Nieuwe verhandeling vande hoofsche welgemanierdheyt

[p. 110]

X. Hoofdstuk.
Van 't gene men in 't Spelen waar te nemen heeft.

INdien het voorvalt, dat die Persoon ons verplicht met hem te spelen, 't welk men nimmermeer moet beginnen, als na een uitgedrukt gebod; moet men geen driftigheid tot spelen, noch yver om te winnen, laten blyken, het geeft kleynheid van verstant en staat te kennen. Zelfs is het goed zich t'eenemaal daar van t'onthouden, indien wy ongemakkelyk zyn om mede te spelen, om dat 'er duizend zwarigheden uit ontstaan konnen. Men moet ook niet achteloos zyn in het spelen, noch al willens verliezen, om te behagen; zo wel om den gebraden haan niet te spelen, 't welk ons belagchelyk zou maken; als ook om voor te komen, dat die Persoon niet denke, dat men met geen oplettentheid en zorg genoeg, het zyne tot zyn vermaak toebrenge.

Men moet ook geensints onder het spelen loopjes te pas brengen.

[p. 111]

Het is ook zeer onmanierlyk, onder het spelen te zingen of te fluyten, zelfs wanneer het maar zachjes en binnen 's monds geschied; gelyk dat dikwils iemand overkomt, die op zyn spel zit te malen.

Indien 'er eenig verschil ontstaat, moet men niet hardnekkig zyn: maar indien men eindelyk gehouden is zyn stuk staande te houden, moet men het bezadiglyk doen, zonder luid en hard te roepen; klaarlyk, en vaardiglyk bewyzende, dat men gelyk heeft.

Het is, boven dat men God vertoornt, een zeer groote onzedigheid voor wellevende Menschen, te zweeren, gelyk wy reets gezegt hebben: en noch veel grooter, onder het spelen, daar alles vredig, om het vermaak niet te stooren, moet in zyn werk gaan.

Den inleg, die men wint, moet men zeer koel invorderen; en indien iemand mogte versuimt hebben by te zetten, geene van dusdanige heerschende woorden gebruikende: betaal: zet in: maar zachte, en beleefde wyzen van spreeken, als, ik win dat: men heeft niet ingezet: ik kom geld te kort, en diergelyke.

En wanneer men verliest, moet men al-

[p. 112]

toos betalen, eer men het eischt; alzo het een teken van een edel gemoed is wel te betalen het gene men over spel schuldig is, gelyk in alle andere gelegentheden, zonder eenige tegenstreving te betonen.

Indien men weet, dat de Persoon, aan wien men eerbiedigheid schuldig is, niet garen verliest, moet men, by aldien men vint, niet uit het spelen scheiden, zo hy het niet gebied, of het zyne niet weder gewonnen heeft. En indien men verliest, moet men 'er stilletjes uitscheiden: dewyl het altyt gevoegelyk is zig te reguleren na zyn vermogen: daar het in tegendeel is zig ten spot en smaad stellen, meerder te doen, om iemand te behagen, dan men kan.

Ingeval die Persoon moeyelyk en ongemakkelyk om mee te speelen is, moet men in geenerley wyze hard spreken of roepen; maar slegs met het spel voortgaan, en voortspelen. Veel minder nog moet men op zyne verstoortheid en opstuivingen acht nemen, inzonderheid zo het een Juffrouw is: zynde het in zulk een gelegentheid zeer wysselyk alles in 't goede te nemen, en de palen van eerbiedigheit en bezadigheit niet te buiten te gaan.