|
| |
| |
| |
IV. [Ic arem van trooste maer rijc van minnen]
Ic arem van trooste maer rijc van minnen,
Overvloyende van jonsten, met wallenden zinnen,
Verladen van drucke, stervende als weeze,
Bevende van duchteliker vreeze,
Levende up hope toot uwer duecht,
Groete hu, up erde mijn hoochste vruecht,
Met minliken salute der gheelre jonst,
Uut alden vermoghene natuerliker const.
Ghewerdicht, zonder verdriets verlanghen,
Tontfane van uwen aermen ghevanghen
Dat reine minne heift voort ghebrocht,
Ghescepen uut herten gronde ghezocht
In werke van minliker tijtcortinge
Om hu te gelieven zonderlinge
Boven al dat up erde leift,
Naer dat natuere ghecoren heift,
Bi influencien van boven,
Dies met rechte wel Gode loven,
Uut welken verkiese mijn gheest ghewouch,
Mi tijt te ghevene om tzine ghenouch
Den lieven bescauwe dat zoe vercoos.
So bem ic bezich met hu altoos,
Recht als mijn upperste ghelijc up erde
Wes ic begheere of ye begerde
Naest Gode; want alle creatueren
Elc na der ghelijcte zijnre natueren,
Int wesen der ghiften van planeeten,
Vallen ten kiezene zonder heeten;
| |
| |
Welken verkiesen zi moeten zijn
Bedwonghen den juechdeliken termijn
Te dienene zonder keeren of;
So willic spreken hoghen lof
Gode, die alle dinc weet te vooren,
Diet heift bestiert dat ic ghecoren
Hebbe, bi zijnre gracien milde,
So hijt vorzach; ic hope hijt wilde.
So dat de broossche nature mine
Ghelucte int kiesen gheheldt te zine
Te besten deele enten uppersten mede,
Van alre werliker minlichede,
Int welke ic mi verbliden mach
Up hope dat mijn laetste dach
Vulbrocht sal zijn in zalichen hende
Van deser solaceliker ellende.
Redene, daer dies de zin an cleift,
Es cause van dats mi hope gheift;
Ghemerct dat creatueren alle
Gheboren redenlik bi ghevalle
Des loops van boven der constellacien;
In den eersten graet van gracien
Der jongher juechdeliker zinnen
Beeten ten kiese der eerster minnen
Up tghuent daer tzien up avizeirt,
Ende daer natuere toe inclineirt,
Met zulken begripe als van verkieze.
Al tander zo stelmen te verlieze
Vele liever dan dat mens voort ombore,
Of dan mer een ander over core;
| |
| |
Want die van eenen maect zijn al,
Merct wat hi daer over kiesen zal,
Ooc vint men claerlic int ghemeen
Ende zonderlinge van die haer een
Pinen te makene van al, ende dan
So en hebzi niet ende sceeder van;
Bi den gonen es dit ghezeit
Die vesten, ende hebbe vast gheleit
Haer verkies up tidelic goet,
Twelke hem den tijt verliezen doet;
Want in manieren van staten drie,
Gaet haer tijt wech, diet wel bezie,
Beghin, middel ende daer toe hende,
Ende al verdriet ende zwaer ellende.
Tbegin der minne van erdscen goede
Es pine, ende zonder vruecht van moede;
De middel rijcheit, sonder ghemac;
Tende dats talre zwaerste pac,
Dats langhe ghezocht ende niet ghevonden
Dan onghetallic last van zonden.
Tgoet dat laet men hier, dats waer,
Maer tquade dat draecht hi vor hem daer;
Met pinen ghecreighen, met zochte bezeten,
Ghelaten met rouwen, ende zaen vergheten
Van den ghenen diet voort bezidt.
Dus heift hi over niet ghespidt;
Hi mach wel zecghen: ‘Ic hebbe ghezait,
Ic zelve hem over de vrucht ghemait.’
