Het Overzicht. Collection Complète 1921-1925

[p. 41]

[Nummer 5-6]

Het Vlaams-nationalisme

In ‘Manifest-Inleiding’ van ons eerste nummer, hebben we, met de overtuiging van 'n rijp overweeg, verklaard: ‘Wij staan in ons vlaams-zijn met een breed voelend en sterk denkend nationalisme: het zelf-zijn van ons volk in Groot-Nederland ligt op de rechte weg naar internationalisme. Door zelfkennis tot De Kennis, door zelf-ontvoogding tot de wereldontvoogding’.

Deze konkrete verklaring, à bout portant neergeschreven, blijkt van groter belang te zijn dan wij er eerst aan toekenden. Diskuties en vragen om verheldering brengen ons tot deze bredere uiteenzetting van ons standpunt in zake vlaams-nationalisme.

Wat is Vlaams-Nationalisme?

De kleine-nationaliteiten beweging is vriend van Internationalisme, zij is anti-militaristies, demokraties, revolutionnair. Duidelik is het, dat het woord ‘nationalism’ hier 'n geheel andere betekenis heeft dan die welke we gewend zijn als synoniem van ‘chauvinisme’ te gebruiken. Immers het gaat hier niet om de verovering van 'n macht-monopolisme uber alles of for ever, als die der grote nationaliteiten, totschade (zedelike en materiele) der minder sterke. Juist integendeel, de Kl.-Nat. beweging druist tegen het levens-hinder, levenskracht-diefstal en opslorping der grote nationaliteiten, niet als volk (wat tot 'n offisiele staats-oorlog zou brengen), maar als politiek stelsel geleid en vertegenwoordigd door personen, die met hun macht-als-macht princiep en recht van de sterkste, hun onrecht tegenover de kleinere nationaliteiten staande houden en pogen te verrechtvaardigen.

De nationaliteit-beweging in Vlaanderen is niet gericht tegen de bron van onze minderwaardigheid: Frankrijk, Wallonië, maar wel tegen de macht-als-macht die ons belet onszelf te zijn en te genezen van onze geestelike verbastering, n.l. de gehallusineerde staat België, uitsluitend bestaande uit politiekers die er alle eigenbelang bij hebben de legendariese vraatlust, nukken en grillen van hunne (door geld-zakbroeders hoog geroemde) instellingen voldoening te geven, met het bloed en de spieren der levende wezens die zich binnen hun grenzen bewegen,... om natuurliker wijze zelf ook hun karig loontje (spesies-+lauweren) af te smeken.

Ergo: zij die ons nationalisme gelijke bepaling toekennen als b.v. datgene waaronder Erzberger bezweek, tonen nietsméér dan slaafse woordverering.

Voor ons, militanten der geestelike ontvoogding, die de Westerse Beschaving verslenst weten door 't zwoele materialisme der vorige eeuw, is het intens dadengewemel dat progressief moet brengen tot het zichzelf-terug-vinden van ons volk, vooral 'n voorbereiding, 'n africhting op de Europeese-revolutie van 't jaar 2000, waarin we geloof en vertrouwen zullen behouden doorheen al de reakties en réreakties, misschien zelfs oorlogen, die we inmiddels nog zullen te doorvechten hebben.

Wij zijn de jongeren van het uitverkoren geslacht, dat mocht getuige zijn van de ontmaskering van 'n wereld-oorlog. Wij hebben de innerlike rotheid van onze beschouwing onder de ogen gehad, betast. De slag die we kregen op de gevoeligheid van onze nog jonge gelaatspieren, heeft biezonder ons jeugd-romantisme getroffen en onhinderbaar gemaakt; maar ook heeft hij onze ogengeopend voor de naakte werkelikheid en de waarheid in zake ‘mens en maatschappij’.

Diezelfde slag heeft ons tien jaren ouder gemaakt, en het antagonisme redenerende-jeugd verwezenlikt in ons geslacht. Wanneer de ervaring ons drijft tot syntheties denken, moet de jeugd de onmiddelike weerslag op de spieren bewerken. De dubbele rol van ervaring+jeugd vormt 'n onverminkbaar geheel; want het is juist ons grootste voordeel jong te blijven en ons niet te laten gaan tot eindeloos teoretizeren (verstoppertje spelen en verloren lopen in donkere steegjes), hetgeen, de afgedane weg negatief makend, ras terugbrengt tot inersie, woord-verblinding en ten slotte transaktie.

