Het Overzicht. Collection Complète 1921-1925

Boeken.

‘De kleine mademoiselle Cerisette’ door Paul Kenis

'n Sentimenteel parijzer-idylletje in novellevorm; mist als dusdanig alle psychologie en zelfs de mogelike charme van verhaal of beschrijving. Eveneens zwak van vorm en techniek. - Het ware mij 'n onrechtzinnigheid tegenover de lezer voor dit werkje de konventionele aanbevelings formuul te gebruiken. - Heel wat goedkeurender mag ik spreken van:

‘Beknopt overzicht van de Vlaamsche Letterkunde, hoofdzakelijk in de 19^e Eeuw’ door Eug. De Bock

Van dit boek kan men zeggen dat het is wat het wezen wil. Beknopt en gekondenseerd, soms met één zin de gedragslijn van 'n periode weergevend; meer uitwijdend nochtans waar het hoeft om de belichting van 'n aktie, 'n toestand of 'n persoonlik heid. Vooral uitmuntend zijn de sterk samengetrokken en bondig schetsende bladzijden over Willems, Conscience, Pol De Mont, Gezelle, Rodenbach. Buiten deze had ik het boek op enkele plaatsen meer veralgemenend dan opsommend gewenst, hetgeen door breder overschouwing geen schade had toegebracht aan de volledigheid. Verder hadden meer synthese en doelwijzende conclusio's het werk meer bestaansrecht gegeven, zodoende aan de tijdeis beantwoordend.

[p. 56]

Niet de minste verdienslen van de schrijver zijn: duidelikheid van stijl en frisheid van inhoud, wat het boekje zowel voor de ingewijde in onze letterkunde als voor de leek lezenswaardig maakt, en beide van verveling en geeuwlust kan vrijwaren.

Mijn (ijdele) wens is: dit werkje in handen te zien van de leeraars voor letterkunde van ons Middelbaar Onderwijs; want, zoals de schrijver het overigens zelf inleidt, het is ‘een leiddraad die tot nogtoe niet verkrijgbaar was’.

F.B.

‘Le Canari et la Cerise’ door Paul Neuhuys

Tegen 'n dergelik dichtbundeltje ‘ja’ of ‘neen’ zeggen zonder kriterium, zonder onderzoek middel, ware al te gewetenloos. En dan, waarom onverbiddelik zijn? waarom met uitroepingstekens gekritizeerd? waarom het ‘veto’ uit hoge waardigheid of de j'ai le flair van 'n ‘eureka’-uitroep (alhoewel goed wetend dat deze 54 bladzijden niets nieuws doen of zeggen, en alleen maar 'n pogen daarstellen om origineel te schijnen)? - Aldus genoodzaakt van individualisties standpunt uit te gaan, geef ik, zonder gepozeerde flegme, de slotsom van mijn nauwkeurige berekening: drie kwaart-uur blazé-ontspanning in ruil van 'n stinkend briefje van 5 franken.... Op die wijze kan ieder stipt narekenen welke voor hem - positief of negatief - de juiste waarde is van besproken werk. Voor mij is 't onbereikbaar; maar ik heb 'n rijke vriend die, met dit gegeven, wel 10 eksemplaren had gekocht,... had hij mijn resensieeksemplaar niet even mogen doorbladeren.

Indien resenseren niet mijn bedrijf was zou ik hier eindigen, maar het onweerstaanbaar routine-mekanisme sleurt me verder.

Hier en daar 'n mooi gekunsteld zin-deeltje:

Je chanterai: ma mie, ô gué...
tu m'appelleras: vaurien, artiste,
et quand nous serons fatigués d-être gais
nous serons contents d'être tristes.

En nog:

Voici bientôt trois mois que dure notre amour.
Tu juges que ce jeu chiffonne trop tes jupes.
Je te comprends, mais que veux tu, pauvre petite,
nous avons gaspillé nos coeurs en vains baisers
sans leur donner le prix qu'il fallait leur donner.

Zin loze zinnen zonder kop nocli staart:

Auprès de toi, La Palice,
toutes les vérités pâlissent.

Maar de paradoksen met niets meer dan kop en staart en de bedoelde (?) geestigheden zijn overwegend in getal:

Plaisir d'aimer - Malaise
Dont on commence par être aise.
C'est aujourd'hui un vendredi treize,
et j'ai le béguin pour Thérèse.

Un ami me présente sa maîtresse,
un autre une cigarette.

A les entendre (mes amis)
on dirait que l'objet de notre génération
c'est de monter la femme et de descendre l'homme.

Een groot deel van 't werkje is: Intelligible aux seuls initiés.

In 't algemeen zonder geprononceerde karaktertrekken: afwisselend ekspressionisties, impressionisties en dadaisties. En nu die woorden er toch staan, moet ik het laatste woord aan de schrijver laten:

Seigneur, ayez pitié des hommes d'aujourd'hui.
Le bruit des voix a remplacé le sens des mots.

... Auto-kritiek? of ‘les présents sont exclus’?

F.B.

‘Kritiek der B.W.P.’ door G. De Muynck.

Wij moeten verheugd zijn bij den raken kaakslag door de schrijver aan de B.W.P. toegediend. Bizonder het afbrekend gedeelte der kritiek is goed gemikt. Eene socialistische partij die Belgisch is, daarenboven militaristisch, franskiljonsch, geleid door ‘oude heeren politiekers’, staat zeer zeker beneden de twee bourgeois-partijen omdat zij ongelooflijk snel van haar weg is afgedwaald, onlogisch met haar programma en dus enkel maar een schijn van wat ze waarlijk zijn moest.

Schrijver doet zeer goed de verschiliende redenen van die verbastering uitkomen doch vergeet, me dunkt, de twee voornaamste, n.l.: de ingekankerde politiekersgeest waarvan al onze partijen vroeg of laat de prooi worden en dan bizonder het logge materialisme dat de kern is van alle socialisme. Daarom kunnen wij niet akkoord gaan met de huldiging van de Nieuwe Socialistische Groep. Want hij ook zal snel afwijken van zijn ideaal, enkel omdat de eenzijdigheid van het socialistische volk de kracht mist om een volk zedelijk op te leiden tot Humanisme en vaardigheid tot de Kommunistische Idee. P.V.