Nieuwe Testament (Zuidnederlandse vertaling)

II

Ende doe de dage der Tsincsenen vervult worden [Doe de Tsincsen dage vervult worden, dats doe de feeste begonste, die VII dage dueren soude, so waren alle die jongeren op die camere, daer Ihesus met hem tPaeschlam at ende daer si Mathiam cosen, dat was in den borch van Syon], doe waren de jongeren alle te gadere in die selve stat. Ende haestelec wert gemaect een luut vanden hemele als een anxtelec toecomende wends, ende hi vervulde al thuus, daer si sittende waren. Ende hen oppenbaerden gespraide tongen als vier ende het sat op elken van hen, ende si worden alle ver\vult

[fol. 175r]

vanden heilegen geest, ende si begonsten te sprekene met menegerande tongen alsoe hen de heilege gheest gaf ute te sprekene.

Maer doe waren in Iherusalem Joden woenende, religiose manne ute elker natien, die onder den hemel es, ende doe dese stemme ghemaect werdt, soe vergaderde de menechte ende werdt bescaemt van gepeise, want elc hoerde met sijnre tongen die sprekende. Want si ontsagen hen alle ende verwonderden hen onderlinge ende seiden: En sijn alle dese niet, die hier spreken, van Galilea? Ende hoe hebben wi gehoert elc onsere onse tonge, daer wi in geboren sijn? Die van Parthen ende van Meden ende van Elamiten ende die woenen te Mesopotamien ende in Judea ende Capadocien, in Ponten ende Asyen, in Frigien ende Pamphilien, in Egypten ende int lant van Lybien, welke es neven Cyrenen, ende toecomelinge van Rome, ende Joden ende besneden toecomelinge ende liede van Creten ende van Arabien. Wi hebbense hoeren spreken met onsen tongen Gods wondere. Ende si ontsagen hen alle ende verwonderden hen ende seiden onderlinge: Wat wilt dat sijn? Maer andere bespot\tent

[fol. 175v]

ende seiden: Want dese sijn vol mosts [Hier mach men merken, dat het daer een vroech lant es, om dat men daer te desen tide moest vant].

Maer Peter stont metten XI apostelen ende hief op sine stemme ende seide hen: Manne Joden ende gi alle die te Iherusalem woent, dat si u cont ende ontfaet mine waerde metten oeren. Want alsoe gi waent, soe en sijn dese niet dronken alst noch de derde ure vanden dage es, maer dit eest dat geseit es biden prophete Johel: Ende het sal sijn in den echtersten dagen, seit de Here, so salic storten van minen geeste op alle vleesch, ende uwe sonen ende uwe dochtere selen propheteren, ende uwe jongelinge selen visione sien ende uwen ouders selen drome droemen, ende in dien dage seker so salic op mijn cnechte ende op mijn jonwive ute storten van minen geeste ende si selen propheteren. Ende ic sal geven in den hemel boven wondere ende teekene in der erden beneden, bloet ende vier ende damp van roeke. De sonne sal werden verkeert in donkerheiden ende de mane in bloede, eer comen sal sHeren groete dach ende oppenbaer. Ende het sal sijn, so wie sHeren name aenroepen sal, hi sal behouden sijn. Ghi manne van Israhel, hoert mine¹ [dese] waerde:

[fol. 176r]

Ihesum Nazarenum, den geproefden [of gepresenen] man van Gode in u lieden met doegeden ende wonderen ende teekenen, die de Here God bi hem dede in midden u lieden alsoe gi wet, dese, die u bi Gods rade ende bi sinen voerwetene gelevert was bi der quader hande, dien nageleddi aent cruce ende doodettenne, den welken God op verwect heeft, ontbonden van alre seerecheit der hellen, dat onmogelec was bi hem te nemene. Want David sprac in hem: Ic voersach den Here in mijn aenscouwen altoes, want hi es mi ter rechter siden noch ic en sal niet werden beruert. Om dit es mijn herte verblijdt ende mine tonge vervroude ende hieren boven sal mijn vleesch rusten in hopen. Want du en sels mijn siele niet laten in der hellen, noch du en sels dinen sade [heilegen] niet geven te siene verrotheit. Du heefs mi cont gemaect de wege des levens, du sels mi vervullen met vrouden met dinen aensichte.

Manne brueders, men mach coenlec tot u seggen van David, den patriarke, dat hi gestorven es ende begraven ende sijn graf es onder ons tote in desen dage. Maer om dat hi prophete was ende hi wiste, dat hem de Here met eede gesworen hadde, dat vander vrocht sijnre lendenen sou\de

[fol. 176v]

sitten op sinen troen, so sprac hi voersienlec van Christus opverstennessen, want hi en es niet gelaten in de helle noch sijn vleesch en sach negeen verrotten. Desen Ihesum heeft God verwect, wies orconde wi alle sijn. Ende hi, die in Gods rechte side verheven es ende de belofte des heilechs geests ontfaen heeft vanden vader, hi heeft ute gestort desen geest, dien gi siet ende hoert. Want David en voer niet op in den hemel, want hi seide: De Here seide minen Here: Sittet te mijnre rechter siden, tote dat ic setten sal dine viande een bencsken dijnre voete.

Daeromme sal althuus van Israhel alte sekerlec weten, dattene God heeft gemaect Here ende Christum, desen Ihesum, dien gi crucet.

Als de Joden dit hoerden, soe worden si berouwenesse hebbende in therte ende si seiden tote Petere ende toten anderen apostelen: Manne bruedere, wijst ons, wat selen wi doen? Ende Peter seide tote hen: Doet penitencie ende elc uwer werde gedoept in den name Ihesu Christi in verlatennessen van uwen sonden, ende gi selt ontfaen de ghichte des heilechs geests. Want u es belofte gedaen ende uwen sonen ende hen allen, die verre sijn, soe wie datter de Here onse God toeroepen sal. Ende met anderen vele waerden so orconde hi oec ende troestese [of riet] ende seide hen: Werdt behouden van desen qua\den

[fol. 177r]

geslechte. Ende die sine waerde ontfingen, si worden gedoept, ende in dien dagen worden hen omtrent III^M sielen toe geleit. Ende si waren geduerende in der apostele leerringe ende in der deellechtecheit van den brekene des broots ende in bedingen.

Want elker sielen werdt vrese, ende biden apostelen worden gedaen in Iherusalem vele wondere ende teekene ende in hen allen was grote vrese. Alle die gene oec, die geloefden, waren te gadere ende si hadden alle dinc gemeinne. Si vercochten hare possessien ende haer goet ende si deilden dat hen allen alsoes elcken noet was, ende dagelec duerden si te gadere in den tempel ende braken dbroot neven de huse ende namen spise met vrouden ende met sempelheiden, van herten Gode lovende, ende si hadden gracie te alden volke. Ende de Here dede wassen [of meerede] dagelec die in dit selve behouden werden souden.