[p. 42]

‘Vergeten wij nooit!’... wat de oorlog en zijn eerste oorzaak, de XIX^e eeuw, ons geleerd hebben. Die kennis is 'n schat, die z'n interest moet opbrengen; we moeten hem ronddelen aan de massas die minder doorzicht hadden, en bewaard houden in ons dokumentaristies testament tot steviger opvoeding van 't eerste nageslacht.

Het heette 'n verantwoordelike verkwisting dit erfdeel te gebruiken om Ivoren Torens (wel is waar wat ruimer, en met gewijzigde benaming) van nieuwe wijsheid op te richten,... terwijl we nog onze volle krachten nodig hebben om de oude neer te halen.

De vlaamse-nationaliteit beweging bedoelt geenzins 'n zelfstandigheid als gewapende natie, als macht. Wij willen enkel dat het volk waaraan we behoren geregeerd wordde door vrienden, niet door vreemden die van onze volksbelangen niets afweten. Wij willen het recht-van-spreken-in-eigenhuis veroveren voor 'n aantal mensen die de tijd bond tot één grote familie, met eigen zeden en gebruiken, taal en woonplek, - want alleen onder deze voorwaarde zijn de intelektuelen (en zij kunnen 'n sterke arm bijbrengen om het recht te winnen) in de mogelikheid gesteld zich van hunne moeilike bestemming, hun zware plicht te kwijten: hun volk te leren leven in de natuurlikheid van onverkrachte eenvoud en het te onderwijzen in de volmaaktheid der oer-verhouding ‘mens-wereld-maatschappij’, om het op die wijze langs de weg van menselikheid en waarheidsbesef vaardig te maken tot positieve daadkracht in de eenskomende sosiale revolutie, die de kiemen van 'n Groot-Europese Bonds-Republiek zal doen gedijën.

En, voor mensen die redenering en logika buiten het waanzinnig-utopiese brachten, is het geen vergrijp op de eisen van de mens-als-wereldburger, deze zelfde eisen en levensvoorwaarden te bekomen voor één deeltje van de aardkorst,

‘... en souhaitant
Que dans chaque vallon un coq en fasse autant’.

Maar, nu we toch bij ‘Chanteclair’ en ‘l'esprit latin’ verzeild zijn, wil ik even de aandacht wekken op onze misschien minst gekende maar zeker meest te weren vijand; 'n bij uitstek latijns produkt, dat niettemin in voornoemd werk met zó tragiese-geestigheid gehekeld wordt:

De Mode

De endogene krachten Tijd en Beweging geven aan de wereld de kosmiese eigenschap haar aanschijn kameleonties te veranderen naar gelang de invloed van periodieke en eventuële toestanden. De wet die haar werking doet op schaal van duizende eeuwen, laat niet met minder kracht haar invloed voelen op de in verhouding zó minieme mensengezichteinders als b.v.: het verloop van 'n jaar, en zelfs de wisseling van dag en nacht.

Dezelfde evolutie- en revolutiefaktor, geldt voor de mens, voor de mensheid. Zij ook kleurt, verkleurt en ontkleurt haar aanschijn naar de eisen 1^o van de Tijd: materiele inwerkende omstandigheden, b.v.: de verwoesting van 'n oogst door 'n onweder, 2^o van individuën met min of meer invloed op de massas: Lenin.

Tot daar in teorie. Want, zoals altijd, heeft in de praktijk dergelike stelling z'n voor- en nadeel, volgens het standpunt vanwaar men haar beschouwt. Zo ook hebben wij af te rekenen enerzijds met de laksheid, de slaafsheid, anderzijds met de halsstarrigheid, en ten slotte ook met de lichtzinnige modegeest van de doorsnee-mens, - drie positief reagerende onkruid-produkten van de tijdgeest, die we resp. brandmerken als Konservatisme, Reaktie, Snobisme.

De twee eerste zijn al te goed befaamd en onder alle vormen en hoedanigheden gekend, maar de vermommingen van de derde zijn zo menigvuldig dat ze, voortdurend onze handen ontglippend, blijft muiten en kuipen in onze kampen, en niet ophoudt onze voorste stellingen te ondermijnen. In 'n tijd dat de krisissen het stabielste uit z'n voegen gerukt hebben, kan zij (de mode) met de grootste gemakkelikheid van uit hare monopoliums van Italië en Frankrijk, de uiterste hoeken van Europa bereiken en tot in de kleinste poriën van ons schiereiland doordringen, - de belangrijkste ondernemingen van de revolutionnaire geest doende mislukken door alle orde, ernst en verstandhouding uit de aktie te bannen.

