Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 108

[p. 50]

Zeg 'ns wat
Ingezonden brieven

Esperanto (1)

‘Is Esperanto een goede taal?’ schreef Thomas Hoevers in Nederlands van Nu 2003/5. Even aangenomen dat de vraagstelling relevant is, dan valt hier heel wat zinnigs over te schrijven. Helaas heeft de auteur dit nagelaten en daardoor het Esperanto in een totaal verwrongen perspectief gesteld.

De periode tussen ruwweg 1880 en 1930 was om verschillende redenen een heel vruchtbare en kansrijke voor een kunst- of plantaal om als internationale verkeerstaal geaccepteerd te worden. Er zijn dan ook heel wat projecten ontwikkeld in die tijd, van Volapük via Esperanto tot Ido, Interlingue, Novial en nog veel meer. Voor al deze ontwerpen gold het voordeel van het gunstige moment in de geschiedenis, maar alle zijn in het ontwerpstadium blijven steken, op één na - Esperanto, en dat zou volgens de heer Hoevers niets met kwaliteit te maken hebben?

De auteur noemt het Esperanto ook ‘niet neutraal’, en wel om het overwicht aan Romaanse elementen in de taal. Dit is een uitzichtloos standpunt. De neutraliteit van het Esperanto (die de taal trouwens met al zijn oude concurrenten deelde) is niet talig, maar politiek, en is er een van nationale ongebondenheid. Talig is het Esperanto een synthese uit elementen van verschillende oorsprong, die in meer dan een eeuw ontwikkeling evenwichtig en stabiel is gebleken.

De taaltechnische opmerkingen van de heer Hoevers zijn gekleurd door allerlei persoonlijke opvattingen over wat een volmaakte taal zou zijn, en raken hier en daar kant noch wal. Hij gaat er geheel aan voorbij dat het Esperanto zo veel potentiële kwaliteit biedt, dat het inmiddels een taal met een ware mondiale taalgemeenschap is en als zodanig gelukkig ongevoelig is geworden voor de knutselpraktijken van iemand die het allemaal beter meent te weten. Het is alleen jammer dat hij hiermee de lezers van zijn artikel een stuk onprofessionele desinformatie over het Esperanto heeft voorgeschoteld.

Wim Jansen, docent interlinguïstiek en Esperanto, Universiteit van Amsterdam

Esperanto (2)

Ik wil reageren op de artikelen over Esperanto die in Neerlandia/Nederlands van Nu zijn verschenen. Het lijkt me heel nuttig om de lezers hiervan op de hoogte te stellen.

In het eerste artikel ‘Is Esperanto een goede taal?’ heeft de schrijver van het artikel bezwaar tegen het gebruik van de uitgang a voor bijvoeglijke en o voor zelfstandige naamwoorden. Wel, het Esperanto nu is de taal die het geslacht van dingen heeft afgeschaft. Wat heeft het voor zin om een tafel vrouwelijk te noemen en een kast mannelijk? Het is veel eenvoudiger zonder geslacht.

Dan het achtervoegsel ‘in’ voor een vrouwelijke persoon. De heer Hoevers heeft grote bezwaren tegen het woord virino, ‘mannin’. Maar dat is in het Esperanto het systeem; je went eraan en je weet niet beter. Trouwens, volgens mij komt het woord ‘mannin’ ergens in de Bijbel voor.

Er zijn in de meer dan honderdjarige geschiedenis van het Esperanto ettelijke pogingen ondernomen om het Esperanto te hervormen of te verbeteren. Een van de bekendste is misschien ‘Ido’. Ido in het Esperanto betekent ‘kind van’. Esperanto is heden ten dage de meest verspreide wereldplantaal; er zijn tal van tijdschriften, er worden veel boeken uitgegeven en er zijn radio-uitzendingen in veel plaatsen in de wereld.

Esperanto is door zijn eenvoud en regelmaat de aangewezen taal om te worden gebruikt voor internationale ontmoetingen door mensen die op gelijke voet met elkaar willen omgaan.

S.P. Smits, 's-Heerenhoek

Overmaken

Heeft het Nederlands nog levenskansen in Vlaanderen? De twijfel groeit met de dag. De Vlaming maakt alles over, behalve datgene wat kan worden overgemaakt, geld, bedragen. Alles wat wij doorsturen, toespelen, overhandigen, overbrengen, bezorgen, heet hier ‘overmaken’. Onlangs ging het in het VRT-journaal over de repatriëring van zwart geld. De spreker was aan het overmaken, overmaken ..., zelfs de planeten werden overgemaakt. Toen kwam voor de nieuwslezer een akelig ogenblik, hij slikte, hoestte even, en toen kwam het woord eruit: het geld zou uit Luxemburg worden ‘overgebracht’.

Willy Menus, Oostende