Neerlandia. Jaargang 91

Taal

Grootste literaire prijs

Een Nederlandse onderneming heeft eind vorig jaar besloten een nieuwe literaire prijs in te stellen. De hoogte van deze jaarlijkse prijs is bepaald op f 50.000,-. Het beheer berust bij een stichting, waarin onder meer de voorzitter van de KNUB (Koninklijke Nederlandse Uitgevers Bond) zitting heeft. Wat hoogte en prestige betreft, is de prijs gelijkwaardig aan de Britse Booker McConnell Prize, die sinds 1969 beschikbaar wordt gesteld door Booker McConnell, een multinationale onderneming. De CPNB (Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek) heeft zich evenals de KNUB ingezet voor het totstandkomen van de prijs.

Tot nu toe was de grootste literaire prijs in het Nederlandse taalgebied de Prijs der Nederlandse Letteren, een oeuvreprijs die om de drie jaar om beurten aan een Belg en een Nederlander wordt toegekend. De hoogte van deze prijs is f 18.000,-. Het is de bedoeling dit voorjaar de prijs toe te kennen. Er zullen maximaal zes titels worden voorgedragen. Een onafhankelijke jury kiest het beste Nederlandstalige werk dat in het afgelopen jaar is verschenen. De prijs is dus nadrukkelijk geen oeuvreprijs, zoals de Prijs der Nederlandse Letteren en de P.C. Hooftprijs, de staatsprijs voor literatuur.

Taalnormen

Taalgedrag is aan normen onderworpen. Taalnormen zijn onmisbaar om elkaar te kunnen begrijpen. Van groot belang is ook de waarde die normen hebben als symbool van eenheid en eigenheid van een groep mensen. Dit wordt vooral goed duidelijk als het gaat om de ontwikkeling van standaardtalen. De gemoederen worden beroerd als het gaat om de vraag in welke richting de standaardtaal zich ontwikkelt of zou moeten ontwikkelen.

Walter Haeseryn, verbonden aan de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Nijmegen, schrijft hierover in zijn boek ‘Normen en taal’, dat als nummer 8 van de reeks ‘Voorzetten’ van de Nederlandse Taalunie is verschenen. Haeseryn constateert een hernieuwde belangstelling voor taalnormen. Een belangrijk probleem is of de samenstellers van woordenboeken, spraakkunsten, e.d. taalnormen moeten voorschrijven dan wel of zij zich tot beschrijving van taalnormen moeten beperken.

Haeseryn staat aan het slot van zijn boek stil bij de studie van taalnormen in binnenen buitenland en bij het onderzoek dat op dit terrein wordt uitgevoerd.

Taal en journalistiek

De meeste beginnende journalisten hebben grote moeite met de Nederlandse taal. Het spellen en schrijven van goed lopende zinnen gaat hun in veel gevallen maar matig af. Dit geldt niet alleen voor afgestudeerden van de beroepsopleidingen voor de journalistiek, maar nog sterker voor universitair geschoolde journalisten.

Dit blijkt uit een enquête onder hoofdredacteuren, die werd georganiseerd door het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren. Zij zijn het er vrijwel allemaal over eens dat taalbeheersing veel meer aandacht moet krijgen op de beroepsopleidingen voor journalisten. Deze opleidingen zijn in Nederland sinds kort verlengd van drie tot vier jaar.

De hoofdredacteuren constateren opvallende verschillen tussen afgestudeerden uit het hoger beroepsonderwijs (hbo) en het wetenschappelijk onderwijs. Ruim driekwart van de beginnende journalisten met een hbo-opleiding (meestal een school voor de journalistiek) scoort matig op de onderdelen spellen en stellen. Drie procent doet het wat dat betreft slecht.