Het is (hier te lande biezonder) met de mode op geestelik gebied gelijke gang gegaan als op stoffelik gebied.

Vóór de oorlog bestond er 'n elite van geblazeerdverfijnde ‘lanceurs de modes’ die 't hoge woord schreeuwden, maar 'n onbeduidende invloed uitoefenden op de globaal-bewegende massa, waarvan ze dan ook geheel afzijdig stonden. Vooral te vinden in de grote beschavings-centra in verscheidenheden van dandys, artiesten of kritici maar vooral als litterators en dichters, bezorgden ze hunne omgeving de gewenste afwisseling in levens- en denkwijze, vormden school op school, zonden niet zelden (naїve dwepers die ze waren) werk van groot talent in de wereld, en waren ten slotte op menselik zowel als op maatschappelik oogpunt onschadelik.

Maar in de XX^e eeuw gaat het er nog wat gekker toe, met zelfs 'n neighing naar pseudo-kultuur-tragedie. De oorlog heeft de rollen in andere handen gegeven: wie de mooie kleren dragen zijn niet meer de verfijnden, de ‘noblesse decadente’; wie aan 't woord zijn in zake kunst en litteratuur, wie de werken van genialiteit of origineel talent tot het volk moeten

[p. 43]

brengen en inleiden zijn niet meer de onschuldige romantiekers en kritiekers met fenomenale analytiese geleerdheid. Wie tegenwoordig het recht van leven moeten toekennen aan 'n kunstrichting of litterair werk; wie tegenwoordig moeten beslissen of 'n sosiale gedachte of aktie, van het hoogste kultureel en maatschappelik belang, dient of veroordeeld of aangespoord te worden, zijn (figuratief én reëel gesproken) de oorlogs-woekeraars, zeepbarons en parvenus ‘qui se piquent d'intellectualité’, en die genoeg ‘toupet’ en durfkracht bezitten om te geloven in hun eigen zielegrootheid en schitterende levensbestemming (=hoedomvang+haarlengte), van het ogenblik dat 'n tiental jonge fatjes met bewonderende verwondering naar hun karpersprongen hebben opgekeken.

Wat sommige lieden ook mogen beweren, dat we hier getuige zijn van 'n krisis-manifestatie die, de kaos nóg akuter makende, er moet toe bijdragen de eind-krisis te bespoedigen, - toch blijft het niettemin 'n ernstige toestand voor kultuur-en geestesleven, en zelfs 'n wassend gevaar voor de toekomst der revolutionnaire gedachte.

Het is de mode, niet de rede, die de meeste lokmiddelen kan ten toon spreiden om de vrijverklaarde jeugd onder haar bevel te krijgen; die haar altijd nieuwe nukken en grillen voordanst en niet ophoudt voortdurend andere horizonnen te wijzen, andere wegen in te leiden,... te misleiden. Het is de mode, niet de rede, die in sommige middens het Vlaams-Nationalisme minderwaardig en verouderd doet verklaren, en in strijd met zekere internationalistiese dogmas - ik zeg: men kan alles beweren, zelfs bewijzen. Het is de mode, niet de rede, die de gedesekilibreerde jeugd bij 't grote woord doet blijven, dat met 'n pseudo-artistiek gebarenspel de revolutie predikt, enkel óm de revolutie (de kunst om de kunst). In een woord: de mode wurgt de rede.

En dat betekent zowel voor de toekomst van Europa als voor die van Vlaanderen: 1^o verdeeldheid en tweedracht in de rangen, ideaal-vertroebeling; 2^o verlies van het streng wetenschappelik en wijsgeerig intellekt; 3^o groeiënde moeilikheid om de massa te bereiken (als gevolg van 1^o); 4^o verwatering van de bovenmenschelike jeugd-idealen bij het eerste aanvoelen der harde realiteit.

Het is hoog tijd in te grijpen en te trachten (wij in Vlaanderen) 'n kulturele kalamiteit en het potentieel faljiet der revolutionnaire gedachte te voorkomen.

(Slot volgt).

F. BERCKELAERS.