Neerlandia. Jaargang 98

Neerlandiaprijzen

De uitreiking van de Neerlandiaprijzen aan de leerlingen van MAVO-, HAVO- en VWO-scholen, die het beste examenresultaat in het vak Nederlands behaalden, vond plaats in de aula van de Universiteit van de Nederlandse Antillen, de UNA. Natuurlijk waren de prijswinnaars, 16 meisjes en 2 jongens, met hun naaste familieleden aanwezig. De prijsuitreiking kreeg echter ook ruime aandacht van vooraanstaande autoriteiten. Zo waren aanwezig de goeverneur van de Nederlandse Antillen, mr. J. Saleh en zijn echtgenote; mevrouw dr. M. Dijkhoff, de nieuwe Minister van Onderwijs, die een belangwekkende toespraak hield en de gedeputeerde van Onderwijs van het Eilandgebied Curaçao; de heer O. Behilia, die de hoofdprijs uitreikte - een vliegreis naar en een verblijf in Nederland. De heer Gregory Berry, voorzitter van de Vereniging van MAVO-scholen en bestuurslid van de afdeling ANV-Curaçao, had de leiding van de avond en leidde de verschillende sprekers in. Naast de Minister van Onderwijs was dat de heer H.J. Neeleman, algemeen penningmeester van het ANV, die zijn vakantie op Curaçao combineerde met verbondszaken.

In zijn ‘groet uit Nederland’ schetste hij de doelstellingen van het ANV: behoud en versterking van de Nederlandse taal en cultuur. Hij koppelde daaraan de rol die het ANV op Curaçao kan spelen vanuit de feitelijke situatie dat de Nederlandse taal op Curaçao van belang blijft als tweede taal in het onderwijs, de wetenschap en het openbare leven zoals in de wetten en verordeningen. Hij beklemtoonde dat het ANV, met de erkenning dat de landstaal het Paiamentu is, een rol wil spelen als de Alliance française voor het Frans of de Sociadad Bolivariano voor het Spaans.

De heer Neeleman complimenteerde voorts het bestuur van de afdeling Curaçao met de verschillende initiatieven, die sinds de heroprichting werden ontplooid.

Mw. dr. M. Dijkhoff, minister van Onderwijs van de Nederlandse Antillen

Nederlands als vreemde taal

Mevrouw Dijkhoff, de Minister van Onderwijs, ging in haar toespraak in op het beleid van de nieuwe regering ten aanzien van de taalproblematiek.

Hierbij moet men zich realiseren dat het onderwijs vanaf de basisschool geheel in het Nederlands wordt gegeven aan leerlingen, die in overgrote meerderheid op de benedenwindse eilanden Aruba, Bonaire de Curaçao het Papiamentu als moedertaal hebben en op de Bovenwinden St.-Maarten, Saba en St.-Eustatius het Engels.

In het regeerprogramma 1994-1998 is hierover opgenomen:

‘Speciale aandacht zal gegeven worden aan de plaats van het Nederlands binnen het basis- en het voortgezet onderwijs ter garandering van voldoende beheersing van het Nederlands in het basisonderwijs en optimale deelname aan het voortgezet onderwijs’.

De minister beklemtoonde dat het Nederlands nog steeds een belangrijke plaats inneemt in het onderwijs, ondanks het feit dat de moedertalen een steeds belangrijkere rol zijn gaan spelen in het onderwijsleerproces.

De ervaring met het Nederlands in het onderwijs, het reeds beschikbare leer- en leesmateriaal, het vervolgonderwijs in Nederland en de cultuurhistorische en politieke banden met Nederland zijn feiten, waarmee rekening gehouden moet worden in de beleidsvoering ten aanzien van het onderwijs.

Maar dan moet wel een eigentijdse Antilliaanse invulling gegeven worden aan het taalonderwijs. Er is tot heden nagelaten te investeren in de bijscholing van de Antilliaanse leerkrachten (die ook het Papiamentu als moedertaal hebben) en men verwachtte van hen dat zij zich als niet Nederlands sprekenden voor de klas als Nederlands sprekenden zouden gedragen.

