus.

Dit belastingverdrag is erg nadelig voor gemeenten omdat die het merendeel van de belastingopbrengst halen uit een toeslag die zij als gemeente kunnen leggen op het belastingbedrag dat hun inwoners aan de rijksoverheid betalen. In gemeenten waar het percentage Nederlanders groot is (zoals bv. Lanaken: 1 op 9 inwoners), scheelt dit het nodige aan inkomsten.

Om die reden heeft het gemeentebestuur van de Limburgse gemeente Lanaken, en dit in samenspraak met de gemeenten Hamont en Essen, besloten een aparte belasting in te voeren voor de “niet-fiscale inwoners”, zoals Nederlanders belastingtechnisch worden genoemd.

In Lanaken zou dit bedrag bepaald zijn op 2.700 gulden en de maatregel zou in voege treden vanaf 1 januari 1984.

Dat het uiteindelijk zo ver zal komen is echter nog de vraag. Vooreerst is dit besluit strijdig met het Belgisch-Nederlands belastingverdrag en moet er vervolgens een lange weg worden afgelegd om het verdrag te wijzigen, mocht daartoe al besloten worden. Bij voorstel tot wijziging moet dit eerst naar de Vlaamse Gemeenschapsexecutieve, daarna naar de nationale ministeries van Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Betrekkingen. Deze laatste moet de kwestie opnemen met de Nederlandse overheid.

Buitenlandse Zaken in Den Haag heeft al laten weten dat deze materie bespreekbaar is. Maar, zo werd er aan toegevoegd: ‘Dat verdrag is er en verander je niet zomaar. Mocht er daar echter redelijke grond voor bestaan, dan wordt erover gepraat’.

Hoelang nog grenscontroles?

Op 30 september, 1 en 2 oktober 1983 had in het Twentse Denekamp een hoorzitting plaats over de moeilijkheden die bewoners ondervinden bij grensovergangen.

Het initiatief ging uit van de Euregio Twente, Achterhoek en West-Münsterland en werd bijgewoond door enkele E.P.-leden uit Nederland en Duitsland.

E.P.-lid J. Van Minnen was eerder pessimistisch gestemd over de toekomst, vooral omdat de grenscontroles, gevoed door computers, scherper geworden zijn dan in 1979: ‘Het is een technische ontwikkeling enerzijds die mentaal anderzijds niet voldoende bestreden wordt’. Vaak worden veiligheidsoverwegingen in het leven geroepen om grenscontroles te verantwoorden.

Het Duitse E.P.-lid stelde het probleem nog scherper: ‘Als het afschaffen van de grenscontrole door het Europees Parlement op de lange baan geschoven wordt ten voordele van werkgelegenheid, veiligheid en milieu, dan is dat het luiden van de doodsklokken van de Europese Gemeenschap’.