Dus es hi zot ende zeere ontraect
Die een van zinen al so maect,
| |
| |
Dat hem dat een niet helpen mach,
Als hi ghemoedt den sterf slach;
Dies zeghic Gode lof ende danc,
Naer dat nature broosch ende cranc,
Kiesen zoude in jonger juecht
Datze Gods gracie heeft bewuecht
Ter minne, die mi can hope gheven
Doch te verbeidene een zalich leven;
Bi redenen willict proven claer.
Het es te wetene openbaer
Dat niemen beter en es bekint
Dan zijn werc of dat hi mint;
Die mint dan tghuent dat niet en leift,
Beziet wat levene dat an hem cleift;
Want tghuent dat in hem zelven es doot,
Doot sinen minre, dats waerheit bloot.
Erdsch goet es doot, hoe ment beziet;
Diet mint, die ne zouket tleven niet;
Maer reine minne van creatueren
Souct levens solaes, in allen uren,
Dat scuwet de ghiericghe talre tijt.
Goet gheselscap, spel ende jolijt
Pijnt hi te scuwene nach ende dach,
Van anxte dat zijn lief mindren mach;
Dats zijn trezoor, sine melodie,
Die houttene in zulker jalouzie,
Beroert in sterveliker zorghen,
Breke zorghende zonder morghen
Om te ghecrighene al in een,
Twelke al ne mach der herten gheen
| |
| |
Ghebueren, die was, of es, of zal;
Want van een niet maect zoe haer al,
Ende al mochte haer dat al ghebueren,
Ent mueghelic ware eenre creatueren,
So es een herte meer nochtan
Al trike der werelt zoude moghen gheven.
Wel es te merkene dan dat zi sneven,
Ende al bedroghen sijn in den hent,
Die an erdsch goet zijn minnen went.
Altoos hebbe God lof, danc ende eere;
Want Venus dienre nemmermeere
Van reinen dienste bedroghen en werdt,
Bi redenen gheprouft; want of hi terdt
Ten eersten verkieze, soot es vorseit,
Ten uppersten als ter meinschelicheit,
Waer mach hi redenlicst zijn gheraect;
Want hets al om den mensche ghemaect:
Beesten, voghelen, visschen, dieren,
Berghen, bosschen, zee, rivieren,
Water, lucht, sterren, zonne ende mane,
Gout, zelver, ende al dats es, te stane
Den mensche bi te zijnre noot;
Want God alleene den mensche bloot
Na zinen beilde ghesceipen heift.
Eist dan niet scande dat yemen cleift
An dingen te zeere, soot es anscijn,
Die tzinen dienste ghescapen zijn?
Hi ne minde doch dat beter ware
Als zijns ghelike van wederpare;
| |
| |
Want God ter werelt, na sinen wensche,
Ne sciep niet beters dan de mensche.
Hi boven, hem al dinc onder daen,
Wat redenen maecht dan wederstaen
Dat de mensche dan minnen soude,
Dat God, tzijnre nootdorft maken woude;
Hine zoude minnen dat beter zi
Als zijns ghelike, ghelijc hem vri
Naest God, die dupperste wesen sal;
Wel hem, die van hem maect zijn al!
Maer om dat Juecht, de zotte blende,
Tware ne kent, no noit en kende,
Spaert God den mensche, die jongelic leift,
Toot redene vois int capitel heift;
Doch moet Juecht an de werelt cleven,
Kieze doch niet haers ghelijc te leven,
So leift haer minne, so leift haer werc,
Ende oft alzo mach zijn, so merc
Twesen van allen minners reine,
Die dorpers, clappers ende quade vileine,
Nijt, gramschap scuwen, ende ooc al qwaet;
Ja, als men met trouwen na minne staet,
So eist al blijscap ende vrie vruecht,
Miltheit, werdicheit ende duecht;
Meinderheit, scamelheit, dits de minne,
Daer ic mijn redene al om beghinne;
Want reine minne mach niemen deeren.
Merct bliscap zonder quaet begheeren,
Miltheit, zonder begrijp altoos,
Gheselscap, zonder nijt of loos,
| |
| |
Jonst ende eere, sonder versaden,
Arbeit zonder roum van daden,
Trauwe, zonder gheveinsthede,
Ende zonder verdriet ghestadichede.