‘De prijs die we voor onze onachtzaamheid hebben betaald is hoog. Te hoog’, zo stelde de minister. Tegenover de hoge onderwijsinvesteringen staan de onderwijsfrustraties van leerlingen, ouders en leerkrachten en het lage rendement. ‘Dan moeten wij gezamenlijk een onaanvaardbaar uitspreken’, meende de minister.

Kernconclusies in vrijwel alle gerapporteerde onderzoeken zijn de volgende:

-	het Nederlands is NIET de moedertaal van het Antilliaanse kind. Dat houdt in dat nederlandstalige onderwijsmiddelen die geschikt zijn voor het van huis uit nederlandstalige kind, niet zonder meer bruikbaar zijn voor kinderen met een andere thuistaal.
-	het Nederlands is NIET een tweede taal voor het Antilliaanse kind op de Nederlandse

[p. 168]

	Antillen. Een tweede taal is de taal die geleerd wordt in een taalgemeenschap waarin die taal ook omgangstaal is. Het Antilliaanse kind dat in Nederland woont, leert het Nederlands wel als tweede taal. Dit betekent echter ook dat leermiddelen ‘Nederlands als Tweede Taal’ niet zonder meer geschikt zijn voor de Antillen.
-	het Nederlands is een vreemde taal voor het Antilliaanse kind. Vanuit die positie moet het Nederlands op de Nederlandse Antillen ondersteund worden zodat binnen het onderwijs optimale beheersing van het Nederlands mogelijk wordt.

Vanuit deze conclusies zal het onderwijsbeleid geconcretiseerd worden. Daaronder vallen onder meer het stappenplan voor de vernieuwing van het basisonderwijs op de Nederlandse Antillen, de taalproblematiek in het voortgezet onderwijs, de nascholing van leerkrachten, de taalbeheersingsproblemen in het hoger onderwijs en in de volwasseneducatie.

De minister besloot met de woorden: ‘Er moeten op korte termijn

De heer G. Berry, bestuurslid van de afdeling ANV-Curaçao met twee winnaars van de Neerlandiaprijs

een aantal beslissingen worden genomen op het gebied van taalonderwijs op de Nederlandse Antillen en deze regering schroomt niet om die ook te nemen.

Ik hoop dat ik op uw aller inzet kan rekenen om het Antilliaanse onderwijs uit het slop te trekken, waarin het is terecht gekomen.

De prestaties van de bestgeslaagden voor wat betreft het vak Nederlands zijn overtuigend genoeg om te beseffen dat wij het kunnen’.

Prijsuitreiking

Daarna vond de prijsuitreiking plaats door de heer G. Vanblarcum, docent Nederlands aan het Radulphus College en bestuurslid van de afdeling Curaçao.

Behalve de fraaie Neerlandiaoorkonde was dat een boekenbon voor een nederlandstalig boek van een Antilliaanse schrijver. Direct aansluitend werd de hoofdprijs, de reis naar Nederland, getrokken door de gedeputeerde van onderwijs, de heer Behilia.

Noriama Martijn was de gelukkige, zij verbleef van 27 juli tot 12 augustus in Nederland.

Een onverwacht intermezzo was de uitreiking van een aanmoedigingsprijs - buiten mededinging - aan mevrouw Dambruck die als volwassene van de avond-mavo voor haar afstudeeropstel door haar leraar was voorgedragen.

De voorgeschreven titel was ‘De kracht van een natie komt voort uit de hechtheid van het gezin’. Daartoe uitgenodigd, las zij haar opstel zonder schroom op indrukwekkende wijze voor. Het werd later in de lokale pers gepubliceerd.

De bijeenkomst werd muzikaal afgesloten door de heer Johny Kleinmoedig, die op de piano Antilliaanse dansen van Curaçaose componisten vertolkte met als hoogtepunt de wals ‘Aura’ van Edgar Palm.

Na afloop bleven de aanwezigen nog bijeen op de UNA-patio voor een drankje en een hapje. De gehele organisatie verliep uitmuntend door de goede zorgen van bestuurslid Japa Beaujon.