Het Overzicht. Collection Complète 1921-1925

De Duinenkwestie

Houding van den kring Moderne Kunst, op de vergadering van 5 Nov. 1922 voorgelezen.

Gaarne gaf de Kring Morderne Kunst gehoor aan den oproep der vereeniging tot behoud van Natuur en Stedenschoon, omdat ook wij, in de gegeven omstandigheden ons ten stelligste verzetten tegen de slechting van het duin tusschen Oost-Duinkerke en Coxyde. Ons argument zal ik beknopt en principieel uiteenzetten:

Onze leden zijn zonder uitzondering kultuurmenschen en esthetisch d'avant-garde. Wij hebben niet voor doel de evolutie der samenleving te remmen, wel te trachten haar in het goede spoor te houden. Wij aanzien de Schoonheid, voortgebracht door den mensch, niet als inferieur aan natuurschoon, ter verduidelijking dient gezegd dat wij een werk voortgebracht door den mensch, slechts gaan approuveeren wanneer dit werk onstaat onder constructieven drang,

[p. 33]

die nooit in beginstrijd is met de natuurwetten en nooit kan voortvloeien uit beuzelarijen zooals temperamentseigenaardigheden van het individu.

Wij staan op het standpunt dat eene menschelijke kreatie wil ze gangbaar zijn als kultuur symptoom, het natuurschoon zal steunen of leiden zal tot eene nieuwe conceptie ervan, in stede van het te ontredderen.

Doch wij zien in, dat niet alle menschelijke ovaties of werken hieraan beantwoorden. Wij weten bij ondervinding dat de grootste hoeveelheid der bouwkunstige resultaten niet aan onze eischen, noch aan die der logica en esthetika beantwoorden. Wij voorzien, aangezien de omstandigheden waarin een bouwkunstenaar werken kan in ons land, dat er bij het bouwen eener badplaats in de zeeduinen, geene waardige bouwkunst of kuultuursymptoon kan ontstaan. Wij verwachten geen heil van eene schoonheidscommissie, daar deze samengesteld is uit elementen, die nooit blijk gaven kultuur inhouders te zijn en die samengebracht is door eene bureaucratie, die hare functie te buiten gaat. Wanneer zulke commissie gevormd was door de kunstenaars, die in het onderhavige geval de leidende macht moesten zijn, en zij bestond uit de meest vooruitstrevende kunstenaars, zouden wij onzen eisch herzien. Nu evenwel dat er bij deze zeeduinkwestie spraak is eener exploitatie van grondgebied en daarmede natuurschoon vernietigd wordt verzetten wij ons.

Wij willen geen distel noch zandkorel opofferen voor eene massa opeengehoopte steen en pleister, waarin misschien als blijk van civilisatie eenige liften op en neer glijden. Civilisatie is de antipode van kultuur. Wij aanzien niet de lift, de trein of andere resultaten der mekaniek als het euvel. Wij verzetten ons slechts tegen resultaten op kunstgebied, aldus ook bouwkunst, die voortgebracht zijn door atractie artisten en oudheid plagieerenden, instede van door kunstenaars, die mede helpen aan het vormen van den nieuwen stijl.

Dit is de reden, waarom wij de actie der vereeniging tot behoud van Natuur en Stedenschoon steunen, tot het gaaf houden der zeeduinen tusschen Oost-Duinkerke en Coxyde.

Jozef [PE]ETERS