Scamelheit leicht ten tinne bereit;
Nature es cranc, vorwaer ghezeit,
Sot ende blent, soot es bevonden,
Ende ment met redenen mach oorconden,
Sonderlinghe gheprouft bi desen.
Minne es zo edel in haer wesen
Dat bi haer claer beteekent zi
Dat God de ziele ghemaect heift vri;
Want als nature haer wille bewinden
In minnen onreinicheit te vinden,
Ende zouken den loon der minnen al
Int vleesch, die God noch gheven zal,
Ende scult es te ghevene mede,
Stappans de minre ter selver stede,
Daer men dus omme wille stellen tcalc
Om vrie zielen te makene scalc,
Beseft hi dat die edele gheest
Van scalkernien wert bevreest,
Ende beeft van scaemten als die met allen
Uut vrier glorien ducht te vallen.
Hier toocht de gheest dat de nature
Niet werdich en es der reinre cure
Der minliker ziecten medecine,
Die haer onthoudt in zoeter pine
Blidelic hopende, zonder loon;
Hoe macht hem yemen dan dien becroon.
| |
| |
Niemen die redene wille verstaen,
Ende als de tijt voort es ghegaen
Dat juecht haer jonghe lusticghe cracht
Heift versleten int reine ghedacht,
Dienende na der minnen danc,
Ende dat nature haer zelven cranc
Beghint ghevoelen, als die ten hende
Nakende wert, daert al in wende,
Ende dan faelgiert der minnen gloet,
Die tvier sproocte in den lustichen moet,
Bi welken hi vor al begherde
Om eere, om prijs, ende al ter werde
Van zinen gheminde, te sine bereit
Met gansen vermueghene, ende hem ontseicht
Nature de cracht, alzo zoe pleicht.
Sone es begherte nochtan niet doot;
Der zielen cracht die es so groot,
Altoos soe bi naturen rade,
Werlike minne, daer af haer zade
Nature heift, dies niet meer vermach.
De ziele ne gheves gheen verdrach;
Want zonder hende heift ze God ghescepen,
Als haer ontblijft, dat zoe begrepen
Hadde in der juecht, nochtan wilzoe
Haer werc vuldoende sijn emmer toe:
Dats minnen, zonder sceiden af.
Dan peinst zoe wi haer twesen gaf
Van enwicgher minne, die soe beghert,
Ende die dinct haer dan minnens wert;
| |
| |
Alle ander minne vergangelic,
Die dinct haer zijn verlangelic,
Als zoe haer tzijnre minne voucht,
So lanc zo meer het haer ghenoucht;
Ghelijc trect altoos toot gheliken,
Nature ne doe de redene wiken,
Nature faelgiert daer men toe ziet;
De ziele ne mach faelgieren niet:
Haer eerste verkiesen zoe verliest.
Wats redenliker dan dat zoe kiest
Den uppersten, diet al heift in hant,
Ende loon gheift in der minnen lant,
In eewicher glorien heerscepie,
Daer ruste es, zonder jalouzie,
Daer pais es eewich, zonder verganc,
Daer minne regneirt, sonder bedwanc,
Daert al vergadert es in een,
Solaes vul vruechden, eewech ghemeen,
Daer elc in andren hem zelven scauwet,
Daer eist besteidt dat men betrauwet,
Daers zonder twivel zekerheit.
Als daer de ziele haer minne leit,
So zoe den tijt daer meer toe gheift,
So zoe haer zelven liever heift,
Dan ziet zoe al de waerheit bloot;
Haer eerste verkiesen dat haer groot
Dochte, daer zoe gherust up was,
Dats al onruste ende een ghedwas.
Haer heift ghedroomt, nu gaetze waken,
Nu wachtze haer voort an vor ontraken,
| |
| |
Dan comt de heere met zijnre minnen
Int herte wonen ende inde zinnen,
Verdrivende den tidenliken commer,
Hope ghevende, zonder nommer,
Te verbeidene eewigher vruechden;
Van duechden clemmende voort te duechden
Toter bleckender hemelscer croone:
Sonne no mane ne zijn so scoone,
Die wi bezitten moeten te zamen,
Ende al die reinlic minnen; amen.
|
|
Auteursrechtvrij