Neerlandia. Jaargang 94

Benelux

Benelux

De nieuwe secretaris-generaal van de Benelux Economische Unie drs. B.M.J. Hennekam weet zich verzekerd van duidelijke politieke steun voor een krachtig beleid.

Zowel de interparlementaire Beneluxraad als de ministers van Buitenlandse Zaken van de drie lidstaten hebben in de loop van juni welkome uitspraken gedaan.

In een aanbeveling aan het Comité van Ministers van de Benelux zegt de Raad meer bevoegdheden en geldmiddelen noodzakelijk te achten, wil de rol van de Benelux in het zich verder integrerende Europa niet verwaarloosbaar worden.

De aanbeveling is een antwoord op de adviesaanvraag van het Comité van Ministers tot een bezinning over de toekomst van de Beneluxsamenwerking. De raad heeft de regeringen verzocht de aanbeveling door te sturen naar de respectievelijke volksvertegenwoordigingen, die uiteindelijk beslissen over de mogelijkheden van de Beneluxraad.

Eén van de argumenten om de rol van de Benelux te versterken, is de angst van de drie kleine EG-landen in het Europese besluitvormingsproces tussen wal en schip te vallen.

Met een gemeenschappelijk standpunt kan daarentegen een vuist worden gemaakt tegen de grote Europese mogendheden.

Het Beneluxparlement dient een ware politieke macht te krijgen, zodat het een reële parlementaire controle kan uitoefenen. Verder is het nodig dat de door het Parlement goedgekeurde beschikkingen een meer dwingende kracht krijgen. Dat houdt volgens de Raad in dat de Benelux vanuit de nationale parlementen daadwerkelijke versterking moet verkrijgen.

In de marge van de Europese ministerraad van 18 en 19 juni jl. besloten de ministers van Buitenlandse Zaken van de drie landen om nauwer te gaan samenwerken. Zij hebben bepaald dat de daadkracht van de Benelux moet toenemen, dat ze zich binnen Europa als een sterke entiteit behoort op te stellen en dat het Beneluxparlement werkelijke politieke macht moet krijgen. Daarvoor is nodig dat het al van 1947 daterende Beneluxverdrag gewijzigd wordt.

Nu de Gemeenschap bezig is zich te hervormen tot een monetaire politieke unie is bij de Beneluxlanden de behoefte ontstaan hun samenwerking te verdiepen.

Ook de Nederlands-Belgisch-Luxemburgse vereniging NBL, afdeling Noord-Nederland, roept tot meer activiteit op. In haar programma voor 1990-1991 onder de titel:

De internationale politiek en een sterke Benelux wordt het volgende gezegd:

Aan het eind van de 2^e Wereldoorlog was het niet meteen duidelijk hoe

[p. 174]

het verder zou gaan met Europa. De internationale politiek was hoogst onduidelijk tot de Koude Oorlog een scherpe tweedeling bracht. Bovendien moest na 1945 de Duitse kwestie geregeld worden en diende de economische wederopbouw gestalte te krijgen door nauwe economische samenwerking. Voor Brussel, Den Haag en Luxemburg stonden dus levensbelangen op het spel waarover zij zelf wilde meespreken. Het was niet toevallig dat er in de eerste decennia na 1945 een hechte en doelmatige Benelux-samenwerking bestond, waarbij Nederland, België en Luxemburg vaak optraden alsof zij één land vormden.

De grote mogendheden hielden rekening met die kleine landen. Op bepaalde momenten leidde die hechte samenwerking tot opvallende resultaten: de Beneluxstaten werden alsnog tot internationale conferenties over Duitsland toegelaten. En de ministers Spaak en Beijen gaven een beslissende voorzet voor de E.E.G.

Op het ogenblik is de internationale situatie weer heel ondoorzichtig, terwijl de opheffing van de Duitse deling nieuwe krachtsverhoudingen gaat brengen. Terwijl in Middeneuropa de verhoudingen sterk verschuiven, is door de groei van het aantal leden van de E.E.G. het gewicht van de individuele Beneluxlanden relatief afgenomen. Een nauwere Benelux samenwerking lijkt het antwoord te moeten zijn op de uitdaging van de internationale situatie. Maar zijn de oude structuren daarvoor voldoende? Misschien moet er een echte economische unie en politieke unie met bijhorende instellingen komen tussen de drie landen.

Met het oog daarop volgt hier een aantal suggesties op politiek, economisch en cultureel gebied.

Voor het realiseren van de economische unie en van een sterke politieke en economische positie van de Benelux in Europa is het wenselijk, dat er een studie komt waarin wordt nagegaan op welke wijze een Beneluxconfederatie de politieke, economische en culturele versterking van de Nederlanden kan dienen. Er zou daarbij onder andere kunnen worden nagegaan in hoeverre de Interparlementaire Beneluxraad parlementaire bevoegdheden zou dienen te krijgen doordat bijvoorbeeld taken van de Eerste Kamer en de Senaat naar het Beneluxparlement worden overgeheveld.

Benelux als statenbond

Na veelvuldig teleurstellend solooptreden van Nederland en België zijn berichten over versterking van de Benelux-organisatie om de drie landen gezamenlijk meer invloed te geven in de internationale politiek verheugend.

Niet alleen in België, zoals door oud-minister Tindemans en de huidige minister van Buitenlandse Zaken Eyskens, maar ook in Nederland gaan meer stemmen op om de Benelux werkelijk inhoud te geven.

De voorzitter van de commissie voor de buitenlandse vraagstukken van het Benelux-parlement, het CDA-kamerlid Paulis vindt dat België, Nederland en Luxemburg moeten worden omgevormd tot een statenbond. Dit zegt de heer Paulis in een concept-aanbeveling. In deze gedachtengang moet ook het Benelux-parlement, dat nu weinig invloed heeft en niet altijd eensgezind optreedt, een ware politieke macht krijgen. Hierdoor kan werkelijke parlementaire controle worden uitgeoefend. Met de ontwikkeling van Duitsland naar een economische macht van 80 miljoen inwoners en een groot Oosteuropees achterland, is de Benelux voor de lage landen onmisbaar, willen wij enig gewicht in de schaal leggen.

Als statenbond dient de Benelux, de vierde handelspartner van de wereld, te worden toegelaten tot de zogeheten 7 (G-7), de club van de zeven grootste Westerse industrielanden. De Belgische minister van Buitenlandse Zaken, dr. M. Eyskens heeft daar al voor gepleit. Het samengaan in Beneluxverband als statenbond behoeft niet, volgens de heer Paulis, te leiden tot een politieke eenwording zoals in Duitsland.

ALLE FRIEZEN HEBBEN RECHT OP NEDERLANDS

De Nederlandse Raad van State heeft het provinciebestuur van Friesland in het ongelijk gesteld, omdat het in sommige gevallen weigert inwoners een in het Nederlands vertaalde versie te sturen van in het Fries geschreven provinciale beleidsstukken.

In hun taak de Friese taal te propageren, besloten de bestuurders in Leeuwarden dat inwoners, die langer dan twee jaar in Friesland wonen, geen recht hebben op een Nederlandse vertaling. Wel kunnen ze een Nederlandse samenvatting krijgen. Het recht om het complete stuk in het Nederlands op te vragen, is voorbehouden aan mensen die minder dan twee jaar in Friesland wonen. Dit komt neer op discriminatie en is door de Raad van State afgewezen. Alle inwoners van Friesland hebben recht op een volledige vertaling in het Nederlands.